Markt 'groene stroom' snel open
Ex-Fokkerianen werven personeel
foor John Frederiksen nieuwe scheepsmagnaat
Economie
Kerstpakketten vullen
Nog groter
verlies SHB
De opmars van de euro
spieren agenda houdt
md tussen organizers
- ERDAG 9 DECEMBER 2000 958
De ene duurzame energie is de andere niet
De markt voor groene stroom gaat op 1 januari open.
Verwacht wordt dat de grootste leveranciers als NUON
en Essent (in het Noorden en Zuiden van Nederland)
onderling de concurrentieslag aangaan. Ook nieuwe
partijen begeven zich op de markt. Zoals Greenpeace,
dat onlangs aankondigde zelf duurzame energie te gaan
verkopen. Echter, de ene groene stroom is de andere
niet en dat geldt zeker ook voor de kosten die met de op
wekking gepaard gaan.
Groene stroom is de geregi
streerde handelsnaam van Es-
sent. Andere energiebedrijven
gebruiken de naam in licentie.
Groene stroom staat, zo zegt di
recteur Van Engelen voor elek
triciteit die is opgewekt door
zon, wind, water en schone
biomassa. Het laatste komt vrij
bij de verbranding van niet ver
vuild hout als zaagresten of
sprokkelhout en bermgrassen.
De opwekking uit meststof
fen - veel goedkoper - is voor
Essent geen groene stroom.
Daar zitten ook de verschillen
in met NUON en Greenpeace,
aldus Van Engelen. „NUON
timmert stevig aan de weg met
natuurstroom, maar zij vullen
het anders in dan wij. Zij doen
veel in duurzame energie in het
buitenland, terwijl wij vinden
dat we groene stroom voor
klanten in Nederland ook in
Nederland moeten opwekken.
Anders tast je de geloofwaar
digheid van het verhaal aan. En
als je de groene stroom van
Greenpeace analyseert, dan
blijkt dat veel vermogen is op
gewekt uit afvalverbranding. De
prijs daarvan is ook veel lager."
Van Engelen sluit niet uit dat
ook Essent volgend jaar met
een goedkopere groene stroom
op de markt komt. Bijvoorbeeld
elektriciteit uit de opwekking
van meststoffen. „We gaan het
wel duidelijk apart benoemen.
Als biokring-stroom of zoiets."
Van Engelen ziet iets van een
gevecht om de groene-stroom-
ïdant losbarsten, maar relati
veert dat ook gelijk weer. „Het
gaat nog steeds om een heel
klein stukje van de stroom-
markt."
Dat blijkt ook uit de cijfers.
Van de 2,3 miljoen elektrici
teitsklanten van Essent levert
het bedrijf er 100.000 (totaal
370 GWh) groene stroom. In to
taal zijn er in ons land 150.000
afnemers van groene stroom.
Als de vraag te groot wordt,
het tekort even snel aanvullen
met gewone/grijze stroom is
volstrekt uit den boze vindt Van
Engelen. „Wij garanderen dat
we nooit meer duurzaam ver
kopen dan we opwekken of in
kopen. Het is éen één op één si
tuatie en de fiscus en het We
reld Natuur Fonds controleren
dat ook. Een sluitend systeem
waarbij geen fraude of vergis
singen mogelijk zijn."
Essent heeft inmiddels uitge
werkte plannen om de opwek
king via bio-massa met een fac
tor vier uit te breiden. Dat ge
beurt vooral in de bio-energie-
centrale in Cuijk en door uit
breiding van de houtvergassing
op de Amercentrale. Het Noor
den leent zich niet echt voor
bio-massa (te weinig bos), zegt
Van Engelen.
Windenergie is een heel an
der verhaal. Delfzijl Zuid (37
turbines met een totaal vermo
gen van 55 Megawatt) ligt al
heel lang op de planken maar
lijkt nu in de uitvoeringsfase te
belanden. De uitbreiding van
het windpark in de Eemshaven
- mogelijk 60 turbines met een
totaal vermogen van 60 Mega
watt, goed voor de opwekking
van 70.000 huishoudens - is ge
presenteerd aan het gemeente
bestuur van Eemsmond. Gro
ningen wordt daarmee de top
locatie in Europa op het gebied
van windenergie.
Geen tax, toch ietsje duurder
Wat de klant betaalt voor groene stroom is ongeveer gelijk aan
het bedrag dat voor gewone of grijze stroom moet worden be
taald. Dat komt omdat de afnemers geen ecotax hoeven te beta
len. De productiekosten van groene stroom zijn afhankelijk van
de soort opwekking drie tot vier keer zo duur als opwekking van
elektriciteit in een gewone gas- of kolencentrale.
Op dit ogenblik is groene stroom op jaarbasis twee tot drie
tientjes duurder dan gewone stroom. Afhankelijk van de
stroomprijs zal het verschil ook volgend jaar ongeveer zo groot
zijn. Essent-directeur Van Engelen vindt het geen probleem dat
groene stroom ietsje duurder is. „Wij willen graag dat mensen
niet kiezen voor het goedkoopste maar echt voor het product."
ROTTERDAM ANP
SHB Personeelsplanning, de
vroegere havenarbeidspool,
stevent ook in 2000 weer af op
een verlies. Stagnatie in de con
taineroverslag, hoog ziektever
zuim en vertraging in de om
scholing zijn de oorzaken. Di
recteur Janssen verwacht dat
het verlies uitkomt op vijf tot
acht miljoen gulden. In 1999
was het verlies drie miljoen.
Bij de SHB werken ruim 1.000
mensen. Ongeveer een kwart
van hen is lastig inzetbaar. Dat
zijn stukgoedwerkers die des
tijds bij de SHB kwamen na re
organisaties bij hun eigen be
drijf. SHB was tot 1995 een
stichting van alle havenbedrij
ven, die bij reorganisaties stee
vast overtollig personeel loos
den naar de arbeidspool. In ruil
verplichtten ze zich bij pieken
SHB-personeel te nemen.
Vanaf 1995 staat de SHB op
eigen benen. Sindsdien is pijn
lijk duidelijk geworden dat het
bedrijf te weinig goedopgeleid
personeel heeft voor de contai
neroverslag of de rij-op-rij-af-
sector. Tegelijkertijd zitten met
grote regelmaat stukgoedwer
kers werkloos thuis. Dat kost
handenvol geld.
SHB verwacht ongeveer de
helft van hen succesvol te kun
nen opleiden. Anderen worden
begeleid bij het zoeken naar an
der werk maar het geld daar
voor is nog niet binnen. Dat
komt onder meer van het ge
meentelijk havenbedrijf.
Dit jaar nam de SHB op ver
zoek van opdrachtgevers 200
nieuwe havenwerkers aan om
de te verwachten tekorten in de
containeroverslag in het vierde
kwartaal op te vangen. In 1999
was er in dat kwartaal een
schreeuwend tekort aan perso
neel. Maar dit jaar is er juist een
daling.
ECONOMIE WIJZER
Sinds het debuut van de euro,
nu 23 maanden geleden, is het
gelamenteer niet van de lucht
geweest. De munt zou volgens
critici gedoemd zijn voor altijd
zwak te blijven. Kreupel ge
maakt door de torenhoge kos
ten van de Duitse eenwording
en blijvend ondermijnd door
economisch zwakke broeders
zoals de Portugezen en notoire
geldsmijters zoals de Fransen.
Nooit zou het goed komen, al
tijd zouden we in het nieuwe
krachtenveld het onderspit del
ven tegen de VS.
Het zou me niet verbazen als de
euro binnenkort zo hard als
Krupp-staal wordt en de klagers
van weleer zich de haren van
spijt uit het hoofd zullen ruk
ken. Was de euro nog maar als
in 1999, zullen ze wensen. Zo
heerlijk zwak en krachteloos,
was het geen weldaad voor on
ze export?
De eerste tekenen dat de euro
in het geheel niet gedoemd is
tot een chronisch
kwijnend bestaan,
zijn niet mis te ver
staan. Nauwelijks
vertonen de VS eni
ge groeivertraging of
de euro stijgt in één
week met vijf pro
cent tegen de dollar.
Sinds juli 1999 heeft
voorzitter Green
span van de Ameri
kaanse centrale
banken de rente al
zes keer verhoogd. Hij hoopte
hiermee het groeitempo van de
Amerikaanse economie, dat on
gezond hoog was en de inflatie
aanwakkerde, te vertragen.
Greenspans actie werpt inmid
dels vruchten af. De groei is
verzwakt. In het derde kwartaal
bedroeg die nog maar 2,4 pro
cent en de angst voor inflatie is
geweken. Ook kunnen bedrij
ven weer wat gemakkelijker
personeel krijgen. Inmiddels
vragen Amerikanen zich af -
Greenspan inbegrepen - of ze
niet te hard zijn doorgeschoten.
De vertraging van de groei gaat
namelijk nogal hard. De fa-
brieksorders zijn met 3,3 pro
cent gedaald. De economische
groei komt gevaarlijk dicht bij
de twee procent die minimaal
nodig is om de bekende 'zachte
landing' te maken. Over de hele
linie daalt de vraag en stijgt de
inventaris.
Bedrijven lijden bovendien on
der de hoge energiekosten. Hun
winsten zijn gedaald en dit
heeft de beurswaarden onder
druk gezet. Het gevoel dat men
minder rijk is, leidt tot uitstel
van aankopen en investeringen.
Voorlopig zijn dus geen rente
stijgingen meer te verwachten,
het doel is wel bereikt.
De grote vraag is nu hoe de dol
lar reageert. Het is mogelijk dat
die aan een gestage daling is
begonnen. Belangrijk is de con
currentie die de euro de dollar
aandoet in zijn rol als sleutelva
luta. Op de valutamarkten
wordt vrijwel alles betaald in
dollars. Niet alleen transacties
tussen banken onderling, maar
ook grote aankopen zoals sche
pen, vliegtuigen en olie, luiden
in dollars. Lang geleden heeft
de dollar die rol overgenomen
van het pond sterling.
De euro gaat dat gedeeltelijk
overnemen. Eén olieland heeft
al aangekondigd voortaan eu
ro's als betaling te verlangen.
Daardoor, en ook door het gro
te tekort op de lopende reke
ning, zwerven grote dollarte
goeden buiten de VS.
De herschikking van sleutel- en
reservevaluta zal een hoeveel
heid dollars vrijmaken waarvan
eigenlijk niemand weet hoe
groot die is. Het kan moeilijk
anders of het aanbod zal de
koers onder druk zetten.
Natuurlijk kunnen de centrale
banken van Euro
pa en de VS de
koersval dempen
door dollars op te
kopen. Dat is in ie
ders belang. De
vraag is alleen of
het lukt. Een ver
velend scenario
zou zijn als de VS
gedwongen wor
den de rente te
verhogen om de
munt te onder
steunen. Dat zou het Ameri
kaanse bedrijfsleven en de
beurzen erg kwetsbaar maken.
Zo op het oog ziet het er in Eu
ropa nog vrij goed uit. De ge
schatte economische groei voor
volgend jaar ligt ruim boven
twee procent en het vertrouwen
van de consument blijft stabiel.
Toch zijn er zijn tekenen dat
ook Europa over zijn groeipiek
heen is. Het tempo ligt bijna
een vol procent onder het ni
veau van vorig jaar.
Op zichzelf is dat niet slecht of
alarmerend. Een bescheiden
groeitempo is goed vol te hou
den en zelfs gewenst. Het ver
traagt het kolossale verlies aan
onvervangbare milieuwaarde
dat het broeikaseffect voor ons
in petto heeft.
Het kan ook geen kwaad om,
bij het gevoel van tevredenheid
over de eigen munt en de eigen
economie, te bedenken dat een
zwakke dollar reuze slecht is
voor Europa en bovendien ook
voor Japan. Sterker, als de Ame
rikaanse munt werkelijk onder
uit zou zakken, zou dat een
ernstige bedreiging voor de we
reldeconomie zijn. Europa is
niet gebaat met aanhoudend
hoge groei en een zwakke dol
lar, maar met een bescheiden
groei in een evenwichtig krach
tenveld tussen dollar, euro en
yen.
PAULINE VAN DE VEN
econome en publiciste
odeketen WE tegen zendernaam ME
^cht; De nieuwe tv-zender ME van de Holland Media Groep
1G) ligt onder vuur. Modeketen WE, moederbedrijf van de
rmalige Hij- en Zij-winkels, vindt dat ME te veel lijkt op WE.
kledingbedrijf dreigt met juridische stappen. „De gelijkenis
jen WE en ME is zowel in woordkeus als klank en doelgroep-
adering veel te groot", schrijft WE International. Het mode-
rijf zegt bovendien merkhouder te zijn van Engelse persoon-
voornaamwoorden, zoals SHE, HE en ME. De Holland Me-
Groep zegt in een reactie de naam ME te hebben gedepo-
rd voor tv- en radio-activiteiten en voor internet en prullaria.
[G zegt alles zeer goed te hebben onderzocht alvorens de
uwe naam te presenteren.
anleg umts-netwerk verloopt traag
haag» Het bouwen van de infrastructuur voor de geavan-
rde mobiele telefonie (umts) in Nederland verloopt traag,
ïaak is dat er voor elke zendmast een aparte bouwvergun-
g moet worden aangevraagd. Alle mobiele operators hebben
rlast van. Volgens topman Patillot van Dutchtone is de aan-
van umts veeleer een 'antennekwestie' geworden dan een
jitaalkwestie', zo zei hj gisteren in Den Haag. Het probleem is
liddels door de vijf operators in Nederland met een umts-
»unning, waarvan Dutchtone er een is, bij de centrale over-
t 1 aangekaart. De vergunninghouders zijn juist door de over-
1 verplicht om de aanleg van het umts-net snel voor elkaar te
;en. Uiterlijk in 2003 moeten bellers er gebruik van kunnen
jkker-pensioenen naar Delta Lloyd
[frdam Verzekeraar Delta Lloyd ontfermt zich over pensi-
gelden en -verplichtingen van de werknemers van het faillie-
okker. In een overeenkomst is vastgelegd dat de uitkering
lijks met 2,65 procent stijgt, wat ook ongeveer de inflatie is.
ofduitvoerder' Delta Lloyd belegt het geld, er zit ongeveer f
miljard in kas, en zorgt voor de correspondentie met deelne-
rs. Aegon treedt op als herverzekeraar voor een deel van het
:o. Volgens topman Van Leeuwen van Delta Lloyd Leven is
een van de grootste bedrijfsfondsen die zich volledig herver-
eren. Bij het fonds zijn ongeveer 10.000 mensen aangesloten,
iggen geen claims meer bij de curatoren van de failliete Fok-
pel investeert in 2001 recordbedrag
•lsheim Opel heeft voor volgend jaar 2,6 miljard gulden uit-
okken voor investeringen. Een nieuw record voor de Duitse
jproducent, onderdeel van het Amerikaanse General Motors,
meeste geld, 918 miljoen, gaat naar de hoofdvestiging in
selsheim. Er komt daar een productie-eenheid bij. Boven-
wordt er 200 miljoen gestoken in de ontwikkeling van een
rersnellingsbak. Ook wordt er geïnvesteerd in de vestigingen
arlsruhe en Eisenach. Opel liet weten dat het moet leiden tot
iroductie van een hele nieuwe generatie personenwagens,
inderneming hoopt daarmee op korte termijn uit de rode
>rs te komen. De laatste paar jaar zit Opel in de verliezen,
'ens een directielid zal het nog wel vijf jaar duren voordat de
tie van Opel op de Europese automarkt is gestabiliseerd.
pin opkomst. Uit een onderzoek
van het NIPO blijkt dat onge-
papieren agenda houdt veer zeven tot acht procent van
1 lig stand. De komst van de de werkende bevolking zo'n ap-
ronische organizer heeft paraat heeft. Tweederde van
el geen effect op de ver- hen gebruikt het ook voor de
van de oude, vertrouwde dagelijkse afspraken. Het zijn
iren planner. Dat zeggen vooral dertigers die goede sier
da-uitgevers en leveran- maken met een organizer,
van kantoorartikelen. Toch is er veel veranderd in
ij zien vaak dat gebruikers agendaland. „Een planner is
ïlektronische agenda's na niet meer functioneel, maar
- jaar weer teruggaan naar veel meer een mode-accessoi-
r", zegt I. van de Weerd re", betoogt M. van der Beek
antoorartikelenleverancier van uitgever Succes. „Die bena-
Dorp Despec, die zowel dering werkt goed. Wij verko-
ïren als elektronische pen steeds meer agenda's. Vo
da's aan de man brengt. rig jaar gingen er nog 1,1 mil-
lak houden ze de organi- joen vullingen over de toon-
r dan naast als databank bank. Dit jaar worden het er 1,2
adressen. Papier is emotie. miljQen."
n papieren agenda kun je Ondanks de optimistische
bladeren. Je ziet je herin- verhalen oriënteren de uitge-
gen terwijl dat bij zo'n vers van papieren agenda's zich
onische agenda niet zo is. ook op andere mogelijkheden,
dag voorbij is, is de infor- Rijam overweegt ook agenda's
weg." uit te geven waarin een data-
agendawereld is volwas- bankje is verwerkt. „We hopen
Er gaan miljoenen in om. in 2002 met zo'n product op de
3 :n de 200 en 250 miljoen markt te komen."
in, denkt W. Warbout van Ook Succes broedt op een
1. „De markt is ondoor- dergelijke ontwikkeling. „De
ig. Er zijn veel verschillen- toekomst van de papieren
orten agenda's. Kijk alleen agenda is niet te voorspellen",
naar de schoolagenda's of zegt Van der Beek. „In het be-
treauagenda's. De gemid- gin maakte uitsluitend de za-
zakenman krijgt bijvoor- kenwereld gebruik van de elek-
jaarlijks acht tot tien tronische agenda. Nu zien we
a's als relatiegeschenk, dat privé en zaken door elkaar
merendeel van die plan- gaan lopen. Bovendien komt de
verdwijnt overigens in de computergeneratie eraan. Zij
fcnbak, want de meeste zijn eraan gewend met compu-
en gebruiken slechts één ters te werken. We moeten af-
ia." wachten hoe dat zich ontwik-
elektronische organizer is kelt."
Roosendaal Op een flink aantal plaatsen in Nederland wordt op dit ogenblik gewerkt aan de afronding van de jaarlijkse kerstpakketten. Dat
gebeurt onder meer bij Lekkerland Roosendaal. In de branche gaat ook dit jaar weer vele miljoenen guldens om. Het bedrijf kampt op dit
ogenblik met een gebrek aan personeel. Reden waarom er veel wordt overgewerkt. foto anp wim van vossen
Voor Braziliaanse vliegtuigbouwer Embraer
hoofddorp pieter van hove
Ontwikkelingslanden met een luchtvaartin
dustrie in opkomst hebben vaak een schrij
nend tekort aan geschikte technici. Een
voorbeeld is China, waar ondernemer J. van
den Nieuwenhuyzen volgend jaar wil begin
nen met de herstart van de Fokker-produc
tie. Uiteraard hoopt de Nederlandse zaken
man dat oud-Fokkerianen willen meehel
pen aan de verwezenlijking van zijn droom.
Ook in Brazilië is de luchtvaart booming.
Zo zeer zelfs dat de Braziliaanse vliegtuig
bouwer Embraer wereldwijd op zoek is naar
vakmensen voor de productie van de ERJ
170 (Embraer Regional Jet), een straalvlieg
tuig met zeventig plaatsen. De bouwer
hoopt vanaf 2002 enkele honderden exem
plaren van dit toesteltype op de markt te
brengen. Vertegenwoordigers reizen naar
alle uithoeken van de wereld om kandida
ten te vinden.
Ook in deze krant stond afgelopen zater
dag een personeelsadvertentie van de vlieg
tuigfabrikant. Gegadigden werd verzocht
zich te melden bij ADSE, een technisch ad
viesbureau in Hoofddorp. Bureau ADSE
(Aircraft Development and Systems Engi
neering) werd na het faillissement van Fok
ker opgericht door vijf voormalige werkne
mers. Inmiddels heeft het bureau tachtig
medewerkers in dienst, onder wie vijftig
oud-Fokkerianen.
ADSE-woordvoerder Wim Benschop (zelf
ex-Fokker-medewerker) legt uit waarom hij
de werving voor Embraer voor zijn reke
ning neemt. „Wij verzorgen voor de vlieg
tuigbouwer de certificering van het toestel
op het gebied van veiligheid. Die procedure
moet binnen twee jaar zijn afgerond. Wij
ondersteunen Embraer bij het zoeken naar
geschikte kandidaten."
Het toeval wil overigens dat naast het
pand van ADSE het hoofdkantoor van de
JAA Joint Aviation Agencies - de Europese
luchtvaartautoriteiten, red.) is gevestigd.
Deze instantie moet uiteindelijk de vereiste
vergunning afgeven.
Van kandidaten wordt verlangd dat zij
zich vloeiend kunnen uiten in het Engels.
Standplaats wordt het Braziliaanse hoofd
kantoor in Sao José Dos Campos. Ondanks
het feit dat de afgelopen jaren al veel vlieg
tuigbouwers in de vijver van oud-Fokker
medewerkers hebben gevist, zijn bij ADSE
de afgelopen dagen al twintig serieuze re
acties binnengekomen. „En dan hebben
we nog maar geadverteerd in twee kran
ten", aldus Benschop.
Technici hoeven niet bang te zijn dat
hun verblijf in Brazilië van korte duur is.
Volgens de ADSE-woordvoerder wil Em
braer zich ook gaan bezighouden met de
productie van de ERJ 190, een vliegtuig met
een maximum-capaciteit van 108 passa
giers, dat in 2004 wordt gecertificeerd.
De gouden tijden die Griekse scheepsmagnaten
als Aristoteles Onassis en Stavros Niarkos be
leefden, lijken voorbij. Maar er is een nieuwe
magnaat opgestaan, in de persoon van John
Fredriksen, die de eer kan claimen de rijkste re
der ter wereld te zijn.
De Noor deed vorige week van zich spreken
toen zijn rederij, World Shipholding Group, haar
belang in de Singaporese scheepvaartonderne
ming Osprey Maritime verdubbelde. Daardoor
kon hij zes schepen toevoegen aan zijn vloot van
ruim zestig, waarvan de helft bestaat uit super
tankers. Fredriksen gaf daarbij de concurrentie
uit onder meer Zweden en Griekenland het na
kijken.
Hij begon als boodschappenjongen bij een
scheepsbedrijf in Oslo, maai domineert nu een
florerende bedrijfstak. De chartertarieven zijn
sinds januari verviervoudigd. Zo moet een trip -
enkele reis- van een olietanker van Saudi-Arabië
naar Japan 5,5 miljoen dollar kosten.
Fredriksen werkte zich in de altijd wat schim
mige wereld van de scheepvaart op in de jaren
zestig en zeventig, in Singapore en New York.
Bang voor risico's was hij niet. Hij vestigde zijn
naam in de jaren tachtig tijdens de oorlog tus
sen Iran en Irak. Fredriksen stelde zijn tankers
bij de olieterminal op het eiland Kharg bloot aan
de projectielen van Irak en verdiende een for
tuin.
Ongeschonden is zijn blazoen niet. Hij heeft
enige tijd in de cel gezeten toen er een onder
zoek liep naar de beschuldiging dat hij de lading
van zijn klanten liet gebruiken als brandstof voor
zijn tankers. In 1996 liep de tanker Sea Empress
bij de Shetland-eilanden op de rotsen, maar ge
lukking voor Fredriksen verspreidde het zware
weer de olie al snel en werd een grote milieu
ramp voorkomen.
Even was hij in Nederland ook in beeld. In
1996 gingen er geruchten dat hij Nedlloyd zou
willen overnemen. Meer dan geruchten bleken
dat niet te zijn. Nedlloyd was toen toch al niet in
hem geïnteresseerd omdat het net na een jaren
lange strijd een andere Noorse reder, Torstein
Hagen, had afgewezen.
Fredriksen sloeg een grote slag toen hij eind ja
ren negentig de Zweedse tankerrederij ICB over
nam. Het duurde twee jaar voordat hij zijn vijan
dige bod kon doorzetten. Hij benoemde daarna
bestuursvoorzitter Ola Lorentzen in zijn directie,
een zet die hem in de scheepvaartindustrie veel
lof opleverde. Lorentzen noemde Fredriksen
toen een 'doortastend man'.
In maart dit jaar wist hij de hand te leggen op
het Amerikaanse concern Golden Ocean, dat
toen over de grootste tankervloot ter wereld be
schikte. Fredriksen betaalde er 1,2 miljard dollar
voor, waarmee hij de Griekse families Kollakis en
Restsis aftroefde.
Fredriksen heeft ook een belang in de voetbal
club Valerenga in zijn geboorteplaats. Dat is een
van zijn weinige activiteiten die niet veel geld op
leveren. Volgens een vriend van hem loopt hij
niet echt warm voor voetbal en heeft hij ook nau
welijks tijd om te gaan kijken. Wel grijpt hij elke
gelegenheid aan om te gaan vliegvissen. Een in
terview heeft hij nog nooit gegeven.
frederiksen: van boodschappenjongen tot scheepsmagnaat.
foto reuters scanpix
