Roemeense Daeia goedkoopste auto ter wereld
Weg en wiel
sim
IUISMAN
HYLinuni
Extra licht met visionplus
BMW met R 900 RR in rally
Neos: 'vliegend hert' van Hyundai
™1MW maakt 3-serie compleet
Holle crank is licht en toch sterk
RIJDAG 24 NOVEMBER 2000
REDACTIE PETER LODEWIJKS
Ducati ontwikkelt in hoog tempo
ie regel leiden race-succes-
tot grotere verkopen. Wal
betreft heeft Ducati het tij
e. Het merk kan terugzien
een succesvol verlopen race-
ir poen in zowel de Superbike
iee Super Sport 600 series. Zo-
Pei een grotere omzet voor ko-
/an ad jaar niet denkbeeldig is.
ukkig rust de fabriek in het
jrjj ïaanse Bologna niet op haar
elauweren, maar wordt er
g doorgegaan met verande-
en vernieuwen,
merk blijft daarbij onveran-
0 d vasthouden aan de beken-
ge L-vormige 2-cilinder blok-
a o i met desmodromische klep-
ring. En dat dit concept nog
3®l( g niet uitgemolken is, blijkt
Qh de komst van de Ducati 996
yjn )eze R is uitgerust met het
Yamaha-pas
Batavus
Batavus elektra
Tomos
100% service
meer dan 100 modellen
ipkwaliteit in tweewielers
reewielers b.v.
nieuwe Testa Stretta-blok. Op
vallende kenmerken zijn hier
het compacte, smalle motor
blok, de vloeistofgekoelde vier-
klepskoppen en gewijzigde ci
linderboring- en zuigerslagma-
ten. Vergeleken met het 996
SPS-blok, waaruit de nieuwe
'desmoquattro' is ontwikkeld,
ontstond een vermogenswinst
van liefst 13 pk, waardoor de
opgegeven fabriekswaarden nu
blijven steken bij 135 pk bij
10.000 tr/min.
De sportieve ST 4 kreeg er een
variant bij. De toermotor is vol
gend jaar ook verkrijgbaar als
ST 4S met een motorblok uit de
996-serie. Het vermogen neemt
daardoor toe van 105 naar 117
pk. Ook het motorkoppel stijgt
navenant: van 89 Nm bij 7.500
tr/min naar 98 Nm bij 7.000
tr/min. £odat de 212 kilo zware
ST 4S nu opeens beschikt over
een topsnelheid van ruim 250
kilometer per uur. En je dus di
rect de vraag moet stellen of de
ST 4S nu een sportieve toermo
tor is of een supersportmotor
met toereigenschappen.
Ook de bekende Ducati Mon
ster kreeg een vierklepsmotor-
blok en werd zodoende de
Monster S4. De S4 is uitgerust
met een 101 pk sterke motor uit
de 916-serie. Vergeleken met de
tweekleps voorganger is dit
'maxi-monster' bijna 25 pk
sterker, heeft een dertig milli
meter hogere zadelhoogte, vijf-
spaaksvelgen, gescheiden
stuurhelften en een aangepast
rijwielgedeelte uit de ST-serie.
Goedkoop zijn de motoren in
ieder geval niet. Een Monster
S4 kost 28.976 gulden, een ST
4S 32.087 gulden, terwijl voor
de racerode 996 R bijna 67 mille
moet worden neergeteld. Maar
dat zijn zaken waar de fabriek
zich geen zorgen over maakt,
omdat de hoeveelheid gepro
duceerde motoren jaar in jaar
Modeljaar 2001 in beeld
Altijd een leuk idee voor sin
terklaas: een autojaarboek.
Afhankelijk van het te beste
den budget zijn er diverse
mogelijkheden. Vandaag
twee oudgedienden.
Goedkoop en hand
zaam is al bijna 30
jaar het KNAC-jaar-
boek Alle Auto's,
dat uitgeverij De Alk
in Alkmaar op de
markt brengt. Het
kleinste auto-over
zicht biedt een ac
tuele, alfabetisch
gerangschikte op
somming van de leverbare au
to's in het lopende modeljaar.
Dat gaat aan de hand van een
rijtje (technische) gegevens
met daarbij een of twee foto's.
Die zijn overigens niet altijd
van de allerbeste kwaliteit.
Sommige hebben last van 're
sonantie' en maken een bib
berige indruk. Ook is gekozen
voor van de pagina aflopende
illustraties, waardoor er soms
wel erg veel van
een foto wordt af
gesneden.
Voorin is gelukkig
het beknopte
jaaroverzicht te
ruggekeerd. Daar
in een opsom
ming van welke
auto's er komen
en gaan. Geble
ven is de zeer uit
gebreide prijslijst,
net als de adres
sen van impor
teurs, de belastingtarieven en
het overzicht van occasion-
Tests van alle nieuwe auto's
Alle wereldmerken 1
zakcatalogus (13x18 centime
ter) heeft dezelfde omvang
(416 pagina's) als vorig jaar en
kost wederom 18,50 gulden.
Het Jaarboek van het blad Au
tovisie is al 23 jaar een be
trouwbare vraagbaak voor au
toliefhebbers. In bijna 500 pa
gina's wordt in de net ver
schenen 2001-editie het nieu
we modeljaar neer
gezet volgens de
vertrouwde formu
le. Eerst een deel
met algemene en
featureverhalen (74
pagina's), waarin
dit keer aandacht
wordt besteed aan
onder meer wielen
en banden, tuning,
racen op de com
puter en kartbanen. Daarna
volgt een deel rij-impressies
uit het gelijknamige autoblad
(118 pagina's) en tenslotte de
omvangrijke catalogus (296
pagina's). In dat laatste ge
deelte zijn de gegevens en we
tenswaardigheden te vinden
van alle auto's die bij ons op
de markt zijn. Maar ook min
der bekende automerken als
Callaway, Hawk, Ish, Luaz, Pa-
noz, Spectre,
UAZ of Wiesman
komen in dit
overzicht aan
bod.
Het Autovisie
Jaarboek geldt al
jaren als het de
gelijke naslag
werk, waar naast
alle nieuwe au
to's ook de nodi
ge bijbehorende
informatie is te
vinden, zoals alle.
kentekens, merkenclubs, be
lastingtarieven of aardige in
ternetadressen en automusea.
Voor 33,50 gulden haalt men
met deze uitgave van de Tele
graaf Tijdschriften Groep een
indrukwekkende hoeveelheid
autoleesvoer in huis.
GEENJAARLEIDEN
Hallenweg 2, lel. 071 - 5225575
(naast hoofdingang Groenoord Hallen)
Philips heeft een nieuwe lamp ontwikkeld die als vervanger
van de gewone halogeenlamp kan dienen, maar 50 procent
meer licht geeft. Deze nieuwe halogeen koplamp geeft helder
wit licht, dat vrijwel overeenkomt met daglicht en veel lijkt op
xenonlicht. Dat betekent in de praktijk bijvoorbeeld dat kop
lampen 20 meter verder schijnen. Het betekent ook dat weg
markeringen en verkeersborden betere reflecties geven.
Philips VisionPlus lampen zijn gebaseerd op de halogeentech-
nologie, maar ze geven een andere kleur licht dan traditionele
halogeenlampen. Het helder witte licht van de lampen lijkt het
meest op daglicht en werkt minder vermoeiend op de ogen.
Het concentratievermogen van de bestuurder is daardoor be
ter en het rijden in het donker is aangenamer. VisionPlus lam
pen zijn in H4 en H7 koplampen verkrijgbaar.
Heieuw
eenr
;t een uit vijf rijders bestaand
brieksteam zal BMW van 1 tot
jj met 21 januari 2001 op-
jw deelnemen aan de rally
ijs-Dakar-Cairo. De wed-
ijdvloot bestaat uit vier 90 pk
boxer-BMW motoren
n het type R 900 RR en een F
RR. De luchtgekoelde R 900
is een in cilinderinhoud te-
ggebrachte R 1150 GS, waar-
n het leeggewicht het mini-
ial toegestane startgewicht
n 190 kilogram bedraagt,
n onderweg niet droog te ko-
?n staan, kan iedere boxer
fet 54 liter brandstof meene-
i. Die hoeveelheid is ver
deeld over een hoofdtank (34 li
ter), een tank onder het zadel
(10 liter) en een tweetal zijtanks
die respectievelijk zes en vier li
ter brandstof kunnen bevatten.
Ook de succesvolle F 650 RR zal
dus weer van de partij zijn. De
75 pk sterke vloeistofgekoelde
1-cilinder weegt leeg 168 kilo
gram en kan 45 liter brandstof
meenemen, die verdeeld is over
een vijftal brandstoftanks. Om
onderweg niet te verdwalen,
wordt gebruikgemaakt van sa-
tellietnavigatie. Iedere motor
zal daarom worden uitgerust
met een aan een GPS gekoppel
de 'Rallye Tripmaster'.
FIETSSTROOK redactie: Theo van der Kaaij BLIK IN HET VERLEDEN
Internet: www.autonl.cam/geenjaar.
Autotext: pag. 200. Onze occasions op internet
foto greenib
Rijplezier stond voorop bij de ontwikkeling
van de Hyundai Neos, een afkorting voor
New Evolution Open Sportcar. De Neos is
een compacte, open tweezitter, met opval
lende kenmerken als vleugeldeuren, ver
buiten de carrosserie stekende voorwielen,
achterwielaandrijving en een sequentiële
automatische 6-versnellingsbak.
Volgens Hyundai heeft de Neos 'de klassie
ke stijlelementen van een roadster'. Daarbij
ziet hij er echter ook heel futuristisch uit.
Als je hem recht in de ogen kijkt en de vleu
geldeuren staan open, is het net of er een
reuzen-insect op je afkomt vliegen.
In de spitse neus van het 'vliegende Kore
aanse hert' zit een door Hyundai zelf ont
wikkelde 2.0 liter motor met 16 kleppen,
die goed is voor 250 pk. In combinatie met
de -volgens Hyundai- uitstekende ge
wichtsverdeling levert dat een 3,82 meter
kort autootje op met bovengemiddelde dy
namische kwaliteiten. Op de autotentoon
stelling van Parijs, die kort geleden plaats
vond, werd de nieuwe concept voor het
eerst aan het publiek getoond.
De Neos (3,83 meter lang, 1,84 meter breed
en 1,03 meter laag) is de opvolger van de al
even sportieve en bijzondere Euro 1, die
eind jaren negentig bewondering oogstte
op diverse autoshows, onder andere onze
eigen AutoRAI in Amsterdam. Het grootste
verschil tussen beide prototypes is dat de
Euro 1 door het in Frankfurt gevestigde
ontwikkelingscentrum van Hyundai werd
ontwikkeld, terwijl de Neos een creatie is
van Hyundai's designstudio in Japan. Zo
doende was de Euro 1 een vrij realistisch
prototype, waarvan de huidige en toekom
stige coupé-modellen van Hyundai profite
ren. Daarentegen is de Neos een absoluut
compromisloze conceptcar, waarvan de
toekomst onduidelijk is. Meestal komt een
dergelijk gewaagd ontwerp niet verder dan
de status van blikvanger op autotentoon
stellingen.
BOEKEN
Toen Renault vorig jaar een 51-procents aandeel in het
Roemeense Dacia kocht, moest de Franse autofabrikant
daar 795 miljard lei voor neertellen. Maar dat bedrag zei
meer over de economische chaos in Roemenië dan over
de waarde van Dacia. Want 795 miljard lei was niet meer
dan 316 miljoen francs, amper 100 miljoen gulden.
BOEKAREST CEES VAN ZWEEDEN
Van alle Oost-Europese landen
is Roemenië het grootste zor
genkind. Het land liep in de ja
ren '90 alle ziektes op die be
stonden, van mega-inflatie tot
recessie. Dit jaar werd het zelfs
voorbijgestreefd door het arme
Bulgarije, dat plotseling zijn
economische groei tot meer
dan 5 procent zag zwellen.
Roemenië heeft een belabberde
infrastructuur, een cultuur van
corruptie, een wetgeving die
buitenlandse investeerders af-
schrikt. Zijn economie kroop
dit jaar uit een diep dal om
hoog, maar groeit niettemin
met minder dan 2 procent.
Toch is er één lichtpuntje en
dat heet Dacia.
Dat er een aureool boven dit
automerk is komen te hangen,
wordt door Roemenen zelf als
een klein wonder beschouwd.
Zelfs Roemenen die voor Dacia
werkten, geloofden nauwelijks
meer in de toekomst. „Dacia
zou al lang dood en begraven
zijn geweest als Renault het niet
had gekocht", zegt Radu Hetco,
die voor het illustere automerk
de public relations mag doen.
Dacia was onder het commu
nisme wat de Trabant voor
Oost-Duitsland was, de Lada
voor de Sovjet-Unie en de Sko
da voor Tsjechoslowakije - een
grap. Er was zelfs een versie
met een verwarmde achterkant,
opdat de duwers in de winter
geen koude handen kregen.
Onder Roemenen was de Dacia
echter een gewild artikel, al was
het alleen maar omdat het de
enige auto was die zij van hun
dictator mochten kopen (zelf
bezat Ceausescu een vloot
Buicks). Dacia's waren mis
schien niet erg goed, ze waren
ook niet duur.
Toen Renault het merk kocht,
was de fabrikant vastbesloten
niet de fout te maken die bij
voorbeeld Volkswagen maakte.
De Duitse autoboer haalde zich
in Mexico, waar iedereen Kever
rijdt, de woede van de consu
ment op de hals door een on
betaalbare opvolger op de
markt te brengen. De nieuwe
Kever (New Beetle) had alles:
airbags, ABS, airconditioning.
Maar hij had ook een prijs die
het budget van een Mexicaan
In de jaren tachtig was Dacia gewoon te koop in ons land als een 'opgeleukte' Renault 12. foto archief
ver te boven ging.
Doel van Renault was een revo
lutionair model voor de derde
wereld, een auto zonder airbags
en ABS maar ook zonder ver
warmde achterkant. Het motto:
goedkoop, maar toch niet
slecht.
„Kijk, tachtig procent van de
auto's op deze wereld wordt
verkocht in West-Europa en
Noord-Amerika", zegt Hetco.
„Voor de rest van de wereld
wordt eigenlijk geen auto ge
maakt. Aan die vraag willen wij
gaarne voldoen."
De Super Nova die Dacia lan
ceerde, doet 4.500 euro, minder
dan 10 mille. Maar wie er in
Nederland een stuk of wat wil
aanschaffen, moet ze wel in
Roemenië gaan halen (20 uur
per auto, met een Dacia iets
meer). Want de Super Nova
wordt vooralsnog alleen in het
minder bedeelde deel van de
aardkloot aangeboden.
Hoe super is de Super Nova ei
genlijk? Volgens pr-man Hetco
behoorlijk super. De auto ziet
er misschien een beetje uit als
een tupperwaredoos, maar on
der de motorkap zit een heuse
Clio-motor en de versnellings
bak komt van de Laguna 2.
De motor en versnellingsbak
zijn de enige onderdelen uit
Frankrijk. De rest wordt ge
maakt bij Dacia in Colibasi, een
oord ten noorden van Boeka
rest. Daar werken 26.000 men
sen voor 200 gulden per maand
(per persoon, dat wel), een aan
tal dat de komende jaren nog
met eenderde moet worden te
ruggebracht.
Hetco weigert echter lacherig te
doen over de Super Nova. Voor
de echte liefhebber, zegt hij,
zijn er zelfs nog twee duurdere
versies. Er is een Super Nova
Rapsodie, die als extra een ra
dio heeft. En voorts is er het ab
solute topmodel, de Super No
va Clima, die airconditioning
heeft. Voor die laatste versie
moet echter wel 5.500 euro
worden neergeteld.
Dat tien jaar na de val van het
communisme 60 procent van
het Roemeense wagenpark nog
uit Dacia's bestaat, zegt volgens
de pr-man wel iets over de le
gendarische kwaliteit van het
merk. „Renault was zo gechar
meerd van ons laatste model
dat ze de Super Nova daarvan
heeft afgeleid", glimt hij.
Maar het hoge Dacia-gehalte
op de Roemeense weg zegt mis
schien nog meer over de tech
nische vaardigheid van de Roe
meense automobilist. „Iedere
Roemeen", geeft Hetco toe,
„kan een Dacia repareren".
verduren, bijvoorbeeld als de
fietser op de pedalen gaat
staan. Met hulp van een com
puter werd berekend hoeveel
metaal uit het binnenste van de
crank verwijderd kon worden,
zonder dat dit afbreuk deed aan
sterkte en stijfheid.
Shimano veranderde aan de
nieuwe crankstellen tevens de
wijze van bevestiging aan de
bracketas. Gebruikelijk is dat de
uiteinden van deze as vierkant
zijn en dat er vierkanten uitge
spaard zijn in de cranks. Nieuw
is dat de vierkanten zijn vervan
gen door kleinere achthoeken.
Hollowtech omvat de volgende
typen crankstel: XTR, Deore XT,
Deore LX, Deore, Dura-Ace, Ul-
tegra en de 105-onderdelen-
groep. Allen zijn los verkrijg
baar bij Shimano-dealers.
Wedstrijdrijders zijn vaak gram
men jagers. Ze willen hun fiets
zo licht mogelijk, maar weer
niet zo licht dat het metaal gaat
buigen. Dave Wiens, wedstrijd
rijder op mountainbike zegt er
over: „Het is verbluffend dat ze
een crank lichter en tegelijker
tijd sterker kunnen maken. Elke
keer dat een crank buigt, verspil
je energie en dat is iets wat off
road-renners niet kunnen ge
bruiken
gei -
et,
jve :t de komst van de nieuwe
npact is de 3-serie van BMW
volledig vernieuwd. De reeks
itaat daarmee uit de sedan,
coupé, de touring, de ca-
olet en de compact. Net als
voorganger gaat het bij de
mpact om een 3-deurs auto
grote achterklep. An-
's dan voorheen is de auto
volledig gebaseerd op de
igste generatie, waarvan de
lo wielbasis, wielophanging
en interieur overneemt. De
compact is echter 28 centime
ter korter dan de sedan. Boven
dien valt de auto op door zijn
afwijkende styling.
De 3-serie Compact komt aan
het begin van de zomer van
2001 op de markt als 316 ti met
een nieuwe 1.8 liter motor, en
als 325 ti met de bekende 192
pk sterke 6-cilinder. Prijzen en
uitvoeringen worden dan be
kendgemaakt.
Het Techniek Museum in Delft
start woensdag een tentoonstel
ling over uitvinder-ondernemer
Hub van Doome. Hij was de
grondlegger van het enige suc
cesvolle personenautomerk dat
Nederland heeft gekend en staat
dan ook bekend als 'de vader
van Daf'. Van Doorne's techni
sche ontwerpen kenmerkten zich
altijd door originaliteit en pro
bleemoplossend denken. Zijn
misschien wel belangrijkste uit
vinding was de variomatic, een
traploze automatische schake
ling zonder tandwielen, die be
kend is geworden als het 'pien
tere pookje'. Maar ruim vóórdat
snel vooruit, dat ze lij
ken te vliegen.
Op een oude stadsfiets
is nog wel eens een
massief stalen crank-
stel te vinden. Nu
wordt op vrijwel alle
soorten fietsen het veel
lichtere aluminium
toegepast. Om nog
gewicht te bespa-
De vleugels van
arenden zijn als
deuren zo groot en
toch zijn hun slagpennen hol.
Een ram deelt rammen uit met
holle hoorns en zelfs de neus
hoorn verdedigt zich met een
reuzenwapen op zijn kop dat
niet massief is.
Als de natuur zó in elkaar zit,
dan kunnen we onze massieve
crankstellen ook wel hol maken
van binnen, moet fabrikant Shi
mano hebben gedacht, en in
troduceerde Hollowtech. Met
zijn crankstel hoeft de fietser
geen klappen uit te delen op
het fietspad, maar zeker wed-
het beroemde Dafje 600 in 1958
het levenslicht zag, werd 'me
neer Hub' al erkend als belang
rijke pionier van de vaderlandse
industrie. Samen met zijn broer
Wim bouwde Van Doorne in de
jaren '30 aanhangwagens en op
leggers. Na de Tweede Wereld
oorlog breidden zij het produc
tieprogramma flink uit en maak
ten hun merk Daf (van Doome
Automobiel Fabriek) tot een van
de belangrijkste vrachtwagen
producenten, terwijl zij ook met
hun opzienbarende Daf 600 aar
dig aan de weg timmerden.
In het kader van de tentoonstel
ling staan ook twee speciale da
gen gepland. Op zondag 10 de
cember staat de beroemde Daf
personenauto centraal. Dan rijdt
er een Daf-stoet door Delft, zijn
er speciale rondleidingen en een
ruilbeurs met Daf-automobilia.
Volgend jaar (waarschijnlijk op
11 maart) komt er ook een mili
taire Daf-dag, gewijd aan de his
torische legervoertuigen van het
Nederlandse merk. De tentoon
stelling duurt tot 1 mei 2001 en
is te bezoeken van dinsdag tot
en met zaterdag van 10 tot 17
uur en op zon- en feestdagen
van 12 tot 17 uur. Een kaartje
kost 5 gulden.
foto tm delft
De holle crank van Shimano heeft
een betere bevestiging aan de as.
foto shimano
ren op racefietsen en moun
tainbikes holde Shimano een
serie crankstellen uit. Probleem
daarbij is dat naarmate het ge
wicht van metaal afneemt, ook
de sterkte vermindert. Juist de
prnte krarhtpn te
