December hoeft niet duur te zijn
Gesprek van de Dag
Populaire plastuit
bekroond
Thanksgiving
VRIJDAG 24 NOVEMBER 2000
152
i laar
Zorreguieta en Maxima
Het moment nadert dat de vriendschap tussen kroon
prins Willem-Alexander en de Argentijnse Maxima Zor
reguieta niet langer slechts een privé-aangelegenheid
is, maar ook een staatszaak wordt. Het parlement moet
immers toestemming geven voor een huwelijk indien
Willem-Alexander zijn rechten op de troon wil behou
den. Het bezoek van Maxima's ouders aan Beatrix en
Claus kan moeilijk anders worden uitgelegd dan een
volgende, belangrijke stap op weg naar dat huwelijk.
Een aantal parlementsleden wil de staatsrechterlijke
volgorde in deze omdraaien. Zij wensen zich in dit sta
dium al te bemoeien met de partnerkeuze van de prins
van Oranje, vanwege het duistere verleden van Maxi
ma's vader, Jorge Zorreguieta. Deze was van 1976 tot
1981 onder de wrede Argentijnse junta' als (onder)mi-
nister van landbouw en veeteelt, lid van de regering. En
hoewel tegen hem sindsdien nooit een aanklacht is in
gediend, noch vervolging is ingesteld of een veroorde
ling is uitgesproken, wordt Zorreguieta toch op zijn
minst moreel medeverantwoordelijk gehouden voor de
duizenden 'vermisten' uit die roerige tijd in Argentinië.
Jorge Zorreguieta heeft geen afstand genomen van zijn
verleden, reden voor een aantal politici hem te willen
weren van een eventuele bruiloft. Hij zou zelfs Neder
land niet in mogen. De regering, zo stelt strafrechtdes
kundige mr. R. van Eist in Trouw, heeft echter geen
rechtsbasis om hem te vervolgen. Daarom zou het ka
binet de vader van Maxima niet bij een huwelijk de
toegang tot het land kunnen ontzeggen.
Maar daarmee is het laatste woord over deze kwestie
niet gezegd. Het argument dat aan Zorreguieta's han
den bloed kleeft, ongeacht zijn vrij onbetekende positie
binnen de junta, snijdt wel degelijk hout. Verder on
derzoek over 's mans werkelijke rol, zou nuttig kunnen
zijn. Het kabinet kan dan met kracht van argumenten
in elk geval een signaal afgeven dat hij niet welkom is
bij het huwelijk. Daarvoor is het nu nog te vroeg.
Vreemd genoeg wordt door sommigen ook aan Maxi
ma gevraagd om stelling te nemen. Er is echter geen
enkele reden te twijfelen aan haar democratische ge
zindheid, en op het verleden van haar vader kan zij
niet worden aangesproken. Zij hoeft daarover ook geen
verantwoording af te leggen. Dat is een onredelijke en
in feite ook ondemocratische eis, die in dit land verder
ook aan niemand wordt gesteld.
ïe/ensie
c
Winnares Moon Zijp wordt gefeliciteerd door een vriendin. Zijp is met
haar ontwerp van de plastuit een van de winnaars van de Nationale
Millennium Prijsvraag. foto anp roger dohmen
Aanvankelijk werd ze uitgelachen. Paul de Leeuw probeerde haar
er op televisie zelfs mee 'in de zeik' te zetten. Maar gisteren nam
de Amsterdamse Moon Zijp revanche. Haar kartonnen plastuit,
waarmee vrouwen staand kunnen urineren, bleek in de Nationale
Millennium Prijsvraag goed voor een hoofdprijs van honderddui
zend gulden. Bij de bekendmaking schreeuwde de winnares het
uit van vreugde en balde triomfantelijk haar vuist.
In de Haagse Ridderzaal was Zijp gisteren de enige vrouwelijke
prijswinnaar in een gezelschap van jonge uitvinders. Op initiatief
van de Stichting Nederland Cultuur Innovatie 2000 kwamen
ruim tweehonderd mensen met een idee, visie of uitvinding op het
gebied van cultuur, ondernemerschap en wetenschap. Acht inzen
ders werden bekroond met een 'themaprijs' van een ton. Van dit
bedrag, beschikbaar gesteld door de ministeries van economische
zaken en onderwijs, moet 75.000 gulden gebruikt worden voor de
verdere ontwikkeling van het ingediende project. De overige
25.000 gulden wordt beschouwd als honorarium.
De plastuit voor vrouwen kreeg de themaprijs voor export en han
del. Met het uitvouwbare kartonnen hulpstuk kunnen vrouwen
niet alleen sneller en hygiënischer maar ook comfortabeler plas
sen. Ze hebben geen last meer van vuile toiletten. Het plassen
gaat, zo oordeelde de jury, ook sneller omdat meer vrouwen tege
lijk in dezelfde ruimte kunnen urineren en zij hun broek of rok
niet helemaal uit hoeven te doen.
Volgens uitvinder Moon Zijp is er al veel belangstelling voor het
tuitje. Met de innovatieprijs wil ze het product nog verder verbete
ren en internationaal patent aanvragen. Het is de bedoeling de
plastuit ook in het buitenland te gaan verkopen.
Een andere vinding die bijzondere aandacht kreeg is de door Rick
Berkelmans uit Den Bosch ontworpen Quad Trike, een ligfiets
voor mensen met een dwarslaesie. Met dit door elektrostimulatie
aan te sturen vervoermiddel kunnen mensen met een zeer ernsti
ge handicap en belemmering zich weer in het normale verkeer be
geven. Andere bekroonde vindingen waren onder meer een inter-
netdatabase voor Nederlandse literatuur, een internetpagina voor
graffiti en hip-hop en een raceauto op zonne-energie. De prijzen
werden uitgereikt door de ministers Jorritsma en Hermans.
gpd
De laatste beelden
Bad laten vollopen, herfstig dennengeurtje erin, en dan
millimetertje voor millimetertje er inzakken. Kijken hoe
de huid onder water een paar graden roder is dan die
erboven - zo warm. Mmm. Godengenot. Wegsoezen.
Zou je het merken als je in slaap valt en onderuitzakt en
begint te verdrinken?
Ze zeggen dat je je leven als een film voorbij ziet komen
als je verdrinkt. Met in mijn neus dat kruidige dennen
geurtje komt er een vreemde gedachte in me op. Al die
uren, dagen, maanden voor de televisie: zit er daarvan
ook maar één moment in die filmDe opzijbuigende
palmen in de Thunderbirds? Bart, met zijn armen tri
omferend omhoog voor het Big Brother-huis?
Ik hoop eigenlijk van ganser harte van niet. Goeie
nieuwslezeres hoor, die Hennie Stoel, maar als die tus
sen de beelden zou zitten die in mijn laatste seconden
langstrekken, dan zou ik mooi als de wiedeweerga door-
zappen. Dan zijn mijn verkeersdiploma en de geboorte
van mijn kat toch een stukje belangrijker.
Zo zie je maar weer. Uren, dagen, maanden tv. Maar
uiteindelijk telt het niet.
Toch, misschien zijn er legio mensen die gedurende hun
laatste ademtocht liever Goede Tijden Slechte Tijden
zien dan hun eigen treurige levenssoap. Gisteren Divor
ce Court gezien? Dominique wou maar wat graag haar
drie jaren huwelijk met Eli volledig en onherroepelijk
vergeten. Stel je voor, dat dat lukt. Over tien jaar: Eli?
Wie was dat ook alweer? Over tivintig jaar: Eli? Nooit
van gehoord! En dan in die laatste splitsecond toch die
drie jaren huwelijk in breedbeeld op je netvlies.
Nog een beetje extra warm water erbij, badeendje een
zetje, en hoofdschuddend mijmeren over die Dominique
en haar Eli. Potverdikkie, zelf kan ze dat ongelukkige
huwelijk misschien wel uitwissen, maar nu zit ik er
mooi mee in mijn hoofd. Allemaal beelden die ik niet
eens heb gezien, maar die ik toch heb omdat zij er zo
nodig op tv over moest vertellen.
Stel je voor. dat door een of andere wondere speling van
hersenchemie dat de beelden zijn die ik weer zie als ik
mijn laatste adem uitblaas.
Er zit maar één ding op. Nooit verdrinken. Dus om te
beginnen: die stop eruit.
Marieke Henselmans blijft al consuminderend ruim binnen maandbudget
'Hoor wie klopt daar geld uit mijn zak', heet een van de hoofdstukken van het boek Consuminderen met kinderen van Marieke
Henselmans. Het is een verwijzing naar de bergen geld die we met zijn allen in de aanloop naar sinterklaas uitgeven. Voeg daarbij
het eveneens dure kerstfeest en de decembermaand zorgt in veel gezinnen voor een kleine financiële crisis. Maar het kan ook an
ders. Henselmans: „De maand december drukt niet meer op mijn huishoudboekje dan elke andere maand."
„Het is een ontzettende dooddoener, maar wij
richten ons meer op de sfeer van die feesten dan
op het materiële", vertelt Henselmans, naast
schrijfster ook actief lid van de stichting Zuinig
heid met Stijl. „Vooral toen mijn drie zoons, ze
zijn nu 8, 11 en 14, nog geloofden in sinterklaas.
Ik maakte in die tijd echt extreem veel werk van
het feest. Als ze de schoen wilden zetten, scho
ven we die niet zomaar onder de verwarming.
Nee, eerst een tekening en een gedicht aan Sin
terklaas, wat hooi erbij en Uedjes zingen. Niet ef-
fe snel eentje, maar er goed voor gaan zitten, met
pianomuziek erbij."
„Kinderen zijn zeker in die periode toch erg ge
richt op de cadeaus. Daarom liet ik ze elk jaar he
le stapels folders doorwerken: knip maar uit wat
je wilt hebben. Je ziet dat ze dan de eerste pagina
bijna in zijn geheel aankruisen, op de tweede nog
een stuk of vijf artikelen, op de derde pagina één
of twee en steeds minder, tot ze het moe zijn. Die
selectie gebeurt volkomen lukraak. Een paar da
gen later vraag ik dan wat ze écht willen hebben.
Dan blijven nog hooguit vijf dingen over."
„Daar ga ik een aantal zaken van kopen, maar ik
blijf wel op zoek naar de goedkoopste winkel,
naar koopjes." En ook op 5 december blijft de
sfeer het belangrijkst. „Netjes inpakken, surpri
ses, gedichten, dat zijn de dingen die de nadruk
krijgen in die hele periode. Mijn kinderen zijn
dan haast opgelucht dat sinterklaas op 5 decem-
Marieke Henselmans bij haar eigengemaakte wijn.
ber het land weer verlaat. Die cadeaus zijn dan
niet eens belangrijk meer."
Na het sinterklaasfeest volgt een andere haast
bodemloze put voor de portefeuille: het kerst
foto gpd iris loonen
feest. Gezeten naast twee vaten waarin de zelfge
maakte wijn ('van eigen rozenbottels en druiven,
de hele buurt komt zo nu en dan een flesje ha
len') staat te rijpen, vervolgt ze haar verhaal:
„Sint moet eerst een tijdje opgeduveld zijni
dat we met Kerstmis beginnen. Wij lasten a! h
minstens een weekje rust in."
Ook bij het kerstfeest is het geheim van het i
suminderen sfeer en samenzijn. „Wij propp ie
ons niet de hele middag vol met allerlei dut eïi
hapjes. Veel maken we ook zelf. We bakken ns
brood, proberen veel samen te koken en an te
taken te verdelen. Zo blijf je ook bezig in dk e
schier eindeloze dagen rond Kerstmis. Veel n l
sen weten op die tweede kerstdag dan ookt el
gekkigheid niet meer wat ze moeten doen.1 toj
trekken ze maar naar die koopzondagen op v
belboulevards en kopen een kast die ze abs e
niet nodig hebben. Dat heet dan funshoppi ks.
kopen komt bij veel mensen in plaats van h d
doen van leuke dingen."
Het is ook essentieel dingen te kopen op he iel
de moment. „Als je op zaterdag voor Kerstt I
de supermarkt gaat, staan klanten 's ochten or
vroeg te dringen voor de ingang. Om vijf uu ri;
middags is dan al het konijnenvlees dat ert di
glimmend bij lag al weg en wordt de rest alj or
prijsd. Als je het dan koopt, krijg je voor wei
geld veel lekker vlees. En als je een vriezer h gi
kun je er op nieuwsjaarsavond ook nog van m
nieten. Dat noem ik pas funshoppen."
Tolp oortjes
M.
vnsolijh
Ik werd weer eens in Hilversum uitgenodigd. Een
TV-Taxi zou me komen halen, een TV-Taxizou
me terugbrengen. Heen had ik een chauf
feurdie, met het argument 'u moet op
tijd in Hilversum zijndoor rode stop
lichten heen scheurde en via de vlucht
strook langs files vloog. Op zijn boord
computer kreeg hij door dat er zeven ki
lometer file stond bij Badhoevedorp.
'Ik weet een sluipweg achter Schiphol
langs', zei hij, 'afslag Aalsmeer, dan
tweede stoplicht links, en dan scheu
ren we zo naar de oprit van de A9.Op
die tweebaansweg achter Schiphol
langs haalde hij roekeloos in. 'Zo zijn
we eerder op tijd in de hemel dan in
Hilversum', kreunde ik. 'Gaataltijd
goed', zei hij sussend, 'er is hier zo weinig
verkeer.
Uit het feit dat ik deze column nog schrij
ven kan, begrijpt u dat ik toch in Hilver
sum ben afgeleverd en niet in de hemel.
Maar toen we de A9 bereikten stond ook
daar een file en wist de chauffeur een sluip
weg door Amstelveen waarbij hij opnieuw
vele rode stoplichten negeerde, daarbij eenmaal
een fietser de doodsschrik op het lijf jagend.
Om kwart over drie op die donderdagmiddag
was ik klaar in Hilversum. Bij de AVRO vroegen
ze of ik er bezwaar tegen had dat de taxi terug
'eventjes omreed via Amsterdam' Dan kon er
nog een tiveede programmagast mee, en spaarde
de A VRO geld. Wie was ik om daar tegen te pro
testeren?
Om kwart voor vier kwam de taxi. 'Sorry voor 't
wachten', zei de chauffeur, 'rotondetje opgebro
ken, alles staat muurvast.'In de stromende regen
gingen we op weg' 'Het ziet er niet best uit', zei de
chauffeur, 'het is een nachtmerrie op de weg.We
kropen zon beetje stapvoets van Hilversum naar
Amsterdam. Daar aangekomen worstelden we
ons door de overvolle straten. Om kwart voor zes
leverden we de man af voor wie wij 'eventjes via
Amsterdam waren omgereden.
Toen we ons aan de omklemming van Amster
dam hadden ontworsteld was het halfzeven. We
reden in een reusachtige colonne naar Schiphol.
Daar vertoefden we lange tijd in de tunnel.
Voorbij Schiphol zal 7 wel beter gaan', zei de
chauffeur. Voorbij Schiphol veranderde er niets.
Op deA4, toch een vierbaansweg, reden we in
een sukkeldrafje van zo'n tien kilometer per uur
zuidwaarts. Pas toen we de afslag naar deA44
gepasseerd waren, konden we opschieten.
Om tien over half acht was ik thuis. Let op. Om
kwart over drie had ik kunnen vertrekken. Een
tocht die je onder normale omstandigheden ge
makkelijk in drie kwartier kunt maken, had
viereneenhalf uur geduurd. Was ik in Hilversum
op de stoptrein naar Leiden gestapt dan had ik
in anderhalf uur thuis kunnen zijn.
'Onder normale omstandigheden', zei ik. Ik uitte
die woorden ook tegen de taxichauffeur. 'Me
neer', zei hij, 'die normale omstandigheden zijn
voorgoed verleden tijd.' 'Kom, kom', zei ik, 'bin
nenkort worden we verblijd met tolpoorten en
gaan we rekeningrijden.Naast mij klonk lang
durig een honend gehinnik.
Ach ja. de dame met de tolp oortjes, zoals ze on
langs in NRC Handelsblad werd genoemd, be
doelt 't vastgoed en oogt reuze voortvarend.
Maar 't verkeersinfarct is reeds te ver voortge
schreden. Zet je nu nog tolpoorten neer dan be
reik je alleen maar dat door cle daaraan verbon
den wegiverkzaamheden de files duizelingwek
kende proporties zullen aannemen.
De Britse koningin ELI
ZABETH II wil niet dat er
tijdens haar 50-jarige ju
bileum in 2002 teveel
publieke gelden aan
feestelijkheden worden
gespendeerd. Dat bleek
gisteren in Londen uit
woorden van premier To
ny Blair. Er is in de afge
lopen periode nogal wat
kritiek geweest op de
kosten die er voor en door
de Windsors werden ge
maakt. De vorstin gaat in 2002 op
toernee door het hele land, met na
me om zich op de hoogte te stellen
van allerlei burgerinititiatieven en
vrijwilligerswerk. Een echt hoogte
punt van het jubileumjaar wordt de
opening van de Commonwealth-
Spelen op 25 juli in Manchester. De
Britten zijn in juni 2002 vier dagen
achter elkaar vrij dank zij het gou
den jubileum van hun koningin.
De Groningse WETH0U j$t
K. Schuiling (VVD) isni |c
met het initiatief van ku u
naarscollectief Patchwo d
het stadhuis in te pakke h
LINGERIE. Het initiatie ha
moet de aandacht vestig e
het gebrek aan vrouwen
het college van burgemi
en wethouders van Gron j,{
gen. De wethouder vind r(j
een miskenning van dei nt
rol die vrouwen al spele ei,
de gemeentelijke organi v
Schuiling, wethoudervi r£
economische zaken, b0 nt
drukt dat hij het vang
lang acht dat vrouwen e€jei
goede inbreng hebben" ce
gemeentelijke organisat n
Amsterdamse kunsten#
hullen het stadhuis op2
cember in 1600 doorsol
nende corsetten.
Een enorme Mickey Mouse-ballon voert de jaarlijkse Thanksgiving-parade in New York aan. De Amerikanen ge
denken ieder jaar met Thanksgiving de veilige aankomst van de pelgrimvaders. foto »ap» anders krusberg 1-;
