9Muziek geeft grootste
voldoening die ik ken9
Ongewone kunstjes in
Postmillennium Circus'
Cultuur Kunst
Fans in de hele wereld herdenken John Lennon
Poëzie in vijf talen als bindmiddel in 'smeltkroes' Merenwijk
Danstent
Missen Ramirez toch
sterker dan militairen
IIJDAG 8 DECEMBER 2000
ubileumconcert Guus Meeuwis
1
ittfrdam Heel Nederland kent het verhaal van de Tilburgse
chtensludent Guus Meeuwis die in 1995 een studentenfestival
F3 int met het nummer 'Het is een nacht'. Het lied werd de
ootste zomerhit van 1995. Ter ere van hun eerste lustrum
>n Guus Meeuwis Vagant op 18 januari 2001 een jubileum-
P° meert in Ahoy' in Rotterdam. De voorverkoop van dit concert
publiciteitsfoto
inmiddels begonnen.
langer Bl0f oververmoeid
iversum De populaire Zeeuwse band Blof heeft alle optre-
:ns dit weekeinde en volgende week afgezegd. De 26-jarige
nger Paskal Jakobsen, die vorige week donderdag tijdens een
2 jtreden in Tilburg instortte, blijkt oververmoeid. Volgens het
lanagement is de drukte van de afgelopen tijd hem iets te véél
nvorden. Blof verlengt met de afzeggingen een reeds geplande
ikantie van een maand met een week. Volgens plan treedt de
oc oep vanaf 13 januari weer op.
e[ taliaanse prijs voor Javier Marias
;wuk De Spaanse schrijver Javier Marias heeft de Alberto
[oravia prijs gewonnen, een Italiaanse onderscheiding voor
z« litenlandse auteurs. Hij kreeg de prijs voor zijn hele oeuvre.
'n arias ontving dit jaar al twee keer eerder een Italiaanse prijs.
nf e schrijver werd al vergeleken met Gabriel Garcia Marquez en
d jn werk is vertaald in vele landen. Zijn meest recente roman,
Ie zwarte rug van de tijd', verscheen dit jaar in Nederlandse
irtaling.
11 'reek de Jonge draait warm
isterdam Freek de Jonge speelt zijn oudejaarsconference 'De
jlende Keukenmeid' van 12 tot en met 30 december in het
ieuwe de la Mar Theater in Amsterdam. Over de inhoud van
show valt op dit moment weinig meer te zeggen dan straf-
•hop, vuurwerk, huldiging en bovenal consensus, aldus de
instenaar.
DANS RECENSIE
1
stmillennium Circus' van Cl-
Chamber is een circus,
ar wel één zoals er nog nooit
zien is geweest. Er worden
,e' gewone kunstjes gedaan. De
c' isei met de rode lieslaarzen
lit de meest onwaarschijnlij-
toeren uit met zijn benen,
buigt zijn gewrichten alle
jiten op en kronkelt over de
i ind alsof zijn onderlijf een
'rl|handelbaar vreemd wezen is.
•r zijn meer nummers: een
n dresseert een ballonnetje,
'eifcand is in een een nachtmer-
•achtig gevecht verwikkeld
een groot wit doek dat lijkt
ven. en een danser zweeft
levvegend aan een touw door
lucht. De sfeer is absurd. Je
denken aan een droom en
laten meedrijven op de
>om van scènes. Maar je
rdt telkens wakker geschud
j 3r de gedachte: hier zit een
e e achter. 'Postmillennium
)0 cus visuele filosofie.
LONDEN ANP/RTR
Duizenden fans van John Lennon komen
vandaag over de hele wereld bij elkaar om
te herdenken dat de ex-Beatle twintig jaar
geleden werd vermoord in New York. In
New York wordt net als ieder jaar een
kaars-wake gehouden in een deel van Cen
tral Park dat is omgedoopt tot 'Strawberry
Fields'. De organisatoren van de ceremonie
zijn dit jaar in conflict geraakt met de bur
gemeester van New York Guiliani, die heeft
geweigerd het park tot later dan het norma
le één uur 's nachts open te houden.
Vrienden en familie van Lepnon komen
bijeen bij het huis op Menlove Avenue in
Liverpool, waar de popster heeft gewoond
tussen 1945 en 1963. Daar, op de plaats
waar Lennon zichzelf gitaar leerde spelen,
wordt een plaquette voor de ex-Beatle ont
huld.
Lennons weduwe Yoko Ono greep het ju
bileum van de moord deze week aan om de
wereld aan te sporen na te denken over de
gruwelen van wapengeweld. In een inter
view met het Britse boulevardblad The Sun
zegt Ono vandaag dat de flat waar zij sa
men met Lennon woonde in New York
Ifl ijDEN AD VAN KAAM
Er schuilt gevaar in dit soort
theater. Je maakt de voorstel
ling al gauw kapot door alles
wat je ziet te analyseren. Dat
zou jammer zijn, want maker
Ron Bunzl is uiterst origineel in
de keuze van zijn beelden. Hu
mor ontbreekt niet. Mensen die
zichzelf en elkaar als vreemd
ervaren en verrassend gebruik
van voorwerpen brengen je in
een nieuwsgierige stemming.
Je moet het midden zien te
vinden tussen je mee laten voe
ren langs de beelden en iets van
het idee oppikken dat erachter
schuilgaat. De tijd speelt een
rol. Dat zie je in filmbeelden
van de woeste, lege aarde waar
op de menselijke cultuur ont
staat. Ook het woord 'postmil
lennium' doet aan de tijd den
ken. De stijl van de personages,
de fragmentarische jachtigheid
waarmee zij bewegen, de
draagbare telefoons doen een
beetje toekomstachtig aan.
Mensen slingeren tassen rond
en laten zich in felle dansbewe
gingen meetrekken. Zakjes
chips zijn er niet alleen voor
consumptie, maar ook om er
mee te jongleren en (grappig) te
communiceren. Er is liefde,
agressie en communicatie: her
kenbare thema's, maar in een
vreemde stilering. Het is of je
een kijkje gegund wordt in een
andere tijd, net zoals het sho
wachtig vertelde verhaal van
Hercules je in een andere tijd
plaatst, al ligt die dan achter
ons.
Het is een bekend verhaal,
maar in deze voorstelling besef
je hoe moeilijk het is je de pri
mitieve heldendaden van Her
cules voor te stellen, net zoals je
je de toekomst niet echt kunt
voorstellen. Zo zitten we inge
klemd tussen verleden en toe
komst. De tekst aan het eind
maakt duidelijk dat er een
kunstgreep nodig is om dingen
die we ons niet kunnen voor
stellen toch zichtbaar te maken.
Daar heb je veel fantasie bij no
dig én het vermogen die op het
publiek over te brengen. Die
kunst verstaat Ron Bunzl.
Pieter van Egmond, van zingen in de kwekerij naar het concertpodium. „De meeste mensen uit de muziekwereld dachten: och, die Van Egmond
staat in het dagelijks leven achter een bloemenstalletje." publiciteitsfoto
Oegstgeestse bloemenkweker pakt zangcarrière weer op
,,Het was een zware training. De spiertjes van de lippen,
de tong, de kaak, het middenrif moesten allemaal weer
in vorm komen. Vooral in mijn onderrug barstte ik van
de spierpijn en mijn tong werd helemaal schraal." Niet
veel mensen staan erbij stil dat een zanger een goede
conditie moet hebben. Pieter van Egmond kan erover
meepraten. Na een onderbreking van ruim negen jaar
besloot hij anderhalf jaar geleden zijn zangcarrière weer
op te pakken. Aanstaande zondag treedt hij voor het
eerst weer op.
OEGSTCEEST MAARTEN BAANDERS
In de Stadsgehoorzaal zingt de
Oegstgeestenaar liederencyclus
'Die Winterreise' van Schubert.
Een complete uitvoering van
'Die Winterreise', 24 liederen in
totaal, is zeldzaam in Neder
land. Meestal nemen vocalisten
losse nummers in hun recitals
op.
„Vroeger zong ik ook liederen
uit 'Die Winterreise", zegt Van
Egmond. „Het is goed als een
operavocalist soms ook iets uit
het liederenrepertoire doet, als
een zalfje voor de stem. De lied
kunst is totaal anders dan ope
ra. Een lied is poëzie en die
moet je genuanceerd interpre
teren. Ik heb vroeger veel in
opera's gezongen. Dat ik nu
mijn 'tweede carrière' begin
met een liederenrecital is een
uitdaging. Ik-heb van nature
een grote stem en nu moet ik
heel ingetogen zingen."
Hij doet voor wat het verschil
is. 'Fremd bin ich eingezogen',
zingt hij eerst met een dramati
sche operastem. Het imposante
volume vraagt om een grote
zaal. Dan zingt hij de regel nog
een keer, maar nu zacht en met
een tedere genuanceerdheid.
„Het gaat om die eerste regel,
of eigenlijk de eerste toon. Ik
stel mij vaak voor hoe het zon
dag zal zijn als ik weer op het
podium sta en dan denk ik
vooral aan die eerste toon. Het
is het begin waaruit je alle nu
ances van de muziek en de
tekst ontwikkelt."
Vergeleken met andere arties
ten is Van Egmonds carrière
ongewoon. Als zoon van een
bloemenkweker zou hij het be
drijf van zijn vader voortzetten.
„Als kind hielp ik al in de kwe
kerij, terwijl mijn vriendjes aan
het spelen waren. Dat heeft
niets tragisch. Het hoorde er
gewoon bij. Ik zie dat nuchter."
Al gauw voelde hij de drang
om te zingen. Toen hij in zijn
puberteit op de kwekerij aan
het werk was, zong hij altijd
mee met een transistorradio.
„Ik zong graag. Welk genre het
was, kon me niet zoveel sche
len. De Beatles en de Rolling
Stones vond ik ook mooi. Als ie
mand me in die tijd gevraagd
had 'Kom je bij ons in de band
zingen?', dan had ik dat gedaan.
Dan was ik popzanger gewor
den. Maar ik ging zangles ne
men en in die tijd leerde je op
les alleen klassiek. Als ik tijdens
het werken zong, riepen ze wel
eens: 'Hou je kop dicht!'."
„Het zijn altijd twee volstrekt
gescheiden werelden geweest,
het zingen en de kwekerij. De
meeste medewerkers van de
kwekerij kwamen nooit als ik
optrad. En omgekeerd: de
meeste mensen uit de muziek
wereld dachten: och, die Van
Egmond staat in het dagelijks
leven achter een bloemenstalle
tje. Ik heb dat nooit erg gevon
den."
Pieter van Egmond mag dan
een nuchter mens zijn, hij kent
wel de ultieme vervoering van
een dramatische operarol.
„Christina Deutekom kon be
paalde rollen niet aan. Die gre
pen haar te veel aan. Ik deed
zulke rollen wel. Dan leef je je
zo in, dat je in tranen zou kun
nen uitbarsten."
Zijn zangloopbaan leidde van
het kerkkoor via het mannen
koor Vox Humana naar de Ne
derlandse Bachvereniging en
solorollen bij de Nederlandse
Opera, Opera Forum en tal van
oratoria en concerten. Opval
lend is dat hij nooit het conser
vatorium heeft doorlopen,
maar dat zijn kwaliteiten op au
dities steeds werden herkend.
„Het was hard werken. Op de
kwekerij werk je niet acht uur
per dag. Dat is om zes uur op
staan geblazen, soms nog vroe
ger, en dan houd je niet voor de
Gezichtsbepalende flatgevels verfraaid wet gedichten
'e Merenwijk in Leiden is het stadsdeel
'i iet de meeste allochtone bewoners. Doe
iet die constatering nu voor de verande-
1 ng eens iets aardigs, zo luidde de op-
,i racht. Het zijn vijf muurschilderingen ge
worden, vijf gedichten in vijf verschillende
k alen op vijf gezichtsbepalende flatgevels,
e staan voor één gedachte: dat een multi-
ulturele samenleving ook een verrijking
an zijn. De poëzie niet alleen als kunstui-
"ig maar hier ook gebruikt als bindmiddel.
De kinderen van de basisschool De Me-
enwijk staan aanstaande maandag letter-
jken figuurlijk stil bij deze vijf muurschil-
eringen. Onder het motto: De wijk is van
allemaal, zal telkens één van hen een
edicht in de eigen taal voorlezen zoals dat
'P de muur staat afgebeeld. In het Neder
lands, het Turks, het Marokkaans, het Suri
naams en het Chinees. Burgemeester Post-
ma en wethouder Laurier vergezellen de
schoolkinderen op hun rondgang. Die be
gint om 14.00 uur vanaf het Lokaal van Ver
re aan het Valkenpad.
Drie instanties namen het initiatief voor
dit opvallende verfraaiingsproject met ach
terliggende gedachte. Het zijn de Wijkgroep
Slaaghwijk, de Stichting Leiden Stad van
Vluchtelingen en de wooncorporaties De
Sleutels en Het Portaal. De aanleiding daar
toe was tweeledig. De flats in de wijk op
fleuren door middel van die schilderingen
en gedichten was er één van.
Maar er is een hoger doel. Uit een leef-
baarheidsonderzoek kwam de Slaaghwijk -
het deel van de Merenwijk aan de kant van
Noord - naar voren als één van de 'slecht
ste' woonoorden van de stad vanwege de
verschillen in cultuur tussen de (allochto
ne) bewoners. Met die gedichten in de ori
ginele taal (bordjes met vertaling erbij) en
de campagne daaromheen hopen de initia
tiefnemers een groter saamhorigheidsge
voel te kweken. Verschillen in cultuur hoe
ven niet per definitief problemen op te le
veren. Ze kunnen ook tot verrijking leiden,
zo is de achterliggende gedachte.
De Stichting Tegen-Beeld zorgde voor de
artistieke uitvoering van het project. De
stichting is sinds 1992 actief in Leiden en
heeft inmiddels zo'n zestig muurgedichten
op 'naam' staan. In dit specifieke geval val
len de afmetingen met name de grafische
aspecten op: reusachtige klaprozen en
enorme waterlelies bepalen het beeld. Zo
zag het polderlandschap waarop nu die
multiculturlele samenleving is gebouwd er
dertig jaar geleden ook uit.
Het Turkse gedicht van Fakir Baykurt en gigantische klaprozen sie
ren de zijkant van de Buizerdhorst publiciteitsfoto
praktisch onveranderd is gebleven sinds hij
twintig jaar geleden door een dolgedraaide
fan werd doodgeschoten. „Omdat zijn
spullen er nog zijn en hij er heeft gewoond,
voel ik zijn geest erg sterk", aldus Ono.
Zowel Ono als mede-Beatle Paul McCart
ney zei dat Lennon tevreden zou zijn als hij
had geweten dat zijn muziek twintig jaar na
zijn dood nog steeds razend populair is.
Van het album 1waarop een selectie van
Beatles-nummers staat, werden circa
twaalf miljoen exemplaren verkocht sinds
de cd een maand geleden werd uitge
bracht.
avond op. De tijd die overbleef,
was voor de muziek: lessen, re
petities en natuurlijk optredens.
Vaak was het snel omkleden,
want je liep met de bagger op je
knieën. Later veranderde dat. Ik
kreeg een stropdasfunctie."
Kwekerij Vegmo Plant groei
de. Toen Pieter het roer over
nam, stonden er een miljoen
plantjes. Het werden er 200
miljoen. Hij hield zich niet al
leen bezig met kweken, maar
ook met productievernieuwing
en selectieveredeling. Diverse
bijzondere bloemen staan op
zijn naam. Hij ontwierp een in
stallatie waarmee insecten zon
der insecticiden worden bestre
den; een soort stofzuiger, maar
dan op reuzenformaat, met
enorme slangen die de insecten
wegzuigen boven de jonge
plantjes. De zuigkracht moet op
de juiste sterkte afgesteld wor
den, anders verdwijnen ook de
plantjes in de slurf.
De groei van het bedrijf en de
internationalisering deden hem
besluiten te stoppen. „Het op
treden zondag is een test voor
hoe ik verder wil als zanger. De
kwaliteit van vroeger is het mi
nimum dat ik wil bereiken. Als
het goed gaat, ga ik ook weer
opera doen, maar dan wel liefst
conceitant. Ik moet veel trai
nen, maar de muziek geeft me
de grootste voldoening die ik
ken. Daar kan het zakendoen
niet tegenop."
'Die Winterreise', recital
door Pieter van Egmond (bas)
en Reinild Mees (piano), zon
dag 10 december, 20.15 uur,
Stadsgehoorzaal.
Het gaat slecht met het LVC.
Er komt steeds minder pu
bliek. Vervelender nog: het
meeste publiek komt af op
dance-avonden, waardoor de
zogenaamde poptempel steeds
meer lijkt op een discotheek.
Het publiek dat nog naar con
certen gaat, moet zich boven
dien tevreden stellen met
steeds minder interessante
bands. Nederlandse, laat
staan buitenlandse, topacts
kan het LVC niet meer beta
len.
In de Muzieknota die wet
houder Pechtold vorige week
presenteerde staat dat de mu
ziekzaal Q-bus zich moet ont
doen van de dance-avonden.
Die zijn voortaan, wat de ge
subsidieerde podia betreft,
voorbehouden aan het LVC.
De verwachting is dat deze
maatregel het bezoekersaan
tal van het LVC ten goede
komt.
Pechtold doet er goed aan
dat hij de verschillende podia
in de stad een duidelijker pro
fiel geeft. Wat het LVC betreft,
maakt hij zich er evenwel te
gemakkelijk vanaf. Het kan
toch niet de bedoeling zijn
van het gemeentebestuur om
een veredelde discotheek te
subsidiëren. Het LVC ontleent
zijn bestaansrecht aan het feit
dat het een poppodium is. Net
als de Stadsgehoorzaal en de
schouwburg moet het in de
gelegenheid worden gesteld
om podiumacts van naam en
faam naar Leiden te halen.
Anders blijft het LVC vastzit
ten in een neerwaartse spi
raal.
Teruglopende bezoekcijfers
zijn niet het enige probleem
van het LVC. Het aantal vrij
willigers is tanende, gerenom
meerde dj's zijn vertrokken,
de huisvesting is allerbelab-
berds, de financiële positie
uitgehold. Vergeleken met het
Patronaat (Haarlem) of
Nighttown (Rotterdam) is de
programmering al jaren aan
de schrale kant. Publiekstrek
kers stonden de afgelopen we
ken weer bij de buren: Lais in
de schouwburg, Blof in de
Stadsgehoorzaal, Candy Dul-
fer in Alhambra (voorheen
Bacchus).
LVC-directeur Ruud Visser
heeft om meer geld gevraagd
voor de programmering (sinds
begin jaren negentig op het
zelfde niveau). Een paar we
ken geleden verklaarde hij al
de toekomst van het
LVC somber in te zien. Nu het
water kennelijk tot aan de lip
pen gestegen is, is het 'house'
te klein en luidt Visser de
noodklok.
Toch heeft Visser de deplo
rabele staat waarin het LVC
verkeert voor een belangrijk
deel aan zich zelf te wijten.
Het beeld dat opdoemt is dat
van een LVC geplaagd door
alsmaar stijgende kosten,
maar met een ambitieniveau
dat zich al jaren in tegenover
gestelde richting beweegt.
Over de status van het poppo
dium aan de Breestraat had
Visser al lang een claim op ta
fel moeten leggen. Een claim
om te promoveren van een B-
naar een A-podium in plaats
van tevreden te zijn met de
status quo. Wat de huisves
ting betreft, is evenmin slim
geopereerd door te blijven
vasthouden aan de huidige
locatie. Het LVC heeft zich
daarmee voor zeer lange tijd
in een netelige positie ge
bracht.
Als het LVC niets anders rest
dan het, niet eens toonaange
vende, dance-podium van
Leiden te zijn, wordt het tijd
voor de gemeenteraad om
zich af te vragen of er niet een
echt goeie discotheek in deze
stad moet komen. In dat geval
kan het LVC worden opge
doekt. Als de gemeente een
poppodium wil dan moet
Pechtold in zijn Muzieknota
precies aangeven waar dat is
en hoeveel hij daarin wil in
vesteren.
Met een beetje meer subsi
die lukt het het LVC misschien
om uit de rode cijfers te ko
men maar dreigt het, na de
belangrijkste podiumacts, dj's
en het grote publiek ook de
status van B-podium te verlie
zen, met bijbehorende subsi
die van het Nederlands Pop
instituut (NPI).
Ruud Visser laat zich 's
avond nog maar zelden in het
LVC zien, zeggen vaste bezoe
kers. Misschien gaat hij, net
als tegenwoordig veel Leidse
dance-freaks, naar Nighttown
in Rotterdam. De tent waar
hij een aantal jaren geleden
werkzaam was en de stad
waar hij nog steeds woont. In
Nighttown doet al enige tijd
een wrang grapje de ronde.
Als je vertelt dat je uit Leiden
komt dan is steevast de reac
tie: jullie daar hebben onze
Ruud. En wij hebben jullie
bezoekers'.
•JAN RIJSDAM
Argentijnse componist terug in Nederland
AMSTERDAM HANS VISSER
Zijn optreden, drie jaar geleden
in de Leidse Hooglandse Kerk,
was een gebeurtenis. Voor het
eerst na jaren was de Argentijn
se componist Ariel Ramirez te
rug in Nederland. Terug in het
land waar na hij na de oorlog
een ontdekkingsreis maakte
naar de Europese muziekcul
tuur en waar hij toen talloze
vrienden maakte. Vrienden die
hij naderhand eerde met zijn
'Misa Criolla', een werk dat
hem wereldberoemd maakte.
Aanstaande zondag is hij terug
in het Concertgebouw, mét die
beroemde mis.
Vanachter de vleugel leidt hij
die dag zijn eigen ensemble
met de tenor Javier Rodriguez
en het Toonkunstkoor uit Eind
hoven. Behalve de 'Misa Criol
la' dirigeert hij ook zijn 'Misa
por la Paz y la Justicia'. Beide
werken laten een prachtige syn
these horen van muzikale ele
menten uit Europa en Latijns-
Amerika.
Zijn mis voor de vrede en ge
rechtigheid ziet hij als een soort
kroon op zijn oeuvre. En het
kan ook nauwelijks toeval heten
dal deze mis op 10 december,
de Dag van de Rechten van de
Mens, wordt uitgevoerd. Hij
schreef het werk toen Argenti
nië nog zuchtte onder de dicta
tuur van generaal Videla. Het is
destijds dan ook maar één keer
in eigen land uitgevoerd. En
dan nog met gevaar voor eigen
leven. Te duidelijk verwezen de
door hem gekozen citaten uit
de bijbel naar de misstanden in
zijn land.
Zo begint het werk met een
klaagzang van huilende moe
ders, op zoek naar hun verdwe
nen kinderen, zoals toen zoveel
'dwaze moeders' zochten naar
hun verdwenen kinderen. Hun
gezang klinkt strak, polyfonisch
en zwelt langzaam aan, onder
steund door een panfluit. Het
zijn niet mis te verstane klan
ken van onbehagen, een signaal
dat de militairen maar al te
goed begrepen. Ramirez: „Ei
genlijk hadden ze toen ook de
kerkgang moeten verbieden,
omdat de teksten die ik in de
Mis gebruik, voor het overgrote
deel rechtstreeks uit de bijbel
komen."
Ramirez heeft er destijds nog
wel over gedacht naar het bui
tenland te vluchten, maar be
sloot toch te blijven. Hij wilde
zijn kinderen in Argentinië la
ten opgroeien, opdat zij het
verschil zouden ervaren tussen
leven onder een junta en in een
democratie. Want hij was ervan
overtuigd dat de dictatuur ein
dig zou zijn en dat zijn kinde
ren ooit in een democratie zou
den leven.
Ramirez is al 78, maar heeft
nog allerlei plannen voor con
certen in het buitenland. Daar
naast hoopt hij nog een aantal
grote composities te voltooien.
Hij sluit daarom niet uit dat zijn
optredens van 10 december in
Amsterdam en op 13 december
in Eindhoven zijn laatste in Ne
derland zullen zijn.
Ariel Ramirez dirigeert zijn
'Misa Criolla' en zijn 'Misa por
la Paz y la Justicia' in Amster
dam, zondag in het Concertge
bouw, 20.15 uur; 13 december
in Eindhoven, Muziekcen
trum, 20.15 uur.
