Zelfgebrande koffie smaakt het best
Smaak
Gek
'Aan alle mosselaars
in de stroom der tijd'
De ware culi wacht
op Michelingids
Koken met een neutje
DONDERDAG 7 DECEMBER 2000
De vleesindustrie maakt moeilijke tijden door. Slagers
staan met de handen in het haar. Gek worden we van de
gekke koeienziekte, beter bekend als BSE. Op de vraag wat
die afkorting betekent lijkt niemand echt geïnteresseerd.
Naarstig is iedereen, bij het bereiden van de dagelijkse
kost. op zoek naar alternatieven. Poeliers hebben het ra
zend druk, zeker nu ook de wildtijd is aangebroken en zij
door alle drukte rondom het rundvlees even. figuurlijk ge
sproken. buiten schot staan. Poeliers hebben het immers
ook een periode zwaar te verduren gehad toen de sal
monellabacterie hoogtij vierde. Naast de poeliers heeft
ook de vishandel de handen vol en doet goede zaken.
Wat is er toch mis met het rundvlees? Ik heb de koe maar
eens bij de horens gevat en er wat telefoontjes aan ge
waagd. Allereerst de (gratis) consumentenlijn van het
Voorlichtingsbureau Vlees 0800-0036, waar een alleraar
digste mevrouw mij vertelde dat BSE staat voor Bovine
Spongisforme Encephalopathie. Het is de Latijnse bena
ming voor een sponsvormige hersenaandoening bij run
deren.
De servicelijn wordt dagelijks overstelpt met telefoontjes
van verontruste consumenten en ook de internetsite ww-
w.vlees.nl wordt iedere dag opnieuw door ongeruste
vleeseters aangeklikt. Op deze site staan onder andere de
antwoorden op de 30 meest gestelde vragen over BSE als
'kan ik nog wel vlees eten' en 'hoe zit het met mergpijpjes
en frikadellen'.
De hele heisa rondom BSE. zo vernam ik tijdens mijn tele
fonische ronde, is eigenlijk ontstaan door malafide produ
centen van veevoer. Lieden die de strenge Europese regel
geving ontduiken en op de zwarte markt opereren. Op
slinkse wijze produceren ze veevoer dat niet aan de wette
lijk vastgestelde normen voldoet, en op diezelfde slinkse
wijze hebben ze ook afnemers voor hun slechte waar ge
vonden. Het hoeven er maar een paar te zijn en de paniek
breekt uit. Ze verknoeien het voor de rest.
In onze winkels en slagerijen mag volgens de wet alleen
vlees worden verkocht dat onder streng toezicht van de
Rijksdienst voor Vee staat. Daarnaast is BSE een hersen
aandoening die in spiervlees niet voorkomt. De organen
die mogelijk besmettelijk zijn voor BSE mogen volgens de
regelge\ing ook niet voor de verwerking voor veevoer wor
den gebruikt.
Maar hoe zit het dan met de hersenziekte Creutzfeldt-Ja-
cob? Volgens het Voorlichtingsbureau Vlees is het een
hersenziekte die bij mensen al lang bekend is. Enkele ja
ren geleden is er echter een nieuwe vorm ontdekt die iets
afwijkt van de al bekende ziekte. Er komt steeds meer be
wijsmateriaal waaruit blijkt dat het eiwit (prion) dat ver
antwoordelijk is voor BSE. overeenkomt met het eiwit dat
de nieuwe vorm van Creutzfeldt-Jacob bij mensen ver
oorzaakt. In ons land is er. voorzover bekend, nog nooit
iemand aan deze nieuwe vorm van de ziekte overleden.
Dit gunstige gegeven kan mede te danken zijn aan alle
voorzorgsmaatregelen die zijn genomen.
Overigens schrok ik wel van de recente berichten dat de
Europese BSE-crisis Nederland honderden miljoenen
guldens gaat kosten. En uiteindelijk is de consument (fi
nancieel) de dupe. Persoonlijk ben ik van mening dat er
heel paniekerig wordt gedaan over de hele affaire. Ik zelf
eet met een gerust hart vlees omdat ik het betrek van een
slager die garant staat voor kwaliteit omdat hij zijn vlees
afneemt van leveranciers die de Europese regelgeving in
acht nemen.
Tot slot viel mijn oog afgelopen week op enkele cynische
quotes van striptekenaar Kamagurka in
de NRC waarin hij de eerste sympto
men van de dolle koeienziekte op
schrift stelde: ..bij trambestuurders: als
ze voortdurend stoppen om u de weg te
vragen", en ,,bij kappers: als ze na het
knippen vragen hoe u het gewild had".
JOHN BEEREN
Een jaar trok ze ervoor uit om
zich te verdiepen in de 'zwarte
schelpvisch uit de Zeeuwsche
Stroomen'. Florine Boucher
dook in de geschiedenis van de
mossel, praatte met kwekers en
handelaren, voer mee op een
mosselschip, kookte heel veel
mosselen en schreef vervolgens
het historisch verantwoorde
'Mosselkookboek', opgedragen
aan 'alle mosselaars in de
stroom der tijd'. De schrijfster
gaat hierin terug naar de visserij
te voet waarbij de 'welkome
aanvulling op het eentonige di
eet van arme landarbeiders'
werd geraapt langs de oevers
van de drooggevallen slikken en
platen.
Vanaf dat moment worden zo
ongeveer alle belangrijke ge
beurtenissen in het mosselbe-
staan genoemd, variërend van
het Koninklijk Besluit dat de
visserij op de Zeeuwse stromen
aan de Zeeuwen werd gegund
tot de watersnoodramp in 1953.
Indirect was dat de reden dat
een aanzienlijk deel van de
Zeeuwse mosselcultuur naar de
Waddenzee werd verplaatst.
Sinds de uitvoering van het
Deltaplan komen de meeste
mosselen daar vandaan. Om
aan de jaarlijkse vraag van 120
miljoen Zeeuwse mosselen te
voldoen, importeren mossel-
Het is mogelijk om zelf koffiebonen te branden en je eigen
koffiemelange samen te stellen. Wanneer je de bonen
daarna maalt en daarvan koffie zet, levert dat niet alleen
een kopje uitstekende koffie op. Het is ook geschikt om er
een bavarois mee te bereiden met je eigen koffiesmaak.
Bestrijk een passende (pudding)vorm aan de binnenzijde
met een kwastje met een beetje eiwit. Laat gelatineblaadjes
ten minste vijf minuten in ruim koud water weken. Roer de
dooiers en 50 gram suiker en een scheutje melk tot een
glad mengsel. Breng de rest van de melk aan de kook.
Schenk de hete melk en de vers gezette koffie bij het dooi
ermengsel en roer alles krachtig door. Schenk alles door
een fijne zeef terug in het pannetje waarin de melk werd
gekookt. Plaats het pannetje boven een laag afgestelde
warmtebron. Blijf zo lang in het mengsel roeren (houten le
pel gebruiken) tot het begint te binden. Schakel de warmte-
Mokka-bavarois
bron uit. Roer de uitgeknepen gelatineblaadjes en 50 gram
suiker door het mengsel. Blijf roeren tot de gelatine en de
suiker zijn opgelost. Plaats het pannetje in een bak met ijs
koud water. Roer er af te toe in en neem het pannetje uit
het water op het moment dat de massa lobbig begint te
worden. Klop tussen de bedrijven door de rest van het eiwit
en 2,25 deciliter slagroom, elk afzonderlijk, stijf. Schep de
slagroom op het eiwit en schenk, onder voortdurend luch
tig omscheppen, de lobbig geworden koffiemassa erbij.
Laat alles dan nog enkele minuten staan. Doe alles over in
de vorm. Laat alles koud worden. Dek de vorm af met plas
tic folie en plaats de vorm in de koelkast. Laat de bavarois
in twee tot drie uur volledig opstijven. Klop de rest van de
slagroom en de rest van de suiker stijf op. Doe de slagroom
over in een spuitzak, die is voorzien van een vrij grote ge
kartelde spuitmond.
Presentatie: Stort de bavarois in het midden op een koude
schaal. Garneer de bavarois met grote toeven slagroom.
Strooi eventueel wat cacaopoeder over de slagroom en leg
er kleine chocolade mokkaboontjes op.
Tip: Vervang de koffie door vers gezette groene thee en en
kele druppels limoen- of citroensap. Je krijgt dan een tren
dy bavarois die vooral in Londen populair is.
Benodigdheden
voor zes personen:
Twee eieren, gesplitst; 115 gram suiker; 2 deciliter
melk; 1 deciliter sterke, vers gezette koffie; 5
blaadjes gelatine (10 gram); 4 deciliter slagroom.
Wie koffie voor het eerst heeft
gebrand en waar de eerste kof
fie werd gezet, weet niemand.
Er doen wel een aantal sterke
koffieverhalen de ronde, maar
daar kunnen vraagtekens bij
worden gezet. Vaststaat wel, dat
het drinken van koffie ingang
vond in de achtste of negende
eeuw. Over de plaats kan men
nog wel gissen; mogelijk dat het
in Ethiopië ge6eurde.
Het drinken van koffie ver
breidde zich sinds de tiende
eeuw langzaam over vrijwel de
gehele Arabische wereld. Men
beschouwde het wel als een al
ternatief voor wijn, dat de Ara
bieren na hun bekering tot de
islam niet meer mochten drin
ken. Pas in de zeventiende
eeuw drong de koffie tot in Eu
ropa door en werden de eerste
koffiehuizen (cafés) in verschil
lende grote steden geopend.
Omdat de Arabieren heer en
meester in de koffiehandel wa
ren en ook niet van zins bleken
die rol op te geven, brachten de
Nederlanders in opdracht van
de Verenigde Oostindische
Compagnie de zaailingen van
de koffieplant naar Java en Sri
Lanka (Ceylon). De Fransen
brachten deze naar West-Indië.
Wie de zaailingen naar Brazilië
bracht, is nooit officieel vastge
legd. De mogelijkheid is echter
groot dat het de Nederlanders
waren, die in die tijd een groot
aantal bezittingen (handelspos
ten en suikerrietplantages) in
Brazilië hadden. Brazilië is heel
lang de grootste koffieprodu
cent van de wereld geweest,
maar tegenwoordig weet eigen
lijk niemand meer waar de
meeste koffie wordt voortge
bracht. Koffie blijkt vrijwel
overal tussen de beide keerkrin
gen te gedijen.
Koffielanden in opkomst zijn
Vietnam en Laos, waar men al
meer koffie produceert dan in
Colombia, dat lange tijd als
nummer twee op de Üjst van
koffieproducerende landen
stond. Andere voorname koffie
producenten zijn Indonesië, Sri
Lanka, Ethiopië. Kenia, Costa
Rica, Guatemala en Jamaica.
In ons land kenden we tot in de
eerste helft van de twintigste
eeuw nog honderden grote en
kleine koffiebranderijen. Te
genwoordig zijn er enkele heel
grote en een kleine twintig klei
nere koffiebranderijen overge
bleven. Het zijn de koffiebran-
ders die de melanges, meestal
drie of meer soorten, samen
stellen en ook de koffie gema
len en wel op de markt bren
gen. Daarmee hebben ze het de
consument wel heel erg gemak
kelijk gemaakt en de komst van
de gemalen koffie heeft het ge
bruik ervan in ons land dan ook
danig gestimuleerd.
Mede daardoor is de consu
ment ook minder kritisch ge
worden. De komst van de spe
ciaal voor de espressokoffiezet
apparaten (te) donker gebrande
koffie heeft daaraan weinig ver
anderd. Men zou kunnen op
merken dat het de vervlakking
van onze koffiesmaak verder in
de hand heeft gewerkt. Hoe
vers gezette koffie van vers ge-
Kleine volautomatische koffiebrander, die na het branden de koffie snel
kan laten afkoelen. Het apparaatje is voor 375 gulden in een beperkt
aantal winkels te koop. foto cpd
brande koffiebonen werkelijk
smaakt, weet nog slechts een
enkeling.
Vroeger, toen je bij wijze van
spreken ook in ons land op elke
straathoek wel een koffiebran-
derijtje kon aantreffen, was dat
anders. Toen wist men de koffie
van vers gebrande bonen nog
op de juiste wijze te waarderen.
Tegenwoordig kan dat nog op
enkele plaatsen in ons land
waar de kleinere zelfstandige
koffiebranderijen zijn gevestigd.
Het branden van koffie wordt
als een grote kunst beschouwd,
maar van nog groter belang is
dat de gebrande koffie direct
nadat ze is afgekoeld moet wor
den gemalen. Van de werkelijke
geur en aroma van die koffie
kan optimaal worden genoten
wanneer er direct na het malen
koffie van kan worden gezet.
Met koffie die na het branden
en malen in vacuüm-getrokken
pakken wordt verkocht, kan dat
niet of nauwelijks. Daarvoor
heeft die koffie (te) veel van de
oorspronkelijke geur en aroma
verloren.
U kunt de proef op de som ne
men door zelf koffie te bran
den. Tegenwoordig zijn er klei
ne en grotere apparaten in de
handel waarmee je op betrek
kelijk gemakkelijke wijze je ei
gen bonen kunt branden. Wan
neer je die bonen na het afkoe
len maalt en onmiddellijk daar
na de koffie zet, dan breng je
échte koffie op tafel.
Voor het zelf branden van koffie
heb je gedroogde koffiebonen
nodig. Tot dusverre waren ze
niet of nauwelijks in ons land
verkrijgbaar, want daarvoor
moest je naar Engeland of de
Verenigde Staten. Daar zijn al
tijd de koffieliefhebbers geble
ven die het op prijs stellen zelf
hun melanges te bepalen, zelf
de bonen te branden, te malen
en te zetten om er uiteindelijk
zelf van te kunnen genieten.
Ongebrande koffiebonen, in
verscheidene soorten, kwalitei
ten en hoeveelheden, en ook de
koffiebranders worden in ons
land geïmporteerd door Ivo van
der Putten in Lieren bij Apel
doorn. Van der Putten is een
koffiemakelaar die ernaar
streeft de koffie cie plaats te ge
ven die ze al van oudsher ver
dient.
Inlichtingen: 055-506.39.93.
HANS BELTERMAN
REDACTIE RIEN POLDERMAN 02
Mokka-part
met
grand marni
De parfait is een ijssot
die je zonder ijsmachii
kunt maken. Door nii
leen koffie maar ooke
likeur aan de ijsmassa
te voegen, maak je jee
gen specialiteit.
Roer eierdooier en vijf
gram suiker tot een
dik en schuimig meng
Klop de eiwitten en ar>
derhalve deciliter slag
room, elk afzonderlijk
stijf. Voeg tijdens hef
kloppen van de eiwitti
25 gram suiker toe.
Schep de slagroom op
eiwtten en voeg daarn
het dooiermegsel toe.
Voeg er onder voortdu
rend omscheppen sins
appelrasp, koffie en lil
aan toe. Doe het menj
over in een glazen cak
vorm. Dek de vorm af
plastic folie en plaats
hem ten minste vier
in de diepvriezer.
Klop voor de garnerinj
1,25 deciliter slagroon
en tien gram suiker sti
op.
Presentatie: Stort dep
fait op het werkvlak,
de parfait in het gewe
aantal plakken. Leg ze
koude borden en scheg
'wolken' slagroom op.
Bestuif de slagroom
eventueel met wat cat
poeder.
Benodigdheden
voor
I zes personen:
Tweeeieren,
1 gesplitst; 85 gram
witte
basterdsuiker; 1
theelepel geraspte
sinaasappelschil;
2,75 deciliter
slagroom; 2
eetlepels vers
gezette sterke
(koude) koffie; 2
eetlepels Grand
Marnier.
handelaren uit Yerseke con
sumptiemosselen uit de Duitse
en Deense Waddenzee en bij
grote schaarste soms ook uit
Ierland.
Zo zijn er meer interessante ge
gevens op te diepen uit de ge
schiedenis van de mossel, maar
het gaat de liefhebber natuur
lijk ook om de recepten: Bou
cher geeft er vijftig 'en twee om
het af te leren Van nieuwer
wetse mosselgerechten als Pi
kante mosselen met koriander
en Tabbouleh met mosselen tot
Moeder Landa's mosselhachee.
Het laatste is een streekgerecht
uit het gebied rond Bergen op
Zoom - een beetje Zeeuws en
een beetje Brabants.
Het scheutje azijn op het laatst
komt uit de koker van de
schrijfster, al is Moeder Landa
het daar niet mee eens. Zij roert
er op het laatst alleen nog een
klontje boter door. Met andere
woorden: iedereen kan zijn ei
gen invulling geven aan de re
cepten, zéker na het lezen van
het hoofdstuk over basistech
nieken en sauzen.
ELLEN SCHOLTENS
Mosselkookboek. Uitgeverij
Scepter Boekprodukties, Amster-
dam.Prijs: 39,90 gulden.
Een klassiek gerecht. Méringues kunt u kant
en-klaar in de betere supermarkten kopen. Zelf
maak ik ze liever in eigen keuken. Zo moeilijk
is dat nietOppassen dat u de amandelen en
de suiker niet al te sterk verhit, want dan is de
kans op het verbranden groot.
Maak eerst de méringues. Bekleed een bak
plaat met bakpapier. Verwarm de oven tot 120
graden C.
Klop de eiwitten stijf op. Voeg veertig gram
suiker toe en ga door met het kloppen tot het
eiwit opnieuw stijf staat. Strooi er veertig
gram suiker over en klop alles even flink op.
Schep zes tot acht min of meer gelijkvormige
bergjes eiwitschuim op het bakpapier. Maak
Méringues au café
met een (jus)lepel kuiltjes in het schuim. Laat
de méringues in ongeveer anderhalf uur in de
oven drogen. Laat ze op een (taart)rooster vol
komen koud worden.
Schep amandelen en twintig gram suiker door
elkaar. Laat het mengsel zo lang, onder voort
durend roeren (houten lepel) in een matig hete
koekenpan bakken tot de amandelen goud
bruin zien en de suiker is gekarameliseerd.
Stort alles op een groot koud bord. Laat alles
volkomen koud worden.
Klop, vlak voor het opdienen, slagroom en va
nillesuiker net niet helemaal stijf op. Sprenkel
de koffie erover en ga daarna door met het
kloppen van de slagroom tot ze bijna stijf is.
Presentatie: Leg de méringues op bordjes.
Schep de room eerst in de kuiltjes en later het
resterende deel over de méringues. Bestrooi
de gerechten met gekarameliseerde amande
len.
Benodigdheden voor
zes tot acht stuks:
Drie eiwitten, 100 gram suiker; 150 gram
geblancheerde amandelen, grof gehakt;
4 deciliter slagroom; 2 zakjes vanillesuiker
(10 gram); 2 eetlepels vers gezette zeer
sterke (koude) koffie.
Met zijn potten en pannen gaat
hij volgende maand op tournee
met zijn culinaire theaterrevue.
'Kookgek gist, borrelt, kookt
en... reist'heet de mix van
zang, dans en gedol met etens
waar. Met andere woorden:
Joop Braakhekke heeft als ko
kende entertainer een nieuw
podium gevonden na zijn waar
schijnlijk voorlopige afscheid
als tv-kok.
Dat betekent niet dat Neerlands
bekendste levensgenieter zich
uitsluitend bezighoudt met de
ze nieuwe vorm van theater.
Braakhekke blijft de drijvende
kracht achter het Amsterdamse
sterrenrestaurant Le Garage,
waarbij nu eens niet de beken
de Michelin-onderscheiding
wordt bedoeld. Bovendien blijft
hij in zijn rol van Kookgek de
toch al overspannen kookboe-
kenmarkt bestoken met zijn re
ceptenbundels.
'Koken met een neutje' heet
zijn nieuwste uitgave, doélend
op de scheutjes die Braakhekke
toevoegt aan gerechten. Alco
hol op zich heeft weinig smaak.
Eerst moet de alcohol in bier,
wijn of één of ander distillaat
verdampen waarna de smaak
die overblijft een harmonieus
geheel vormt met de andere
smaken. Met andere woorden:
je moet er wel de tijd voor ne
men als je kookt met alcohol. Je
kunt ondertussen zelf een neut
je nemen, maar niet te veel,
waarschuwt Braakhekke. „Want
of alles brandt aan of de pan
staat scheef op het vuur en dan
gebeurt er niets."
Zoals we van Braakhekke ge
wend zijn, worden zijn makke
lijk te maken recepten afgewis
seld met anekdotes en verha
len. Bijvoorbeeld bij een pasta-
recept dat hij kreeg van zijn
vriendin Yvonne die al dertig
jaar in Rome woont en nog Ita-
liaanser is dan de Italianen. Zij
kreeg het van een 'nichten
vriendje' die het weer van Sop
hia Loren schijnt te hebben ge
kregen. Eén glas witte wijn gaat
er in de bucatini alla matri-
ciana, zoals de hoeveelheid al
cohol in de meeste andere re
cepten vrij laag is. De enige uit
zonderingen is een recept voor
goulash en een recept voor ka
beljauw die in de cider mag
zwemmen.
De liefhebbers van een neutje
(of meer) komen het meest aan
hun trekken met recepten voor
citroenlikeur en andere 'sfeer-
verhogende drankjes wanneer
de avonden guur en lang wor
den'. Met een mix van geklopte
eieren, melk, suiker, kaneel én
een halve fles calvados; zó helpt
Braakhekke ons de winter door.
ELLEN SCHOLTENS
Koken met een neutje,
gerechten met een scheutje.
Uitgeverij Strengholt's Boeken;
25,35 gulden.
De onlangs verschenen eetgids
'Lekker' heeft weer menig res
taurateur de stuipen op het lijf
gejaagd. Piet Smits van restau
rant Julien in Den Haag bij
voorbeeld constateerde dat er,
waarschijnlijk door een techni
sche fout, een verkeerde foto bij
zijn stuk staat, namelijk die van
een ander Haags restaurant.
Pijnlijk voor Smits: zijn fin de
siècle interieur is nu juist een
van de sterke punten van zijn
restaurant. Bovendien was de
tekst ook al minder geslaagd.
'Lekker 2001is dit jaar voor het
eerst flink in prijs gestegen, na
melijk van 9,95 gulden naar
12,50 gulden. Of dat waar naar
zijn geld is, moet ieder maar
voor zich beoordelen. De 'Lek
ker' blijft hoe dan ook smakelij
ke lectuur voor in bed, in bad of
op het toilet. Wel valt op dat de
gids dit jaar overloopt van slor
digheden als bovengenoemde.
Het informele taalgebruik blijft
de boventoon voeren, maar
stoort soms nogal. Bij voor
beeld als je een jou bekend luxe
etablissement ziet weggezet als
'indrukwekkend eethuis', een
ander als 'eethuisje' en een der
de als 'eethuis met allure'.
Van Den Haag, de stad die wij
het best kennen, valt op dat er
geen enkel Thaïs restaurant
meer wordt vermeld, terwijl er
vorig jaar nog twee lovende be
schrijvingen waren. Daarnaast
ontbreken tips voor nieuwe
adressen, terwijl er toch ver
scheidene zijn die de moeite
waard lijken, bij voorbeeld De
Catacomben onder het voor
malige stadhuis aan de Groen
markt en visrestaurant Zilt bij
het Gemeentemuseum.
Misschien komt dat doo
verscheiden van de vorij j
hoofdredacteur, Hanni
Mens. Waarnemend hot
dacteur Peter Hagtingiu n
ook de ondertitel van lie v
veranderd. Lekker noen
niet langer 's Lands too n
gevende restaurantgids', 0
'De restaurantgids van f
land'.
De eetgids van Quote vi
scheen voor de tweedel r
is een heel ander type gi tc
waarbij het belangrijkste r(
um is wie waar eet of dri j
Wox bijvoorbeeld komei e
que Haagsche luyden en
geslaagde zakenmensen
wie bij Shirasagi gaat ete
loopt de kans Richard Ki
Frits Bolkenstein, Evelin
kens of Erica Terpstra te
lijf te lopen. De gids ven
niet alleen restaurants,
ook broodjeszaken, tapa
ijssalons, adressen waar
kooklessen kunt nemen, I
bars, sushi-bars, wijnwii
lounges. Quote richt zid
mee op een jonger en m
trendy publiek dan hett I
vatievere 'Lekker'.
Er staan nuttige wetensv
digheden in, bijvoorbeel I
restaurant De Hoogwerf
Nintendo-kamer voor dt
ren heeft. Jammer voor
ies': over de kwaliteit vai
eten kom je een stuk mii 8
weten.
De echte culi's onder on 5
wachten dan ook vol spa i
op de nieuwe Michelingi I
in februari uitkomt.
CHRISTA VAN DER HOFF
Kruiswoordraadsel
HORIZONTAAL: 1. Zanggroep; 4. vaartuig; 8. grond om een boerderij; 10. bijb. figuur;
11. koeienmaag; 13. personal computer; 15. lofdicht; 16. muzieknoot; 17. bekritiseren;
20. klip; 21. van een; 22. panda; 24. Frans lidwoord; 25. getal; 26. getijde; 28. inhoudsmaat;
29. moment; 32. Engels bier; 34. pas; 35. optisch hulpmiddel.
VERTICAAL: 1. Zeewier; 2. ondernemingsraad; 3. voegwoord; 5 bijwoord; 6. muzieknoot;
7. kade; 9. eveneens; 11. verleidelijke stem; 12. hoffelijk; 14. deel van een motor;
16. erwtensoep; 18. Griekse letter; 19. een zekere; 23. platzak; 24. Europese taal;
27. pronkzuchtig; 30. Frans voegwoord, 31. Frans lidwoord; 32. soort slee; 33. Chinese
afstandsmaat.
Oplossing van woensdag:
Horizontaal: 1. Relief; 4. gemak; 5. erna; 7. essen; 8. dis; 9. trosje; 10. nadruk
Verticaal: 1. Rampspoed; 2. laken; 3. even; 4. gierton; 6. aas; 8. deuk.
HET WEER
doorJ
Veel wind
Een zeer sterk uitdiepende randstoring
heeft gisteravond en de afgelopen nacht
slecht weer veroorzaakt op het Iberisch
schiereiland. In Portugal en het noordwes
ten van Spanje viel meer dan 50 millimeter
regen en de wind trok aan tot stormkracht
9. De meeste regen werd opgevangen in het
Spaanse Vigo. Daar werd vanochtend 70
millimeter afgetapt en San Sebastian rap
porteerde een zuiderstorm.
De kwade genius trekt de komende nacht
over de Ierse Zee naar het noorden en laat
ook onze omgeving niet onberoerd. Fron
ten veroorzaken vanavond en gedurende
een deel van de nacht regen (wellicht meer
dan 10 millimeter) en de zuidoostenwind,
later ruimend naar zuid tot zuidwest,
neemt aan de kust toe tot hard of storm
achtig, windkracht 7 tot 8.
Ook morgen is het winderig met aan zee
nog enige tijd kracht 7 of 8 en over land een
vrij krachtige wind, kracht 5. De regen
maakt echter plaats voor af en toe zon of
schoon er nog wel een bui kan vallen. In
het temperatuurverloop komt weinig ver
andering. Met maximaal 12 graden is het
opnieuw zeer zacht voor de tijd van het
jaar.
In het weekeinde blijft het zacht. De mid-
dagtemperatuur komt zowel zaterdag als
zondag uit op 11 graden. Het weerbeeld
kenmerkt zich door een enkele bui maar er
zijn ook droge perioden met nu en dan
zonneschijn. Door drukstijgingen boven
het zuidwesten van Europa gaat de
meer uit het zuidwesten in plaats va
zuidzuidwesten waaien.
Later op zondag nemen de regenkai
waarschijnlijk weet toe onder invloe j
het frontensysteem van een zeer die j
pressie (kerndruk 950 hectopascal)
midden van de Atlantische Oceaan, j
Tijdens het afgelopen etmaal is het I j
zacht geweest. Op de vliegbasis Vali
werd 13,0, in de duinen van Bloeme j
12,8 graden geregistreerd. Overdag 1 j
het, anders dan in het oosten van he
wel droog. Gisteravond heeft het ech
kele uren geregend. Valkenburg kwa j
op 4, Schiphol 3 millimeter.
