Katwijkse gekkenlogger
vaart nog wel even door
Genieten van de goede jazzvrienden van organisatietalent Jan Kuiper
Cocktail/ Cultuur Kunst
Wijnand Zeilstra 25 jaar 'gedegen
en betrouwbaar' theaterrecensent
Docos onthaalt zijn sponsors op bubbels
Spectacular
visie op B£j
Cowboys van de kouwe grond in Zoeterwoude
MAANDAG 4 DECEMBER 2000
redactie:
Miep Smitsloo-De Graaft
en Paul de Tombe
telefoon: 071-535 64 84.
Leidse Pieterskerk
bedankt getrouwen
Het was een select gezel
schapje, dat midden in de
statige Leidse Pieterskerk di
neerde. Een handjevol mensen
werd zo bedankt voor trouwe
diensten. Ton Kohlbeck van de
Stichting Pieterskerk: „Na
tuurlijk zou je voor zo'n diner
honderden mensen kunnen
uitnodigen, maar wij hebben
gekozen voor een beperkt aan
tal mensen dat buitensporig
veel doet of al jarenlang met
onze kerk verweven is. De ex
ploitatie van 'de boerenschuur
onder de kathedralen' en 'de
kathedraal onder de boeren
schuren' zou kansloos zijn zon
der de steun van dit soort men
sen." Onder hen waren kop
stukken als FUGRO-directeur
Gert-Jan Kramer en echtgeno
te Carla, LUBA-eigenaar Rob
Mantel, oud-burgemeester
Cees Goekoop (bestuurslid van
de stichting) én zijn opvolger
Jan Postma plus wethouder
Alexander Pechtold.
Toneelliefhebbers
onder ons kennen
wellicht de naam,
maar niet het bijbeho
rende gezicht. Wij
nand Zeilstra schrijft
al een kwart eeuw the
aterrecensies voor de
ze krant. Doet dat im
mer kritisch, maar
blijft mild in zijn oor
deel. Hij is in het to
neelseizoen wekelijks
present in de Schouw
burg, altijd op zijn vas
te plekje en vaak ge
flankeerd door zijn
moeder.
„Gedegen en betrouw
baar", zo karakteri
seert Schouwburg-di
recteur Bart van Mos
sel 'onze' Wijnand, die
in de foyer van de bon
bondoos (waar anders?
een receptie kreeg
aangeboden. Zeilstra
zelf mocht van niks
weten en had ook ner
gens op gerekend. „Per
slot van rekening ben
ik maar een losse me
dewerker, wanneer
kom ik nou op die
krant? zei de vleesge
worden criticaster on
langs, toen zijn nade
rend jubileum toevallig
ter sprake kwam.
En zo werd Zeilstra
naar de grande dame
aan de Oude Vest ge
lokt voor een 'werkbe
spreking'. In de niet-
rokersfoyer stond een
select clubje collegae
hem op te wachten.
Ook oude getrouwe,
levende visitekaartjes
van de Schouwburg
hadden de moeite ge
nomen om langs te ko
men. Zoals oud-portier
Willem l'Ecluse en
voormalig toneelmees
ter Kees Hoogeveen,
alsmede LAK-directeur
Roland Helmer.
Ons kende ons op deze
genoeglijke en intieme
bijeenkomst, waarvan
Wijnand Zeilstra een
bescheiden maar stra
lend middelpunt
bleek. Op de pluchen
bank gezeten werd hij
bedolven onder de vra
gen. Nee, hij heeft er
na 25 jaar heus nog
geen genoeg van. In
derdaad, dat komt
waarschijnlijk omdat
hij in het dagelijks le
ven gans wat anders
doet (leraar aan een
Hogeschool) en het
schrijven als een wel
kome afwisseling ziet.
En nee, er was nooit
iets aan de knikker ge
weest met zijn 'tweede
werkgever'.
De jubilaris was vol
gens de huidige chef
kunst van het Leidsch
Dagblad Jan Rijsdam
al die jaren nauwgezet,
vriendelijk en stipt op
tijd. We rekenen erop
dat hij dat de komende
kwart eeuw ook nog is.
Champagne proeven bij Docos, met onder anderen links hoofdsponsor Theo Knijnenburg en daarnaast
PR-man Marcel Verburg. foto henk bouwman
Gaan we massaal aan de ech
te dure champagne, of kie
zen we de veel betaalbaarder
nepbubbels? Voor die keuze
stonden de 150 gasten van de
Leidse voetbalvereniging Docos
afgelopen week bij een cham-
pagneproeverij in Koetshuis De
Burcht.
Champagne en voetbal, ogen
schijnlijk horen die twee hele
maal niet bij elkaar, maar pr-
man Marcel Verburg en de zij
nen wilden de sponsors eens
extra feestelijk onthalen. Per
slot van rekening zorgen deze
gulle gevers er voor dat Docos
het 65-jarig bestaan kon vieren
met een fonkelnieuwe tribune
en dito kleedkamers.
Die uitnodiging was niet aan
dovemansoren gericht. Het
Koetshuis stroomde vol op de
ze gewone maandag-wasdag.
Onder hen Tjeerd Scheffer,
man van VW/Leiden Promotie
en van de marathon. Gloedvol
praatte hij over 'zijn' club voor
wie hij in
zijn vrije tijd
wel eens een
stukje
schrijft.
Hoofdspon
sor Theo
Knijnen
burg ont
brak evenmin. „Ons motto: we
doen eigenlijk alleen nog maar
in feesten! Docos is de laatste
vier jaar aardig op de kaart ge
zet. De sponsors bieden zich nu
zelf aan, daar hoeft de club niet
meer achteraan. Prima toch?"
Voetbalvereniging
verrast met een
champagneproeverij
En daar was Wim Hoppezak,
de landelijk befaamde grimeur.
Had hij zo vlak voor sinterklaas
nog tijd over? „Ik ben gestopt
met werken, al help ik ze deze
drukke weken natuurlijk een
handje. Zo krul
mm ik de snorren
voor de sint.
Maar voor Do
cos maak ik
tijd. Ik hoor bij
die club men
sen die 1500
gulden per jaar
betaalt en daar een pakket leu
ke tegenprestaties voor terug
krijgt." Weet Hoppezak nu het
verschil tussen cava en cham
pagne? „Ja zeg, wat een uit
komst! Ik drink regelmatig m'n
drankjes, dus weet waarover ik
spreek. Maar die cava is besj
drinken en veel goedkoper.W)
Hetgeen koren op de molen
van Anne Marie Simons, h< IQ
gezicht van wijnimporthant se
Noordman: „Champagne is
blijheid, is feest. Voor de Fri ar
sen een alledaagse drank -
ons Nederlanders niet wegg ai
legd want te duur. Daarom i
ik het zo leuk om vanavond
hier te zien dat mensen hee
enthousiast op cava reagen H
Smaakt bijna hetzelfde, kos
een derde!" [j,
Maar de Docos-aanhangers rcj
ten zich niet helemaal door ,j
bubbels bedotten. Grote wi j-J
naar van de enquête was de re
echte champagne (brut). D(
Cava Perelada Rosado werd
echter wel een goede tweed
recensie muziek
ken vos
Bennie Wallace Niehove Trio Gezien: 3/12 De
Burcht. Leiden
Gitarist Jan Kuiper heeft organisatie
talent. Bij een eerdere gelegenheid
deed hij Leiden aan met de beroem
de tenorsaxofonist David Murray, nu
besluit hij een toemee door Neder
land met diens collega Bennie Walla
ce. Wallace, een gevestigde naam in
de VS, is een van de weinige tenoren
die na enkele tellen te herkennen zijn
aan hun geluid. En dat geluid - het
best te omschrijven als een kruising
tussen Ben Webster en Eric Dolphy -
is al meer dan twintig jaar nauwelijks
veranderd. Daarnaast heeft Wallace,
ondanks zijn tengere gestalte, een
enorm dynamisch instrumentgebruik
en een drive die zijn weergave niet
kent.
Leek hij het concert rustig te begin
nen met de ballad 'In a Sentimental
Mood', vrijwel meteen werden de
luisteraars geboeid door de onna
volgbare intervalsprongen, de zwoele
lage tonen en de heftige tempover
dubbelingen. Het begeleidende trio,
voor deze gelegenheid door Kuiper
naar het Groningse Niehove ver
noemd, moest duidelijk alle zeilen
bijzetten om de harmonische en rit
mische capriolen van de Amerikaan
bij te houden. Gelukkig was contra
bassist Harry Emmery daarin het
broodnodige anker.
Het programma bestond vrijwel ge
heel uit zeer bekende jazzstandards,
een enkele blues van Wallace zelf
daargelaten. Jan Kuiper, ondanks zijn
ervaring, is niet echt bekend met het
geijkte jazzrepertoire, en beperkte
zich de meestenstijds tot puur en ge
concentreerd begeleidingswerk. Nog
moeilijker had drummer Sebastian
Cornelissen het, die inviel voor John
Engels. Kon hij in de eejste set nog
redelijk te volgen door naar Emmery
te luisteren, in de tweede set zat hij
met zijn ongenuanceerde spel de an
deren gewoon in de weg.
Onnavolgbaar
Ondanks deze handicaps - Bennie
Wallace was ook nog eens verkouden
- viel er solistisch veel te genieten.
Hoewel de saxofonist uiteraard de
show stal met bijvoorbeeld onnavolg
baar solóspel in 'All the Things You
Are', kweten Kuiper en Emmery zich
in enkele stukken ook op goed niveau
van hun solistische taak.
Halverwege de tweede set kreeg de
middag een feestelijk karakter toen
Wallace zijn chauffeur - ene Hans
Dulfer - op de set uitnodigde. Dulfer,
een goede vriend van Wallace en
deels zijn muzikale geestesverwant,
wilde na een slordig gespeelde
'Now's the Time' alweer de set verla
ten, maar werd door de Amerikaan
teruggeroepen om het nog een paar
maal te proberen. Vooral in 'Body
Soul', waatin Dulfer nauwelijks on
derdeed voor Wallace, bleek hoe
goed de tenorvrienden elkaar aan
voelen.
Het mooiste werd echter voor het
laatst bewaard. Het enthousiaste pu
bliek riep Wallace terug voor een toe
gift, en hij nam afscheid met een ma
gistrale solo-interpretatie van de zoe
te ballad "Twilight Time' waarin hij
zowel harmonisch als qua melo
dische spanning alles uit de kast
haalde.
Joop Burgerhout schrijft boekje over 'duivelse' moorden op zee
katwuk ad v
Het Leidsch Dagblad berichtte
er in 1915 reeds over en sinds
dien heeft menig scribent en
auteur er inspiratie voor een ar
tikel of een boek in gevonden.
Ook anno 2000 houden de drie
gruwelijke moorden, zoals die
in het begin van de vorige eeuw
zijn gepleegd op
de Katwijkse vis- vrnmttmam
sersboot de KW
171, de gemoe
deren nog altijd
bezig. Zeer re
centelijk zijn er
weer twee publi
caties aan ge
wijd. Op zich niet zo vreemd.
Het raadsel op volle zee is bijna
een eeuw oud. Maar nog altijd
niet opgelost.
Ruim een jaar geleden door
brak Robert Haasnoot in zijn
geboorteplaats een taboe met
zijn roman 'Waanzee'. Aan de
hand van de ware feiten deed
hij een boekje open over de
'duivelse' moorden die 85 jaar
geleden plaatsvonden op de
Katwijkse logger. Een gebeurte
nis waarover het vissersdorp tot
dan toe zweeg als het graf.
Godsdienstwaanzin lag ten
grondslag aan deze zwarte
bladzijde in de geschiedenis.
De KW 171 werd niet voor niets
in de volksmond omgedoopt
tot de gekkenlogger.
Het was de potige matroos
Arie Vlieland die zijn twaalf me
debemanningsleden bij de
tweede haringvangst van 1915
volkomen in zijn greep had en
terroriseerde met allerlei grieze
lige godsdienstpraktijken. Zo
moesten de opvarenden bij het
binnenhalen van de netten met
opgeheven rechterhand bijbel
teksten citeren en psalmen zin
gen. Na verloop van tijd ver
kondigde Vlieland dat de we
reld zou vergaan. Geen nood:
hij zou zijn vismaten persoon
lijk naar Jeruzalem leiden.
Drie opvarenden onder wie
Raadsel op
volle zee nog
niet opgelost
stand tegen het dogmatische
optreden van 'sekteleider' Arie
Vlieland. Die euvele daad
moesten ze met hun leven be
kopen. De grote voorganger
ging - met behulp van enkele
'bekeerde' bemanningsleden -
daarbij niet zachtzinnig te werk.
Onder het mom dat: 'de duivel
harde poten heeft', werd bij
twee van hen de
schedel ingesla
gen en het li
chaam in stuk
ken gehakt. De
lijken gingen ver
volgens zonder
pardon over
boord.
Door interventie van een
Noors koopvaardijschip en
door tussenkomst van de En
gelse autoriteiten kwam er een
einde aan de brute moordpartij.
Vlieland belandde in Ende
geest, ontsnapte uit de psychia
trische inrichting en stierf later
in Wassenaar. Maar de verwer
king van de 'moorden in de
naam van God' vergde nog ja
ren. Lange tijd rustte er in Kat
wijk een taboe op dit pijnlijke
onderwerp.
Haasnoot onder anderen
doorbrak dat.
Maar hij schreef WÊmmamm
een roman. Hield
zich omwille van
zijn verhaal niet
altijd aan de fei
ten. Reden voor
plaatsgenoot
Joop Burgerhout
om die nu eens allemaal op een
rijtje te zetten. Burgerhout deed
dat vanuit zijn specifieke ach
tergrond - hij studeerde sociale
wetenschappen en theologie.
Verbonden als hulpverlener
aan een psychologisch bureau
zocht hij met name naar een
gedragsverklaring voor het ge
beuren aan boord van de KW
171. Het ging Burgerhout er
vooral om een poging te wagen
om 'hét te begrijpen'. De weer
slag ervan legde hij neer in 'De
de stuurman kwamen in op- heiliging van Arie Vlieland'.
De fraaie titel ten spijt, laat
dit boekje zich niet eenvoudig
lezen. Het is een semi-weten-
schappelijk werk: niet echt ge
schikt voor de zak van Sinter
klaas of voor onder de kerst
boom. Burgerhout gebruikt ter
men als godsdienstsociologi-
sche legitimatietheorie, dubbe
le predestinatie en heeft het
over studies die gebaseerd zijn
op het lineair orthodoxe, psy
choanalytische model. Daarbij
excuseert hij zich op de voor
hand dat zijn beschrijving spe
culatief en theorie-geladen is en
geeft in zijn nawoord ruiterlijk
toe dat hij de suggestie van de
psychiater dr. De Graaf om de
zaak toch vooral van verschil
lende kanten te bekijken en
minder stellig te schrijven, be
wust naast zich neer heeft ge
legd. Per slot van rekening is
een beetje wetenschapper na
tuurlijk per definitie flink eigen
wijs.
Of zijn theorie over het ge
beuren aan boord klopt of niet
laten we in het midden. Een
theorie is per slot van rekening
een theorie en iedereen heeft
recht op een eigen mening.
Jammer is wel het krakkemikki-
ge taalgebruik
door het boek
heen. Het rizzelt
van de taal- en
spellingsfouten.
Hinderlijk, die
slordigheden. Ze
ontnemen je al
snel de lust om
verder te lezen en ondermijnen
de hypothese en geloofwaardig
heid van het geheel. Jammer
van dat intrigrerende onder
werp. Het is zo'n aardig gege-'
ven. Het leent zich juist na al
die jaren voor leuke, interes
sante of afwijkende interpreta
ties. Voorwaarde is dan wel dat
'feiten' helder en duidelijk zijn
weergegeven.
De gekkenlogger - of - De Hei
liging van Arie Vlieland - Joop
Burgerhout. Uitg. Berdikari,
Katwijk. Prijs f.34,90.
foto eric taal
Geen makkelijke
kost van
Burgerhout
Cowboys en -girls in De Eendenkooi in Zoeterwoude. Het sfeertje bij het line dancen zat er goed in.
zoeterwoude
robert t. meuer
Stoere cowboys van het type
Clint Eastwood, Lee Marvin of
John Wayne waren er niet. De
cowboys van nu op het eerste
Country-festival in De Eenden
kooi in Zoeterwoude zijn gewo
ne middenstanders, boekhou
ders, helpdesk-medewerkers,
huisvrouwen en andere door
snee Hollanders. Ze zijn ge
kleed in citroengele-, suikerspin
rose- of zwarte kleding. Aan
hun voeten bij voorkeur slan
genleren puntlaarzen met rin
kelende sporen en op het hoofd
een zwarte of felgekleurde Stet
son hoed met een dassenstaart
eraan. Een leren vest erbij en
klaar is Kees. Pardon, klaar is
Johnny Boy, natuurlijk.
Op muziek van de populaire
band Savannah liep de dans
vloer al snel vol met enthousi
aste line dancers. Er waren op
tredens van The Entertainers,
First Step en Day Dream. Afwis
seling genoeg derhalve. Veel
leuke country-muziek, maar die
had toch vooral een dienende
taak. Als ondersteuning van het
line dancen. Het mooie daar
aan is, volgens een van de be
zoeksters, dat je er geen partner
voor nodig hebt. Je stapt ge
woon de dansvloer op, kijkt
goed naar de niet al te moeilijke
danspasjes en voor je het weet,
doe je mee.
Echte Texanen waren er dus
niet, maar het echte cowboyge-
voel was desondanks voor ie
dereen te koop in de vele
kraampjes die er stonden. Bij
zondere indiaanse versierselen,
handgemaakte zilveren siera
den, gelukbrengende amulet
ten, indiaanse droomvangers
en prachtige schilderijen met
indianen, adelaars, wolven en
eindeloze prairies.
Vanaf het podium waren
vooral country-klassiekers te
horen, door de bands vaak af
gewisseld met eigen werk. De
sfeer zat er van meet af aan
goed in. Helaas liep de dansde-
monstratie van de Key City
Country Dancers steeds vast op
de amateuristisch gemaakte ge
luidsband. Net waren de dan
sers lekker in hun ritme of plot
seling en zonder waarschuwing
stokte de muziek. Na enige se
conden van absolute stilte volg
de er dan een heel ander num
mer in een totaal ander tempo.
Het was het enige minpuntje
op deze ontmoetingsdag van
gelijkgestemden. Vriendelijke
mensen, hoor, deze cowboys
van het vlakke land. Prima (In
disch) eten, betaalbare drank
jes, uitstekende muziek en een
gezellige sfeer. Kortom, een
country-festival dat voor herha
ling vatbaar is.
muziek recensie
lidy van der spek
hoord 3/12, Raadhuis De Paauw, s
Voor je het weet is het Ba d
voorbij. Maar op de valre ig
de Weihnachtsoratoria Ax
verwachten en het conce e
Bewerkingen voor piano
tre mains van Max Rege
recent zetten Wyneke
en Leo van Doeselaar vi
ger-bewerkingen op cd, -
dat zij nu ook in raadhi 0
Paauw ten gehore brachtr
om te laten horen dat
ger ook zelf wel wat presl
speelde dit duo uit Re{ 0
Stücke' (1906) de nr. 2 in
romantisch Andante me
versluierde harmonieën,
deerd met spitse melodie
Lang niet zoetsappig.
Bach zelf was overigei -
niet vies van bewerken ol
diëren. Wat dat betreft z f
ger in ontvankelijk vaai^
Geregeld zijn er delen i
dan ook prachtig doen
'symfonische' instrumei
vleugel. Zeker als je nit
maar twintig vingers tot
schikking hebt. Hoe lich
transparanter Jordans
Doeselaar spelen, hoe
en toegankelijker de stof
Zo zijn de drie langzame
door het hele concert he a
weeltjes in een keten zil
goud.
Hoewel Van Doeselai
diepste organist en Jorda
nist is, speelt het duo i
zelfde grondhouding mi
pianistisch toucher. Toch
je zo af en toe wel dat V)
Jordans even haai- aansl
accentueren, zoals in de
kelende échte Reger.
krijg je het gevoel dat Vai
selaar alle bazuinen en
petregisters opentrekt i
orkest' daar dringenc
vraagt, zoals in het laaien
legro assai van het T
Brandenburgse.
De prachtigste klokker
gevoileerde klankkleur
geschilderd in Allegro no
to van het 6e Brandei
Concert. Jordans neemt
moment suprème het
over als zij de warme
melodie in de bas pakt
adagio ma non tanto.
fel, gescandeerd weerklin
laatste allegro.
Een heel ander verhaal
gers bewerking van de Ti
en Fuga. Hier heeft hij
sproken zijn eigen sigi
opgedrukt. En Jordans t
Doeselaar schromen nil
dat nog eens lekker uit l
groten. Theatraal en we
romantisch, met grandio
koorden, vertragingen
snellingen, overdondf
baspartijen, ratelende
waartse loopjes, krijgshal
menspel, geeft dit duo I
visie op Bach spectaculair
