Veldheer en hartstochtelijk rokkenjage
Cultuur Kunst
Amsterdamse uitgeverij blaast Gouden Boekjes nieuw leven ii
'De vrijdagavond is heilig
Verbouwing 't Paard 11 miljoe
duurder en maanden later klai
Geheimzinnige afscheidsbrief Marque]
Springsteen onderscheidt
WOENSDAG 6 DECEMBER 2000
Voorverkoop Youp van 't Hek
leiden Youp van 't Hek. brengt op 3, 4 en 5 januari zijn nieuwe
programma 'De wereld draait door' in de Leidse Schouwburg.
De kaartverkoop - maximaal twee kaarten per persoon - begint
op 9 december aan de kassa van de Schouwburg.
Kirk Douglas krijgt Gouden Beer
berlun Hollywood-ster Kirk Douglas (op foto met echtgenote)
ontvangt op het komende Filmfestival in Berlijn een Gouden
Beer wegens zijn 'verpersoonlijking van de Amerikaanse pio
niersgeest' en zijn sociale betrokkenheid. Dat heeft festivaldi
recteur Moritz de Hadeln bekendgemaakt. De Hadeln zei dat
Douglas was uitgenodigd om het 51ste Filmfestival van Berlijn
bij te wonen dat op 16 februari van start gaat met de vertoning
van Douglas' kaskraker 'Paths of Glory' uit 1957. foto ap
Kunst voor honden in Deventer
Deventer Eindelijk zijn de rollen omgedraaid en kunnen hon
den eens met hun baasje op stap. In het Deventer Kunstpaleis
hangen vanaf 22 december op 'hondshoogte' tekeningen van
Tom Eyzenbach, die het beeldverhaal vertellen van de hond
Oef-Woef-Waf-Af. Veel honden zullen zich in het verhaal her
kennen, want Eyzenbach heeft de belevenissen van 'Oef opge
tekend vanuit het perspectief van de hond: hoe voelt het om
uitgelaten te worden in hondenweer, hoe spannend is het om
in een donker bos te rennen en wat droomt de hond als hij
hondsmoe thuis komt. In het Kunstpaleis wordt ook nog een
kamer ingericht, waar honden op een bed naar liedjes kunnen
luisteren en video's kunnen bekijken. De tentoonstelling is on
derdeel van het jaarlijkse Humorfestival in Deventer.
Gesproken boeken op het internet
londen De Britse boekenuitgevers Penguin en Harper Collins
gaan de gesproken versies van bestsellers en klassieken online
aanbieden in het populaire internet bestandsformaat MP3. Tot
nu toe verkochten zij gesproken boeken alleen op cassette of
cd-rom. De audioversie van het boek The Downing Street
Years', zelf ingesproken door auteur Margaret Thatcher, en Jack
Kerouac's 'On the Road', voorgelezen door acteur Matt Dillon,
zijn twee van de 'audioboeken' die internetters kunnen ver
wachten. Ook gesproken boeken van Oscar Wilde, Charles Dic
kens, Dick Francis en Sue Townsend (Adrian Mole) staan op de
wensenlijst van de uitgevers.
Lezing over fotograferen van dieren
leiden Het valt als wetenschapper niet mee om een levend dier
te fotograferen en dat is waar het bij de lezingen van Jeroen
Goud om gaat. Goud is 'collectietechnicus ongewervelden' en
geeft op 12 december om 11.00 uur en op 16 december om
14.00 uur een lezing over dit onderwerp in het oratorium van
Naturalis. De entree bedraagt 5 gulden. Met toegang voor het
museum komt de prijs op 15 gulden.
Filmfestival met 17 openingsfilms
Rotterdam Het International Film Festival Rotterdam begint
op 24 januari niet met één maar met zeventien openingsfilms,
die tegelijkertijd worden vertoond. Deze opening voor het pu
bliek wordt in samenwerking met Rotterdam 2001 Culturele
Hoofdstad georganiseerd. Met de bijzondere start viert het eve
nement ook dat het de dertigste jaargang van het festival is. De
organisatie laat in al die zalen een selectie uit het programma
zien. Na afloop zijn er feesten.
amsterdam anp
De Gouden Boekjes zijn gered. De
Amsterdamse uitgeverij Rubinstein
Media heeft besloten de beroemde
kinderboekenserie in het najaar van
2001 nieuw leven in te blazen. „De
verhalen die van generatie op genera
tie zijn overgedragen, blijven voor de
21e eeuw bewaard", aldus een woord
voerder van de uitgeverij.
De van origine Amerikaanse serie
zou van de Nederlandse boekenmarkt
verdwijnen, omdat het contract tus
sen de Nederlandse en Amerikaanse
uitgever zou zijn verlopen. Dit leidde
tot een run op de boekjes. „Heel veel
mensen waren geschrokken en wilden
de serie alsnog compleet maken", al
dus de zegsman.
De uitgeverij \indt het doodzonde
als de kleuterboekjes - herkenbaar
aan de kartonnen kaft en gouden rug
- niet meer op de markt worden ge
bracht. „We beschouwen de boekjes
als cultureel erfgoed. Veel kinderen
zijn ermee opgegroeid." Bekende ti
tels zijn 'De gele taxi', 'Vijf brandweer
mannetjes', 'De ladderkatjes' en 'Wim
is weg'.
De kinderboekjes kwamen vlak na
de Tweede Wereldoorlog in fleurige
hulppakketten uit de Verenigde St ri
naar Nederland. De Amerikaanse
geverij Simon and Schuster wa
1942 begonnen met de serie
Golden Books en zijn later vert ie
door Annie M.G. Schmidt, Han ,a
Hoekstra, Imme Dros en Nico
Matsier.
Expositie in Rijksmuseum nuanceert oordeel over houwdegen prins Maurits
Leunend op zijn 'stokske' besteeg de 71-jarige staatsman
Johan van Oldenbarnevelt in 1619 het schavot om er zijn
onthoofding wegens hoogverraad te ondergaan. Het
ontbrak de rechters aan harde bewijzen, maar toen de
beul zijn werk had gedaan, was zijn tegenstander prins
Maurits tenminste van zijn machtigste vijand bevrijd.
Deze dramatische terechtstelling vertroebelde vele eeu
wen lang het zicht op de vele verdiensten die Maurits
ook had. Vierhonderd jaar na zijn overwinning in de Slag
bij Nieuwpoort in 1600, een jaartal met een legendari
sche status in het collectieve geheugen, stelde het Rijks
museum de puzzel van zijn leven samen voor een expo
sitie die een genuanceerder oordeel over zijn leven velt.
amsterdam fran^oise ledeboer
De tentoonstelling in de Zuid
vleugel is alleen al voorbeeldig
door de rijkdom aan schilderij
en, documenten, boeken en
voorwerpen die zijn privé-leven
in beeld brengen. In de eerste
zaal verwelkomt Maurits (1567 -
1625) de bezoeker op een schil
derij dat waarschijnlijk in op
dracht van zijn vader Willem
van Oranje is gemaakt. Maurits,
zoon uit diens tweede - onge
lukkige - huwelijk met Anna
van Saksen, is op dat moment
12 jaar en draagt met vooruit
ziende blik op zijn latere carri
ère als legeraanvoerder van de
opstandige Republiek tegen de
Spanjaarden, een pistool in zijn
rechter- en een sabel in zijn lin
kerhand. De jongen kijkt bui
tengewoon ernstig en blijft dat
ook doen op de schilderijen die
hem als rode draad door de
tentoonstelling stapsgewijs op
latere leeftijd portretteren.
Maurits kreeg in elk geval al
in zijn jonge jaren zoveel 'zware
kost' te verstouwen dat er wei
nig voorhanden was om de
steile kant van zijn karakter te
verlichten. Hij werd in Duits
land in ballingschap geboren
omdat zijn ouders de Nederlan
den waren ontvlucht voor het
Spaanse bezettingsleger. Ze
trokken in bij Willems broer Jan
op kasteel Dillenburg honderd
kilometer ten oosten van Bonn.
Willem de Zwijger keerde spoe
dig terug naar de opstandige
gewesten om leiding te geven
aan de strijd, moeder Anna ver
liet Dillenburg in 1568 en ves
tigde zich met haar kinderen in
Keulen. Vier jaar later werd ze
gek verklaard en opgesloten in
het Nassause slot Beilstein. In
zijn artikel in de bundel 'Nas
sau en Oranje in de Nederland
se geschiedenis' vertelt biograaf
prof. A.Th. van Deursen dat
niet bekend is 'wat de jonge
Maurits hier toen van heeft mee
beleefd, noch hoe hij de breuk
later heeft verwerkt'. Volgens de
wetten van de psychologische
logica moeten deze gebeurte
nissen echter diepe indruk heb
ben gemaakt.
Van Deursen koppelt er wel
de voorzichtige conclusie aan
vast dat zijn jeugdervaring hem
afkeer van een wettig huwelijk
heeft ingegeven: 'Mogelijk,
maar toch niet meer dan dat,
want zijn broers Filips Willem
en Frederik Hendrik hebben
evenmin grote haast gehad zich
te binden'.
Op deze expositie laat Mau
rits zich kennen als hartstoch
telijk vrouwenliefhebber die
zijn vrijheid ten volle heeft ge
noten. Conservator Nederland
se geschiedenis Kees Zandvliet,
onder wiens bezielende leiding
de samenstelling van de inrich
ting en de catalogus tot stand
kwam, vertelt over de vele
'nachtegalen' die Maurits ont
ving in zijn bed in het stadhou
derlijk kwartier op het Haagse
Binnenhof. Boven dat bed hing
zeer waarschijnlijk het schilde
rij van Jacques de Gheyn van de
blote lichamen van Venus en
Amor dat nu aan een van de
wanden hangt. In de vitrine
daaronder ligt een rekening
voor het onderhoud van de vijf
bastaardkinderen die Maurits
bij vijf verschillende vrouwen
verwekte; hij had er bovendien
ook nog drie bij zijn langjarige
minnares Margaretha van Me-
chelen.
Ten tijde van de moord op
zijn vader, in juli 1584, studeer
de de toen 17-jarige Maurits in
Leiden. De Staten van Holland
benoemden hem in augustus
Portret van Maurits zoals dat is te zien op de expositie in het Rijksmuseum. De kunstenaar is onbekend.
wel tot lid van de Raad van Sta
te en een jaar later tot stadhou
der van Holland en Zeeland,
maar verzekerden zich tijdens
deze vroege fase van de Tach-
pubuciteitsfoto
tigjarige Oorlog (1568-1648) ook eenmaal tot admiraal-generaal
van de steun van het machtige hadden benoemd, ontpopte hij
Engeland. zich in samenwerking met zijn
Toen de Staten van Holland neef, de Friese stadhouder Wil
de jonge stadhouder in 1587 lem Lodewijk, in sneltreinvaart
tot de belangrijkste mi
hervormer en veldheer va
tijd. Met zijn gedrilde lege
Maurits op het hoogtepui
zijn carrière tussen 159
1597 maar liefst drieënv
steden en vijfenvijftig st< f
op de Spanjaarden te ve
ren.
De expositie brengt oi
beeld hoe Maurits zich n
behalen van deze succ
zich als gelijke onder de
pese vorsten manifest o
door de aankoop van kuns p
ken, de aanleg van tuinen
kleding voor zijn hoveli
veroveringen overzee
bouw van nieuwe stallejs
Rijswijk voor maar liefst
derd paarden. De schilde lt
chiel Janszoon van Mief
portretteerde Maurits in
na 1613 in volle glorie ten
ten uit in het vergulde p
harnas dat de Staten hem
den geschonken na zijn
winning in de Slag bij N
poort.
Ten tijde van het Twaa d
Bestand (1609 - 1621) raak
prestige van Maurits
langzaam aan erosie ond p
vig door de ernstige bii n
landse verdeeldheid. De
houdingen tussen remom
ten en contra-remonstran d
zwart-wit gesteld respectie
voor- en tegenstanders va e
blijvende vrede met de
jaarden - werden hoe 1 n
hoe grimmiger. Volgens df
le contra-remonstrant M
wilde de remonstrant Va c
denbarnevelt de Republie n
Zeven Verenigde Nederla k
door middel van een boi e
nootschap met de Franse li
nog uitleveren aan Span
achtte hij daarom zijn ont
ding wegens landverraad
strekt gerechtvaardigd.
In de jaren twintig b
tenslotte ook nieuwe milD
successen uit. Aan het ein
de expositie wacht de bez ci
de ontroerende tekeninj
Jacques de Gheyn vlak
dood van Maurits op 23
1625 op zijn sterfbed m<
De prins, vermoedelijk o
den aan een tumor in de
ligt er uitgeput en verm
bij.
'Maurits. Prins van O ran
de Zuidvleugel van het I
museum Amsterdam. Ti
met 18 maart 2001. Oper
tijden: dagelijks van 10.
17.00 uur.
In Leiden en de regio bestaat grote belangstelling
voor de amateur-kunstbeoefening. Heilig Vuur volgt
stad- en regiogenoten die musiceren, zingen,
dansen, toneelspelen, schilderen, fotograferen of op
andere wijze actief zijn. Vandaag: het koor
Leedvermaak.
Dit doe hij anders nooit!"
De spanning onder de
koorleden in de hal van buurt
huis Stevenshof neemt toe als
dirigent Michel de Haas al een
kwartier te laat is voor de repe
titie. En dat op een inloop
avond! Opluchting alom als De
Haas uiteindelijk, kordaat bin
nenstapt en meteen koerst
naar de oefenruimte, de me
nigte zanglustigen trotserend.
Tijd voor thee of koffie is niet
meer. „We gaan beginnen!"
„Vrijdagavond is heilig voor
ons", zegt Frits Kamphues (te
nor). Hij is enthousiast over
'zijn' koor. Als voorzitter van
Leedvermaak is hij elke dag
bezig om zaken te regelen voor
het koor, met vrijdagavond als
hoogtepunt. Dan oefent Leed
vermaak. Kamphues: „Mijn fa
milie weet het ook al, ze plan
nen zelfs geen verjaardagsfees
ten meer op vrijdag, want dan
kom ik toch niet."
Leedvermaak is een koor dat
voornamelijk Nederlandstalig
repertoire brengt. Volgend jaar
wordt het tienjarig bestaan ge
vierd. Joke van Dijk (sopraan),
belast met de pr van het koor:
„Vroeger waren dat voorname
lijk smartlappen, traditioneel
een samengaan van triest en
vrolijk. We vonden op een ge
geven moment dat de nadruk
te veel op het trieste kwam te
liggen, dus hebben we vrolijke
re nummers aan het repertoire
toegevoegd. Met onze nieuwe
dirigent Michel de Haas doen
we nu ook werk van bijvoor
beeld Marco Borsato en Rob
de Nijs."
De Haas is sinds anderhalf jaar
dirigent van Leedvermaak. Hij
kwam in een hechte groep
zangers terecht, die vaak al ja
ren met elkaar zongen. De vo
rige dirigent was na achtenhalf
jaar wel toe aan iets anders.
Daarmee hield ook een tiental
Na een week werken 'effe lekker alles van je afzingen' bij Leedvermaak.
zangers het voor gezien die de
dirigent trouw bleef.
Voor Leedvermaak was dat
aanvankelijk een probleem,
want minder leden betekent
minder inkomsten uit contri
butie. Kamphues: „Daarom
hebben we nu deze inloop
avond georganiseerd, in de
hoop dat we een stuk of tien
nieuwe leden kunnen vinden.
Dat zou wat meer kracht geven
aan ons koor en wat meer
lucht in de financiën. We moe
ten immers een zaal en een
piano huren en met te weinig
leden komen we in de knoop."
De beslommeringen gaan
Kamphues aan zijn hart. „Het
is juist zo lekker om na een
week werken alles op vrijdag
avond van je af te zingen. Het
is een hobby waarin je je vrij
kan voelen. Zingen maakt je
blij."
Leedvermaak heeft zo'n tien
optredens per jaar. In decem
ber zijn speciale kerstuitvoe
ringen gepland. Op 17 decem
ber in buurthuis Stevenshof en
•op 24 december op de parter-
retrap van V&D. Dat laatste
optreden is voor het koor heel
bijzonder. Cok Pouw (bas):
„Dat doen we elk jaar. Het is
heel bijzonder om te horen
hoe onze stemmen door het
hele gebouw galmen. De mu-
foto mark lamers
ziek gaat door het hele trap
penhuis heen en komt op alle
etages terecht."
Voorzitter Kamphues heeft
voor de toekomst nog wel wat
plannen en dromen in petto.
„Volgend jaar bij het tienjarig
bestaan willen we graag een
optreden doen in de Stadsge
hoorzaal. Dat zou pas echt
feestelijk zijn. Verder lijkt het
me leuk om eens een cd te ma
ken en om een tv-optreden te
doen. We zingen nu vaak in
bejaardenhuizen, wat natuur
lijk heel mooi is. Je ziet de
mensen echt genieten."
coen polack
den haag anp
De renovatie van het bekende
Haags popcentrum 't Paard valt
11,1 miljoen gulden duurder uit
dan begroot. De kosten komen
daarmee op 26,6 miljoen gul
den. Bovendien wordt de gere
noveerde poptempel pas begin
2003 geopend, in plaats van in
september volgend jaar.
Den Haag heeft de rol van
opdrachtgever van de verbou
wing op zich genomen, maakte
wethouder Engering van cul
tuur gisteren bekend. De ge
meente koopt bovendien de
twee monumentale panden aan
de Prinsengracht waarin 't
Paard is gevestigd. Die zijn nu
nog van het centrum zelf. De
verbouwing is sinds augustus
1999 aan de gang.
Volgens Engering heeft zowel
de architect als de projectleider
steken laten vallen. De gemeen
te onderneemt geen stappen te
gen de projectleider, omdat zij
geen eigenaar was van de ;i
den, toen de opdracht a<
chitectenbureau OMA van
Koolhaas werd gegeven
Den Haag betaalt de ve
wing onder meer uit df
brengsten van de verkoo[ -i
elektriciteitsbedrijf EZH
bijdrage van Monumentei
De gemeente nam de
wing op zich, omdat zij dti
turele waarde van 't Paa r
groot vindt om verloren te
gaan.
amsterdam
Via e-mail wordt momenteel een ontroerende af
scheidsbrief verspreid, die geschreven zou zijn
door de aan kanker lijdende Colombiaanse
schrijver en Nobelprijs-winnaar Gabriel Garcia
Marquez. De brief begint zo: 'Als God even zou
vergeten dat ik een lappenpop ben en me nog
even te leven zou geven, dan zou ik waarschijn
lijk niet zeggen wat ik denk, liever zou ik denken
aan alles wat ik zeg.' Verderop schrijft hij: 'Mijn
God, als ik nog even te leven had... Ik zou geen
dag voorbij laten gaan zonder de mensen van
wie ik hou te vertellen dat ik van ze hou.'
Maar is de brief wel van Marquez? „Nee, de
brief schijnt vals te zijn", zegt Marjolein Sal
de vertaalster van onder meer 'Liefde in
van cholera' en 'Kroniek van een aangekon
dood' van Marquez. Ook zij heeft de brief t
vangen. „Ik denk dat het niet echt van hem
tekst is volkomen anders dan ik gewend be: n
zijn boeken. Normaal gesproken heeft hij
schwung, deze tekst is vrij sereen. Maar juis o
dat hij nu zo ziek is en doodgaat... Ja, je weei)
wat er dan in iemand omgaat."
Bij Meulenhoff, de Nederlandse uitgeve c
Mérquez, weet redactrice Nanda van den
het zeker: „De brief is fake." Hoe ze dat zo
weet? „We hebben het na laten gaan bij df >f
rair agent van Mérquez."
londen ap
Popmuzikant Bruce Spring
steen heeft een onderscheiding
ontvangen van de antiracisti
sche organisatie National Asso
ciation for the Advancement of
Colored People (NAACP). De
51-jarige Amerikaanse zanger
werd geëerd om de humanitai
re boodschap in zijn liedjes.
Springsteen zorgde deze zo
mer nog voor een kleine rel om
zijn muziek Hij componeerde
het nummer American
naar aanleiding van het
schieten van de West-aft
Amadou Diallo door p<
mannen in New York. Die
ten hem neer omdat zij da i
dat hij een wapen trok.
bleek dat hij slechts zijn p
monee wilde trekken.
De politie van New Yorl
niet te spreken over de krit
noot in het liedje en dt 1:
met een boycot van cono k
van Springsteen.
