Spanning in
Kosovo loopt
nog hoger op
Buitenland
ritsers vinden nieuwe
ignosemethode BSE
Dorp verzwijgt moord door neonazi's
Slachtoffers bang om
racisme aan te geven
'Krstic was altijd menselijk
tijdens Bosnische oorlog'
Witte wijk
Israël schort
vergelding op
na pressie vs
Bedreigde Belgische dierenbeschermer buigt niet voor boeren
IC 24 NOVEMBER 2000
sische experts: Koersk niet geramd
U2 De Russen theoretiseren maar door over de oorzaak
it vergaan van hun atoomonderzeeër Koersk in augustus,
en was er een conferentie over het onderwerp in Moskou,
leidene experts kegelden daar de geliefde theorie van de
che autoriteiten omver dat een botsing met een buiten-
onderzeeër de oorzaak was. „Ik sluit dat totaal uit. Geen
ig kan zulke vernielingen veroorzaken", zei een vroegere
landant van een zusterschip van de Koersk, kapitein Les-
ien vroegere commandant van het schip zelf, Viktor Rojk-
dat er mogelijk een botsing is geweest, maar dat die niet
splosie zou hebben kunnen veroorzaken. „Ik zoek de oor-
«rder in de torpedokamer."
rik president in Servisch-Bosnië
De ultra-nationalist Mirko Sarovic is gisteren gekozen
ident van de Republika Srpska (RS), de Servische deelre-
:k in Bosnië. Een meerderheid van het nieuwverkozen
nent van de deelrepubliek schaarde zich achter zijn kan-
lur. Dat melden waarnemers van de Organisatie voor Ve-
i en Samenwerking in Europa (OVSE). Sarovic' partij SDS
bij de parlementsverkiezingen enkele weken terug de
ite meerderheid in het parlement van RS. Samen met de
n-Kroatische federatie vormt de RS de federatie Bosnië-
govina. Sarovic maakte deel uit van de SDS, de partij van
irmalige Bosnisch-Servische leider Radovan Karadzic.
uimbikaanse gedetineerden dood
In de Noord-Mozambikaanse plaats Montepuez zijn
achtig gevangenen dood in hun cel gevonden. De oorzaak
e sterfte is niet bekend, maar volgens de autoriteiten zou
n geweld in het spel zijn. Er wordt gespeculeerd over
elvergiftiging of watergebrek. Het drama zal waarschijnlijk
itot een verhoging van de spanningen in het land, omdat
este doden banden hadden met de voormalige guerrilla-
jng Renamo, die nu deel uitmaakt van de oppositie.
10 en regering staan al met elkaar op gespannen voet, na-
onlangs in het noorden van het land 25 doden vielen bij
gen tussen de politie en Renamo-aanhangers. Renamo
it er is gefraudeerd bij de recente verkiezingen.
lerculose heerst in Russische cellen
j_ï Eén op de tien gevangenen in Rusland lijdt aan tuber-
(tbc). Het sterftecijfer in de Russische gevangenissen is
.olg van deze ziekte vijf keer zo hoog als in 1993. Dit zegt
q ssische afdeling van Artsen zonder Grenzen (AzG). Een
van de met tbc besmette gevangenen heeft een zware
van de ziekte, die resistent is tegen medicijnen. „De epi-
is uitgebroken na het uiteenvallen van de Sovjetunie,
iet gevecht tegen tbc door geldgebrek praktisch is.ge-
aldus een woordvoerder van AzG. De gevangenen zitten
g irnstig ruimtegebrek vaak met veel meer mensen in een
~n officieel is toegestaan. Rusland telt een miljoen gevan-
op een bevolking van ruim 145 miljoen zielen.
otland geplaagd door salmonella
shire Schotland wordt geplaagd door met salmonella
it voedsel. Volgens de Britse keuringsdienst van waren is
ake is van een 'nationale uitbarsting'. Al 85 mensen zijn
'orden, van wie er acht in het ziekenhuis liggen. In Lan-
re hebben 36 mensen de voedselvergiftiging opgelopen,
e plaats stierven in 1996 21 vooral oudere mensen door-
in voedsel besmet was met de E coli-bacterie. Ook sal-
la is vooral gevaarlijk voor ouderen en zieken. De keu-
ienst van waren heeft een team van experts samengesteld
lepidemie moet gaan bestrijden.
njaarden eisen dialoog met ETA
ona Een miljoen Spanjaarden hebben gisteravond in
ona een dramatisch laatste eerbetoon gebracht aan de
g door de ETA vermoorde oud-minister Ernest Lluch. De
èstatie liep uit op een oproep aan de regering-Aznar om
loog te treden met alle partijen, inclusief de ETA, om daar-
en einde te maken aan het Baskische conflict. Lluch was
oot voorstander van onderhandelingen. De demonstratie
rooraf gegaan door premier Aznar en de leiders van alle
ike partijen. Ook de Baskische premier Ibarretxe was er.
as voor het eerst in maanden dat Aznar en Ibarretxe sa-
ivamen. Aznar heeft alle contacten met de Baskische rege-
erbroken. Hij vindt dat de nationalistische politiek van de
van Ibarretxe de ETA in de kaart speelt.
te doden door noodweer Italië
In Italië zijn gisteren weer twee mensen gedood door het
ludende noodweer. Een vrachtwagenchauffeur kwam om
ren bij een stadje ten noordwesten van Imperia toen een
ivan modder en rotsen op de weg stortte. Een tweede
'ond de dood in Imperia toen een muur op zijn auto viel.
wordt al zes weken geteisterd door stormachtig weer met
hoeveelheden regen. Ten minste 34 mensen zijn sinds
ktober als gevolg van het noodweer om het leven geko-
Overstromingen en aardverschuivingen hebben de infra-
uur voor een groot deel verwoest. Voor het weekeinde
in Italië nog meer regen voorspeld.
an zegt niet waar Fujimori is
De Japanse regering onderhoudt contact met de afge-
i Peruaanse president Alberto Fujimori, maar houdt 'uit
leidsoverwegingen' zijn verblijfplaats geheim. Dat heeft
etssecretaris Yasuo Fukuda vandaag meegedeeld. Fujimo-
erde vorige week na een internationale conferentie in
i enkele dagen in een hotel in Tokyo, maar is ondergedo-
idat hij woensdag zijn aftreden aankondigde. Fujimori,
ouders uit Japan naar Peru geëmigreerd zijn, zei voorlo-
Japan te willen blijven, maar later naar Peru te willen te
ren. De Peruaanse ambassade in Japan bevestigde giste-
it ook ambassadeur Victor Aritomi Shinto, een zwager van
ori, ontslag heeft genomen.
choppers van het Neu-
ïlogisch Instituut van de
universiteit hebben
euwe opsporingsmetho-
onden voor de gekke-
aekte (BSE). Daarvoor
liet langer de aanwezig-
worden aangetoond van
i, het misvormde eiwit
E veroorzaakt bij runde
de dodelijke hersenziek-
ïtzfeldt-Jakob bij men-
aanwezigheid van prio-
alleen na het overlij-
orden vastgesteld. De
methode is verder effi-
en goedkoper, en biedt
i deskundigen boven-
uk uitzicht op een lang
•te therapie.
nderzoekers, onder lei
professor Adriano
speurden al jaren naar
logische 'vervoermiddel'
dodelijke prion naar de
in brengt. Volgens het
htnre van deze week
heeft Aguzzi nu een natuurlijk
eiwit ontdekt dat zich bindt met
het prion.
Het gaat hier om een zogehe
ten 'plasminogeen eiwit', dat
ook een functie heeft bij de
stolling van het bloed. Proeven
bij muizen bewijzen dat de bin
ding tussen prion en eiwit in
het nog levende dier aantoon
baar is en dus als diagnose kan
dienen.
Aguzzi zegt dat zijn vinding
nog niet 'marktrijp' is, en hij is
ook niet van plan tot productie
over te gaan. „Ik ben weten
schapper en geen producent."
Hij wil nu onderzoeken of zijn
ontdekking ook hoop biedt op
blokkering van de transmissie
van het prion naai- de hersenen,
kortom, öp voorkoming van de
gevreesde ziekte.
De productie van zijn nieuwe
BSE-test wil Aguzzi overlaten
aan bedrijven als het eveneens
in Zürich gevestigde Prionics,
dat momenteel al één van de
meest betrouwbare tests voor
BSE op de markt brengt.
berlun peter van nuijsenburg
correspondent
De moord op een 6-jarig jongetje, driejaar
geleden gepleegd door een groep neona
zi's, heeft in Duitsland grote opschudding
veroorzaakt. Politie en justitie hebben des
tijds bij het onderzoek in het Oost-Duitse
Sebnitz verzaakt, aldus de officier van justi
tie in Dresden. Hij heeft een nieuw onder
zoek gelast naar de gebeurtenissen van 13
juni 1997.
Een groep van naar schatting vijftig jeugdi
ge neonazi's heeft toen de 6-jarige Joseph
gemarteld en hem vervolgens in een zwem
bad gegooid, waar hij is verdronken. De af
faire werd gisteren aan het licht gebracht
door het boulevardblad Bild. De krant heeft
met behulp van Josephs moeder de gang
van zaken gereconstrueerd, en daarmee de
schijnwerper op het falen van justitie en
politie gericht.
Sebnitz is een idyllisch gelegen plaatsje met
ruim 10.000 inwoners in de 'Sachsische
Schweiz', een gebied aan de Duits-Tsjechi
sche grens. Het is volgens Bild echter ook
een centrum van neonazi's, die zich de SSS
noemen, de 'Skinheads Sachsischer
Schweiz'. Joseph, zoon van een Duitse
moeder en een Iraakse vader was op 13 ju
ni met zijn toen 12-jarige zusje naar het
plaatselijke zwembad gegaan. Daar werd
hij vrijwel onmiddellijk door een groep
skinheads gegrepen en naar een uithoek
van het complex gebracht. Hij werd gesla
gen en geschopt, en kreeg stroomstoten
met een zogenoemde stungun. Ze dwon
gen hem ook een verdovend middel te
drinken.
Daarna werd hij half bewusteloos in het
zwembad geworpen. Op dat moment moe
ten naar schatting driehonderd mensen bij
het bassin zijn geweest. Geen van hen, ook
de badmeester niet, zou iets gemerkt heb
ben. Josephs zusje schreeuwde om hulp,
maar niemand zou haar hebben gehoord.
De dood van de jongen werd als een tra
gisch ongeluk gekwalificeerd. Dat werd
door de autopsie in Dresden bevestigd: Jo
seph was verdronken. De politie zag er van
af eventuele getuigen te verhoren. Het on
derzoek werd afgesloten.
Zijn ouders namen hier geen genoegen
mee, en gingen zelf op onderzoek uit. Een
nieuwe autopsie wees uit dat hun zoontje
gemarteld was. Zijn moeder ging in het
dorp van deur tot deur en wist tenslotte het
zwijgen te doorbreken. Drie getuigen ble
ken bereid te praten, en onthulden de ware
toedracht.
brussel anp
Veel inwoners van de Europese
Unie die slachtoffer zijn van ra
cisme, durven daarvan geen
aangifte te doen. „Ze zijn bang
dat ze het land uit moeten",
stelt Beate Winkler, directeur
van het Europese waarne
mingscentrum tegen racisme
en vreemdelingenhaat (EUMC).
Volgens Winkler zijn daar
door maar weinig gevallen van
racisme bekend. Zij gaf het
voorbeeld van Nederland. Vorig
jaar zijn er zo'n 200 aangiftes
gedaan. Maar volgens de Anne
Frank Stichting, die het een-
Radicale Albanezen vallen zuiden Servië aan
Radicale Albanezen uit Kosovo hebben in de afgelopen
dagen het geweld in de provincie zelf en vooral in een
zuidelijke grensstrook van Servië nog verder opgevoerd.
In de hoofdstad Pristina schoten onbekenden gisteren
de topadviseur van de gematigde etnisch-Albanese lei
der Rugova dood.
pristina* afp-dpa
De door de NAVO geleide vre
desmacht KFOR in Kosovo
heeft haar handen vol aan het
bedwingen van het geweld.
KFOR sloot gisteren een grens
overgang naar Servië wegens
aanhoudende gevechten aan de
Servische kant. Woensdag hield
KFOR tien mannen in zwarte
uniformen aan die uit Servië te
rugkeerden. Ook legde de vre
desmacht beslag op een vracht
wagen vol wapens die op weg
was naar Servië.
Etnisch-Albanese milities in
het zuiden van Servië raken ge
regeld slaags met de politie en
andere veiligheidstroepen.
Woensdag vielen zeker vier do
den bij een vuurgevecht. Vol
gens de Amerikaanse KFOR-
troepen in de grensregio heb
ben Albanese commando's het
dorpje Dobrosin in Servië nu
volledig onder controle.
De Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties veroordeelde
gisteren de recente aanslagen
in Kosovo. De raad was voor
een spoedzitting bijeengeko
men op verzoek van Joegosla
vië. Dat vreest een nieuwe oor
log als gevolg van de acties van
Albanese terroristen. Moskou
viel de Joegoslavische president
Kostunica gisteren bij in zijn
oordeel dat de internationale
gemeenschap tekort schiet bij
het verzekeren van de veilig
heid in Kosovo.
De moord van gisteren op de
adviseur van Rugova volgde op
een bomaanslag die een dag
eerder op de woning van de
vertegenwoordiger van de Joe
goslavische regering in Pristina
werd gepleegd. Die vertegen
woordiger onderhoudt het con
tact van Belgrado met het inter
nationale bestuur in Kosovo.
Beide aanslagen zijn niet opge
ëist, maar waarnemers schrij
ven ze toe aan radicale Albane
zen. Rugova is leider van de De
mocratische Liga van Kosovo
(LDK) die in oktober de ge
meenteraadsverkiezingen won
met 58 procent van de stem
men. De zuidelijke provincie
van Servië staat onder VN-be-
stuur, sinds de NAVO vorig jaar
het Servische leger verdreef en
de VN er de vredesmacht KFOR
installeerden.
den haag anp
Joegoslavië-tribunaal. DE be
hoort tot een reeks Bosnisch-
Servische (ex-)militairen die de
ze week is opgeroepen door de
verdediging van Krstic.
De Bosnisch-Servische gene
raal staat sinds maart voor het
VN-hof in Den Haag terecht
wegens genocide na de val van
Srebrenica. DE verklaarde te
vens dat Krstic zich na de oor
log inzette voor de uitvoering
van het vredesakkoord van
Dayton. DE en Krstic werkten
daar samen aan.
Generaal Radislav Krstic had tij
dens de oorlog in Bosnië altijd
oog voor de menselijke kant
van de problemen. Hij zorgde
voor vluchtelingen en nabe
staanden van gesneuvelde sol
daten. Die zorg vond hij soms
belangrijker dan gevechtshan
delingen.
Dit verklaarde een Bosnisch-
Servische soldaat, voor zijn ei
gen bescherming aangeduid als
'getuige DE', gisteren voor het
buffalo De Amerikaanse staat New York had gisteren te kampen met de eerste zware winterse buien.
Ijskoude pool lucht komt dan over de nog relatief warme Grote Meren op de grens tussen de VS en Ca
nada aanrazen en pikt daar een lading vocht op. Dat water bevriest en komt als sneeuw of ijzel weer
naar beneden. In het westelijke deel van de staat werd zelfs even de noodtoestand uitgeroepen, nadat
in korte tijd zo'n zestig centimeter sneeuw naar beneden kwam. Die verdween overigens weer snel, om
dat het op de grond nog niet vriest. Batavia, een buitenwijk van Buffalo, zag er een maand voor kerst
onder dat tijdelijke witte dek in elk geval even bijzonder winters uit. foto reuters joe traver
trum in Wenen 'voedt', zal het
aantal incidenten eerder tussen
800 en 8.000 hebben gelegen.
Winkler presenteerde giste
ren in Brussel het tweede jaar
verslag van het EUMC. De in
stelling houdt sinds 1997 uitin
gen van racisme in de gaten.
Het verzamelen van informatie
is echter geen sinecure door
een gebrek aan uniformiteit en
eensluidende definities in de
EU-lidstaten. Duitsland, Zwe
den en Groot-Brittannië bij
voorbeeld houden gedetailleer
de statistieken bij van racisti
sche misdrijven, andere landen
helemaal niet.
tel aviv ad bloemendaal
correspondent
Het Israëlische kabinet heeft
gisteravond besloten voorlopig
geen vergeldingsacties uit te
voeren voor de bomaanslag van
woensdag in de Israëlische stad
Hadera en voor de dood van
een aantal soldaten in de bezet
te gebieden. De Israëlische mi
nisters besloten vannacht toe
komstige stappen over te laten
aan premier Barak.
Het kabinetsbesluit is geno
men onder Amerikaanse poli
tieke druk. Washington wil een
eind zien aan het uitzichtloze
patroon van actie en reactie, en
wil dat de partijen de vorige
maand in Sharm al-Sheikh ge
maakte afspraken nakomen. De
Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken, Albright sprak
eerder deze week met de Pales
tijnse leider Arafat, en kreeg
daarbij de indruk dat hij nu
klaar is voor een dialoog met Is
raël.
Als gevolg daarvan sprak de
Israëlische onderminister van
defensie Sneh gisteravond bij
de grensovergang met de Gaza-
strook een uur lang met de Pa
lestijnse minister Tarifi. Arafats
kantoor in Gaza-stad was gis
teravond een centrum van di
plomatieke activiteit. De presi
dent sprak telefonisch met Al
bright, en ontving de Europese
speciale gezant Moratinos en
VN-afgevaardigde Larsen.
Het drukke diplomatieke ver
keer had in elk geval gisteren
nog geen enkele uitwerking in
het veld. Israël maakte een eind
aan de laatste nog bestaande
dagelijkse contacten met de Pa
lestijnse politie, door de agen
ten aan te zeggen dat ze zich
niet meer mogen vertonen in
de 'districts coördinatie kanto
ren' (DCO's).
In de DCO's, doorgaans op
de grens van Palestijns en Israë
lisch gebied worden praktische
problemen geregeld, zoals de
doortocht van ambulances en
konvooien van hoogwaardig
heidsbekleders.
Israël nam de stap na de
dood van een luitenant door
een bomexplosie op het terrein
van een DCO in de Gazastrook.
Volgens Israël moet de dader
zijn binnengeloodst door de
Palestijnse politie. De Palestij-
nen ontkennen dat.
Later op de dag werd elders
in de Gazastrook een Israëli
sche sergeant gedood door een
sluipschutter.
brussel pascale thewissen
correspondent
Michel Vandenbosch, voorzitter van
de Belgische dierenrechtenorganisa
tie Gaia, leeft op voet van oorlog met
de veehandelaren, sinds hij vorige
week beelden van gruwelijke mis
handelingen op de veemarkten van
Chiny en Anderlecht wereldkundig
maakte. Hij is met de dood be
dreigd, maar weet van geen wijken.
„Deze keer willen ze het karwei afma
ken", zegt Vandenbosch (36). Hij
werd al eerder afgetuigd, voor het oog
van de camera. Bij het slachthuis van
Anderlecht werd hij in 1998 door boze
veehandelaren bewerkt met stokken
en ijzeren staven. Hij moest half be
wusteloos naar het ziekenhuis wor
den afgevoerd. Twee jaar na dato leeft
hij opnieuw op voet van oorlog met
diezelfde veehandelaren.
Hij is onrustig, opgejaagd. De tele
foon in zijn rommelige kantoor rin
kelt aan één stuk door. Buiten rijdt de
rijkswacht voorbij. Het Brusselse
hoofdkwartier van Gaia (Global Ac
tion in the Interest of Animals) wordt
sinds enkele dagen streng bewaakt.
Op tafel ligt de video waar alles een
week geleden mee begon. De schok
kende beelden gingen de wereld
rond. „We kwamen de folteringen op
het spoor na een tip. Over koeien die
na afloop van de markt voor dood
werden achtergelaten en andere gru
welijkheden."
Met een verborgen camera trokken
Michel Vandenbosch: „Ik durf niet meer alleen de straat op."
foto gpd peter-vincent schuld
Gaia en haar Waalse zusterorganisatie
Animaux en Péril er tussen juli en ok
tober van dit jaar op uit om de mis
handelingen van runderen en kalve
ren vast te leggen. De beelden zijn
weerzinwekkend. Boeren die hun
koeien met houten stokken tegen de
poten slaan en in de aars poken. Een
kind, amper twaalf j^ar oud, dat een
stervend kalf minutenlang martelt
met een zweep. Koeien met gapende
open wonden als gevolg van de vele
wreedheden.
In totaal verzamelden de activisten
meer dan zestig uur film. Een samen
vatting van ongeveer 45 minuten
werd vorige week aan de pers ge
toond. En storm van verontwaardi
ging stak op. De Nederlandse Vee
markten, verenigd in de GNV, haast
ten zich te verklaren dat dergelijke
praktijken in ons land niet voorko
men. De voorzitter van de Vlaamse
socialisten, Patrick Janssens, een sla-
gerszoon nota bene, riep op tot de
onmiddellijke sluiting van de runder-
markten van Anderlecht en Chiny.
Maar zover willen de groene minister
van volksgezondheid, Magda Aelvoet,
en haar collega van landbouw, de li
beraal Jaak Gabriëls, niet gaan.
Vandenbosch verheft zijn stem. „On
gelooflijk. De ministers zijn blind voor
de wanpraktijken. Al krijg ik straks
een kogel door m'n kop, dan nog wei
geren ze waarschijnlijk hun oogklep
pen af te leggen. De reactie van Ael
voet is schrijnend, een groene minis
ter onwaardig. Ze komt niet verder
dan dat er strenger toezicht moet ko
men, maar daarmee alleen komen we
er niet. De boeren die hun dieren
mishandelen, moeten aangepakt en
gestraft worden. De veehandelaren
wanen zich door de lakse houding
van de overheid onaantastbaar. Ze
menen dat ze alles kunnen maken.
Inclusief doodsbedreigingen."
Het bericht dat de vleesmaffia het op
z'n leven heeft voorzien, is hem niet
in de koude kleren gaan zitten. Ner
veus beent hij door zijn kleine kan
toor. „Het gaat hier niet om dronke
manspraat aan de toog. Het is me
nens. Ik duif niet meer alleen de
straat op." Ook justitie in België
neemt de bedreigingen serieus en is
een onderzoek begonnen naar aanlei
ding van de anonieme tip, die begin
deze week bij de politie van Antwer
pen binnenkwam. In de Belgische
media wordt intussen een vergelijking
gemaakt met veearts Karei van Nop
pen, die zijn strijd tegen de hormo
nenmaffia in 1995 met de dood moest
bekopen. De daders zijn nog steeds
niet berecht.
Vandenbosch heeft het de voorbije ja
ren geregeld aan de stok gehad met
de veeboeren en -handelaren, maar
niet alleen met hen. Hij heeft in zijn
loopbaan vele vijanden gemaakt. Ook
de organisatoren van paardenraces,
vogeltjesmarkten en zelfs wijlen ko
ning Boudewijn konden zijn bloed
wel drinken. De monarch werd door
Vandenbosch aan de schandpaal ge
nageld omdat hij drie van de Zaïrese
dictator Mobutu gekregen chimpan
sees illegaal naar België liet brengen.
In 1992 verliet Vandenbosch de Die
renbescherming omdat hij die te mak
vond. Hij richtte met enkele mede
standers Gaia op. De organisatie telt
inmiddels zo'n vijfduizend leden.
Vandenbosch ontpopte zich als een
fanatiek voorvechter van dierenrech
ten. Met een bijna maniakale hard
nekkigheid klaagde hij wantoestan
den aan. Het maakte hem geliefd bij
zijn achterban en gehaat bij zijn te
genstanders. Na de eerst kloppartij in
1998 deden geruchten al de ronde dat
veehandelaren het op Vandenbosch
hadden voorzien.
„Het verhaal ging dat ze de job wilden
afmaken. Nee, ik bezoek geen vee
markten meer. Ik zou gelyncht wor
den. De beelden van Chiny en Ander
lecht zijn gemaakt door anderen. Die
mensen die het ons mogelijk hebben
gemaakt om deze beelden wereld
kundig te maken, dat zijn in mijn
ogen de echte helden. Zij hebben de
ze monsterlijke etterbuil doen open
barsten." Wat hem betreft is er maar
één remedie: sluiten die markten. Met
minder neemt hij geen genoegen.
„Als het moet, gaan we opnieuw actie
voeren." En die doodsbedreigingen
dan? Vandenbosch, verontwaardigd:
„Wat moet ik dan? Onderduiken?
Daar heb ik toch helemaal geen tijd
voor."
