VENEN
Re I 3 R Ë7TÏ C H r E iT
Na Wiener wals nu
ook Weener dance
DOOR DE LUCHT NAAR DE ALPEN
KETELBINKIE
Toerisme
RDAG 25 NOVEMBER 2000
Karnten
Wintersporters die in Karnten gaan skiën, kunnen vanaf de
komende winter met één enkele pas terecht in alle skigebie
den (onder meer Heiligenblut, Mallnitz, Skiarena Karnten,
Bad Kleinkirchheim) van Oostenrijks zuidelijkste Bundes-
land. Een 6-daagse 'Ganz-Karnten-Skipass' die de vakan
tieganger toegang verschaft tot ruim 1200 kilometer aan pis
ten, kost voor volwassenen omgerekend in Nederlands geld
ongeveer 338 gulden (kinderen 170).
Verdere informatie: Karnten Information, Casinoplatz 1
A-9220 Velden, tel.: 0043-463-3000, fax: 0043-4274-5210050,
e-mail: hotline@kaernten.at, internet: www.kaernten.at
Spijkers
Tussock Cruising, de Nederlandse specialist voor cruises met
klassieke zeilschepen in de Egeïsche en Middellandse Zee,
organiseert ook het komende seizoen weer een aantal specia
le themareizen. Nieuw daarbij is een culinaire 8-daagse reis
met Cas Spijkers. Op het programma staat onder meer een
'kook clinic'. Andere themareizen zijn onder meer een beauty
zeilcruise (met schoonheidsbehandelingen) en natuurtoch-
ten onder leiding van Bob Ursem, wetenschappelijk directeur
van de Hortus Botanicus in Amsterdam. Ook de kindercruise
staat weer op het programma. Prijzen voor een zeilcruise van
af 640 gulden per week per persoon.
Disney
Bij Disneyland Paris is eind oktober het nieuwe winkelcen
trum 'Val d'Europe' geopend. Een groot deel van deze Ameri
kaans opgezette 'mail' bestaat uit zogeheten 'outlet-shops',
winkels waarin fabrikanten van topmerken tegen aantrekke
lijke prijzen de uit collecties van voorgaande jaren overgeble
ven producten verkopen. De architectuur van 'Val d'Europa'
is eind 19de-eeuws en uiteraard heeft het een flink ontspan
ningscentrum met onder meer een Sea Life-aquarium met
onderwatertunnel.
IJsdroom
Eindelijk wordt Wenen
15 k aantrekkelijk voor de
age toerist. Als hij maar
een goed gevulde
temonnee heeft en een
meer dan gemiddelde
belangstelling voor
cultuur. De nieuwe
attracties die net hun
euren openden of gaan
openen, bewegen zich
immers vooral op het
gebied van muziek en
beeldende kunst.
Vn orlopig hoogtepunt: de
ontwikkeling van
Europa's grootste
museumcomplex, het
Museumsquartier.
Aan de rand van het centrum
van Wenen, aaride overkant
van het prachtig gerenoveerde
gebouw van de Wiener Seces
sion aan de Friedrich Strasse -
hier realiseerde Gustav Klimt
zijn fraaie Beethovenfries in de
uitbundige Weense Art Nou
veau stijl - kan je afdalen in de
buik van de oude Donaustad.
Hier, in het oude afwaterings
systeem, werd in 1949 de mis
daadroman De derde man van
Graham Greene verfilmd. Carol
Reeds gelijknamige film noir
over de naoorlogse penicilline-
-smokkel met Orson Welles in
de hoofdrol, diende als uit
gangspunt voor een adembene
mende tocht door de catacom
ben van Wenen, die als titel -
hoe kan het ook anders - de The
Return of the Third Man mee
kreeg. De labyrintisch aandoen
de voettocht, waarin je en pas
sant alles komt te weten over
werking en beheer van afwate
ring en riolering, is geënsce
neerd als een spannende mis
daadfilm. Compleet met bloed
stollende geluidseffecten en
mysterieuze verschijningen. De
rondleidingen zijn in het Engels
of Duits en duren alles bi} el
kaar circa een uur.
The Return of the Third Man is
een van de opmerkelijke initia
tieven waarin een mondaine
stad laat zien dat het haar seri-
.eus is een breder en vooral jón
ger publiek te trekken. Wenen,
muziekcentrum van Europa,
waar grote componisten resi-
deerden als Mozart, Haydn,
Beethoven, Schubert, Johan
Strauss, Brahms, Mahler,
Schönberg en Richard Strauss,
is per slot van rekening al de
cennia lang dé vakantiehit voor
de oudere, wat conservatief in
gestelde toerist.
De verandering is al zo'n rijf
jaar gaande en de tekenen dat
de stad af wil van zijn bejaarde
imago liegen er niet om. Zo
wordt in de zomer van volgend
jaar, in de voormalige hofstal-
len, het Museumsquartier ge
opend, het grootste museum
complex van Europa. Een
prachtig historisch gebouwen-
conglomeraat waaraan diverse
moderne architectonische
hoogstandjes zijn toegevoegd.
In het Museumsquartier krijgt
niet alleen de Kunsthalle en de
Ludwig Fundatie zijn vaste stek,
maar ook de befaamde collectie
Leopold, bekend van de jong
gestorven schilder Egon Schie-
le, Kokoschka en Klimt. Hoog
nodig, want Wenen had pas
zo'n vijftig museale instellin
gen! Met - deze winter - onder
meer een oogstrelende ten
toonstelling van Picasso in
Kunstforum en de 'klapper'
Klimt en de vrouwen in Galerie
Belvédère.
Wenen is zijn naam zo klassiek
te zijn beu. Zie de clubs waarin
dj's het publiek lekker opzwe
pen. De thuisstad van de popu
laire dance-formatie en lounge
pioniers Kruder and Dorfmeis-
ter kent een bescheiden dance
scene. En heeft - vergelijkbaar
met Amsterdam - op vrijdag
avonden zijn eigen Night Skate
met per keer avond zo'n vier
honderd deelnemers. Maar ook
kun je fietsen huren of een tour
maken per city bike. Bovendien
zijn er tal van nieuwe jongeren-
cafés en restaurants bij geko
men. Zoals grandcafé -ofte wel
Kaffeehaus- Das Möbel in de
Burggasse 10. De meubels in
het café zijn ontworpen door
jonge Weense ontwerpers en
stuk voor stuk te koop
Maar vóór alles blijft Wenen
natuurlijk hét muziekcentrum
van Europa. Wie slechts mond
jesmaat in klassieke muziek is
geïnteresseerd en toch wil we
ten hoe Mozart leefde bezoeke
de musical Mozart. In Theater
an der Wien zijn de inmiddels
overbekende scènes uit zijn le
ven aan elkaar geregen door
wervelende dans en een goed
zingende cast. Yngve Gasoy-
Romdal is de onbetwiste ster
van de show van Michael Kun-
ze en Sylvester Levay. De bra-
nie-achtige zanger -compleet
met dreadlocks - heeft een ver
gelijkbare springerige uitstra
ling als Roger Daltrey in de mu
sical Tommy en houdt de
Weense Mtidl op het puntje van
heur stoel. Sommigen zitten
zelfs klaar met rozen. Een ande
re Ster is de uit Nederland af
komstige - luister maar naar
haar accent- Lenneke Willem-
sen.
Dat Wenen ook de muziekstad
van Europa wil blijven, wordt
duidelijk in het gloednieuwe
Haus der Musik. Het voormali
ge woonhuis van dirigent Otto
Nicolai had in 1842 de primeur
van het eerste optreden van de
Wiener Philharmoniker. Je
vindt het orkest nu terug in een
van de vele interactieve en mis
schien wel leukste onderdelen
van het museum: 'de virtuele
dirigent'. Met het voltallige or
kest op het scherm voor je mag
je een keuze maken uit ver
schillende muziekstukken. Is
die eenmaal gemaakt dan mag
je met behulp van een speciaal
dirigeerstokje de Wiener Phil
harmoniker dirigeren. Geen si
necure. Wie het goed doet,
krijgt na afloop een beschaafd
orkestapplaus compleet met
getik van strijkstokken tegen de
snaarinstrumenten. Doe je het
slecht, dan staat het orkest als
één man op om het podium te
verlaten. In het museum wordt
muziek tot in zijn meest basale
onderdelen (ritme, geluidstril
lingen, klankkleur, tonen) uit
gelegd door middel van een
slimme audioguide. Maar ook
vind je er uitgebreide presenta
ties van componisten die tot de
Weense muziektraditie beho
ren.
En de decoratieve kunstliefheb
ber? Die komt uitgebreid aan
zijn trekken in Wenen als hij
het Hundertwassermuseum be
zoekt. Deze nog niet zo lang ge
leden overleden koning Midas
veranderde alles wat hij aan
raakte in artistiek goud, zelfs
het gebouw van de Weense
vuilverbranding moest er aan
geloven. De privé-verzameling
Essl in het vlakbij Wenen gele
gen Klosterneuburg is meer
voor de fijnproever. Die wordt
daar in een fraai architectoni
sche omgeving een overzicht
van de Oostenrijkse moderne
en hedendaagse kunst gebo
den, overduidelijk ingericht
door onze eigen Rudi Fuchs, di
recteur van het Stedelijk Muse
um.
Wenen saai? Vergeet het maar.
AART VAN DER KUUl»
Verdere informatie: Oostenrijks
Toeristenburo, Postbus 94285,
1090 GG Amsterdam, telefoon
(020) 468.47.93.
an de circa 1 miljoen Nederlanders
e het komend seizoen naar de win-
rsport gaan, pakken er ongeveer
rintigduizend het vliegtuig. Een
intal dat nog steeds groeit. Voor
f ichtvaartmaatschappijen reden het
5 intal diensten op de Alpen lang-
lam maar gestaag op te voeren. Zo
2 d iegt de nieuwe Oostenrijkse'maat-
happij Welcome Air vanaf 16 de-
3 0 imber drie keer per week vap Rot-
194 rdam Airport naar Innsbruck. Op
insdag en donderdag wordt er een
issenstop gemaakt in Maastricht; op
n iterdag is de vlucht non-stop. Prij-
w ;n en exacte dienstregeling worden
innenkort bekend gemakt.
N ipAir-Rheintalflug, dat al sinds enige
d van eind december tot half maart
maf Rotterdam naar het Zwitserse
1 tenrhein vliegt, gaat normaal door
1 iet deze dienst. Vanaf Altenrhein
orden - tegen bijbetaling - transfers
irzorgd naar onder meer Lech, Zürs,
Anton, Schruns, Silvretta Nova en
et Brandnertal. Een retourticket is er
maf 495 gulden. Transaria voert
42 ok de komende winter weer elke za-
rdag tegen een retourtarief vanaf
15 gulden lijnvluchten uit van
thiphol naar Innsbruck, Salzburg en
hambéry (Franse Alpen). Maar om-
at de vliegvelden daar geen recht-
reekse verbinding hebben op het
loorwegnet, is het voor Nederland-
skiërs die zonder bemiddeling van
in touroperator reizen, nogal moei-
k de wintersportgebieden te berei
ken. De transfers vanaf de respectie
velijke luchthavens (per taxi of met
het openbaar vervoer) zijn bijzonder
tijdrovend.
Wintersporters die naar Zwitserland
vliegen hebben daar aanzienlijk min
der last van. Zowel de luchthaven van
Genève als die van Zürich heeft een
station met rechtstreekse railverbin
dingen naar alle populaire Zwitserse
ski-oorden. De ldeine luchthaven
van Sion (Wallis) ligt bovendien óp
vaak minder dan een uur (bus)rijden
van bekende wintersportplaatsen als
Verbier, Nendaz, Veysonnaz en Crans
Montana. Sion wordt aangevlogen
door Crossair, een dochtermaat
schappij van Swissair. Vanaf 23 de
cember tot en met 24 maart (prijs
vanaf 515 gulden) vliegt deze maat
schappij elke zaterdagmiddag van
Sion naar Amsterdam en van Amster
dam naar Sion. Daar staan pendel
bussen klaar om de skiërs naar de ge
kozen bestemming te brengen.
Swissair zelf ten slotte borduurt nog
steeds vrolijk door op de onderhand
bekende 'Alpenlift-formule' waarbij
de treinreis naar en van Schiphol, de
retoqrvlucht Amsterdam-Zürich en
de treinreis naar en van de bestem
ming in Zwitserland in de prijs (vanaf
598 gulden) zijn inbegrepen. Tegen
bijbetaling (25 gulden per stuk) kan
ook nog gebruik worden gemaakt van
de 'fly-luggage' service, een dienst
waarbij op Schiphol ingeleverde kof
fers rechtstreeks naar de skibestem
Crossair verbindt Nederland met Wallis (Zwitserland).
PUBLICITEITSFOTO
ming worden gebracht.
Andere vliegmaatschappijen die (te
gen zeer uiteenlopende tarieven)
vanaf Schiphol naar Zwitserland vlie
gen, zijn de KLM (Zürich en Genève)
en Easyjet dat een verbinding onder
houdt met Genève. KLMalps vliegt
dagelijks van Amsterdam naar Bern,
maar het vliegveld van die stad tobt
met hetzelfde probleem als de Franse
en Oostenrijkse luchthavens: het
heeft geen rechtstreekse railverbin
ding met de rest van het land. Infor
matie over de Crossair- de Swissair-
en de KLM-vluchten kan worden
verkregen bij het ANVR-Reisbureau;
voor Easyjet kan het beste de website
www.easyjet.com. worden geconsul
teerd.
ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
Vakantieganger
geeft voorkeur
aan reisbureau
Het boeken van reizen via internet
wordt langzaam populairder. Niette
min loopt nog steeds 59 procent van
de Nederlandse vakantiegangers lie
ver een reisbureau binnen. Dat meldt
het vakmagazine DIT Reismanage-
ment naar aanleiding van een enquê
te van Blauw Onderzoek. Daaruit
blijkt ook dat ruim de helft van alle
internetgebruikers het world wide
web gebruikt voor informatie over
een geplande reis. Slechts twintig
procent daarvan bespreekt zijn va
kantie daadwerkelijk via het net. Het
zijn vooral veertigers die via internet
boeken; twintigers en dertigers (sa
men goed voor tweederde van alle
webgebruikers) gebruiken het medi
um meer om iets over de gekozen va
kantiebestemming te weten te ko
men. Internet wordt door de Neder
landse vakantieganger vooral ge
bruikt om zonvakanties in Grieken
land en Spanje te boeken. Ook voor
het reserveren van hotels, apparte
menten en het kopen van vliegtickets
wordt de computer relatief veel ge
bruikt. Van de 250, reissites die in het
onderzoek worden genoemd, komt
die van de ANWB het meest voor (5
procent), gevolgd door Peter Lang-
hout Reizen (3 procent) en Alta Vista
(3 procent). Andere veel geraadpleeg
de sites zijn die van Arke, KLM, Lone
ly Planet en Startpagina.
Op het Vrijthof in Maastricht kan van 7 december tot en met
7 januari weer worden geschaatst. Net als vorig jaar staat er
op het fameuze plein een ijsbaan, ditmaal met een opper
vlakte van 1000 m2. De arena is dagelijks geopend van
09.00 tot 23.00 uur en het is mogelijk ter plaatse schaatsen
te huren. Ook de Rathausplatz in Wenen verandert vanaf 27
januari in een schaatsarena die de naam 'Wiener Eistraum'
heeft meegekregen. Tot laat in de avond is het mogelijk tegen
het décor van het verlichte Rathaus rondjes te draaien.
Schaatsen kunnen ook hier eventueel worden gehuurd en ter
verhoging van de feestvreugde wordt er net als in Maastricht
hete punch geschonken.
Efteling
Attractiepark de Efteling is het afgelopen zomerseizoen be
zocht door 2.75 miljoen mensen, ruim tweehonderdduizend
minder dan in het topjaar 1999. Directievoorzitter Ronald
van der Zijl toonde zich niet ontevreden met dit resultaat.
Tën eerste is het jaar nog niet afgesloten (er komt nog een
winteropening in december), ten tweede was de concurrentie
groot (Wereldexpo Hannover, Europees Kampioenschap voet
bal, Olympische Spelen) en ten derde was juli door de slech
te weersomstandigheden een 'kleine ramp'. Ondanks de ope
ning van de stevig aan de weg timmerende concurrent Six
Flags in de Flevopolder kende De Efteling een uitstekend
voorseizoen. Ook de vier zomeravonden in augustus, waarop
het park tot middernacht was geopend; waren een succes.
Cultuursteden
Bij de British Tourist Authority (BTA) verscheen onlangs de
brochure 'UK City Culture'. In het met veel foto's geïllustreer
de gidsje worden in korte bewoordingen de culturele hoogte
punten beschreven van 12 Britse steden, te weten Brighton,
Londen, Bath, Bristol, Cardiff, Birmingham, Leeds, Man
chester, Liverpool, Newcastle, Glasgow en Belfast. 'UK City
Culture' (Engelstalig) kan worden aangevraagd bij het Britse
Toeristenbureau, Stadhouderskade 2, 1054 ES Amsterdam,
telefoon (020) 689.00.02, e-mail Britlnfo@bta.org.uk
M
In Poca Paglia, een dorpje in noord-Italië, is onlangs een be
graafplaats in gebruik genomen voor mensen die nooit hebben
geleefd. Slim wel. Toeristen immers zijn dol op kerkhoven. Dat
bewijzen de bezoekersaantallen van Père-Lachaise in Parijs.
Waar Jim Morrison ligt. Samen met onder anderen Marcel
Proust, Edith Piafen Frédéric Chopin.
Als het op beroemdheden aankomt, weten ze in Poca Paglia
eveneens van wanten. Marion Crane kreeg er haar laatste rust
plaats. En Dorian Gray. En Anna Karenina. Bij hun graven
schijnt volgens het Italiaanse dagblad 'Avvenire' al druk te
worden geweend en gebeden. Ook worden er bloemen gelegd
en kaarsjes gebrand.
Het verscheiden van Marion Crane heb ik met eigen ogen mo
gen aanschouwen. Zij stond zich niets vermoedend te douchen
toen ze in 'Psycho' (een film van Alfred Hitchcock) door moor
denaarshand het loodje legde. Dat Anna zich uit liefdesverdriet
vooreen rijdende trein wierp, weet ik echter slechts uit overle
vering (aan het boek van Leo Tolstoj durfde ik nooit te begin
nen) en de wijze waarop Dorian Gray in een roman van Oscar
Wilde het tijdelijke met het eeuwige verwisselde moet ik u zelfs
helemaal schuldig blijven.
Zou in Nederland ook een aardige trekker kunnen worden,
zo'n begraafplaats met gestorven fanta
siehelden en -heldinnen. De eerste kan
didaat heb ik al: Ketelbinkie, de popu
lairste dode uit de Nederlandse zang
kunst. Natuurlijk, de scheepsjongen uit
Rotterdam (die nog nooit van haaien
had gehoord), kreeg een zeemansgraf.
Maar daar vinden we wel wat op.
Interieur van het Kaffeehaus-Das
Möbel. De meubels, ontworpen
door jonge Weense ontwerpers,
zijn te koop.
FOTO STEPHAN TRIERENBERC
