'Bijna de helft van alle kunst in musea is vals' Van Gasteren brengt nieuw en fris elan Altijd op zoek naar het nieuwe Cultuur Kunst howmaster El Vez als ;en latino Santa Claus Twarres op twee I in België Conny Janssen Danst: het blijft bij aanzetten IIDAG 1 DECEMBER 2000 anger Bl0f stort in tijdens concert Zanger/gitarist Paskal Jakobsen van Blof is gisteravond estort. Tijdens een concert in de uitverkochte Tilburgse pop- d 013 gaf hij na enkele liedjes aan te willen stoppen. De groep dween van het podium. Na een half uur keerden bassist Pe- Slager, toetsenist Bas Kennis en drummer Chris Götte terug i te vertellen dat het concert werd afgebroken. De concerten Blof vandaag en morgen zou geven in Dronten en Harden- •g zijn afgelast. Dit jaar staan nog vier optredens gepland, ndaag bekijkt de groep of die kunnen doorgaan. ens Award voor 'De zee die denkt' sterdam De film 'De zee die denkt' van Gert de Graaff heeft VPRO Joris Ivens Award 2000 voor de beste documentaire wonnen. Aan de prijs zijn 25.000 gulden en een kunstwerk bonden. Op de laatste dag van het documentairefestival ID- in Amsterdam werden gisteravond nog meer prijzen uitge- kt. Zo ging de Zilveren Wolf - een broche en een geldprijs van 000 gulden voor de beste documentaire video - naar Alberto ndemmiati en Fabrizio Lazzaretti, voor hun 'Jung (Guerra) 11a Terra Dei Mujaheddin/Jung (oorlog) in het land van de ïjaheddin'. David Shapiro en Laurie Gwen Shapiro kregen de ;cial Jury Award voor hun 'Keep The River on the Right: a >dern Cannibal Tale'. Een jury van filmjournalisten gaf de Fi- :sci-prijs aan de debuutfilm 'Hybrid' van Monteith McCol- n. De Publieksprijs van 10.000 gulden was voor de Neder- idse documentaire 'Desi' van Maria Ramos. ietveld Schröderhuis op Unesco-lijst rns/utrecht De Unesco, de cultuurorganisatie van de Ver- hans keuzers ert: El Vez met de Memphis Maria- de Elvettes. Gezien: 30/11, LVC, Leiden igde Naties, heeft het Rietveld Schröderhuis in Utrecht op de relderfgoedlijst geplaatst. Dat betekent dat het wereldwijd belangrijk stuk erfgoed wordt erkend en door het eigen land 'monument' moet worden behandeld. Het moet ook voor bliek toegankelijk blijven. Het Rietveld Schröderhuis werd gens het ontwerp van architect Gerrit Rietveld in 1924 ge- uwd. De woning geldt als een toonbeeld van de groep kun- naars en architecten uit de jaren twintig die de Moderne Be ging in de Nederlandse architectuur vertegenwoordigen. Discretie maakt van kunsthandel een paradijs voor criminelen muziek» recensie december sluipt dichterbij de donderdagavond wordt het winkelend publiek in Haarlemmerstraat gebruikt inkopen te doen. Eén straat Ier wordt er in het LVC al een ander feestje gevierd, ho, ho", roept de als kerst- verklede latino El Vez bij ïenkomst, maar Santa Claus et Nederlandse kinderfeest helemaal vergeten want op jak van de Mexicaan kun- we 'van de Sint' lezen, e leden van de Memphis iachis, de begeleidingsband El Vez, hebben allemaal de tmuts op en de Elvettes ïgen de karakteristieke pas- n gebaartjes in hun span de pakjes. Eén grote vette >oog is de rock 'n rollshow El Vez, de Mexicaanse Elvis ir wel eentje met een - licht rieuze ondertoon. De James wn-groove schalt bij 'Say it d, I'm Brown and I'm Pr- de ruimte in en El Vez mag voordoen als de homy lati- man, de boodschap is on- dellijk duidelijk. Links en rechts staan zijn El vettes, Lisa en Priscillita, en bij elk nummertje glijdt de hand van de showmaster als een vol leerd versierder om het middel van de twee aantrekkelijke showgirls. De gebaartjes van de meiden lopen leuk synchroon maar vooral de lekkere koortjes brengen een licht dèja vu-ge- voel richting de Gruppets van Gruppo Sportivo. El Vez werkt vooral op de lachspieren met zijn kostelijke verkleedpartijen en zijn smeu- ige dialogen. Even is de latino zelfs engel. 'You're an angel', hoor je aardse El Vez in het voorbijgaan roepen als Elvette Lisa de vleugels bij hem afdoet. 'Lekker vet' wordt de sound neergezet en tussen neus en lippen door krijgen de Amerika nen bij 'Immigration time', het verbasterde 'Suspicious Minds' van Elvis, er flink van langs. Met 'I Wish you a merry Christmas' neemt El Vez al vast een voor schot op Kerstmis en het door Bing Crosby groot geworden 'I'm dreaming of a white Christmas' wordt plagerig om gezet in een 'brown Christmas'. Sfeer, warmte en gezelligheid brengt El Vez met zijn show én iets om over na te denken. Kórtom: kerstfeest in een note- dop. De kunsthandel in Neder land wordt op grote schaal gebruikt door criminelen, onder meer om zwart geld wit te wassen en om gesto len of vervalste kunst in af te zetten. Dat schrijft jour nalist Henk Schutten in zijn boek 'Kunstmaffia'. Volgens de ex-directeur van het New Yorkse Me tropolitan Museum is zelfs bijna de helft van alle kunst in musea vals. amsterdam bram hulzebos Vorig jaar kwam de prestigieu ze, jaarlijks in Maastricht ge houden kunstbeurs Tefaf meer dere keren pijnlijk in het nieuws. Vlak voordat de beurs opende, werd er een vervalst doek van Jan Steen teruggetrok ken en onthulde kunstsmokke laar Michel van Rijn dat er twee jaar eerder op de Tefaf door de nazi's geroofde kunst is aange boden. Toen de beurs eenmaal was geopend, liet de Nigeriaan- se ambassade beslag leggen op de door kunsthandelaar Dele taille - een van de keurmeesters van de beurs! -aangeboden, il legaal ingevoerde Nok-beeldjes. Kort daarop meldde zich de Italiaanse politie. Op zoek naar gestolen antiek dat inderdaad bij de Zwitserse handelaar Cahn op tafel bleek te liggen. Gestolen kunst, vervalste kunst, naar Nederland gesmokkelde kunst, door nazi's geroofde kunst. Geen wonder dat Schut ten zijn onthullende boek over kunstcriminaliteit laat begin nen op de tumultueus verlopen Tefaf van 1999. Een van de verklaringen voor de belangstelling van crimine len voor de schone kunsten, geeft een inspecteur van de af deling Kunst- en Antiekdiefstal len van de Centrale Recherche Informatie Dienst: 'Vanwege de komst van de euro moeten er voor 2002 enorme hoeveelhe den zwart geld worden omge wisseld en niets wast momen teel witter dan kunst. Geen wonder dat de veilingprijzen zo hoog zijn.' Waar banken en financiële instellingen tegenwoordig ver plicht zijn verdachte transacties te melden, is de kunsthandel zo gesloten als een oester. Zelfs met vervalsingen gaan ook de gerenommeerde veilinghuizen en kunsthandelaren uiterst dis creet om. In zijn boek gaat Schutten uitgebreid in op de handel en wandel van de tegen woordig in Delfzijl wonende meestervervalser Geert Jan Jan sen. Ook hij vertrouwde op de discretie van een handelaar in München waar hij een aantal vervalste werken aanbood. Die trok echter wel aan de bel, wat uiteindelijk leidde tot de aan houding en veroordeling in Frankrijk van Jansen. Jansen stelde zijn belevenis sen op schrift in het boek 'Ma genta - avonturen van een meestervervalser' en beschreef haarfijn de in zijn ogen nogal hypocriete handelwijze van kunsthuizen die niet zozeer de echtheid van kunst zouden taxeren, als wel de kans dat een omstreden herkomst wordt ontdekt. Jansen was trouwens zo wijs om hier en daar wat na men te wijzigen ter bescher ming van deze en gene. De Brit se vervalser Eric Hebbom deed dat niet in zijn 'Confessions of a Master Forger' en kwam een paar jaar na publicatie onder verdachte omstandigheden om het leven in Rome. Schutten legt een link: 'Hebborn noemde diverse namen van handelaren en experts. Geert Jan Jansen maakte die fout niet'. Deskundigen zien een flinke toename van valse kunst. In 'Kunstmaffia' zegt een sombere Thomas Hoving, ex-directeur van het New Yorkse Metropoli tan Museum, een van de meest vooraanstaande kunstexperts ter wereld, dat bijna de helft van alle kunst in musea vals is. Hij doet die uitspraak nadat hij over een periode van vijftien jaar vijftigduizend werken op echtheid heeft onderzocht. 'Ze ker veertig procent was nep'. Ik weet zeker dat dit per centage alleen maar is toegeno men'. Schutten stelt dat, na drugs handel, de illegale handel in kunst de belangrijkste inkom stenbron is voor criminelen, die vaak drugtransacties betalen met gestolen kunst. Tot de Eu ropese politiekorpsen is dat be sef nog niet echt doorgedron gen. Henk Schutten 'Kunstmaf fia; moord, diefstal, oplichting en witwaspraktijken in de kunstwereld' 224 pag. f36,50 (MeulenhofF, Amsterdam). irga Het Friese duo Twar- hier in zijn woonplaats 'arga, staat al weken num- er één in Nederland met Ver bisto'. De Friese hit is nu )k terecht gekomen op num- er twee in de Belgische hit sten. Hoe handzaam kun je zijn? Die vraag wierp zich weer eens op toen ik gisteren vers van de pers het zevende deel uit de serie Leidse Verhalen in handen gespeeld kreeg. Het woord 'deel' moet je in dit ver band wél met een flinke korrel zout nemen. Tussen duim en wijsvinger gevat, is nog juist te zien dat de kaft van het boekje over de schilder Jan Steen groen van kleur is - zó gering zijn de afmetingen van dit hebbedingetje. Vier bij vijf meet het, schat ik zo op het eerste gezicht in. Centimeters, dan wel te verstaan. Leiden heeft door de jaren heen een prima reputatie op gebouwd als het gaat om pu blicaties in boekvorm over de stad, zijn bewoners en over de dingen die voorbijgaan. Het standaardwerk in deze is zon der twijfel het Leids Jaarboek je van de Vereniging Oud Lei den. Die club houdt zich al bijna een eeuw bezig met de geschiedenis van de stad en zijn omgeving. De weerslag daarvan vind je terug in het jaarboekje. Dat bol staat van de kronieken en de historische artikelen. Het aardige van deze uitga ve is - behalve zijn inhoud - dat het concept sedert 1904 niet of nauwelijks is gewij zigd. Het wordt gemaakt vol gens een vast stramien en ge goten in een vaste vorm. Al leen in detail veranderde er door de jaren heen wel eens wat. Van een harde kaft, naar een zachte, naar een glim mende. En geloof maar dat over die minieme wijzigingen binnenskamers nog harde no ten zijn gekraakt tussen de progressieven en conservatie ven binnen het bestuur. Per slot van rekening sta je voor traditie - of sta je het niet. Van recenter datum is de reeks Leids Verleden. De boek jes zijn in de jaren gemaakt in opdracht van de Dienst Bouwen Wonen van de gemeente Leiden. Ze gaan over stenen, straten, muren, gevels en bijvoorbeeld over de gedichten op die gevels. Ver der hebben ze een mooie en harde kaft, steeds wisselend van kleur. Pas van de laatste jaren is het initiatief van de Stichting Leiden Promotie/VW. Het be treft hier een serie over be roemde Leidenaars onder de noemer Leidse Verhalen. Er zijn in hoog tempo intussen zeven deeltjes verschenen, die van gisteren meegeteld. In een kleine zeventig pagina's weet je alles over zulke uiteenlo pende figuren als de Zangeres zonder Naam, Dr. Von Sie- bold, Marinus van der Lubbe en H. Kamerlingh Onnes. De reeks is gemakkelijk met tien te vermenigvuldigen. Denk aan Rembrandt, Goeie Mie, Van der Werff en Van der Windt en verzin er zelf nog 64 bij. Nuttig tijdverdrijf straks voor de kerstdagen. Het uitgangspunt van de diverse instanties - de stad en zijn bewoners - mag dan het zelfde zijn; er is wél iets merk waardigs aan de hand als het gaat over de wijze waarop zij het ondenverp presenteren. We hebben het nu even over het formaat. Dat is beslist niet krimpvrij. Heeft het Leids Jaarboekje sinds 1904 de af metingen van een normale pocket, het Leids Verleden uit de negentiger jaren is precies de helft kleiner. En de Leidse Verhalen van nu zijn daar nog eens de helft kleiner van. Of dat verkeerde zuinigheid is, danwel dat het in de loop der jaren zo is gegroeid la ten we maar in het midden. Wat je uiteindelijk overhoudt, is duidelijk: een wel héél klein boekje. De inhoud is natuurlijk be langrijker dan de verpakking. Dat is zondermeer waar. En over die inhoud ook niets dan lof. Het is alleen dat ik in mijn boekenkast - naast dat lange lint van Jaarboekjes en dat kleurige rijtje Leids Verle den - die zes kleintjes nergens meer kan vinden. Had ik ze nou toch maar in dat pillen doosje gestopt. Goed, en dan voor de ver andering nog even dit: ik blijf namelijk van mening dat de Leidse grachten weer open moeten. Te beginnen met de Lange Mare. AD VAN KAAM muziek recensie LI dy van der spek Concert: Sempre Crescendo met Dick van Gasteren (orkestdirigent) en Anneke Veenhoff (koordingent), m.m.v. Mariene Hemmer, viool en Baukje Zitman, so praan Gehoord: 30/11, Hooglandsekerk, Leiden. Dirigent Dick van Gasteren is terug van weggeweest. Na vijf jaar staat hij weer voor het Stu denten Muziekgezelschap Sem pre Crescendo, dat daar hele maal niet rouwig om hoeft te zijn. Orkest en koor spelen en zingen met een nieuw en fris elan. Beslist niet feilloos, maar met veel inzet. Van Gasteren probeert de dames en heren van Sempre met alle geweld - pats - op de maat te krijgen, maar het jonge volk houdt van een beetje vooruit hollen. Geen millimeter meegevend, houdt hij Mozarts Ouverture Don Giovanni onder controle. Doet hij het niet met z'n han den, dan wel met z'n dwingen de blauwe ogen. Exact gelijk spelen, met name van de eerste violen, lijkt minder soepel te gaan dan het glas heffen: maar eenmaal de climax gehaald, wordt voluit spelen een brui send biertje. Ook in de Ouverture Titus doet Van Gasteren alles aan het vasthouden van de maat. De pauk helpt een handje mee. De blazers loijgen hier uitgelezen kansjes om zich helder, warm, scherp of anderszins te profile ren. De alten doen hun best, maar daar blijft het wel bij. In deze twee ouvertures kunnen alle spelers zich ruimschoots uitleven en voorbereiden op wat na de pauze komen gaat: het Vioolconcert in D van Lud- wig van Beethoven. Want hier speelt Sempre (op dat laatste stukje na) echt goed. Van Gas teren moet nu precies het om gekeerde doen, bijtrekken en versnellen, want de getalenteer de jonge solist Mariene Hem mer speelt voortvarend en laat zich niet omkopen. Doodstil, zonder enig pathos, helemaal op zichzelf gericht to vert Hemmer een schitterende klank uit haar Valentino de Zor- zi-viool (1876). Haar hoogste noten zijn loepzuiver en schij nen bij tijd en wijle te fluiten. Haar cadensen zijn niet over dreven. Ze speelt de juiste noot op de juiste plaats. Het orkest speelt zorgvuldig, legt wezenlijk gevoel aan de dag, neemt de ly rische melodieën vol overgave van de solist over, speelt warm en homogeen. Voor het koor is het Overwin ningslied van Mirjam wegge legd. Schubert heeft dit vast ge schreven in zijn jonge vlegelja ren, want de muziek staat bol van bravour. De akkoorden kla teren, maar vooral denderen, onder de handen van de koor dirigent, tevens pianist Anneke Veenhoff. Voor de balans had de vleugel beter omgekeerd kunnen staan met een half ge opend deksel naar het koor toe. Want de sopraan Baukje Zit man heeft het behoorlijk moei lijk om boven dit fantastisch leuke maar knallende spel van Veenhoff uit te komen. Met nog maar één jaar zangles - van de uitstekende pedagoog Vera Ver zijden - levert Zitman een forse prestatie. Voor solist en koor een vreugdezang vol grote kleurverschillen en dynamische uitschieters. Sempre jubelt tempovast, enthousiast, niet al tijd even zuiver, soms wat uit balans (door het bekende he rentekort), niettemin joyeus! dans recensie maarten baanders orstelling: 'Instinct' door Conny Jans- Danst Gezien: 30/11 Leidse Schouwburg. onkere dreunende klanken, iok en breekbaar licht zetten :t toneel vanaf het eerste mo- lent in de verlaten sfeer die choreografie beheerst. 'In- inct' van de groep Conny nssen Danst laat ons vier lannen en drie vrouwen zien ie elkaar zoeken en onderzoe- ïn, maar geen harmonie vin- 2n. Hun bewegingen zijn gedre- m en energiek. Soms ontstaat een speelse verstandhou- ing, die echter steeds weer ndigt in een ongenaakbare lik, weg van de ander of in n schichtige vlucht. De ont- ïoetingen zijn van korte duur, laar dat geldt ook voor de lomenten waarop een danser eenzaam op het toneel be weegt. Niemand ontsnapt aan de onrust. Choreografe Conny Janssen heeft dit gegeven uitgewerkt in de voor haar kenmerkende scherpe, doortastende stijl. Mooi is telkens weer de op bouw van aarzelende gebaren naar heftigheid. Mooi is ook de kracht waarmee de dansers de bewegingen uitvoeren. Ze la ten het drama van het 'verhaal' volledig door hun lijf gaan. Maar het is wel een drama dat je doet verlangen naar verras sende wendingen en die zijn er te weinig. Niet alleen eindigt de cho reografie met dezelfde ont moedigende eenzaamheid van het begin, ook zijn er nauwe lijks bewegingen die eruit springen, momenten die je bij blijven omdat ze iets speciaals over de menselijke zoektocht naar contact zeggen. Aanzet ten zijn er wel, maar die gaan verloren in de snelle opeenvol ging van fragmentarische scè nes. Je zou willen dat er wat langer bij die aanzetten werd stilgestaan, dat er dieper op werd ingegaan. Een 'opvallend moment is er bijvoorbeeld wanneer één dan ser, die de rol van de schuchte re man speelt, door de groep omvergeblazen wordt. Hij valt achterover, wat een mooie va riant is op de vele keren dat vooral danseressen achterover vallen. De manier waarop hij vervolgens op zijn rug weg sluipt, ziet er fascinerend uit. Maar de groep doet niets an ders dan zich omdraaien en weglopen. Op dat prachtige sluipen op de rug wordt niet ingehaakt. Een veelbelovende lijn wordt afgebroken. Hetzelfde geldt voor de se conden waarop de groep stil staat, dicht bij elkaar alsof er geposeerd wordt, en daarna traag uit elkaar valt. Na alle on rust maakt dit moment grote indruk. Je denkt: nu verandert er iets. Maar nee, de onrust keert gewoon terug. Hoe geva rieerd de bewegingen ook zijn, hoe vertederend de schuchtere man ook is als hij verdwaalt in zijn eigen verlangens, door het gebrek aan ingrijpende veran deringen krijg je toch het ge voel dat het drama zich blijft herhalen. P.C. Hooftprijs voor Gerrit Krol FOTO ANP KLAAS KOPPE vervolg van voorpagina 'Een oeuvre dat zijn weerga niet kent', schrijft de Stichting P.C. Hooftprijs voor Letterkunde in haar juryrapport over het werk van Gerrit Krol. „Bijna elk jaar kwam er wel een titel van hem uit en niet zelden waren het meerdere titels, in verschillende genres bovendien: gedichten, verhalen, novellen, romans, es says, columns, studies. Het was een overvloed die nooit verveel de, want bij alles wat hij maak te, stelde Krol zich op alsof hij 'pas geboren' was: met een ont vankelijkheid voor het nieuwe en verrassende dat hem nooit verlaten heeft." Gerrit Krol krijgt zijn P.C. Hooftprijs, waaraan een bedrag van 125.000 gulden is verbon den, in mei volgend jaar uitge reikt. Hij mag 75.000 gulden zelf houden, de rest van het be drag moet hij besteden aan een literair doel. Gerrit Krol werd geboren op 1 augustus 1934 in Groningen. In de jaren zestig begon hij zijn schrijversloopbaan met verha len in onder meer Elseviers Weekblad. Bekende titels van zijn hand zijn 'Het gemillime terde hoofd' (1967), 'Over het uittrekken van een broek' (1970), 'De chauffeur verveelt zich' (1973), 'In dienst van de Koninklijke' (1974) en 'Een Fries huüt niet' (1980). „Literatuur is de kunst van het samenvatten", schrijft Krol in zijn boek 'De schrijver, zijn schaamte en zijn spiegels' uit 1981. „Dat Krol zijn proza vult met korte formules, foto's, figu ren en schema's heeft te maken met zijn verlangen de wereld naar zijn hand te zetten en de behoefte denkmechanismen overzichtelijk te maken door ze in kaart te brengen. Als prozaïst is Krol een systeembouwer die emoties en het nut van gedach ten wil meten", doceert het Lexicon van de Nederlandse Letterkunde. Krols abstracte stijl laat zich doorgaans niet gemakkelijk le zen. Soms leidt zijn stijl tot een bijna wiskundige uiteenzetting over misdaad, straf en recht vaardigheid. Het is de tweede keer dat Gerrit Krol een oeuvreprijs ten deel valt. In 1986 werden zijn romans, novellen, reportages, essays, gedichten- en verhalen bundels onderscheiden met de Constantijn Huygensprijs.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2000 | | pagina 21