Cultuur Kunst
La Brightman denkt in het groot
Otis, een leuke avond uit voor kritische mensen
„Past het niet? Dan
wil ik het liever terug'
Jubileumoptreden UNI
Jöjk- en luisterspektakel
ZAKEN
Meesterlijke knecht?
TERDAG 2 DbCfcMBbK 20UU940
jrafiekprijzen uitgereikt
irenMariska van Duffelen, Marc Kuyper en Angelique van
t iVesemael hebben de Nederlandse Grafiekprijs gewonnen. Voor
e Leidse kunstenaar Johan Scherft was er een eervolle vermei
ing. De winnaars kregen de tweejaarlijkse trofee gisteren over-
andigd door acteur Michiel Romeyn bij de opening van de
:ntoonstelling Grafiek Nu 9 in het Singer museum in Laren.
,an de prijs is voor ieder van de winnaars een bedrag van 6000
ulden verbonden. De tentoonstelling Grafiek Nu 9 het veran-
erende landschap is tot en met 7 januari.
Actrice Nell Koppen (88) overleden
isTERDAM» De actrice Nell Koppen is donderdag in haar woon-
laats Amsterdam overleden. Ze is 88 jaar geworden. De in 1912
Amsterdan geboren Koppen was een 'echt toneelmens'. Zij
Deelde vooral in blijspelen. Voor de oorlog trad zij op in de re-
ue van Heintje Davids. Na de oorlog speelde zij tien jaar bij het
'rije Toneel van Cor Ruys waar zij haar carrière verder uit-
iouwde. Ze trouwde
1940 met de in-
ïiddels overleden
cteur Wim van den
rink. In de bijna
ijftig jaar dat ze aan
et toneel was,
Deelde Koppen in
entallen producties
ij gezelschappen als
laagse Comedie,
.otterdams Toneel
n het Publieksthea-
;r. Haar laatste rol
ras die van Sofie in
!r valt een traan op
le tompoes' van An-
lie M.G. Schmidt,
lok voor televisie ac-
;erde zij in vele pro-
ramma's en was zij
en van de actrices
an het eerste uur.
e speelde rollen in
eries als 'Kunt u mij de weg naar Hameien vertellen, meneer?'
n 'Pleisterkade'. In die laatste serie speelde ook haar dochter
illis van den Brink. archieffoto anp
musical recensie
esther barfoot
Musicalgala, gezien: 1/12, Stadsgehoor
zaal Leiden
Het zijn dikwijls de kleine din
gen die amateurdansers of
-zangersonderscheiden van de
professionals. Elk nummer, of
het nu dans is ofzang, heeft
zijn eigen spanningsboog. Die
boog begint als de lichtendim-
men en de danser of zanger
opkomt en duurt nog enkele
seconden voort als het num
mer is afgelopen.
Het vasthouden van deze
spanning is wat een amateur
van een professional onder
scheidt. Professionals houden
hem vast.Amateurs gaan over
tot de orde van de dag. Trek
ken hun kousen op.Kriebelen
aan de grime op hun gezicht.
Of rapen een hoedje op dat is-
gevallen bij het dansen.
Zo niet de amateurs van mu
sicalgezelschap Otis. Alle num
mers die zijopvoeren tijdens
het Musicalgala - een selectie
van hoogtepunten uit de musi
cals van Andrew Lloyd Webber
- staan van begin tot eind.
Veelnummers beginnen of ein
digen met een 'tableau vivant'.
Eenonbeweeglijk tafereel van
klauwende, kroelende katten
uit Cats ofkussende, zwierende
wandelaars aan de Sunset Bou
levard. Er zit veelbeweging in
deze beelden, maar de leden
van Otis staan als etalagepop
pen zo stil. Een knap staaltje
acteerwerk.
Tussen deze onbeweeglijke
beelden door, bruist de zang
en dans. Iedereen die wel eens
een optreden van Madonna
heeft gezien, weet hoe zwaar
het is om te dansen en te zin
gen tegelijk, zonder buiten
adem te raken. Ook hier heb
ben de spelers van Otis geen
last van. Zonder problemen
zingen zij snelle teksten op
moeilijke melodieën. De mees
te stemmen van het gezelschap
zijn sterk. Enkele blinken uit.
Andrea Brugman, die Evita
speelt, Marianne Madderom,
die Christine Daaé speelt uit de
Phantom of the opera, of An-
neleen Remijn die de rol van
Emma zingt in Song Dance,
volgen geen van allen een op
leiding aan het conservatori
um. Ze doen dit puur voor de
lol, maar op het conservatori
um zouden ze zeker op hun
plaats zijn.
Of op het podium bij Van
den Ende. Zeker Anneleen Re-
mijn, die ook nog eens sterk
acteert in de rol van de verlief
de Emma, moet uitkijken dat
ze niet door een professioneel
gezelschap wordt opgepikt.
Iets anders dat amateurs en
professionals onderscheidt, is
het publiekMaar het musical
gala van Otis is ook een leuke
avond uit voor mensen diekri-
tischer zijn dan opa en oma.
Engelse sopraan morgen in Ahoy'
muziek recensie
robert t. meuer
ileumconcert UNI, gehoord op 1-12
rripodia, Katwijk. Herhaling vanavond
in dezelfde locatie
tnderd jaar jong. Dat is de
ai ige manier om uit te drukken
Ch e de Chr. muziekvereniging
itspanning Na Inspanning'
NI) haar jubileumuitvoering
li het enthousiaste publiek in
Katwijkse Tripodia presen-
;rde. Het begin 'Eens als de
:uinen klinken', uitgevoerd
[or de klarinettengroep, was,
als de rest van de optre-
is, van een hoog gehalte.
ior de pauze speelde de
mband composities van
ieo van Campen en Aad van
luwen. Vooral het optreden
het donker, waarbij slechts
groen lichtgevende drum-
v; )kjes een dans leken uit te
eren op de maat van het
imgeroffel, was een evene-
;nt op zichzelf.
t optreden van de big band
rhs al net zo speciaal. Pittige
immers als onder meer 'That
black magic' van Harold Ar-
len en 'Stompin' at the Savoy"
van Benny Goodman werden
naar behoren uitgevoerd. En in
een prima samenwerking met
de big band lieten de jongste
UNI-majorettes met een leuke
uitvoering op de maat van
'Rock around the clock' zien
wat in hun mars hebben.
Na de pauze speelde de harmo
nie het speciaal voor de jubile
umuitvoering gecomponeerde
'Uniqe' van Rob Balfoort. En
uniek was het zeker. Ook het
leerlingenorkest liet horen dat
het goed kon samenwerken met
de big band toen ze samen het
nummer 'Junior variations'
speelden. De harmonie, in volle
bezetting, speelde hierna een
aantal swingende composities,
waarbij het nummer 'Lights,
Camera, Action' op een groot
beeldscherm begeleid werd
•door videoclips uit verschillen
de Hollywoodfilms.
De majorettes brachten het
nummer 'Sing, sing, sing' in de
schijnwerpers. De jubileumuit
voering van de UNI werd naast
een luisterfeest ook een waar
kijkspektakel, mede dankzij de
fraaie lichteffecten van Kees
van Duijn.
Eigenlijk werd Sarah Brightman al eerder in Rotterdam
verwacht. Naast Andrea Bocelli stond de Engelse so
praan reeds geprogrammeerd voor 'Music Without
Frontiers', het afsluitende Euro 2000-spektakel aan de
Nieuwe Maas. Totdat haar ter ore kwam dat ook haar
Amerikaanse collega Renée Fleming van de partij zou
zijn. Voor de Londense nachtegaal genoeg reden om
meteen af te zeggen. Waarmee ze en passant haar imago
van geen gemakkelijke tante opnieuw bevestigde.
zoek bij begrafenissen en cre
maties.
Eerder was Brightman, meer
op afstand, hier toch meer de
vrouw van 'The Phantom Of
The Opera' ofwel (thans Lord)
Andrew Lloyd Webber. Samen
vormden ze, zes jaar lang als
echtpaar (tot 1990), een droom-
koppel, waarvoor het predikaat
'The Master and His Voice'
geenszins misplaatst was. Per
slot van rekening had Webber
haar carrière keer op keer voor
zien van de juiste impulsen.
Waardoor Sarah Brightman van
een van de meisjes uit het
dance-popgroepje Hot Gossip
transformeerde in een van alle
markten thuis zijnde kwaliteits
zangeres. Dankzij hem kon ze
enerzijds opduiken naast een
klassieke kanjer als Placido Do
mingo en daarnaast zich uitle
ven op minder beladen reper
toire van (grotendeels) manliefs
hand. Beethoven, Verdi, Bach,
Dvorak, Procol Harum, Simon
Garfunkel, Sarah Brightman
weet er wel raad mee, hetzij
met symfonie orkest, hetzij met
behulp van allerlei computer
geluiden.
Op haar zweverigst, meest
sprookjesachtig trekt ze de lijn
door die werd uitgezet door on
der anderen, Kate Bush en
Enya. Meer 'poppy' uitpakkend
kan Sarah zich gemakkelijk me
ten met Mariah, Whitney en
Celine, met dien verstande dat
ze veel minder de neiging heeft
om zichzelf vocaal te forceren.
De Amerikanen hebben haar
inmiddels geadopteerd als dé
louis du moulin
Sarah Brightman (40) mag ook
best wel een beetje kieskeurig
zijn, gegeven haar geweldige
sterstatus zeker in eigen land,
maar misschien nog wel meer
in de Verenigde Staten. Alleen
daar al kan ze het bij wijze van
spreken niet aangezongen krij
gen. Niettemin is haar er toch
veel aan gelegen om ook in
Azië, Australië en Europa haar
achterban uit te breiden. Van
daar dat ze direct na haar met
superlatieven overladen Ameri
kaanse herfsttournee (opge
hangen aan haar jongste, vijfde
album 'La Luna') is begonnen
aan een concertreis langs een
aantal Europese steden, met
voor Nederland als halteplaats
Ahoy'.
Voor de fijnproevende fans
wellicht niet de meest voor de
hand liggende keuze, maar La
Brightman is nu eenmaal ver
plicht om in het groot te den
ken. Kan, ter geruststelling van
de twijfelende garde, ook bogen
op heel veel ervaring met het
formaat sportarena, zowel in
groepsverband als solo.
In ons land is Sarah Bright
man voor menigeen in eerste
instantie de duetpartner van
voornoemde Italiaanse bard:
haar eentweetje 'Time To Say
Goodbye' met Andrea Bocelli
bereikte in het voorjaar van
1997 tefnauwernood de top
tien, maar kreeg vervolgens veel
blijvender betekenis als zo'n
beetje het meest gedraaide ver
opvolgster van de (vrijwel) uit- slechts van tijdelijke aard blij- Brightman zal denken,
gezongen Barbra Streisand. De ken te zijn, omdat alles erop
Britten zien in haar al veel lan- wijst dat de hele wereld straks
ger de nieuwe Julie Andrews, bij het horen van haar kristal-
Dergelijke vergelijkingen zullen stem alleen maar aan Sarah
Sarah Brightman in Ahoy', zon
dag 3 december, aanvang 20.00
uur. Kaarten; 75 en 85 gulden.
Kaal toneel en
dansen die
niets vertellen
dans recensie
maarten baanders
Voorstelling: 'In the room the women
come and go Talking of Michelangelo'
door De Rotterdamse Dansgroep. Ge
zien: 1/12 LAKtheater Leiden. Aldaar
nog te zien. 2/12.
Hoewel de nieuwe voorstel
ling van De Rotterdamse
Dansgroep een titel heeft
waarbij je je een levendig ver
haal voorstelt, is het toneel
kaal en krijgt het publiek uit
sluitend dans te zien die niets
vertelt, behalve dat bewegen
de lichamen fantastisch mooi
kunnen zijn. Choreograaf Ton
Simons heeft vijftien duetten
uit zijn oeuvre van de afgelo
pen jaren bij elkaar gezocht en
er één doorlopend geheel van
gemaakt.
Al gauw ervaar je dat het
juist prettig is dat het toneel
kaal is. Je kunt je helemaal
concentreren op twee licha
men verwikkeld in een even-
wichtsspel, op gekromde rom
pen, strekkingen van armen
en benen, de afwisseling van
stille en woeste momenten en
de wisselwerking tussen dans
en muziek. Die concentratie is
nodig, want de stijl van Si
mons is niet sensationeel, zijn
danscomposities komen niet
op je af. Je moet alert zijn om
te volgen wat er gebeurt. Maar
wie dat doet, wordt beloond.
Als een rode draad loopt
Mozarts 27e pianoconcert
door de voorstelling. Simons'
dans past goed bij Mozarts
heldere stijl met zijn stevige
structuren en onverwachte
virtuoze momenten. Je ziet
dat bijvoorbeeld in kleine
zwenkingen met een arm of
een flitsende wending in hoe
de ene danser de andere op
vangt. Een combinatie van ex
traverte straling en zorgvul
digheid beheerst de hele voor
stelling, door alle wisselingen
in temperament heen. Felheid
wordt opgevolgd door passa
ges waarin langzaam en uitge
balanceerd voor- of achter
over wordt gebogen. Elk deel
van het lichaam kan geaccen
tueerd worden, of het nu het
hoofd is of ledematen die in
elkaar grijpen of gestrekt te
gen elkaar aangelegd worden.
Ook het aandeel van de mu
ziek wisselt. Meestal gaan
dans en muziek gelijk op, zo
als de jachtigheid bij de ruwe
vioolmuziek van Hindemith
en de langgerekte, bijna hori
zontale houding bij het gevoe
lige 'Misericordia' uit Bachs
'Magnificat'. Maar we zien
ook contrasten, zoals een tra
ge beenheffing bij snel kabbe
lende pianoklanken van Mo
zart. In het laatste deel wordt
de wervelende dans soms stil
gezet en neemt de muziek de
beweging even over. Het is
een mooie ervaring de rijk
dom van deze voorstelling te
ontdekken.
Het gaat goed met de economie. Naast mobiele telefoons, dure auto's en allerlei
andere luxe producten kopen de welvarénde mensen meer kunst. In een serie
artikelen geven we een indruk van het wereldje van galeries, exposities,
kunsthandelaren en collectioneurs in Leiden en de regio. Wat verkoopt beter:
oude of hedendaagse kunst? Ingewikkeld of toegankelijk? En is de kunstwereld de
ideale plek om uw zwarte geld te dumpen nu de euro komt? Vandaag aflevering 1:
over kunst voor boven de bank en als investering.
Bel mensen hebben last van drempelvrees als ze kunst. Ze kijken er niet echt naar, maar zoeken
por het eerst een galerie binnen stappen, omdat iets voor boven de bank. Waarschijnlijk zouden
niet veel van kunst weten en omdat ze kunst ze het niet eens meer mooi vinden als ze er lang
jak moeilijk vinden.Je moet in de eerste plaats en aandachtig naar kijken. Appel, Corneille en
jts zoeken dat bij je past", zegt Octaaf Roefs van Brood, dat soort werk, dat willen mensen natuur-
derie Amber. Aan de witte wanden van de gale- lijk graag boven de bank, want dat is lekker vro-
aan de Hooglandsekerkgracht hangen de se- lijk. Volgens mij zijn die mensen diep triest van
Ine, traditionele rolschilderingen van Ursula binnen, waardoor ze de hele dag naar vrolijke af-
rrens. Kunst moet altijd
ijven boeien. We hebben%wel
ns een werk terug gehaald
Tidat het niet paste in de
imte waar het moest hangen,
an wil ik het ook liever terug,
ant daar is het niet voor ge-
aakt."
Al jarenlang is Amber een belangrijke kracht in
Leidse kunstwereld. „Noemt u eens een ande-
serieuze galerie in de omgeving?!", stelt Octaaf
)efs wat scherper. Roefs beheert Amber samen
iet zijn vrouw Irma. Ze merken de stijgende lijn
i de kunstverkoop van de laatste tijd. „Het gaat
>ed, maar we kunnen moeilijk zeggen waai-
n", zegt Irma Roefs. „Een paar jaar geleden
ng het opeens heel slecht en toen hadden we
)k al geen idee waar dat aan lag. Het is natuur-
k zo dat mensen nu meer te besteden hebben
dat ze misschien ook minder sparen. Ik denk
it het vooral zo is dat de mensen die twijfelen
/er de aanschaf van een kunstwerk nu eerder
woon kopen en een paai" jaar geleden viel het
ïsluit meestal de andere kant uit."
Bij Amber wordt niet luchtig gedaan over het
>pen van een kunstwerk. De galeriehouders
enen dat veel kopers dat wel doen. Irma Roefs:
feel mensen kopen heel oppervlakkig hun
beeldingen moeten kijken
als tegenwicht."
Bij Galerie Merenwijk kan
het niet vrolijk genoeg. Geen
serene witte ruimte hier:
donkere aardekleuren en ge
woon radio 3 op de achter
grond. „Mijn doelgroep? Mensen met geld!" Ga
leriehouder Sven Hansen draait er niet om heen.
Tussen de doe-het-zelfmarkten, autodealers en
obscure computerhandelaars op industrieterrein
Merenwijk heeft hij sinds een jaar een galerie, ge
specialiseerd in werken van Herman Brood, Ja
cob Kanbier en Corneille, zowel schilderijen als
zeefdrukken.
Hansen ziet zijn verkoop ook stijgen. „Ik merk
wel dat mensen graag kunst willen hebben. Zeker
grote namen als Brood en Corneille zijn geliefd."
Maar dat die namen in de 'artiestenstal' geen ga
rantie zijn voor makkelijke handel, ondervindt
Hansen aan den lijve. „Brood schildert niet meer.
Hij mag niet meer drinken, geen drugs meer ge
bruiken en dat was toch waar hij de inspiratie
voor het schilderen vandaan haalde. Hij kan nu
alleen nog maar zijn handtekening zetten onder
zeefdrukken van zijn werk."
Ook al benadert Hansen de kunst anders dan
de galeriehouders van Amber, hij is er wel op ge-
brand dat de schilderijen op een goede plek ko
men te hangen. „Mijn klanten zijn meestal men
sen die een schilderij willen hebben voor in huis.
Het komt regelmatig voor dat ik met een selectie
schilderijen achter in mijn auto naar klanten toe
ga, zodat ze kunnen zien hoe hun favoriete schil
derij in het interieur past. De mensen vinden dat
prettig."
Dat in de kunstwereld vaak negatief over po
pulaire kunstenaars als Corneille en Brood wordt
gedaan, laat Hansen koud. „Ik ben eigenlijk wel
blij dat sommige galeriehouders zo denken, want
anders zou iedereen hun werk verkopen. Ik hang
alleen op wat ik zelf mooi vind en dat is toevallig
Herman Brood." Kunst als investering is volgens
Hansen geen slecht idee, maar het moet niet het
belangrijkste zijn. „Je vindt het mooi of niet. Het
is wel verstandig om iets duurzaams te kopen.
Dat ik commercieel denk is ook in het voordeel
van mijn klanten. De schilderijen die ik nu ver
koop zijn over een paai" jaar misschien wel drie
keer zoveel waard." Zelfs de zeefdrukken, die
toch in behoorlijke oplage gemaakt worden, zijn
in de ogen van Hansen een goede investering.
„Maai" wat als Brood straks doodgaat, wie moet
die zeefdrukken dan signeren?"
coen polack
toneel recensie
susanne lammers
Voorstelling: De knecht van twee mees
ters van Carlo Goldoni door De Appel.
Regie: Aus Greidanus. Spel. Aus Greida-
nus, Robert Prager,Mirjam Stolwijk e.a.
Gezien: 1/12, Leidse Schouwburg
Het was misschien wel de aller
laatste Appel-voorstelling bui
ten Den Haag. Dat stemt een
beetje verdrietig, ook al is 'De
knecht van twee meesters' van
Carlo Goldoni, waarmee De Ap
pel ruim een jaar op reis is ge
weest, een meer dan vrolijk en
sprankelend stuk theater.
Mocht het met De Appel ver
keerd aflopen, dan zorgde 'De
knecht' voor een prachtig toet
je, zoet en knapperig en luchtig
tot het laatste hapje.
'De knecht' is een achttiende-
eeuws meesterstukje van de Ve-
netiaan Goldoni over liefde, list
en bedrog, een variatie op het
thema van geliefden die elkaar
eerst niet, en dan na veel gedoe
toch weer wel krijgen. De be
langrijkste personages zijn niet
wie ze lijken en dat leidt tot veel
elegant jonglee'rwerk. Er is een
heel klein angeltje aan het eind,
als de liefde van de dames en
heren zich spiegelt in die van
de bedienden. 'Wie het eerst
komt, het eerst maalt', zegt het
dienstmeisje naar wier hand
gedongen wordt, en dat was
nou precies wat het hele stuk
lang betwijfeld werd. Maar
daarmee wordt alleen maar
duidelijker hoe weinig serieus
we het stuk zelf moeten nemen,
dat het gaat om het pure amu
sement, het spel, het plezier.
Dat biedt De Appel. Volop.
'De knecht' is in de eerste
plaats een hypertheatraal spek
takel uit de commedia dell'arte-
-traditie. Veel vaart, veel knip
ogen, en De Appel speelt niet
vet, maar mollig. In knallende
kleuren en met gekke muziekjes
op een vrijwel leeg gehouden
speelvloer. Er staat alleen een
veelzijdige panelenwand, waar
mee de wisseltrucs nog eens
benadrukt worden.
Madr het knapst is toch het
spel. Aus Greidanus, die zowel
regisseerde als de knecht speel
de, verricht wondertjes. Hij
charmeert en verleidt als de
dubbele knecht; als hij eten be
schrijft, met alleen een handje,
een mondje en heel gewone
woorden, loopt het water je in
de mond en de manier waarop
hij de kletsverhalen vertelt
waarmee hij telkens zijn hachje
redt, is ronduit meesterlijk. Tel
kens trekken ook andere spelers
even al hun registers open. En
vooral dat maakt het stuk zo
verrukkelijk speels en levendig.
Sarah Brightman: geweldige sterstatus in eigen land en in de Verenigde Staten.
foto cpd
