'Ik streef naar rechtvaardigheid tot achter de
Tn Bedrijf
Wan witgoed tot
Van Doesburg
Leiden Regio
hNDERDAG 7 DECEMBER 2000 972
evrouw De Groot, die net
haar boodschappen heeft
laan, leest de etiketten nooit.
IJ fik moet aan de lijn zijn.
ji kijk ik nog vveleens naar
aantal calorieën dat er in
Over genetische manipula-
van voedsel maakt ze zich
•t druk. ,,Van wat er nu in de
ikels ligt weet je ook niet
100 procent of het goed is
eem dat gedoe met die gekke
ien bijvoorbeeld - en dat eet
>ok. Misschien maakt die
uwe techniek het voedsel
i veiliger. Wie weet. Ik maak
in ieder geval geen zorgen,
/ertrouw er op dat de bedrij
en de overheid geen gekke
igen in de schappen zetten,
r hoef ik die ingrediënten
allemaal voor te kennen."
iert Heijn neemt echter het
[jj ;ere voor het onzekere en
i£l ;rt een vooruitstrevend be-
L 1 op de etiketten. Vorig jaar
iloot het bedrijf de klant hel
heid te bieden. De super-
jktketen vroeg de leveran-
rs van producten van het Ei-
[i Merk en Euroshopper
•ntuele genetische verande-
gin maïs- en sojabestandde-
te vermelden op de etiket-
De leveranciers schakelden
jrop massaal over op 'tradi-
nele' ingrediënten. Het resul-
it is dat slechts 15 producten
i deze merken de vermelding
Jj jetisch gemodificeerd voe-
Het Laurusconcern (Edah,
jer de Boer, Konmar en Ba-
narkt) volgde het voorbeeld
drong bij de leveranciers van
huismerken aan op alterna-
een voor gen-voedsel.
gaat echter alleen op voor
;dingsbestanddelen die aan-
inbaar genetisch veranderd
en dat is lang niet altijd het
il. Zo gaat het genetisch
iteriaal van sojabonen kapot
het verhit wordt voor bij-
Drbeeld de bewerking tot
er e. Genetische verandering is
[fjn niet meer aantoonbaar en
het eindproduct staat dat
ook niet meer vermeld,
nsumentenorganisaties vin
Wethouder Van der Sande blijft schaven aan tarieven
LEIDEN WIM KOEVOET
Het leek zo simpel. De nieuwe wethouder
financiën, WD'er Rogier van der Sande,
kon een voor Leiden ongekend weelderi
ge gemeentebegroting over 2001 presen
teren met rijk gevulde reservepotten en
volop investeringsruimte. De burger deel
de mee in deze feestvreugde, want de stij
ging van de onroerende-zaakbelasting en
de afvalstoffenheffing, die in Leiden met
elkaar zijn versleuteld, zou te verwaarlo
zen zijn. Eén procent, de helft van de in
flatie. Ook dat is ongekend in Leiden.
Maar de feeststemming is goeddeels
verdwenen omdat het definitieve tarief
pas in 2001 kan worden vastgesteld. De
wethouder worstelt nog altijd met de ver
werking van de - vertraagd aangeleverde
- gegevens over de hertaxatie van het
Leidse onroerend goed. Dat kan op de
buitenwacht zwak of zelfs verdacht over
komen. Is er sprake van een misrekening
en betaalt de belastingbetalende burger
straks alsnog het gelag? Vooral de SP
voorspelt kommer en kwel en'verwijt de
ex-bankier dat hij het budgetrecht van de
gemeenteraad heeft beknot door de be
groting te behandelen voor het tarieven-
voorstel is ingediend. Volgens SP-voor-
man Vergeer bestaat nu de mogelijkheid
dat de wethouder straks de gemeenteraad
verrast met hoge aanslagen, zonder dat
daar nog iets aan kan veranderen.
Van der Sande geeft toe dat hij zelf ook
baalt van de vertragingen. ,,Maar die kun
nen mij niet worden aangerekend. De
hertaxatiegegevens waren maanden te
laat. Ik heb alles gedaan om de gemeen
teraad goed te informeren, zodat deze
goede besluiten kon nemen. En dat ik nu
nog even wacht met het tarievenvoorstel,
heeft niets te maken met onaangename
verrassingen waarmee ik niet voor de dag
durf te komen. Ik ben bezig met een vol
komen technische exercitie. Maar heus,
die 55.000 aanslagen gaan op tijd de deur
uit. En bij alles wat ik doe, houd ik me
volledig aan het collegeprogram."
In de gemeentebegroting is al vastge
legd dat Van der Sande in 2001 aan belas
tinginkomsten hetzelfde bedrag binnen
krijgt als dit jaar, zo'n 90 miljoen gulden.
„Plus de helft van de inflatiecorrectie.
Precies zoals is afgesproken met het col-
lege."
De wethouder had de bankrekening
van de gemeente gigantisch kunnen laten
vollopen. De hertaxatie laat zien dat wo
ningen en andere panden fors in waarde
zijn toegenomen en deze waardestijging
mag in de belastingaanslagen tot uitdruk
king komen. ,,Ik had dan kunnen volhou
den dat ik de tarieven met maar een pro
cent heb verhoogd en dat de explosieve
stijging een gevolg is van een externe fac
tor, namelijk de waardestijging van on
roerend goed. Had ik dat gedaan, dan
had ik niets gedaan dat in strijd is met de
wet. Maar het zou wel in strijd zijn ge
weest met de afspraak die het vernieuwde
college heeft gemaakt. De gemeentelijke
belastingaanslagen willen we van jaar tot
jaar zo min mogelijk laten verschillen."
Behalve de grote, algemene waardestij
ging, heeft de wethouder nog een ander
probleem: de goedkopere woningen (tot
anderhalve ton) zijn naar verhouding veel
duurder geworden. „Zou ik daarvan zeg
gen: 'dat is nu eenmaal de marktwerking',
dan krijgen Leidenaars met een goedkope
woning een aanslag die 60 procent hoger
is. Terwijl mensen met een duurdere wo
ning 35 procent meer betalen. Ook dat ef
fect moet worden geneutraliseerd. Ook
hier willen we voorkomen dat de burger
wordt opgezadeld met forse stijgingen."
De wettelijke mogelijkheden om aan de
afspraken in het collegeprogram te vol
doen, zijn beperkt. „Ik mag bijvoorbeeld
niet twee verschillende tarieven hanteren,
een voor de duurdere en een voor de
goedkope woningen."
Van der Sande kan wel teruggrijpen
naar de Leidse belastingmix, waarbij af
valstoffenheffing en ozb met elkaar zijn
versleuteld. Effect daarvan is dat Leide
naars met een dure woning en een rela
tief lage waardestijging meer voor de ver
werking van hun afval betalen dan hun
stadsgenoten met goedkope woningen.
„De belastingmix is een beproefd recept.
Dat is een voordeel, ja. Maar een nadeel
is dat ik op deze wijze maar een deel van
de afvalstoffenheffing hef. De inkomsten
zijn zo'n vier miljoen gulden. Zo'n bedrag
kun je niet eindeloos versleutelen."
Van der Sande zegt dat hij wil streven
naar 'rechtvaardigheid tot achter de kom
ma'. Daarom wil hij de tijd die hij nog
heeft gebruiken om met de gemeenteraad
na te gaan of een zogenaamde generieke
korting, een Leidse variant op de Zalm
snip, een oplossing is. Zoals hij er nu over
denkt is een combinatie van de mix en de
korting het beste. Wel bestaat er nog lich
te twijfel of het rijk zo'n korting toestaat.
Het is volgens hem zeker niet zo dat
straks enorme verschillen zullen optre
den. „Ik heb het over pakweg een paar
tientjes. Ik neem de kritiek die ik krijg
over het uitstel voor lief. Want met die
rechtvaardigheid tot achter de komma wil
ik een politiek signaal afgeven: beperk de
lasten voor de burger en voorkom dat hij
ineens veel meer moet betalen, alleen
maar omdat de waarde van zijn huis is
gestegen. Want je kunt met stenen niet
betalen, al is je huis nog zoveel in waarde
gestegen."
Frankensteinvoedsel. Zo noemen de tegenstanders de producten
met genetisch gemanipuleerde ingrediënten. Greenpeace
suggereert in zijn nieuwste campagne dat de cornflakes zo
knapperig zijn omdat er genen van schorpioenen in zitten en dat de
sla zo lang vers blijft omdat hij gekruist wordt met ratten. Geen
middel wordt geschuwd om de consument angst aan te jagen voor
de nieuwste technologie. Maar trekt die zich daar ook wat van aan?
Of laat de klant het etiket voor wat het is en kijkt hij alleen naar het
prijskaartje?
Deel 4 van een korte serie over gentech in Leiden.
den dat dit moet veranderen en
dringen aan op een oplossing
voor dit technische probleem.
Maar dat is niet eenvoudig,
meldt I. van Zwieten, bedrijfs
leider van de Hoogvliet aan het
Levendaal. „Om dat voor elkaar
te krijgen moet het hele proces,
dus van grondstof tot eindpro
duct, worden gecertificeerd.
Voor leveranciers en producen
ten is dat een hele ingreep."
H. de Vriend van de stichting
Consument en Biotechnologie
verwacht niettemin dat de Eu
ropese Commissie volgend jaar
overgaat tot deze regelgeving.
Voor maïs zal dit niet al te grote
problemen opleveren. „De Eu
ropese zetmeelindustrie ge
bruikt maïs uit Europa en al
leen in Spanje staat 15.000 hec
tare genetisch gemanipuleerde
maïs. 'Traditionele' maïs valt
dus nog wel te krijgen." Soja,
dat onder meer gebruikt wordt
voor soepen, sauzen en koek
jes, is echter een ander verhaal.
„Dat komt vooral uit de Ver
enigde Staten en zo'n 70 pro
cent van de bonen is genetisch
gemanipuleerd. In Argentinië is
dat zelfs 90 procent. Alleen in
Brazilië, een andere belangrijke
soja-exporteur, is de verbou
wing van erfelijk veranderd soja
verboden. Probleem daar is dat
het vaak toch illegaal gebeurt.
Naar schatting is zo'n 10 pro
cent van de export gemanipu
leerd. Het is dus best lastig om
voldoende soja te vinden waar
van je met zekerheid kan stellen
dat het niet genetisch veran
derd is."
Vooruitlopend op de wetswijzi
ging is Albert Heijn opnieuw
bezig met een inventarisatie bij
zijn leveranciers naar de her
komst van de huismerkproduc
ten. Het doel is alle producten
waarvan niet kan worden aan
getoond dat ze volledig vrij zijn
van genetisch gemanipuleerde
bestanddelen, als zodanig te
etiketteren. Dit wordt door de
consument op prijs gesteld,
meent De Vriend. Hij baseert
zich daarbij op verschillende
onderzoeken die de afgelopen
jaren zijn gedaan naar de ac
ceptatie van genvoedsel bij
consumenten. „Zo'n 90 pro
cent vindt dat genetische mani
pulatie vermeld moet worden
op het etiket, zodat de consu
ment zelf een keuze kan ma
ken." Wat de klant vervolgens
kiest is minder duidelijk. „Er is
een kleine principiële groep die
manipulatie afwijst. Voor die
mensen zijn de biologische
producten het alternatief. Een
meerderheid gaat echter ak
koord met genetische verande
ring mits dat direct voordeel
oplevert. Dus als het voedsel er
gezonder van wordt, smaakvol
ler of langer houdbaar.
Hoogvliet-bedrijfsleider Van
Zwieten heeft niet de indruk
dat klanten zich momenteel
druk maken over genetisch ge
manipuleerd voedsel. „In bij
voorbeeld Frankrijk en Enge
land leeft het wel sterk bij con
sumenten. Maar de Nederland
se klant is toch wat nuchterder,
denk ik. Volgens mij hebben ze
meer vertrouwen in wat ze
voorgeschoteld krijgen. En elke
nieuwe techniek heeft zijn
voor- en nadelen. Neem de air
bag. Je kan er in stikken, maar
ondertussen heeft elke nieuwe
auto er een en heeft de airbag al
veel levens gered."
Vragen over gemanipuleerde
producten krijgt Van Zwieten
bijna nooit. „Het is wel regel
matig in het nieuws, maar het is
voor de klant nog erg ongrijp
baar. Pas als er iets ergs ge
beurt, zie je dat terug in de
schappen." Wel bemerkt hij dat
steeds meer klanten van de
Hoogvliet, onder wie veel stu
denten, biologische producten
kopen. „Maar of dat een reactie
is op de opkomst van gemodifi
ceerde producten betwijfel ik.
Van sommige biologische arti
kelen - bijvoorbeeld kiwi's -
hebben wij niet eens meer een
traditioneel alternatief. Klanten
hebben dan dus geen keuze. Als
ze dat wel hebben, speelt idea
lisme vaak een rol bij het kopen
van biologische producten. Er
worden minder bestrijdings
middelen gebruikt bij deze
teelt. Maar met genetische ma
nipulatie kun je de gifspuit ook
laten staan."
Bij de Dekamarkt, verderop aan
het Leidse Levendaal, heeft be
drijfsleider P. Roodvoets even
min de indruk dat de klant ge
modificeerde producten afwijst.
Ook hij krijgt nauwelijks vragen
over dit onderwerp. „Ik zou ook
echt niet weten hoeveel van dit
soort producten wij in de
schappen hebben staan. Ach,
ook als de klant er wat van
vindt, dan is zijn koopgedrag
vaak nog iets anders. Het is net
als met biologische producten.
Als je het aan de mensen vraagt
zijn ze allemaal voor producten
die het milieu sparen en de
beesten een beter leven geven.
Maar daadwerkelijk kopen is
een heel ander verhaal. Want
het is duurder."
De consument laat zich volgens
Roodvoets niet afschrikken
Genetisch
gemanipu
leerde pro
ducten? De
consument
lijkt er niet
wakker van
te liggen.
ARCHIEFFOTO
GPD
door termen als Frankenstein
voedsel. BSE, varkenspest en
dioxinetoestanden hakken er
echter wel in bij de klant. Een
nieuwe uitbraak van zo'n ziekte
hoeft Roodvoets niet uit de me
dia te vernemen, die ziet hij di
rect terug in de schappen. „De
Nederlandse consument kun je
uittekenen op een schaal. Aan
de ene kant staat zijn porte
monnee, aan de andere kant
zijn leven. Het is dus goed zo
lang het niet veel kost en je er
niet dood van gaat."
uit de Leidsch DagNadARCHIEVEfl
ANNO 1900
Vrijdag 7 December
BENTHUIZEN - De bij den minister van waterstaat
ingediende aanvrage om concessie voor een locaal-
spoor Rotterdam-Amsterdam, is ook hier met de
meeste belangstelling vernomen. De gemeente zou
dan, bij doorzetting der plannen, uit haar isolement
verlost worden, daar de lijn zou loopen van Rotter
dam, tusschen Zegwaard en Bleiswijk door, vlak
langs onze gemeente naar Hazerswoude, en verder
naar Amsterdam. Wij twijfelen er niet aan of ons ge-
ANNO 1975
meentebestuur, zal deze grootsche plannen wel zoo
veel mogelijk steunen.
BINNENLAND - Op den gangschen tocht van Kru-
ger door het Rijnland, van de Duitsche grenzen tot
Den Haag, werd een zeer besliste en zeer hartelijke
hulde gebracht. Het Rijnland heeft president Kruger
warm toegejuicht en Fransche journalisten, die van
Marseille af den tocht hadden meegemaakt, verze
kerden, dat de geestdrift in het Rijnland misschien
minder levendig, maar niet minder hartelijk en groot
was dan in Frankrijk en België.
I
Een rnbriek voor zakelijk nieuws uit de regio.
Telefoon: 071-53S6426, Fax: 071-S321921.
j loopt en doet, versjouwt
subilair, inventariseert en
II Bngt de laatste verbeteringen
n in de catalogus van de lus-
imveiling. En daarbovenop
rwacht taxateur Pieter-Gerrit
nkhorst nog elk moment ie-
md van de Lakenhal die ui-
mate geïnteresseerd is in het
radepaardje van veilinghuis
nder de Boompjes': een
to )eg zelfportret van Stijlschil-
r Theo van Doesburg.
!t kleinood staat voorlopig
g even bescheiden gepar-
erd op een jaren-dertig-fau-
a lil. Verder: een aanbod van
lar liefst 457 schilderijen en
Ei N meubels. Veilinghuis Onder
Jt Boompjes bestaat vijfjaar en
komende veiling, die dins-
J g begint, is traditioneel weer
jj oter dan de vorige. Het hele
erieur van veilinghuis 'Onder
j' Boompjes' draagt de sfeer
n een uitdragerij. Maar dan
j :1 een van standing. Uitbun-
?e Appels naast bonte Cor-
illes, en drie Lichtensteins
lurken zich gezellig aan Bie-
I rmeiers en theetafels. Da's
>g eens wat anders dan het al-
reerste kavel dat het veiling-
'is vijf jaar geleden aanbood:
n gepensioneerd gasfornuis,
erwijl mijn vrouw destijds zo
fdrukkelijk had gezegd geen
'goed te willen doen." Maar
'ed, het ding ging toch de
lur uit voor 75 gulden. Ter
vergelijking: de Van Doesburg
wordt nu ingezet op 15.000 gul
den en wordt opgenomen in de
oeuvrecatalogus van het Cen
traal Museum in Utrecht.
In vijf jaar heeft het echtpaaï
Berthyl den Heeten en Pieter-
Gerrit Binkhorst zich ontwik
keld van avonturiers die niet
wisten waar ze aan begonnen
tot de eigenaars van een lande
lijk bekend veilinghuis. Er gaat
net zo goed een Ming-vaas voor
8000 gulden van de hand als
een ets van 50 gulden. Laagd
rempelig maar wel met kwali
teit. De mailing heeft zich ver-
dertigvoudigd en neemt per
veiling met 300 adressen toe.
En dat terwijl vrienden en ken
nissen destijds nogal kritische
geluiden lieten horen. Want
was Leiden eigenlijk niet te arm
voor een veilinghuis? En waar
moet je beginnen? „Ach, ie
mand die iets waardevols heeft
te verkopen, rijdt gerust een
paar kilometer om", verzekert
Binkhorst.
Voor zijn vrouw Berthyl was het
runnen van een veilinghuis een
voor de hand liggende ontwik
keling. Na een studie kunstge
schiedenis liep ze stage bij vei
linghuis Glerum in Den Haag
en het Singermus'uem in Laren.
Tel daarbij een vader die de
passie van zijn dochter kende
en voor zijn dood het leeg
staande pand van Onder de
Berthyl den Heeten en Pieter-Gerrit Binkhorst: „Ach, iemand die iets waardevols heeft te verkopen, rijdt ge
rust een paar kilometer om."
FOTO HENK BOUWMAN
Boompjes voor haar kocht, en
het veilinghuis was bijna een
logisch feit. Maar afgestudeerd
jurist Binkhorst is volledig auto
didact. De leerstof heeft hij on
der handbererik, achter hem in
de boekenkast: de jaargangen
van 'Kunst antiekveiling '79
tot en met '87. „En voor de rest
de kunst van Berthyl afgeke
ken."
En het levert ook wat op. Kunst
is booming business. Wat heet,
Binkhorst heeft door het grote
aanbod nu al schilderijen moe
ten verplaatsen naar de veiling
in februari. Een economie die
steeds hogere toppen bereikt,
gecombineerd met populaire
programma'-s als 'Tussen kunst
en kitsch' zorgt er wel voor dat
de consument steeds kunstbe-
wuster wordt. „Er is geld over
en dat spenderen mensen
steeds vaker aan luxe. Dat heeft
trouwens ook zijn negatieve
kanten. Neem bijvoorbeeld het
dronken-buurmansyndroom.
Dan komt op de verjaardag van
Mies de buurman even langs,
raakt beneveld en zijn oog valt
op het schilderijtje aan de
muur. Hij zegt: 'Mies, als ik jou
was zou ik dat dingetje maar
voor veel geld verzekeren.
Prompt zien anderen er ook iets
in. En voor je het weet, heb je
een boerderij met slootje van
een miljoen aan de muur. Als
Mies dan met haar boerderij bij
de taxateur komt, moet hij haar
weer zachtjes uit de droom hel
pen."
Bij twijfel legt de taxateur altijd
een huisbezoek af. Want je weet
maar nooit. Berooide schilders
betaalden hun doktersrekening
vaak genoeg in verf. ,',Dat is ook
de kick van dit werk. Want ook
al worden er vaak dingen aan
geboden die er bij een prgram-
ma als 'Tussen Kunst en Kitsch'
worden uitgesneden, er zijn
nog altijd kunsthistorische ont
dekkingen te doen. Dat maakt
het elke dag weer spannend."
Alleen in heel duidelijke geval
len kunnen mensen het huisbe
zoek van de kunstkenner wel
vergeten. „Er belde laatst ie
mand met onvervalst Leids ac
cent die komt vertellen dat ie
een echte Rwembrwandt in
huis heeft. „Zeg ik meteen:
'Nou meneer, dan moet u toch
maar de politie bellen.' Als je
langsgaat zie je overduidelijk
dat een kalenderplaatje is uitge
knipt en achter glas is gezet. Ik
heb toen gezegd: 'Meneer, dat
is inderdaad een onvervalste re
productie.' Zegt-ie triomfante
lijk: 'Precies! Ik ben naar het
Rijksmuseum gegaan en hem
daar vergeleken en verrek hij is
helemaal hetzelfde. Wanneer
kunnen we afrekenen?' Ja, dan
houdt het op."
PABLO CABENDA
LEIDEN - Het bestuur van
wijkvereniging Aktief: „De
betrokkenheid is onnoeme
lijk groot."
FOTO ARCHIEF LEIDSCH DAG-
BLAD
Zaterdag 6 december
LEIDEN - De wijkvereniging Aktief in het rustige
zuidwesten van Leiden bestaat 7 december vijf jaar.
Het eerste lustrum van een 'gekke groep, jong en
oud', zoals een van de bestuursleden het weet te
verwoorden.
De oprichting was een serieus grapje: de waak-
vlammetjes van diverse geijsers functioneerden niet
zoals waakvlammetjes behoren te functioneren. De
woningbouwvereniging Tuinstadwijk deed er met zo
bar veel aan en een groepje ongeduldige huurders
maakte een stencil op een zondagmorgen bij een
kop koffie. Er werden 110 stencils verspreid en op
de eerste bijeenkomst kwamen er meteen al zo'n 36
mensen. Vervolgens werd er een naam gekozen door
middel van een kwis en dat werd Aktief. En het eer
ste resultaat kwam snel en was mooi: de woning
bouwvereniging wilde samen met Aktief vergaderen.
AUTOSPORT - Meer dan 3000 belangstellenden
woonden gisteren in St. Albans de begrafenis bij van
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing een ingevulde cheque (geen
overschrijvingskaart) ter waarde van rijf gulden (voor een exemplaar van 13 bi) 18 in zwart wit) op te sturen naar het Leidsch
Dagblad, t.a.v. Leidsch Dagblad Archieven, postbus 54,2300 AB Leiden of door contante betaling aan de balie van het Leidsch
Dagblad aan de Rooscvcltstraat 82. U ontvangt de foto binnen drie weken.
de bij een vliegtuigongeluk omgekomen coureur
Graham Hill. Onder hen Lord Snowdon, Jack Ste
wart en Emerson Fittipaldi.
HAZERSWOUDE - De Leidenaar E.W. Hoogkamer
heeft plannen om in Hazerswoude een manege te
gaan beginnen. Hij heeft al een stukgrond op het -
oog. in het bestemmingsplan recreatiegebied Ha-
zerswoude-dorp. Dat terrein ligt in de hoek van de
Gemeneweg en de Katjesweg ongeveer halverwege
tussen Rijndijk en Dorp.
Hoogkamer wil nog in 1975 beginnen met de
bouw van de overdekte manege. Of dat zal lukken,
bangt af van de bereidwilligheid van verschillende
instanties om subsidie te verlenen. Een manege van
redelijk grote afmetingen komt minstens op een half
miljoen gulden. Via de Hippische Sportbond hoopt
Hoogkamer een subsidie te krijgen van dertigdui
zend gulden. Van het ministerie van CRM verwacht
hij ook een redelijk bedrag. En natuurlijk zal ook de
gemeente Hazerswoude een bijdrage moeten leve
ren.
