s/°s&
Cohen: Euroleger verzwakt NAVO
SLIPS
GRATIS
DE 4E
Buitenland
President Ivoorkust neemt onbegijpelijk risico
SC lijkt Zuid-Afrikaanse
ladsverkiezing te winnen
3 SLOGGI
Huisarrest
van Pinochet
opgeschort
Diesel scheppen
'Moslims Srebrenica
konden stad houden'
De oude Europese Unie moet in Nice sterven
slqo0
T uropees onderzoek naar BSE-test
issel» De Europese Commissie laat van vijf nieuwe BSE-tests
jerzoeken of ze kunnen worden gebruikt voor het opsporen
i de gekke-koeienziekte bij rundvee. Een van die tests is ont-
IE dceld door het onderzoeksinstituut ID-Lelystad. Momenteel
i er drie tests in gebruik, die in Frankrijk, Duitsland en Span-
jun nut hebben bewezen. De Unie staat een grootschalig
tprogramma te wachten vanaf 1 januari. Dan moeten alle
lce slachtdieren worden getest, en per 1 juli alle dieren ouder
n dertig maanden. Ongeteste dieren boven die leeftijd moe-
I vanaf 1 januari worden vernietigd. Het Franse ministerie
i landbouw heeft gisteren vier nieuwe BSE-gevallen gemeld,
armee is het totale aantal dit jaar tot 125 gestegen. Vorig jaar
ld Frankrijk 31 gevallen.
itstoot cfk's drastisch verminderd
iNSY De uitstoot van cfk's, de chemicaliën die de ozonlaag
b itasten, is in de Europese Unie drastisch afgenomen. Stootte
EU ooit 301.000 ton uit, nu is dat nog 4.300 ton. Sinds 1995
dt een productieverbod op cfk's. Vanaf 1 januari 2001 is ook
b gebruik ervan verboden. In Europees verband zijn hierover
langs afspraken gemaakt. Volgens de Australische weten-
lapper Paul Fraser wordt het gat in de ozonlaag daardoor de
mende tien jaar behoorlijk kleiner. Het gat was overigens dit
r groter dan ooit. Ook de Verenigde Staten en Japan hebben
n cfk-uitstoot enorm verminderd. In de VS liep de lozing te-
;van 306.000 naar 2.500 ton, en in Japan ging de uitstoot van
a 1.000 ton naar nul.
accra eelco van der linden
correspondent
President Laurent Gbagbo van Ivoorkust is een
mysterie. Oppositieleider Alessame Ouattara,
een moslim uit het noorden, is uitgesloten van
deelname aan de parlementsverkiezingen van
komende zondag. Onduidelijk is wat Gbagbo,
zelf een christen, daarbij te winnen heeft. Naar
aanleiding van Ouattara's uitsluiting zijn rellen
uitgebroken waarbij al zeker dertig doden zijn
gevallen. Escalatie tot een heuse burgeroorlog
valt niet uit te sluiten.
Vooral jeugdbendes in de hoofdstad Abidjan
voeren met hakmessen en andere primitieve
wapens een stadsguerrilla tegen politie en leger.
Een woordvoerder van Ouattara's Republikeinse
Parij (RDR) heeft gezegd dat het protest door
gaat 'tot Ouattara wordt toegelaten tot de ver
kiezingen'. Het geweld is overgeslagen naar het
arme en overwegend islamitische noorden,
waar Ouattara zijn machtsbasis heeft.
Gbagbo toonde zich op de televisie veront
waardigd over het geweld, maar hij heeft het
zelf over het land afgeroepen. Onlangs heeft hij
een verkiezingsregel ingevoerd waarmee hij zich
van Ouattara hoopte te ontdoen. Het Hoogge
rechtshof moet zich uitspreken over de vraag of
kandidaten die niet zuiver Ivoriaans zijn, mogen
meedoen aan de verkiezingen. Langs die weg is
Ouattara's kandidatuur geschrapt.
Gbagbo heeft hetzelfde pad bewandeld als ge
neraal Guei, die een jaar terug een coup pleegde
en vlak voor de presidentsverkiezingen van ok
tober jongstleden de grondwet liet wijzigen.
Door die wetswijziging schakelde hij bijna alle
kandidaten uit, omdat ze niet puur Ivoriaans
zouden zijn. Nog steeds is het een raadsel,
waarom Gbagbo wel door de ballotage kwam.
Sommigen menen dat het doorgestoken kaart
was. Gbagbo en Guei hadden een eigen agenda
en al lang stond vast dat de oude socialist Gbag
bo de nieuwe president mocht worden. Opval
lend is in elk geval dat Guei's vlucht na de
'volksopstand' helemaal geen vlucht was. Hij
bleef gewoon in Ivoorkust en verscheen twee
weken terug zelfs op het presidentieel paleis.
Guei verklaarde dat alles was vergeven en verge
ten, en dat Gbagbo ook voor hem de nieuwe lei
der van Ivoorkust is. Hebben de twee een allian
tie gesmeed? Ze behoren immers tot dezelfde
stam in het christelijke zuid-westen van het
land.
Dat kan echter niet verklaren waarom Gbagbo
het nodig heeft gevonden de moslim Ouattara
de voet dwars te zetten. Diens deelname aan de
verkiezingen zou een succes zijn geweest, maar
zijn partij zou nooit meer stemmen hebben ge
kregen dan er moslims in het noorden wonen:
zo'n 30 procent van de bevolking.
Sommigen menen dat Gbagbo een gevangene
is van zijn radicale aanhang. De voormalige
hoogleraar geschiedenis staat immers te boek
als een keurige heer, erudiet en vroom. Toch
kan hij ook zeer fel zijn. Nog eerder dan gene
raal Guei en diens voorganger, president Bedié,
speelde Gbagbo de etnische kaart. Hij verketter
de de immigranten, die bijna 40 procent van de
bevolking uitmaken. Ze komen vooral uit buur
land Burkina Faso en behoren veelal tot de
Mossis-stam die ook het noorden van Ivoorkust
bewoont.
Ivoorkust beleefde tientallen jaren van rust en
voorspoed onder leiding van de vader des va
derlands, president Félix Houphouet-Boigny.
Tegen diens almachtige Democratische Partij
van Ivoorkust (PDCI) heeft Gbagbo jarenlang
gestreden. Na Houphouet-Boigny's overlijden
in 1993 ging het mis met Ivoorkust. Zijn opvol
ger Bedié, ook lid van de PDCI, dacht de 'etni
sche kwestie' te kunnen temperen door de
Ivoirité te introduceren en daarmee het onder
scheid tussen pure en niet pure Ivorianen.
Met dat wapen ging Bedié de gastarbeiders te
lijf die de schuld kregen van de economische
crisis. Hij gebruikte het ook tegen Ouattara, die
premier was in de laatste drie jaar van het be
wind van Houphouet-Boigny. Gbagbo zet die
traditie nu voort en stuurt aan op de totale con
frontatie. Het risico van een burgeroorlog en
zelfs het uiteenvallen van Ivookust lijkt hem niet
te deren.
elgië neigt naar gedogen softdrugs
issEL Binnen de Belgische paars-groene regering lijkt over
stemming te ontstaan over een besluit om het bezit van
ximaal vijf gram softdrugs naar Nederlands voorbeeld te ge-
;en. Daarbij zou het uitdrukkelijk moeten gaan om cannabis
ïasj voor persoonlijk gebruik. Voor het tolereren van kleine
eelheden softdrugs zou er mogelijk een wettelijke regeling
leten komen. Twee jaar geleden drong de toenmalige justitie-
nister De Clerck er bij de verschillende Belgische parketten
aan het bezit van kleine hoeveelheden softdrugs voor eigen
>ruik niet langer te vervolgen. Veel parketten gaven echter
;n gevolg aan deze oproep.
pnieuw diplomaat Israël beschoten
man In de Jordaanse hoofdstad Amman is gisteren opnieuw
medewerker van de Israëlische ambassade neergeschoten,
slachtoffer werd geraakt in de linkervoet en maakt het naar
istandigheden goed. De man werd neergeschoten toen hij uit
winkel kwam. Vorige maand werd in Amman de vice-con-
van Israël door onbekenden beschoten toen hij in zijn auto
Ook hij raakte lichtgewond. Een onbekende islamitische or-
ïisatie heeft beide aanslagen inmiddels opgeëist. De organi
se eist dat Jordanië zijn banden met Tel Aviv verbreekt, naar
nleiding van het harde optreden van Israël tegen de Palestijn-
\ksa-opstand. Sinds het begin daarvan zijn driehonderd
nsen om het leven gekomen, vooral Palestijnen. Jordanië on-
•houdt als een van de weinige Arabische landen volledige
iden met Israël.
>x wil vrede met indianen Chiapas
tico» De nieuwe president van Mexico, Vincente Fox, heeft
belangrijke stap gezet die moet leiden tot een einde aan het
jaar oude gewapende conflict met de indianen in de zuide-
e deelstaat Chiapas. Fox heeft het parlement gisteren een
>rstel gepresenteerd dat de rechten van de inheemse bevol-
gsgroepen moet verbeteren. Als de senaat instemt met het
>rstel, komt er een wettelijke basis voor een akkoord dat een
ierhandelingsdelegatie in 1996 met de indianen sloot. Dit
;oord is nooit door het parlement gekomen, omdat de toen-
lige president Zedillo later bezwaren aantekende. Die golden
ier meer de autonomie die de indianenvolkeren in het voor-
icht was gesteld. De oud-president was bang dat de eenheid
het land daardoor gevaar zou lopen.
ieuwe heup voor George Bush sr.
:hester De Amerikaanse oud-president George Bush sr.
:ft gisteren in het Mayo-ziekenhuis in Rochester een nieuwe
ïp gekregen. Volgens de kliniek in de staat Minnesota verliep
operatie voorspoedig. Bush (76) zal vijf dagen in het zieken-
s moeten blijven. Zijn echtgenote Barbara Bush onderging
997 dezelfde operatie, in dezelfde kliniek. Zoon George W.
>h, mogelijk de nieuwe bewoner van het Witte Huis, zei een
etgebedje te hebben gedaan voor zijn vader, die vorig jaar
zijn 75ste verjaardag nog opzien baarde met een parachute-
ong.
jemeenteraadsverkiezingen
uid-Afrika lijken te zijn ge
nen door het regerende
taans Nationaal Congres
C), maar de oppositionele
ïocratische Alliantie is sterk
komen. Dat blijkt uit voor-
je uitslagen, die vanmorgen
snd zijn gemaakt,
adat bijna tweederde van
temmen was geteld, stond
^NC op 54 procent, gevolgd
de Alliantie met 34 pro-
De Alliantie is een coalitie
de liberale Democratische
en de Nieuwe Nationale
i, de opvolger van de blan-
ipartheidspaitij die Zuid-
ia decennia lang bestuurde,
vacht wordt dat de Alliantie
ïeerderheid krijgt in Kaap
gaan.
Slechts 48 procent van de
18,4 miljoen stemgerechtigden
ging gisteren naar stembus,
waarmee de opkomst zwaar te
genviel. De kiescommissie had
eerder nog een opkomst van 65
procent voorspeld.
De verkiezingen gingen ge
paard met enkele gewelddadige
incidenten. Zeven mensen von
den de dood. Zes van hen wer
den neergeschoten in de buurt
van een stemlokaal bij het
township Tokoza bij Johannes
burg. Volgens de politie is het
niet duidelijk of de schietpartij
te maken had met de verkiezin
gen. De politie hield na het in
cident drie mensen aan.
DAMES- OF
HERENSLIPS
Geldig voor olie modellen en kleuren
van 1 l/m 31 december 2000.
Op zijn laatste vergadering met zijn NAVO-collega's heeft de Amerikaanse minister
van defensie Cohen gisteren in Brussel gewaarschuwd voor een verzwakking van de
NAVO als de Europese landen hun plannen voor een eigen crisisleger van 60.000 man
doorzetten. ,,In dat geval zullen de banden tussen Europa en Amerika losser worden",
zei de minister gisteren tegen Amerikaanse journalisten.
brussel hetty van roou
correspondent
De landen van de Europese
Unie willen in 2003 een leger
van 60.000 man op de been
hebben voor crisisbeheersing
en militaire operaties. Die 'in
terventiemacht' kan in actie ko
men als de NAVO zich daar niet
toe geroepen voelt. De Europe
se landen gaan ervan uit dat het
Euroleger gebruik zal maken
van Amerikaanse middelen en
Amerikaans materiaal, maar
Frankrijk wil graag zo onafhan
kelijk mogelijk zijn van de Ver
enigde Staten.
In Amerika worden de ont
wikkelingen in Europa met ar
gusogen gevolgd, zo bleek gis
teren in Brussel. Cohen bena
drukte dat er geen dubbel werk
moet worden gedaan. „Als de
Europese landen op het gebied
van planning, communicatie en
informatievoorziening gaan
overdoen wat de NAVO al doet,
dan wordt het bondgenoot
schap onontkoombaar zwak
ker", zei hij. Cohen waarschuw
de ook dat de Europese bond
genoten meer geld aan hun de
fensie moeten uitgeven 'om te
kortkomingen weg te werken'.
De Verenigde Staten maken
zich zorgen over de rol van Eu
ropese NAVO-landen die geen
lid zijn van de Europese Unie,
zoals Turkije, Polen en IJsland.
De ministers slaagden er giste
ren niet in om daarover bin
dende afspraken te maken, al
was dat volgens minister De
Grave wel de bedoeling. Het
onderwerp ligt morgen op tafel
bij de regeringsleiders in Nice.
Vooral de positie van Turkije
ligt zeer gevoelig, omdat dat
land op voet van gelijkheid met
de EU-landen wil meepraten.
De NAVO-ministers werden
het er wel over eens dat de troe
pensterkte van de vredesmach
ten SFOR en KFOR in Bosnië en
Kosovo voorlopig moet blijven
gehandhaafd. In Bosnië lijkt de
vrede weliswaar gewaarborgd,
maar blijft de aanwezigheid van
de 23.000 man sterke troepen
macht noodzakelijk, aldus de
ministers. Nederland heeft
1.500 soldaten in Bosnië. In
Kosovo is het aantal geweldda
digheden duidelijk teruggelo
pen, maar ook hier kan volgens
de NAVO voorlopig geen sprake
zijn van een inkrimping van
KFOR (45.000 man).
santiago anp-afp
De Chileense oud-dictator Pi
nochet krijgt nog geen huisar
rest. Het hof van beroep in de
hoofdstad Santiago heeft het
bevel daartoe gisteren opge
schort. Het hof wil eerst bepa
len of de aanklacht die rechter
Guzman vrijdag tegen Pinochet
indiende rechtmatig is. Dit
heeft de Britse omroep BBC ge
meld.
Al eerder lieten juridische
bronnen in Santiago weten dat
in elk geval het arrestatiebevel
tegen Pinochet de komende da
gen niet uitgevoerd zou wor
den. Vrijdag klaagde Guzman
Pinochet aan wegens schendin
gen van de mensenrechten tij
dens zijn regime (1973-1980).
Hij vaardigde een arrestatiebe
vel uit en legde Pinochet huis
arrest op. De advocaten van Pi
nochet gingen daartegen direct
in beroep. Na terugkomst van
een bezoek aan Mexico heeft de
Chileense president Lagos gis
teren anderhalf uur overlegd
met de leiding van de Chileense
strijdkrachten. Het optreden
van rechter Guzman tegen Pi
nochet is bij de militairen zeer
slecht gevallen..
Na afloop van het gesprek
tussen president en legerleiding
zei minister van defensie Fer
nandez dat Lagos later vandaag
beslist of de Nationale Veilig
heidsraad al dan niet bijeen
moet komen. Hoge militairen
hebben op zo'n vergadering
aangedrongen.
Het Bosnische moslimleger in Srebrenica had in de zo
mer van 1995 voldoende uitrusting en munitie om de
enclave te verdedigen tot de VN en de NAVO zouden
komen helpen. Dat dat niet is gebeurd, lag aan de
slechte organisatie van de moslims en hun slechte ver
standverhouding met Dutchbat, het Nederlandse VN-
bataljon dat het 'veilige gebied' had moeten bescher
men.
Dat zei de Joegoslavische oud-generaal Radinovic
gisteren voor het Joegoslavië-tribunaal. Hij werd voor
de tweede achtereenvolgende dag als getuige-deskun-
dige en militair analist verhoord door de verdediging
van de Bosnisch-Servische generaal Krstic. Die staat
sinds maart voor het VN-hof in Den Haag terecht we
gens volkerenmoord na de val van Srebrenica.
Aanklager Andrew Cayley hekelde het feit dat Radin
ovic niet had toegelicht hoe hij tot zijn conclusie over
de verdedigbaarheid van Srebrenica is gekomen. Ook
rechter Almiro Rodrigues vond het 'achteraf makkelijk
gezegd' dat de moslims in Srebrenica zich hadden
kunnen verdedigen tegen de Bosnische Serviërs.
Radinovic wees op zijn lange ervaring als beroepsmi
litair en docent aan militaire academies. Ook zegt hij
dat hij maandenlang documenten heeft bestudeerd -
waaronder het debriefing-rapport van het Nederlandse
ministerie van defensie - en met Bosnisch-Servische
militairen heeft gesproken.
De advocaten van Krstic willen de ondervraging van
Radinovic vandaag afronden. Cayley zal vervolgens in
het kruisverhoor van de aanklagers proberen Radino
vic' stellingen te ontkrachten. De Engelsman heeft al
aangekondigd dat het kruisverhoor waarschijnlijk da
gen zal duren.
Krstic zelf heeft tijdens zijn proces eerst altijd volge
houden dat hij niets wist van de massale moordpartij
en op moslims na de val van de stad. Toen later schijn
baar onweerlegbaar bewijs voor het tegendeel boven
water kwam, gaf hij schoorvoetend toe dat hij meer
weet dan hij tot dan toe had gezegd.
Lagos* Een Nigeriaans meisje draagt een emmertje dieselolie, die ze van het water in een baai bij Lagos heeft geschept. Uit een leiding lekt daar al dagen
kostbare brandstof in het water. Vorig week zorgde dat voor een ontploffing die tachtig levens kostte. foto reuters oeoroe esiri
brussel marc peeperkorn
en hetty van roou
Veel van de fraaie kust in Nice
zullen de Europese regerings
leiders morgen en overmorgen
niet zien. Hooguit in de vroege
ochtenduren van zaterdag of
zondag, als ze met bleke ge
zichtjes de komst van een
nieuw Europees Verdrag vieren.
Het 'Verdrag van Nice', zonder
welk de historische uitbreiding
van de EU met twaalf landen
onmogelijk is. Het Verdrag
waarmee de oude, vertrouwde
EU ophoudt te bestaan. Als het
goed gaat tenminste.
De revolutionaire werkwijze die
de zes oprichters (Benelux,
Duitsland, Frankrijk, Italië) in
de naoorlogse jaren voor de
Unie bedachten, voldoet niet
meer. Is het met de huidige vijf
tien lidstaten al moeizaam be
sluiten nemen, als de EU straks
nog eens twaalf nieuwe lidsta
ten binnenhaalt, loopt de boel
simpelweg spaak. Tijd dus voor
een nieuw ontwerp.
Al tijdens de Europese Top in
Amsterdam in 1997 schotelde
Nederland de EU-collega's deze
bestuurlijke kluif voor, maar de
heren en dames bedankten be
leefd. Sindsdien kent iedere di
plomaat de 'kliekjes van Am
sterdam'. Ze vormen deze week
de hoofdschotel in Nice1. Over
de noodzaak tot vergaande wij
zigingen van de EU-structuur -
uitmondend in een nieuw Eu
ropees Verdrag - zijn alle EU-
leiders het inmiddels eens.
Over de manier waarop aller
minst.
Alle voorstellen die in Nice op
evenmin onberoerd. Natuurlijk
weten ze allemaal dat een Unie
met 27 nationale veto's verlamd
raakt. En dat besluiten bij
meerderheid dwarsliggers bui
tenspel zet. Maar Groot-Brit-
tannië piekert er niet over zijn
'no' over belastingzaken op te
geven, zoals Frankrijk weigert
zijn internationale handelsbe
trekkingen uit handen te geven.
Over de omvang van de Euro
pese Commissie - het dagelijks
bestuur van de EU - tekent zich
wel overeenstemming af. Tof
2010 behoudt ieder land het
recht op een eigen Commissa
ris, daarna gaat het bij toer
beurt. De kleine landen eisen
de garantie dat het rouleren
eerlijk gebeurt. „De gelijkheid
van de lidstaten moet in mar
mer gebeiteld staan", meldde
premier Kok medio oktober al.
Stemverhouding, vetorecht en
het verdelen van de Commis
siezetels, alle ingrediënten zijn
aanwezig om Nice te laten mis
lukken. Gelukkig voor Jacques
Chirac, als Frans president tij
delijk EU-voorzitter, zal geen
enkele EU-leider vooraf hardop
zeggen wat Nice minimaal
moet opleveren om van een
succes te spreken. En als on
duidelijk is wanneer iets is ge
slaagd, kan het moeilijk misluk
ken. Brusselse diplomaten zijn
minder terughoudend. Hun
maatstaf is helder: Nice moet
met vijftien landen regelen wat
straks met 27 lidstaten niet
meer lukt. Ofwel: nu doen wat
morgen onmogelijk is. Uitstel
van de executie kan, maar
hooguit met enkele maanden.
De Unie is dood, leve de Unie.
Présidence francaise
ie 1 Union Européennej
Sombere gezichten bij de Franse premier Jospin (links) en zijn president Chirac, de gastheren van de moeilij
ke topconferentie in Nice. foto ap laurent rebours
tafel komen, draaien om een
nieuw machtsevenwicht in Eu
ropa. De Frans-Duitse motor,
die jarenlang het tempo bepaal
de, viel enkele jaren geleden al
stil. Een nieuwe 'combi' heeft
zich nog steeds niet aange
diend. Daarnaast wordt het
door de uitbreiding van de
Unie dringen aan de bestuurs
tafel. Dus verdedigt elk land
zijn positie met hand en tand.
De 'grote vijf (Duitsland,
Groot-Brittannië, Frankrijk, Ita
lië, Spanje) vrezen overspoeld
te worden door de kleine nieu
we lidstaten. De 'kleintjes' op
hun beurt zijn zeer beducht
voor een 'dictaat' van de gro
ten.
Niet alleen is er het gevecht tus
sen groot en klein, ook binnen
de twee kampen wordt volop
strijd geleverd. Zo wil Duitsland
meer invloed dan Frankrijk,
omdat het sinds de hereniging
twintig miljoen inwoners meer
telt. Spanje vreest door de ver
schuivingen aan de top gede
gradeerd te worden tot 'middel
groot land', als het op stemmen
aankomt. En Nederland pro
beert zijn inwonertal te verzil
veren, door meer stemmen dan
België, Portugal en Griekenland
te vragen.
Bijna een jaar praten diploma
ten al over de nieuwe EU, maar
de echt belangrijke zaken zul
len de regeringsleiders pas in
Nice oplossen. De kwestie van
de historisch verankerde stem
verhoudingen verhit de gemoe
deren nog het meest. Het stem
gewicht is immers het meest
zichtbare bewijs van de invloed
die een land in de EU heeft.
Talloze modellen zijn al gepas
seerd en nog veel meer zullen
de komende dagen volgen.
Geen van de lidstaten is bereid
als eerste te bewegen.
Het afbouwen van het veto
recht laat de regeringsleiders
