Van schaapherder tot vogelverschrikker
5pi I
M.
De elleboogstoot
Vos op
landingsbaa
Gesprek van de Dag
'Ramadan een makkie dit jaar'
DINSDAG 28 NOVEMBER 2000
De afgelopen vijf jaar is het toch al niet mime aanbod
van voetbalscheidsrechters schrikbarend gedaald. De
sport, die in ons land een maatschappelijk betekenis
vertegenwoordigt van 3,5 miljard gulden per jaar en
wekelijks meer dan één miljoen beoefenaars heeft, telt
nog maar 8.000 arbiters. Terwijl dat aantal vijf jaar ge
leden nog op 13.000 lag.
De reden van de terugloop laat zich raden. „Normver
vaging, spelverruwing en toenemende agressie zijn de
voornaamste oorzaken", is de ontluisterende conclusie
van KNVB-voorzitter Kesler.
Het is een trieste tendens dat voetballers steeds slech
ter in staat zijn om zich te beheersen. In het verleden
werden elleboogstoten en andere schofterige overtre
dingen nog stiekem achter de mg van de scheidsrech
ter uitgehaald. Maar die tijd is voorbij.
Profvoetballers weten immers dondersgoed dat iedere
grasspriet van het veld wordt geregistreerd door de vele
televisiecamera's. Desondanks vond PSV'er Arnold
Bruggink het vorige week nodig om zijn Heerenveen-
collega Van Gessel met een welgemikte elleboogstoot
te vloeren. Afgelopen zondag kreeg Brugginks 'goede
voorbeeld' een 'passend vervolg' via vergelijkbare ac
ties van NEC-spelers De Gier en Hristov. Waarna te
genstander Radomski van Heerenveen revanche haal
de met een onbesuisde karatetrap, terwijl de scheids
rechter nog geen meter van hem vandaan stond.
Het grote gevaar is dat een speler als Bruggink totaal
niet weet wat de impact is van zijn domme gedrag. De
PSV-spits dient als international een voorbeeldfunctie
naar de jeugd te hebben. Een jong voetballertje wil im
mers niets anders dan zijn idool imiteren. Dus zal het
niet lang duren voordat E- en F-junioren op zaterdag
morgen de elleboogstoot gaan nadoen.
KNVB-preses Kesler is zich van dit kwaad bewust en
wil de negatieve aspecten met steun van de overheid
bestrijden. Maar om te beginnen zou de KNVB een
voorbeeld moeten nemen aan de FA. De Engelse voet
balbond is de spelverruwing van de profs zo zat, dat er
vanaf nu enorme straffen worden uitgedeeld. Zo kreeg
Arsenal gisteren een boete van 100.000 gulden opge
legd, omdat de ploeg van Dennis Bergkamp afgelopen
weekeinde zeven gele kaarten had verzameld.
Maar wil de KNVB écht serieus genomen blijven wor
den, dan rest haar niets anders dan zondaars als Brug
gink langdurige schorsingen op te leggen. De voetbal
bond vindt het immers ook nodig om de 'gedrogeerde'
Utrecht-keeper Harald Wapenaar voor twaalf wedstrij
den te schorsen, alleen maar omdat hij een hoest-
drankje met een iets te hoog efedrinegehalte tot zich
had genomen om een verkoudheid te onderdrukken.
De KNVB zal moeten onderkennen dat het maatschap
pelijk belang van de elleboogstoot veel zwaarder weegt
dan een simpel hoest drankje.
Televisie
Primetime
Zo langzamerhand begin ik te vermoeden dat de om
roepen helemaal niet meer weten wat ze doen. Maan
dagavond, primetime - tussen achten negen ongeveer-
en er is geen barst op tv.
We mogen kiezen uit Netwerk op Nederland 1, met het
zoveelste item over de presidentsverkiezingen in Ameri
ka. Weet u nog waar u ivas, op 7 novemberIk ivel. Ik
zat de hele nacht aan de buis gekluisterd om te zien wie
er zou winnen. Maar na drie weken uitgebreid geleuter
over het kiessysteem, de rechters, ponskaarten en een
verschil van 572 stemmen heb ik 't wel gehad.
Op Nederland 2 ivas Star Trek: Voyager. En dezelfde
Amerikanen die nog stemmen met ponskaarten hebben
bedacht dat in de toekomst een vrouw wel kapitein zou
kunnen zijn. Vooruitstrevend, hoor. Maar het boeit me
allemaal niet meer. Leuk voor de liefhebbers van Star
Trek, maar dat zijn er toch niet zo veel dat het op pri
metime over de buis hoeft te vliegen?
Studio Spaan op 3. Bij vlagen best leuk, als je van voet
bal houdt. Dat is een grote 'als'. Ik ken mensen - eentje
zit toevallig vaak bij mij op de bank, netzo klaar om
vermaakt te worden als ik - die niet van voetbal hou
den. En al helemaal niet van een schreeuwlelijk die op
sommige momenten rijp lijkt voor de vuilnisman. Mag
deze zak ook mee, Sinterklaas?
En dat zijn dan de publieke omroepen. Niet dat het bij
de commerciëlen beter is, hoor. Eén grote, trieste bende,
die televisie. Misschien ivordt het tijd voor een grote re-
evaluatie van het Nederlandse omroepsysteem. Alle zen
ders op de schop. We gaan terug naar twee kanalen, 's
middags niets meer op televisie, behalve de Berenboot
op woensdag als de kinderen uit school komen. En dan
's avonds om half negen een leuke show, met Mies
Bouwman, of Ron Brandsteder, of voor mijn part Fred
Oster. En een stel hamsters. En waar zijn Frank Mas-
meijer en Ted de Braak eigenlijk gebleven?
Oeps, nu bedenk ik het me plotseling...
Vroeger was het allemaal al geen haar beter.
Wat is er volgende week in de schouwburg?
Kerstpakket
Vier Border Collies verjagen kieviten van landingsterrein Schiphol
Luchthaven Schiphol heeft vier Border Collies ingezet om vogels, vooral kieviten, van het landingsterrein te verjagen.
Hoewel de honden zijn afgericht om schapen bijeen te drijven, kwijten ze zich uitstekend van hun taak. „Maar in het be
gin was het -toen ze de vogels zagen wegvliegen- wel frustrerend voor ze."
De vier Border Collies lijken wel
radiografisch bestuurd te wor
den. Ook op grote afstand ge
hoorzamen ze hun twee bazen
feilloos. Twee wegsprintende
hazen laten de honden lopen,
omdat het fluitje anders ge
biedt. De commando's 'go, left,
right, lay down, turn back' wor
den niet alleen met de mond,
maar ook middels het driehoe
kig fluitje van de herder feilloos
Als geleide projectielen kwijten
ze zich van hun taak. Herriema-
kende vliegtuigen, helikopters,
televisieploegen en razende re
porters hebben geen invloed op
de gehoorzaamheid van de
viervoeters. De luchthaven
Schiphol heeft de honden nu
enkele weken in bedrijf en de
resultaten nabij de Kaagbaan
zijn blijkbaar meer dan bevre
digend: er is die morgen geen
vogel te zien.
De honden zijn een aanvullen
de maatregel om de vogels van
het landingsterrein te weren.
Aluminium vogels en echte vo
gels verdragen elkaar niet zo
goed. Vogels veroorzaken niet
alleen tijdens het starten en
landen overlast, ze kunnen zelfs
een groot gevaar opleveren. Zo
kan de motor van een vliegtuig
uitvallen als er een vogel in te
recht komt.
Het vogelbeleid van Schiphol is
er derhalve op gericht de vogels
te verjagen, maar de vogels bi
vakkeren er -vanwege de afwe
zigheid van mensen, nog steeds
de grootste vijand van de vo
gels- juist graag. Ze vinden het
luchthaventerrein een waar pa
radijs. Vooral de kieviten strij
ken er van de herfst tot in het
voorjaar massaal neer. Het zijn
dan meestal de vogels die van
uit het hoge noorden hier ko
men overwinteren, terwijl de
vogels die hier in de zomer zijn
met de vorst mee naar het zui
den opschuiven. Tenminste als
het gedurende vier a vijf dagen
achtereen enkele graden vriest.
Maar tijdens zachte winters
blijven deze vogels, ook in de
wintermaanden, hier in Neder
land. En daar zit hem een beet-
FOTO UNITED PHÖTOS DE BOER MARISA BERETTA
je de clou, want de laatste jaren
zijn de winters te zacht, waar
door de populatie kieviten in de
wintermaanden gigantisch is.
Schaapherder John Jansen ver
telt: „In het begin was het echt
frustrerend voor ze, want ze
zijn gewend om de schapen bij
een te houden en hier vliegen
de vogels weg. Daarom ging ik
's avonds met de honden terug
naar de kudde, zodat ze weer
een beetje met de schapen kon
den stoeien. Je moest ze er in
het begin hier dus echt opzet
ten, maar na een dag of wat wa
ren ze er aan gewend. Ook voor
ons was het natuurlijk even
wennen, want je bent van
schaapherder ineens een vogel
verschrikker geworden." Vol
gens Jansen is het logisch dat
het zo goed gaat. „Deze honden
zijn het neusje van de zalm. Die
daar is bijvoorbeeld Nederlands
kampioen."
Volgens collega Ron Snoeck
duurt het ongeveer vier jaar
voordat een collie kan worden
ingezet. „Ze willen op scherp
staan, omdat ze echt super en
super intelligent zijn. Je moet ze
daarom iets te bieden geven en
hoewel ze erg, erg lief zijn, zijn
ze niet zo geschikt voor in
huis."
Cees Pouw van de Vogelwacht
is blij met de aanvullende werk
zaamheden van de collies. Dat
betekent niet dat de tien vogel
wachters nu op hun lauweren
kunnen rusten. Zij zijn en blij
ven er verantwoordelijk voor
dat het vliegverkeer geen hinder
van de vogels ondervindt. Een
van de maatregelen die al jaren
wordt toegepast is bijvoorbeeld
het onaantrekkelijk maken van
het terrein door het gras hoog
te laten groeien. De vogels kun
nen dan moeilijk voedsel vin
den en hebben slecht zicht op
hun vijanden.
Daarnaast maakt de Vogel
wacht gebruik van een geluids
installatie op de twee auto's
waarmee ze 24 uur per dag ge
durende het hele jaar over het
landingsterrein rijden. Het ge
luid van in paniek schreeuwen
de meeuwen moet de andere
vogels verjagen. Ook lichtkogel-
pistolen, gaskanonnen, wind
molens en kunstmeeuwen be
horen tot de afweermethoden
van de wacht. „Als vogelwach
ter moet je erg inventief zijn,
want alle methoden helpen wel
even, maar- na de kortste keren
zijn de vogels aan de knallen,
aan het licht of aan het geluid
gewend en blijven ze rustig zit
ten. Laten we hopen dat ze van
de honden bang blijven."
IRENE NIEUWENHUUSE»
Vogels en zoogdieren vor
men een toenemend pro-
bleem op het landingsterrre
van Schiphol. Niet alleen
meeuwen, kieviten en zwa
nen, maar ook vossen, ver
wilderde katten en zelfs heQ8
ten vertonen zich in de bu
van opstijgende luchtreuz 1V£
Dat blijkt uit een overzicht
dat Schiphol eerder dit jaaslc
vrijgaf op een internationa
congres over vogelaanvari L
gen in de luchtvaart. Vlakt
startbanen zorgen vogels
voor gevaarlijke situaties,
zij in een straalmotor wor
den gezogen, kan dat leidts
tot grote schade met alle
mogelijke gevolgen van di
Naast vogels worstelt Schi
hol verder met loslopende je
zoogdieren. Er zijn al divei [e
malen herten gesignaleeri al
Schiphol vreest dat het wii
oprukt via 'ecologische co
dors' vanuit de duinstreek
het Gooi en de Flevopoldt
Herten en reeën zullen zo
der pardon worden afge
schoten, want zij leveren
door hun omvang groot gf
vaar op.
Piloten hebben al diverse
malen melding gemaakt v
een hond op de startbaan,
maar volgens Schiphol gii >a
het daarbij waarschijnlijk ie
vossen. Deze roofdieren n n'
men in aantal toe en lever
risico's op omdat zij evem
vogels in straalmotoren ki
nen worden gezogen. Vos
worden eveneens bejaagd
Hazen leveren minder acu
gevaar op. Jaarlijks wordei 'c,
er maar liefst tweehonder
doodgereden op de start-
taxibanen. De overblijfsel!111
trekken ongewenste roofv,t£
gels aan. Konijnen zijn exi^1
hinderlijk omdat zij graag
belangrijke bedrading doo
knagen. Schiphol kampt i
der met verwilderde katte!a(
nertsen en zelfs wasberen
die door vakantiegangers
worden losgelaten.
RICHARD MOOYMAN
enselijh
Op allerlei plaatsen in Nederland, in grote hallen,
zijn op dit moment mensen bezig met het
a indien van kerstpakketten. Ook ik heb wel
eens een kerstpakket ontvangen. Nog
steeds staan in mijn voorraadkast ver
stofte kersen op sterk water en een blik
je kreeftensoep met verkruimeld eti
ket. Twee cadeautjes met een air van
luxe en inderdaad het soort etens
waren dat ik nooit uit mezelf zou
aanschaffen, maar toch voor het
gevoel te kostbaar om iveg te
gooien. Goed bedacht. Maar
waarom wordt in ieder kerstpak
ket standaard ook dat pakje alle
daagse toastjes toegevoegd? Ik denk
om de schijn van decadentie te ver
mijden. Het is niet de bedoeling dat
iverknemers het idee krijgen dat het al
lemaal niet op kan. Dat zou tot sala
ris-eisen leiden.
Ook andere vormen van onrust moeten
vermeden worden. Het kan niet zo zijn
>dat de chef van de afdeling exact hetzelfde
ontvangt als zijn ondergeschikten. Dus bestaan er
catalogussen, ik heb ze gezien, luaar tot op de rum
boon nauwkeurig de waarde en status van het pak
ket kan worden afgestemd op de waarde en status
van de ontvanger. Nu is het ook weer niet de bedoe
ling dat de verschillen te opvallend worden. Het
streven is om de grootte van de dozen zoveel moge
lijk gelijk te houden. Pas thids blijken de verschil
len, en zo hoort het ook in de harmonische dagen
rond kerst. Zo ontstaat een ander probleem. Een
potje echte kaviaar, van grote ivaarde, neemt iveinig
plaats in en weegt weinig. Hetzelfde geldt voor dat
pond verse, vacuumverpakte paling. Vandaar dat
ook de top van het bedrijf met kerst dat doosje
toastjes krijgt, om de doos te vullen. En ook die pot
kersen op sap, vamuege het gewicht. Zo wordt er
voor gezorgd dat alle kerstpakketten binnen een be
drijf ongeveer hetzelfde ivegen. En niet alleen dat.
Natuurlijk mag ook geen enkel pakket rammelen,
wat op te weinig vidlingzou didden, en ook mag
het gewicht niet te ongelijk over de doos verdeeld
zijn, wat voor de ontvanger diddt op een overschot
aan toast en zoidjes.
Het gelukkige resultaat van al deze ingrepen is dat
op het eerste gezicht, en bij het voor de eerste maal
optillen van het pakket, iedereen binnen het bedrijf
gelijk is. De dankbaarheid van de directie voelt voor
iedereen hetzelfde. Eenmaal thuis, bij het ititjjak-
ken, blijken de verschillen, Althans, daar gaan met
name de wat hoger geplaatsten in de hiërarchie van
uit. Vroeg in januari ivordt dan ook de eerste voor
zichtige rondvraag gedaan. Wat hadden zij, die an
deren, dit jaar? Had collega die-en-die inderdaad
hetzelfde pakket als ivijzelf? Het is volkomen duide
lijk dat de inhoud er op zichzelf helemaal niet toe
doet. De blikjes zalm worden bewaard voor de vol
gende hongerwinter. De kersen op sap worden be
stemd voor een toetje dat nooit gemaakt gaat ivor-
den. De toastjes verdiuijnen anoniem tussen een
halve kuub andere toastjes. Zouden die inpakkers
van al die kerstpakketten, waarschijnlijk slechtbe-
taalde seizoensiverkers met een illegale status, dat
allemaal iveten? Wat zou een zojuist binnenge
smokkelde Koerd denken als hij ziet wat hij moet
gaan verstoppen tussen de plastic raffiavidling van
Kerstpakket Deluxe of het au then tiek geurende stro
van KerstpakketEko?Zelfs in Koerdistan gaat heter
op feesten uitzinniger aan toe dan hier, zal hij den
ken. Of zal hij, in de islamitische traditie, veronder
stellen dat cle pakketten een gift van de Hollandse
rijken aan de Hollandse armen zijn? In dat geval
zal hij na een blik op het enorme aantal dozen in de
hal besluiten om de eerste container te nemen naar
een rijk land.
ui
Myanmar heeft de niei
cd van de Ierse rockba
U2 verboden, ledereen
in het bezit is van de c
hangt een gevangeniss
van maximaal twintig j
boven het hoofd. Op hi^
A bum All that you can't
leave behind brengt de
groep een hulde aan dl
huisarrest levende den
cratische leidster Daw
ng San Suu Kyi. Het n
mer Walk On is opgedi
aan de oppositieleidste
die samen met andere
den van haar partij NL j
der de door de militair
junta opgelegde straf I
De NLD heeft in 1990
grote meerderheid de
kiezingen van het Myai
(het voormalige Birma
wonnen, maar de militaire
weigerde de macht af te sta£
Aung San kreeg voor haar vr
zaam protest in 1991 de No
prijs voor de vrede.
i
re kop koffie mis ik wel. Dat
verdrijft het duffe gevoel eri
geeft je wat meer scherpte."
Dit jaar zorgt de ramadan
niet voor veel problemen,
weet ook Abdelmounaim Ab-
bassi. In november is de pe
riode dat er niet gegeten mag
worden immers relatief kort.
„Je mag niet eten, maar wat
erger is: je kan niet drinken.
In de zomermaanden heb je
vaak de behoefte om even
een slokje te nemen, maai-
dat kan dan niet."
Desondanks nemen moslims
het woord 'moeilijk' niet in
de mond. Abbassi: „Het is ge
woon een kwestie van vol
houden en wilskracht tonen.
Je moet Allah in je voelen.
Dat is gezond voor lichaam
en geest." De ongemakken
nemen ze voor lief. Zo ook de
18-jarige Somaliër Abdulkadir
Said. „Mijn school houdt er
rekening mee en ik zelf ook.
Ik sta toch vroeg op om te
ontbijten en daarna ga ik
mijn huiswerk maken: dan
ben ik nog fris. 's Avonds is
dat minder. Tijdens mijn fit
nessavond merk ik dat ik
minder kracht heb."
„Er zijn wel lastige momen
ten. Bijvoorbeeld als ik in de
kantine mensen zie eten in
de pauze. Ik kan hen natuur
lijk niet vragen daarmee op te
houden", vertelt Said. „Maar
over het algemeen reageren
Nederlanders heel positief.
De ramadan is de laatste ja
ren meer geaccepteerd en is
zelfs een beetje in de mode.
Als ik zeg dat ik vast kijkt nie
mand meer vreemd op. Ster
ker nog: als ik niet aan de ra
madan zou doen, zouden
mijn vrienden me waar
schijnlijk vragen 'moetje niet
vasten?"'
ALEX VAN LANEN
Vastende moslims kunnen zich dit jaar inschrij
ven voor een sms-service die hen meldt wanneer
het gebeds- en etenstijd is.
FOTO ANP JASPER JUINEN
De een mist een lekkere kop
koffie, de ander wat kracht
tijdens het sporten. Maar
moeilijk, nee dat is de rama
dan, de traditionele vasten
maand van de moslims, niet.
Zeker niet dit jaar: de dagen
zijn koud en kort. „Het komt
er nu gewoon op neer dat je
de lunch overslaat."
Tijdens de Ramadan, de hei
lige negende maand van de
islamitische jaartelling, is het
voor moslims verboden om
tussen zonsopkomst en zons
ondergang te eten en te drin
ken. Deze bezinningsperiode
schuift elk jaar een stukje
naar voren op de Nederland
se kalender, vanwege de af
wijkende jaartelling van de is
lam. Zo kan de ramadan nu
in november vallen en over
een aantal jaren in augustus.
Voor veel moslims speelt het
sociale leven zich dezer da
gen vooral af rond de mos
kee, en 's avonds natuurlijk
aan tafel. In de kantine van
de Islamitische Universiteit
Rotterdam (IUR) is het daar
om rustig. De vitrines zijn
leeg en de drankenautomaat
blijft onaangeroerd. Ook de
meeste tafeltjes en veel loka
len zijn leeg. De roosters zijn
verlicht zodat de studenten
veel tijd in de moskee kun
nen doorbrengen.
Maar voor Nedim Köse zit dat
er niet in. Naast zijn studie
aan de IUR is hij ook sportle
raar. De vastenperiode be
lemmert hem daarbij geens
zins. „Het menselijk lichaam
kan veel hebben, dus dat
geeft geen problemen. Zeker
niet nu de ramadan in de
winter valt. Natuurlijk moet
je je dagindeling aanpassen.
Zo sta ik eerder op, rond een
uur of vijf, om flink te ontbij
ten. Overdag sla je gewoon de
lunch over. Alleen een lekke-
