De 65-pluspunten van senioren
Stereotiepe 'emotionele
vrouw' bestaat niet
Verkiezingen Israël
Gesprek van de Dag
Poortvliet en de koninklijke jacht
VRIJDAG 1 DECEMBER 2000
Doordat de Israëlische premier Barak in de Knesset de
handdoek in de ring heeft geworpen, is in het Midden-
Oosten een nieuwe situatie ontstaan. Terecht denkt Li-
kud-leider Sharon dat de premier de tijd tot de ver
vroegde parlementsverkiezingen zal gebruiken om te
trachten alsnog te komen tot een vergelijk met de Pa-
lestijnen - zo niet een heuse vredesregeling, dan ten
minste een deelakkoord waarbij bijvoorbeeld de status
van Jeruzalem buiten beschouwing blijft. Gisteren zette
Barak al het eerste stapje in die richting. Hij deed het
aanbod om in het kader van een 'verlengd tussentijds
akkoord' tien procent extra van de Westelijke Jordaan-
oever af te staan aan het Palestijnse bestuur.
Anderhalfjaar geleden hielp 56 procent van de kiezers
Barak op het regeringspluche. Sindsdien heeft hij veel
van die steun verspeeld. In juli bleek hij in Camp David
niet bij machte een vredesakkoord te sluiten met de
Palestijnse leider Arafat. Vervolgens liet hij toe dat op
positieleider Sharon een provocerend bezoek bracht
aan de Tempelberg, waarna de Aksa-intifada ont
brandde.
Barak mag dan geen havik zijn a la Sharon, een gemak
kelijk heerschap is hij evenmin. Onder zijn bewind is
lustig gebouwd aan joodse nederzettingen in bezet ge
bied. De Palestijnse 'entiteit' is nog steeds nauwelijks
meer dan, zoals de Britse krant The Guardian het tref
fend noemde, 'een verzameling bantoestans' temidden
van nederzettingen en steunpunten van zwaar bewa
pende joodse kolonisten en Israëlische soldaten.
Voor de Palestijnen is er dus alle aanleiding zich in ge-
moede af te vragen of Barak hen wel iets te bieden
heeft. Maar hoe somber de situatie ook is, aan een
strikt realistische benadering valt toch een sprankje
hoop te ontlenen.
Zouden Israël nu ter stembus gaan, dan maakt Barak
blijkens de peilingen geen schijn van kans. In een
(deel)overeenkomst met Arafat schuilt zijn enige poli
tieke overlevingskans. Weet hij een akkoord uit het
vuur te slepen, dan kan hij de kiezers met opgeheven
hoofd tegemoet treden.
Ook voor Arafat is er reden om vóór de Israëlische ver
kiezingen tot een vergelijk te willen komen. Krijgt de
Likud het straks in Israël voor het zeggen, dan is im
mers voor de Palestijnen de kans op vrede en econo
misch herstel weer voor jaren verkeken. Nolens volens
zijn Arafat en Barak de komende maanden dus tot el
kaar veroordeeld.
Ic/ci is/c
Oliebol en bier
Nietsvermoedend zat Wil voor de buis, met een lauw
warm oliebolletje binnen handbereik, toen B en W-café
begon. Een avond eerder had Sonja Barend een gewel
dig gesprek met cabaretier Marc-Marie Huijbrechts. Die
bood aan de nieuwe Paul Witteman te worden, maar
dan met wat leven erin.
Leek Wil een uitstekend idee. Dus om de houten klaas
nog eens in actie te zien, bleef B en Waanstaan. Fout
besluit. Al snel boorde een ijskoude hand zich in Wils
borstkas, greep het hart en draaide dat een kwartier
lang tergend langzaam rond. Het was een afschuwelijk
gesprek.
Tjerk Westerterp zat aan tafel. De bijna 70-jarige oud
verkeersminister die afgelopen week in het nieuws
kwam, omdat hij met twee biertjes op een auto-ongeluk
veroorzaakte, waarbij iemand zwaargewond raakte.
Paul riep hem op het matje, stelde de meest onzinnige
vragen en kwetste hem diep.
Westerterp vertelt hoe hij achter het stuur probeerde te
telefoneren. „Mag ook niet hè", reageert de interviewer
belerend. En net als de oud-minister heeft gereconstru
eerd hoe het drama zich voltrok, vraagt pientere Paul:
„De ravage overziend dacht u zeker meteen: hier is iets
afschuwelijk mis.
Smaakt die oliebol u ook al niet meer? Wacht maar, het
wordt nog erger. Op een toon alsof hij vraagt: u eet zelf
ook spruiten, hoe vindt u die nou', stapt Paul zonder ge
wetensnood over op de volgende vraag. ,,U heeft zelf een
kind verloren bij een verkeersongeval. Realiseert u zich
de gevolgen voor het slachtojfer en de familie? Of denk
je daar op dat moment niet aan?"
Floep. Hij is eruit. De meest onbeschofte vraag ooit ge
steld in dit programma. En terwijl de hand van Paul
zich nog iets strakker rond het hart sluit, slikt Wester
terp en buigt zijn hoofd. De rimpeltjes rond zijn dicht
geknepen ogen trillen. Een zenuwtrek glijdt over zijn
kin. Hij heft zijn hoofd schuin naar de intervieweren
brengt met een van eindeloos verdriet verwrongen stem
uit, dat hij daarover niet wenst te praten. Dan sluit hij
zijn ogen weer en reikt naar zijn glas.
Sorry, murmelt Paul meteen stijf hoofdknikje en sta
melt door naar de volgende onzinnige vraag. De rest
van het gesprek gaat nergens meer over. En Wil is ook
eigenlijk te perplex om het nog te volgen.
Smeer 'm, Witteman. Grijp in vredesnaam het aanbod
van Huijbrechts met beide handen aan. Blijf voortaan
achter de buis met je twee biertjes.
Prinses Beatrix geniet zichtbaar
van haar jachtactiviteiten in de
bossen rond paleis 't Loo. Ook
van prins Claus moeten we
aannemen dat hij niet tegen
zijn zin het jachtgeweer han
teert. Andere jagers rondom het
koninklijk paar schieten en
thousiast op enkele wilde zij
nen in de verte. De hierbij
weergegeven 35 jaar oude prent
van Rien Poortvliet is een van
de weinige afbeeldingen van le
den van het Koninklijk Huis,
die aan het jagen zijn op wilde
zwijnen.
Het is een van de vroegere wer
ken van Poortvliet. De tekenaar,
die zoveel natuur in zijn werk
stopte, behoorde tot de selecte
kring van genodigden, die zich
enkele keren mochten uitleven
op het jachtdomein van 't Loo.
De daar door hem gemaakte te
kening was bestemd voor het
boek Alleen voor jagers met tek
sten van Wil Huygen, die toen
deel uitmaakte van de redactie
van het blad De Nederlandse Ja
ger. Om een onbekende reden
is het boek kort na verschijnen
uit de markt genomen en ver
vangen door het boek Niet al
leen voor jagers, waaruit overi
gens de prent van Poortvliet
was verdwenen.
In haar actie tegen de drijfjacht
door het Koninklijk Huis heeft
Faunabescherming de prent af-
De illustratie van Rien Poortvliet, zoals die gisteren te zien was op de
website www.meamaximaculpa.nl. foto ron richel
gebeeld op de website
www.meamaximaculpa.nl Vol
gens de natuurclub is het een
van de weinige bewijzen van
betrokkenheid van de koninklij
ke familie bij de drijfjacht. Fau
nabescherming heeft echter
verzuimd toestemming te vra
gen voor het plaatsen van de te
kening op internet. De echtge
note van wijlen Rien Poortvliet
nam daar geen genoegen mee
en eiste verwijdering van de
prent van de website. Faunabe
scherming beloofde gisteren de
tekening nog dezelfde dag weg
te zullen halen.
De actie tegen de zwijnendrijf-
jacht heeft over publieke be
langstelling niet te klagen. In
middels trekt volgens Faunabe
scherming de website
www.hofjacht.nl meer dan
1.200 bezoekers per dag.
Mannen zijn minder emotioneel dan vrou
wen, zo luidt de gangbare opvatting: man
nen zouden minder angst, verdriet of teleur
stelling kennen. Maar dat is een illusie, heeft
psychologe Monique Timmers geconclu
deerd. Gisteren promoveerde ze aan de Uni
versiteit van Amsterdam op een onderzoek
waaruit blijkt dat man en vrouw dezelfde
emoties hebben. Er zijn alleen verschillen in
de manier waarop zij die laten zien.
„Je zou denken dat dat bekend was, maar
gek genoeg is nooit systematisch onderzoek
gedaan naar de oorzaken van de emotionele
verschillen tussen mannen en vrouwen", al
dus Timmers. „Uit mijn onderzoek blijkt dat
de stereotiepe 'emotionele vrouw' niet be
staat."
Vrouwen zijn net zo boos als mannen. Toch
uiten mannen hun boosheid vaker, en tonen
vrouwen weer vaker angst of verdriet. Man
nen richten hun boosheid ook direct op het
onderwerp van hun woede, terwijl vrouwen
liever een omweg nemen. „Thuis vertellen
wat hen is overkomen, in plaats van iemand
rechtstreeks aanspreken."
Dat heeft alles te maken met de reden waar
om mensen bepaalde emoties tonen. „Voor
elke emotie is een motief, al is dat niet be
wust." De vrouw denkt eerder aan de relaties
met anderen, de man heeft doorgaans meer
oog voor macht. „Vrouwen zijn meer dan
mannen bezig met de gevolgen van het uiten
van emoties. Als ze boosheid tonen, zijn ze
bezorgd over wat de ander wel niet van hun
denkt", zegt Timmers. Hebben mannen en
vrouwen dezelfde motieven, dan vallen de
verschillen weg.
Als onderdeel van het onderzoek vroeg zij
een groep van elf mannen en twaalf vrouwen
drie maanden lang op te schrijven als ze te
leurstelling, angst, boosheid of verdriet had
den geuit. „Wat me opviel aan de mannen
was dat zij hun boosheid wat onhandiger
uitten. Bijvoorbeeld door iemand te nege
ren". Frappant vindt ze dat de mannen het
nauwelijks over zichzelf hadden als ze angst
of teleurstelling toonden. „Meestal zijn zij
bezorgd om anderen." Omdat de rol van be
schermer als sociaal wenselijk wordt gezien,
denkt Timmers dat mannen het wel zo veilig
vonden om het vooral niet over zichzelf te
hebben.
Als een vrouw emotioneel wordt tijdens een
vergadering, wordt dat volgens Timmers als
weinig positief gezien. Een man daarentegen
is dan emotioneel intelligent bezig. „Emotio
nele intelligentie is volgens mij hetzelfde als
sociale vaardigheid. Toch wordt dat meer ge
koppeld aan mannen. Als je vrouwen als
emotioneel beschouwt, ligt het meer voor de
hand dat met hen te associëren." Maar het
onderzoek liet zien dat over het emotionele
gedrag van vrouwen negatiever wordt ge
dacht.
Ouderen bestormen voor tweede maal arbeidsmarkt
Boven de vijftig is de vraag 'Hoe lang moet jij nog?' niet van de lucht. Maar niet iedere oudere wil na zijn 65ste op z'n lauweren
blijven rusten. Bij steeds meer senioren begint het na een paar jaar verplichte rust weer te kriebelen. De ouderen keren - de carri
èredrang voorbij - massaal terug op de arbeidsmarkt.
Een interviewafspraak maken
met Joke Peters (65 jaar) uit
Haarlem is niet eenvoudig. Een
champagne-ontbijt, het geven
van een privé-les Spaans en
haar werk als suppoost in het
Frans Halsmuseum vereisen
enige souplesse. Met wat pas
sen en meten lukt het de oud
onderwijzeres wat tijd vrij te
maken. Sinds vier jaar is ze met
de VUT. Na een tijdje kreeg ze
genoeg van het thuiszitten en
meldde ze zich bij Uitzendbu
reau 65+.
„Je moet, leer je dan, werk ac
cepteren waar je niet voor bent
opgeleid. Maar ik bof natuurlijk
ontzettend met deze baan. De
omgeving is betoverend, ik vind
het heerlijk om naar mensen te
kijken, maar het allerleukste
zijn de kinderen." Want de ten
toonstelling Kinderen op z'n
Mooist in het museum trekt be
halve volwassenen veel jeugd.
„Voor de onderwijzeres in me is
dit genot op het hoogste ni
veau. Er zijn zelfs kinderen die,
hoewel ze nog niet kunnen pra
ten, gebiologeerd naar de
prachtige portretten kijken."
Werken op oudere leeftijd heeft
geen nadelen, maar enkel voor
delen, heeft ze ervaren. „Je
moet niet, maar je mag. Ik werk
nu officieel twee dagen - dat
worden er meestal drie - en dat
vind ik meer dan voldoende. Ik
ben nu al weer benieuwd wat
me na december, als de ten
toonstelling hier is afgelopen,
voor werk op me wacht."
Jan Willem Catsman van VNK
Petimex, groothandel in dierbe-
nodigheden, is een werkgever
die regelmatig gebruik maakt
van de diensten van het oude-
renuitzendbureau. Het bedrijf
heeft momenteel vier senioren
aan het werk. „De ouderen zijn
zeer flexibel en verschrikkelijk
gemotiveerd", is zijn ervaring.
Uiteraard was de krapte op de
regionale arbeidsmarkt de aan
leiding om buiten de reguliere
bronnen op zoek te gaan.
De positie van de ouderen op
de arbeidsmarkt is de laatste
vijfentwintig jaren rigoreus ver
anderd. Van uitgerangeerd tot
meer dan welkom. Bij Uitzend
bureau 65+ weten ze daar alles
Joke Peters als suppoost in het Frans Halsmuseum.
foto united photos de boer cynthia van duke
van. Dit Amsterdamse bureau
met momenteel negen vestigin
gen in de randstad bestaat vijf
entwintig jaar. Het begon in
1975 met een klein klantenbe
stand. In 1980 was het nog
droeviger gesteld, toen waren er
nauwelijks cliënten. Veel oude
ren gingen in de VUT en de
morele druk op ouderen om
plaats te maken voor jongere
collega's was blijkbaar zo groot
dat ze zich niet eens meldden.
Sinds 1995 keerde het tij en ou
deren werden langzaam weer
als potentiële arbeidskrachten
gezien. De leeftijdsdiscrimina
tie werd een serieus item en
omdat ook de bedrijven de
voordelen van oudere werkne
mers gingen inzien, vond er
langzaam maar zeker een cul
tuuromslag plaats. De morele
druk verdween als sneeuw voor
de zon.
Via de Haarlemse vestiging krij
gen wekelijks zo'n honderd ou
deren een baan. In Leiden,
waar sinds enkele maanden een
vestiging is, is de groei onmis
kenbaar. Van de honderd seni
oren die zich per week melden,
storten zich er toch zo'n ruim
dertig weer in het arbeidspro
ces. Amsterdam spant de
kroon. Daar vinden zo'n vier
honderd mensen wekelijks via
het bureau weer werk.
Michal van Dantzig, de mana
ger van het seniorenuitzendbu
reau, noemt de 65-pluspunten.
Ouderen zijn over het algemeen
zeer gemotiveerd, betrouwbaar
en flexibel. Kleurrijke mensen
vergrijzen niet, is daarom de
slogan van het bureau. De ou
dere werknemers stellen totaal
andere eisen aan het werk dan
vroeger, weet Van Dantzig.
Werk moet na het 65ste jaar
vooral leuk zijn, geen stressele
menten bevatten en plaats heb
ben op uren die voor de werk
nemer gunstig zijn.
Het gaat vooral om lager- en
middenkaderpersoneel. Zij
vangen voor de activiteiten zo'n
20 tot 25 gulden bruto per uur.
De werkgever spint ook garen
bij de aanstelling van oudere
werknemers, want hij betaalt
voor hen vanwege het meren
deels wegvallen van de sociale
lasten 23 procent minder dan
voor eenzelfde functie van een
jongere werknemer. Daar staat
tegenover dat niet alle senioren
hetzelfde uithoudingsvermogen
hebben als een jongere werl
mer.
Opvallend is dat de meeste
pensioneerden niet onmiddelj
lijk doorstromen naar een poe
65-baan. Ze blijven meestal
eerst een paar jaar thuis, ondi
vinden dan blijkbaar dat het
kringetje te klein is en gaan d;
op zoek naar een nieuwe ba;
Een baan die beslist niet altijd!
in dezelfde sferen als het voor]
malige werk hoeft te vallen. In!
ieder geval wil de oudere
verantwoordelijkheden meer,
hij is de carrièredrang voorbij.j!
Ook het verhaal van de 75-jari-.
ge Frank Bonte, jurist, uit Lei
den is illustratief. Voorheen
hij werkzaam bij het ministerie
Daarnaast is hij vijftig jaar free
lance sportjournalist geweest
bij een regionale krant. Enige
maanden geleden meldde hij
zich bij Uitzendbureau 65+. „1
was altijd wel aan het werk ge
bleven. Ik schreef vooor ver
schillende sportclubs verhalen!
maar ik wilde iets meer gestruc
tureerd aan de slag." Hij is nu
bezig met het opzetten van een
internetsite over de geschiede
nis van Alphen. Hij moet daar
voor de Alphense archieven
induiken, hetgeeen betekent
dat hij regelmatig weer op pad
is.
Het moeilijkste vindt hij dat hij
zich nu volledig vertrouwd
moet maken met de computer'
„Daar zijn flink wat vloekpartij*
en bij los gekomen. Op een ge
geven moment kon mijn vrour
het beter dan ik. Nu dat irriteei
de me enorm. Ik ga daarom
binnenkort op een speciale cu
sus, want het gaat nog steeds
niet vlekkeloos."
Bonte wordt, voelt hij, gesteun
door de nagedachtenis aan zijl
overleden dochter. „Het ver
driet over haar slijt nooit - ze i!
achttien jaar geleden overledei
- en ik lig er nog steeds wakkei
van, maar het is net alsof ze
steeds zegt 'Niet opgeven pa
pa'. Als ik uit het raam zou gaa
staren, zou ik heel snel de Grot
Overstap maken. Door bezig tc
blijven kan ik me er over het
verdriet heen zetten."
IRENE NIEUWENHUUSE
meopathie, werd in 1755 te Meissen in Duits
land geboren. Hij stierf in Parijs in 1843. Het
moeteen nogal eigenwijze, koppige man zijn
geweest met veel dwaze ideeën, maar in sommi
ge opzichten was hij zijn tijd ver vooruit. Zo
was hij fel gekant tegen één van de meest gang
bare therapieën van die tijd om mensen te 'ge
nezen', namelijk aderlating. Waarschijnlijk is
het enorme succes van de homeopathie in de vo
rige eeuw voornamelijk te danken aan het feit
dat ze de barre therapieën van de reguliere ge
neeskunde verving.
Met grote doses van het uiterst giftige middel
kwik werden geslachtsziekten genezen, met vo
meer- en purgeermiddelen ging men infecties te
lijf, en bij elk kwaaltje werd meteen drastisch
bloed afgetapt. De middelen kortom waren dui
zend maal erger dan de kwalen. Je ging dood
aan ondervoeding, kwik en anemie, en daarom
bleken die hoogst onschuldige homeopathische
middelen een uitkomst. Ze hadden geen ernstige
bijwerkingen. (En hebben dat, anders dan de
meeste middelen die de reguliere geneeskundi
gen ons voorschrijven, nog steeds niet.)
In zijn prachtige autobiografie I came, I saw
vertelt Norman Lewis over zijn vader, apotheker
in Londen: 'Hij verkondigde dat alle geneesmid
delen ineffectief waren en meestal zelfs zwaar
vergiftig. Daarom gaf hij iedereen een 'elixer',
bestaande uit knoflookwater, met een beetje ki
nine erin om het bitter te maken, want uit erva
ring wist hij dat mensen geloven dat een middel
werkt als 't maar bitter is. Van heinde en verre
kwamen patiënten het halen.
In mijn Plasterk-artikel merkte ik ook op dat ik
geschrokken was van de hoge rekeningen van
dokter Houtsmuller. Carla Aardewijn schreef:
'Had het nou even geverifieerd. Het is namelijk
per-ti-nent niet waar. Sterker nog, het omge
keerde is het geval.Verifiëren kan ik mijn op
merking helaas niet meer, want de patiënte van
wie ik de informatie had, is inmiddels aan kan
ker overleden. Het valt niet uit te sluiten dat die
informatie onjuist of onvolledig was. Dus mis
schien heb ik dokter Houtsmuller onrecht aan
gedaan. Daarvoor dan mijn oprechte excuses.
Ik zal zelf overigens niet gauw een homeopa
thisch middel slikken, maar de blinde, van wei
nig historisch besef getuigende hoogmoed van
kwakzalverbestrijders als Renckens en Plasterk
vind ik ronduit verwerpelijk.
M,
i'nsi'lijk
Nederlanders van 18 jaar en ouder schrijver
dit jaar gezamenlijk circa 12,4 miljoen GE
DICHTEN voor het heerlijk avondje. Het Nip;
berekende dat de 3,4 miljoen Nederlandse
volwassenen dit jaar gemiddeld 3,6 gedich
ten schrijven met SINTERKLAAS. De surpri
ses zijn deze keer wat minder populair. Vori
jaar maakte nog 35 procent van de onder
vraagden een surprise, nu is dat 30 procent
Het aantal mensen dat aangeeft gedichten 1
schrijven, is hetzelfde als in 1999: 49 pro
cent van de ondervraagden. Bijna vier mil
joen huishoudens vieren Sinterklaas. Gemic
deld geven zij 290 gulden per gezin uit aan
cadeau's. Dat betekent volgens het Nipo voi
1,1 miljard gulden aan presentjes, 100 mil
joen gulden meer dan vorig jaar. Verder on
derzocht het instituut de kennis van sinter
klaasliedjes. Vrouwen kennen deze het best
Van bijna negen liedjes kennen zij tenminst
één couplet. Mannen zitten er niet zo goed
bij, zij kennen van 7,6 liedjes een paar re
gels. Vijf procent van de Nederlanders zegt
geen enkel liedje te kennen.
Nisyleen
Onlangs schreef ik over de bioloog Ronald
Plasterk die een rood waas voor ogen krijgt als
hij hoort praten over het homeopathische mid
deltje Nisyleen tegen verkoudheid. Prompt kreeg
ik uit het hele land brieven van tevreden ge
bruikers. Zo schreef R. van Bennekom. 'Op
een dag voel ik van minuut tot minuut een
zware verkoudheid bezit nemen van mijn
lichaam. Mijn zus adviseert om direct Ni
syleen te halen. Zo gedaan. Keurig om
het uur de voorgeschreven druppels ge
nomen. Ongelofelijk maar waar. In de
loop van de avond knapte ik op.
Hoe vreemd ook het uitgangspunt is van
de homeopathie (tegen bijvoorbeeld slan
gengifdien je hetzelfde gif toe, maar dan
in een heel sterke verdunning), toch blijkt,
al valt dat totaal niet te begrijpen, dat die
homeopathische middelen vaak verbazend
goed helpen. Mijn moeder heeft haar hele le
ven lang nooit iets anders geslikt dan 'home-
paaf zoals ze het noemt. Ze is, inmiddels
tachtig jaar oud, nog kwiek en vief en kernge
zond. Zelfben ik groot geworden metApis-
druppels en Cuprum-poeder.
Samuel Hahnemann, de grondlegger van de ho
