Pakjesavond onder de palmen
C
Gesprek van de Dag
M
Bedenkster hotpants en
minirok gaat rentenieren
DINSDAG 5 DECEM8ER 2000
V 'om men taar
Onnodige maffiawet
De Amsterdamse en Rotterdamse politiekorpsen willen
meer mogelijkheden om beslag te laten leggen op bezittin
gen die via criminaliteit zijn verworven. Alleen al op basis
van het vermoeden dat roerende en onroerende goederen
gefinancierd zijn uit vuil spel wil de politie die bezittingen
ontnemen. Het is dan aan de crimineel om aan te tonen dat
alles op eerlijke wijze is verkregen. Deze zogenaamde maf
fiawet, die in Italië en de Verenigde Staten veelvuldig wordt
ingezet, leidt tot een omkering van het belangrijkste princi
pe van de Nederlandse rechtsstaat: Iemand is onschuldig
tot het tegendeel is bewezen.
Uit de roep om de maffiawet klinkt de frustratie van de
diender door. die in complexe financieel strafrechtelijke
onderzoeken vaak achter het net vist. Om daar verandering
in aan te brengen werd in 1993 de Pluk-ze-wet aangeno
men. De wet moest de mogelijkheden vergroten om de cri
mineel in zijn portemonnee te treffen.
Daartoe werd het opsporingsapparaat fors opgetuigd met
meer financiële know how. Na vijf jaar pluk-ze bleek echter
dat niet de onder- maar de bovenwereld moest inleveren.
Tegenover een investering van 123 miljoen in het opspo
ringsapparaat stond slechts een schamele opbrengst van
twintig miljoen gulden aan crimineel bezit. Het eigen on
derzoeksinstituut van justitie, de WODC, weet dat aan te
weinig specialistische kennis bij de politie waardoor onvol
doende gebruik werd gemaakt van de mogelijkheden van
de Pluk-ze-wet.
De conclusies van het WODC hebben geleid tot aanpassin
gen waardoor de politie de afgelopen jaren iets meer voort
gang heeft geboekt met de Pluk-ze-wet. Criminologen sig
naleren echter dat nog steeds geen optimaal gebruik wordt
gemaakt van de bevoegdheden die de wet biedt. Toch is
minister Korthals bereid om bijvoorbeeld de mogelijkheden
om beslag te leggen op weggesluisd geld te verruimen.
Maar dan zijn de bevoegdheden van de politie binnen de
Nederlandse rechtsstaat wel zo ongeveer tot hun maximale
grootte opgerekt. Het is aan de politie om die ruimte nu ten
volle effectief te gaan benutten. En daar is helemaal geen
draconische maffiawet voor nodig.
ieh* visie
Aktenzeichen
Aktenzeichen AT... Ungelöst. Weet u het nog?EduardZim
merman, die bloedserieus de engste misdaden omschreef, za
kelijk vragen stelde aan de politiefunctionarissen die erover
gingen en de allerengste reconstructies uitzond die de televi
sie ooit gezien heeft.
Eduard Zimmerman, ondersteund door Konrad Toenz in
Oostenrijk en ook nog iemand in Zwitserland, waarvan de
naam me even ontschoten is. Peter Niedetski of zoiets. Want
het Duitse 'Opsporing Verzocht', de Godfather van alle Op
sporing Verzochts, pakte het meteen groot aan. Gevaarlijke
criminelen werden gezocht en die zijn niet te beroerd om
even over de grens te wippen als het zo uitkomt.
Dood- en doodeng was dat vroeger. Nachtmerries heeft het
geduurd voordat ik mijn ouders gelijk gaf en gewoon vóór
Aktenzeichen AT... Ungelöst boven aan mijn huiswerk ging.
Ik kon er niet naar kijken.
Later kwam op de BBC Crimewatch UK. Minder eng, de re
constructies waren op een of andere manier minder huive
ringwekkend. 'Don't have nightmares, do sleep well'. Nee,
nachtmerries hoefden niet. Maar Crimewatch was tenminste
altijd goed vooreen paar koude rillingen. En een naar gevoel
als 's avonds laat de wind een beetje vreemd langs het raam
raasde. Brrrrrr.
En dan Opsporing Verzocht.
Toen het pas begon, en die betrouwbare meneer Wil Simon
staande in de straat waarde juwelier was overvallen aan
wees in welke richting de boeven waren weggerend, toen leek
het nog ergens op. Toen was het niet zozeer lachwekkend als
wel slaapverwekkend, maarzeker een solide programma en
een programma dat de slachtoffers en de kijkers serieus
nam.
Nu kan ik er niet meer naar kijken.
Niet vanwege de nachtmerries - Eduard Zimmerman joeg
kleine Willy decennia geleden onder de dekens - nee, vanwe
ge Nelleke Noordervliet. Wat een ongelofelijk slechte presen
tatrice voor een programma dat toch nog steeds de gedegen,
upper class tegenhanger van Peter Ermrrrr de Vries preten
deert te zijn. Een presentatrice die met een volledig mis
plaatste arrogantie de domste vragen stelt aan politieman
nen die vooral het signalement van de daders willen geven.
„Dus als een overval misgaat, verwacht u dat de dader het
nog eens probeert?'' Of als je net twee bewakingsvideo's hebt
gezien waarop mijn kat nog dezelfde man heeft herkend,
„Tja, twee keer vlak achter elkaar, dat kan ?iataurlijk geen
toeval zijn.
Hartstikke knap, Nelleke.
Het is toch zonde. Met Opsporing Verzocht heeft de publieke
omroep goud in handen. De politie stapt nu nog eerst naar
deAvro als ze hulp nodig hebben van het publiek. Maar het
duurt op deze manier niet lang meer voordat Peter
Errrrrrrrrrrr de eerste hulplijn is. Daar kijken tenminste nog
mensen naar. (Al begrijp ik niet waarom.)
In ieder geval zou ik er als juwelier in Nederland niet op re
kenen dat ik die achtenzestig horloges ooit terug zie. En als
kijker kan ik me alleen maar verbazen over het gebrek aan
een goed Opsporing Verzocht in Nederland. En weer inscha
kelen op de Opsporing Verzochts van Engeland en Duits
land. Daar is tenminste wat te beleven. En 't is gelukkig ver
van mijn bed.
wil buys
Het kantoor is leeg
Mijn buurman-van-kantoor is failliet. In zijn eentje
is hij nu aan het doorstarten. Dat is een vreemd ge
zicht. In de ruimte die tot voor kort door tientallen
IT-ers werd bevolkt zit nu die ene man achter zijn
computer. Zijn zakelijke verhaal was ooit
goed voor miljoenen. Investeerders
vochten om het geld als eerste te mo
gen brengen. Dat geld is weg en alle
mooie plannen zijn plannen geble
ven. Dat zag er aanvankelijk niet zo
uit. De verhalen die buurman
over zijn zaken deed waren van
een Messiaans enthousiasme.
Het internet zou alles met alles
gaan verbinden, en dat was
goed. En de man die de schakel-
''tjes in elkaar zou passen, dat was
mijn buurman. Of hij nu echt iets
maakte dat werkte en bovendien
r' geld opbracht, dat vroeg ik me al
weieens af. Het leek meer op make
len dan op maken. Meer op koppe
len dan op verkopen. Maar de be-
langstellenden stroomden toe en
daar zaten grote namen bij van men
sen en bedrijven die ik kende uit de
krant. Uit het niets ontstond onder mijn ogen in de
afgelopen vier jaar een bedrijf dat -op papier- een
miljoen of veertig waard was. De oprichter was in
dat geval goedvoor ongeveer 25% van dat bedrag,
zo rekende ik jaloersig na. Dan heb je achteraf toch
een aardig dagloon binnen gesleept.
Maar al dat geld, voor zover het ooit bestaan heeft,
is verdampt. Duizenden ideeën om de wereld te
veroveren zijn tegelijk met het personeel de deur
uit gelopen. En daar zit hij weer, de baas. In het
zelfde kantoor waar de droom werd geboren. Ach
ter de andere dertig beeldschermen zit niemand
meer. Net als alle andere roerende goederen zijn ze
nu van de curator, en vormen het enige wat de
aandeelhouders van hun ingelegde miljoenen zul
len terugzien. In de leegte klinkt nog de echo van
de drukte van een paar weken geleden. Ik hoor au
tomatisch weer het simultane geratel van dertig
toetsenborden, die klinkt als lichte zomerregen op
een ijzeren afdakje.
Er werkten daar aparte mensen, bijna allemaal tus
sen de twintig en dertig, vertegenwoordigers van
de eerste generatie die met bits en bytes is opge
groeid. Computer-nomaden die met een rugzak en
een laptop door de wereld trokken, ergens een
website'je tevoorschijn toetsten, en weer vertrok
ken. Het personeelsverloop werd al snel te groot
om nog door mij, die af en toe op de koffie kwam,
gevolgd te worden. Opeens stond ergens een tafel
met bemand door drie Zuid-Amerikaanse jongeda
mes, en had het bedrijf een Spaanssprekende divi
sie. De volgende week maakte ik kennis met een
oudere jongere die nog roadie van de Beach Boys
wasgeweest, maar nu in miljoenendeals was ver
wikkeld rond het internet. Een dag later trof ik ach
ter een geïmproviseerde extra tafel een vrouwelijke
Roemeense ingenieur, die nog onder Ceaucescu in
Locomotievenfabriek nr 6 had gewerkt.
Boeiende branche, die IT-industrie. Maar die be
drijfstak deed me ook toen al een beetje denken
aan een geweldig systeem van holle vaten, verbon
den door lege pijpen, dat inderdaad geweldig ge
schikt zou zijn om bijvoorbeeld olie mee te trans
porteren. Maar niemand die de moeite neemt om
zélf die olie te gaan zoeken. Het hele IT-netwerk
bestaat uit bedrijven die wachten tot ze kunnen
verdienen aan iemand die wél de olie heeft gevon
den. Andere bedrijven claimen dat het om trans
port van gas gaat. Van water. Of van shampoo. En
u geloofde tot voor kort alles.
enselijk
De Nederlandse zanger JAI
SMIT heeft de Superhitpar
der Volksmusik gewonnen. r,
Volendammer kreeg in het 1(
se televisieprogramma de f h:
te stemmen van de kijkers. (Q
10 procent van de miljoem !r
schouwers vond zijn lied /'Tl I
für Mama het mooist. De S v
hitparade is de jaarlijkse fii ni
van een reeks uitzendingen
volksmuziek. Smit, die in t r
land als nieuwe Heintje ge!
razend populair in de Duits
landen. Hij won in septemt
internationale Grand Prix d
Volksmusik in het Zwitsers
ri.h n
In de Amerikaanse staat Oklahoma is de OUDSTE MAN VAN DE
RELD overleden. De 111-jarige Benjamin Harrison Holcomb sti l0
zaterdag in zijn verzorgingstehuis, in aanwezigheid van zijn doe lr
van 84. Holcomb werd geboren in 1889. Hij verdiende de kost )r
boer. Tijdens de twee wereldoorlogen hoefde hij niet onder de vi
nen. De eerste keer omdat hij boer was en vier kinderen had, de
tweede keer omdat hij te oud was (51 jaar). In mei riep het Guir
Book of Records hem uit tot oudste man van de wereld.
Het nieuwe millennium is weliswaar al elf maanden
gaande, maar de vorige eeuw is pas afgelopen week
einde geëindigd. Zaterdag werd namelijk bekend dat
de nu 66-jarige Mary Quant zich teruggetrokken heeft
uit het modebedrijf dat zij 43 jaar geleden in Londen
begon. Quant gaat rentenieren, en ze kan dat gaan
doen in de wetenschap dat ze geboekstaafd staat als
een van de invloedrijkste modeontwerpsters van de af
gelopen eeuw.
Mary Quant komt de eer toe dat zij de mode, voordien
een speeltje van de gevestigde klasse, onder de jeugd
heeft gebracht en zodoende de 'jarenzestigrevolutie'
mede gezicht heeft gegeven.
Quant is de ontwerpster van de hotpants, populari
seerde de minirok en was de eerste die nylonlcousen
van kleurige patronen voorzag, waardoor het hippe
panties werden. Pikzwarte, zeer zwaar opgebrachte
oogschaduw? Mary Quant. Kniehoge glimmende laar
zen, felgekleurde jurkjes of jassen van vinyl? Idem dito.
Na een opleiding aan een Londense kunstacademie in
de grijze jaren vijftig, begon Mary Quant in 1957 een
boetiek, Bazaar genaamd, in Londens King's Road.
Het succes was van begin af aan enorm en stond aan
de basis van Londens swinging sixties. Brigitte Bardot
en Nancy Sinatra droegen haar ontwerpen, tot haar
vaste bezoekers in King's Road behoorden John Len-
non en de overige Beatles.
Toen George Harrison in 1966 trouwde met Patty
Boyd, droegen beiden kleren van Mary Quant. Quant
zelf schokte in die jaren de Britse natie door te onthul-
In de jaren zeventig namen ook enkele lucht
vaartmaatschappijen de ontwerpen van Quant
over en liepen de stewardessen in hotpants.
ARCHIEFFOTO
len dat zij haar schaamhaar in de vorm van een hart
had geschoren en groen had geverfd.
In 1969 werd het aantal vrouwen met een of meer kle
dingstukken van Quant in de garderobe geschat op 7
miljoen. Die populariteit bleek gaandeweg de jaren ze
ventig niet aan te houden. Toch bleef het imperiumpje
van Quant levensvatbaar, vooral omdat de afdeling
parfum het in Japan zo goed deed.
Mary Quant Cosmetics (jaarlijkse omzet naar schatting
350 miljoen gulden) is al een aantal jaren geheel in Ja
panse handen en floreert zodanig dat het met succes is
uitgebreid naar onder andere New York.
In de modetak had Mary Quant zelf (die al lang niet
meer ontwerpt) tot voor kort een meerderheidsbelang.
Met een omzet vorig jaar van ongeveer drie miljoen
gulden valt het inmiddels vrijwel volledig in het niet bij
de cosmeticapoot.
Afgelopen weekeinde werd bekend dat de modekonin
gin haar controlerende belang in modetak heeft ver
kocht aan dezelfde Japanners die ook de cosmetica al
bezitten.
Volgens Quant, die zich bedient van de achternaam
van haar overleden man Plunkett Greene, is de koop in
alle vriendschap gesloten. ,,Ze deden me een genereus
aanbod, waar ik zeer content mee was. Ik krijg nu tijd
om andere dingen te doen."
Verschillende Britse kranten echter suggereren dat
Quant gedwongen is zich uit het bedrijf terug te trek
ken. Uiüatingen van James Matsumiya, een van de ei
genaren van Mary Quant, wijzen ook in die richting.
Matsumiya zei tegen de Daily Telegraph„Mode-ont
werpers zijn slechte zakenlui. Dat gold ook voor haar.
In de jaren zeventig was zij een zeer beroemd ontwerp
ster. Maar heeft iemand sindsdien nog een goed ont
werp gezien? Dat kwam door Mary."
HARM HARKEMA
Sint en 'Black Petebezoeken Dutch Burgers op Sri Lanka
onjven vieren. Maar toen:
Sinterklaas wel leuk als he I
graden is en je toch moeil N
'Hoor de wind waait door
bomen' kunt gaan zingen j
„Ach", meent Jansze, „He
hier dan heet zijn, maar d
ber is nog altijd de koudst jr
maand op Sri Lanka." )C
HARALD DOORNBOS
Wuivende palmen, tropische temperaturen, achtduizend kilometer
van Nederland en pakjesavond. Het doet vreemd aan, maar vier
duizend Dutch Burgers, een kleine etnische groep op het eiland Sri
Lanka in de Indische oceaan, vieren wel degelijk 'Sint en Black Pete'
onder de kokosnoten.
Deze afstammelingen van Ne
derlandse VOC-avonturiers,
moordenaars en handelslieden
uit de 17de eeuw hebben 350
jaar na dato nog altijd verbas
terde Nederlandse namen, ge
bruiken nog een paar Neder
landse woorden, zijn zo blank
als West-Europeanen én ze vie
ren Sinterklaas. De Sint heet
hier 'Bishop St. Nikolaas' en
Zwarte Piet 'Black Pete'. Maar
een kniesoor die daar op let.
Op 5 december is het pakjes
avond in het witte, door palm
bomen omgeven clubhuis van
de Dutch Burgers in de Srilan-
kaanse hoofdstad Colombo. En,
zo staat er in het clubblad te le
zen ,'de kinderen raken tijdens
het feest volledig in extase, ze
ker als Black Pete met snoep
begint te strooien, zoals hij dat
ook doet wanneer hij de kinde
ren in Holland bezoekt.'
„Mijn naam is nogal Neder
lands, maar is door de eeuwen
heen een beetje verbasterd",
zegt David Jansze, de assistent
secretaris van de 'Dutch Burger
Union of Ceylonzoals de club
officieel heet. Andere bestuurs
leden hebben achternamen als
De Kretser, Kerkoven of Van
Houten. Vergelijk dat maar
eens met de naam van de hui
dige president van Sri Lanka -
Chandrika Bandaranajke Ku-
maratunga - en het verschil
wordt wel duidelijk. „Dutch
Burgers trouwden heel vaak
binnen de eigen groep", legt
Jansze uit, „Daarom hebben de
meesten nog altijd Nederlandse
namen, en zijn we over het al
gemeen blanker dan de gemid
delde Srilankaan."
Slechts weinigen weten dat Sri
Lanka ooit in Nederlandse han
den is geweest. In 1649 landde
Joris van Spilbergen uit naam
van de Verenigde Oost Indische
wel: 0,003 procent.
„Tegenwoordig is iedereen veel
beter ontwikkeld meent Bro-
hier. „Jongeren reizen, er is veel
toerisme hier. Dat zorgt ervoor
dat een Dutch Burger niet meer
automatisch met een andere
Dutch Burger trouwt." Jansze is
het daar volledig mee eens. „Af
komst is steeds minder belang
rijk", zegt hij, „De kans dat je
een passende Burger tegen het
lijf loopt, is voor jonge mensen
nu heel klein."
Jansze geeft de Dutch Burgers
op Sri Lanka nog een jaar of
vijftig. „Daarna zijn we er niet
meer", spreekt hij op sombere,
doch niet dramatische toon.
Tot die tijd zullen ze onder de
palmen in elk geval nog op vijf
december 'Sint en Black Pete'
compagnie (VOC) op de oost
kust van dit tropische eiland.
De Nederlanders verdreven er
de Portugese kolonisator, maar
werden zelf 150 jaar later weer
verjaagd door het Britse leger.
Wie wel bleven, waren de tien
duizenden Dutch Burgers. Hun
taal werd het Engels, maar ze
gebruiken nog behoorlijk wat
Nederlands-achtige woorden
zoals: aardrappel (aardappel),
boonchi (boontje) en sale (zaal)
Ook konden de Burgers zon
der problemen hun Nederlands
Gereformeerde Kerken blijven
bezoeken.
David Jansze geeft een rondlei
ding door het clubhuis, waar de
vierduizend overgebleven
Dutch Burgers af en toe feesten
of vergaderingen houden. Alles
hier is zó Nederlands dat je het
in Nederland zelf al lang niet
meer zou aantreffen. Rood-wit-
blauwe vlaggen, foto's van Am
sterdam, het Wilhelmus aan de
muur. een grote beschilderde
wand met daarop het VOC-em-
bleem. Daarboven staat in het
Nederlands: "VOC - eendracht
maakt macht.'
„Kijk maar eens naar de gevel
van ons clubhuis", zegt een
trotse Deloraine Brohier, een
andere Dutch burger terwijl ze
voorgaat naar buiten. „Dat zijn
trapgevels, net als in Amster
dam." Brohier heeft geen Ne
derlandse naam, maar stamt af
van Franse Hugenoten die via
Nederland uiteindelijk op Sri
Lanka terecht zijn gekomen.
Maar het gaat niet goed met de
Dutch Burgers. Met Jansze en
Brohier is er persoonlijk niets
aan de hand, gelukkig. Maar de
groep neemt sterk in aantal af.
In 1942 waren nog 60.000 van
de in totaal acht miljoen Sri-
lankanen Dutch Burgers. Velen
vertrokken echter in de jaren
vijftig, toen de regering het
Singalees tot staatstaal maakte.
De meeste Burger-families ver
bleven toen al eeuwen op het
eiland, maar weinigen hadden
de moeite genomen om ooit
Singalees te leren en spraken
onderling gewoon Engels en
wat Nederlands. Vandaag be
draagt hun aantal 4.000, op een
bevolking van 19 miljoen. Ofte-
