De verborgen kracht van runen Geloof Samenleving Handtekeningenactie kerken tegen 'kil' asielbeleid van rijk Israëlische opperrabbijn Meyer Lau bij viering jubileum in Amsterdam Oecumene Oostenrijk lijdt onder herdenkingsruzie VRIJDAG 24 NOVEMBER 2000 VANDAAG I Vandaag 428 jaar geleden, op 24 november 1572, stierf de Schotse kerkhervormer John Knox. Ge wijd in de rooms-katholieke kerk koos hij in 1546 voor het predikantschap bij hervormings gezinde edelen in het kasteel van St. Andrews. Na de verovering van het kasteel werd Knox veroordeeld tot de galeien in Frankrijk. Negentien maanden later kwam hij vrij, en begon meteen weer te prediken. Knox was dermate fanatiek dat zelfs de bepaald niet gematigde Zwitserse her vormer Johannes Calvijn hem vroeg zijn kalmte te bewaren in de bestrijding van het rooms-katholicisme. Dominicanen herdenken op 24 november de Martelaren van Vietnam. Het betreft meer dan honderd mensen, waar onder 96 Viëtnamezen en 26 dominicanen, die tussen 1736 en 1862 stierven voor hun geloof. 'Leken missionarissen van 21ste eeuw' Vaticaanstad Leken zijn de missionarissen van de 21e eeuw. Onder dat motto komen vanaf morgen zeshonderd mensen uit de hele wereld in het Vaticaan bijeen voor een conferentie over het 'christelijk getuigenis in het nieuwe millennium'. Eeuwen lang zijn leken in de Rooms-Katholieke Kerk als 'tweederangs gelovigen' behandeld. Dankzij het Tweede Vaticaans Concilie eind jaren zestig is daaraan een einde gekomen, aldus de Poolse bisschop Stanislaw Rylko van de Pauselijke raad voor de leken. Oprichters van RK lekenbewegingen nemen aan het congres deel, onder wie Chiara Lubich van de Focolare-beweging. Voor het eerst zijn er ook deelnemers uit Rusland, Oekraïne, Georgië, Litouwen en Letland aanwezig. Geen animo voor eigen bisschoppen lunteren De Gereformeerde Kerken voelen nog steeds weinig voor de invoering van het bisschopsambt. Vijf jaar geleden op perde de gereformeerde oecumene-expert prof. dr. L. Koffeman de gedachte dat een gereformeerde bisschop wellicht een rol zou kunnen vervullen bij de belichaming van de kerkelijke een heid. Op de onlangs gehouden synode in Lunteren bleek dat de gereformeerden daar nog niet erg warm voor lopen. Wel heeft een synodecommissie gezegd dat een studie over het bis schopsambt 'zeer zinvol' is en het gereformeerde synodebe- stuur de opdracht gegeven het belang van zo'n studie te beplei ten binnen het SoW-bestuur. Cantatedienst in Pieterskerk leiden Cantate 131 van Johann Sebastian Bach Ausder Tiefen rufe Ich, Herr, zu dir) staat zondag 26 november centraal in een cantatedienst in de Leidse Pieterskerk. Dit jeugdwerk ademt vanuit een somber perspectief verlangen naar hoop en bevrij ding. De cantate wordt uitgevoerd door de COV Ex Animo en het Randstedelijk Begeleidingsconcert onder leiding van Wim de Ru. De dienst, waarin Ad Alblas voorganger is, begint om 19.00 uur. BEROEPINGSWERK NEDERLANDSE HERVORMDE KERK Beroepen: te Gemert-Boekel. mw FJ. Vrijlandt-Postma te Breda, die dit beroep heeft aangeno- GEREFORMEERDE KERKEN Beroepen: te Krimpen a/d Ijssel, G. den Hartogh te Werkendam, die dit beroep heeft aangeno men; te Sint Michielsgestel- Schijndel (SoW), GJ. de Bruin te Oegstgeest, die dit beroep heeft aangenomen. GEREFORMEERDE GEMEENTEN Bedankt: voor Nieuwdorp, A.J. Gunst te Benthuizen. Volgens de Dikke van Dale zijn runen geheime en magi sche Oud-Germaanse schrifttekens. Het woordenboek vermeldt ook dat de nazi's runentekens gebruikten. Het bekendst is het SS-teken. Ondanks dat besmette verle den verschijnen er tegenwoordig nog steeds tal van eso terische boekjes over runen, worden er cursussen, work shop en lezingen gegeven en zijn er, naar het schijnt, steeds meer mensen die de runen raadplegen. hilversum anp amsterdam onno van t klooster In een relatief kleine new age- winkel in Amsterdam, tussen allerhande parafernalia, gaf af gelopen dinsdagavond ora kelduider Sonja Muller een workshop over 'runen'. Sonja gebruikt de tekens om de deel nemers in haar workshop iets over hun toekomst te vertellen. „Pak het zakje in je ene hand en woel met je vingers van je an dere hand door de steentjes. Pak pas een steentje als je voelt dat die vanzelf een beetje tus sen je vingers blijft haken. Trek er zo twee of drie." Sonja Mul ler, een zakenvrouw van 60 uit het oosten van Nederland, kijkt de aanwezigen in new age-win kel De Drakekop veelbeteke nend aan. Een van de negen aanwezigen trekt namelijk de 'hagalaz' steen. Het is een plat kiezelsteentje waarop met stift runentekens zijn aangebracht. Hagalaz - een H met een schui ne dwarsstreep - staat voor tweespalt en 'een grote veran dering'. .Alweer", verzucht Sonja. De vrouw in kwestie is inderdaad niet de eerste die een rune trekt met veranderingen als hoofdmotief. „Vrijwel iedereen in de kleine ruimte sta;at op het punt van een drastische ommekeer in zijn leven. Het is ongelofelijk. Toch maak ik het wel vaker mee. Blijkbaar is het niet toe vallig dat juist mensen met een zelfde soort toekomst naar een bijeenkomst van mij komen." Muller is al jaren doende met runen, maar daarnaast ook met andere orakelsystemen, zoals de tarot en I Tjing. Het zijn oer oude middelen om het oordeel, de wil of de bedoeling van bo venmenselijke machten te pei len. Chinezen, Indiërs, Sume- riërs, Egyptenaren Grieken en Romeinen: ze kenden allemaal hun eigen orakels. Beroemd in het Westen is het oude Griekse orakel van Delphi. De Romei nen voorspelden de toekomst uit de ingewanden van de offer dieren of zagen van alles in de vlucht van vogels. Runen horen bij de Oud-Ger maanse volkeren, zoals de Kel ten. Voor die ook maar enige vorm van geschreven taal beza ten, maakten ze gebruik van symbolen die ze in steen of hout krasten. In Zweden zijn veel voorbeelden gevonden van dergelijke inscripties. Hoever ze teruggaan in de tijd is nog niet definitief vastge steld. De ene bron zegt vier honderd jaar na Christus, de ander driehonderd jaar voor Christus en weer een andere gaat zelfs 1.300 jaar terug. Maar zoals wel vaker kleeft er aan de notie 'oud', in ieder geval, de gloed van wijsheid en mysterie. Wat we feitelijk weten van de runen, komt in hoofdzaak uit vondsten van archeologen en enkele geschriften van de Ro meinen. Maar daarna wordt het wazig. „Het woord runen komt oorspronkelijk van het Ger maanse raunen, wat fluisteren of geheim betekent", schrijft Sonja Muller in het door haar eigen uitgeverij (Muller Produc tions) gemaakte boekje 'Runen en Ogham als orakelteken en talisman'. De Engelse schrijver Ralph W.V. Elliot daarentegen schrijft in zijn 'Runes: An introduction', dat het woord afstamt van het woord 'Runa', dat staat voor 'geheim mysterie'. Hoe meer bronnen, hoe onduidelijker de geschiedenis wordt. Maar wat het ook is, buiten hun functie als letters, schrijven veel men sen verborgen krachten toe aan de runen. Sonja Muller gaf afgelopen week een lezing over runentekens. Voor haar liggen een aantal stenen met runen er op. „Er zijn zakenmensen", vertelt ze, „die voordat ze een vergadering ingaan even de runen raadplegen." FOTO UNITED PHOTOS DE BOER ROB HENDRIKS „Er zijn zakenmensen", zegt Sonja, „die voordat ze een ver gadering ingaan even de runen raadplegen. Je weet dan bij voorbeeld of je een vijandige omgeving zult aantreffen en hoe je je daar het beste op kunt voorbereiden." De echte runologen houden het volgens de altijd kritische Stich ting Skepsis niet voor aanne melijk dat runen naast hun klankbetekenis ook een diepe re, mystieke betekenis hebben. „Speculaties daarover kwamen pas in omloop toen de runen in onbruik raakten, eind negen tiende eeuw", stelt de Stichting. Vooral begin twintigste eeuw werd in Duitsland flink gespe culeerd over de magische krachten van runen. Grondlegger van deze mystieke, ultra-nationalistische en racis tische runen-interpretatie was de Oostenrijkse mysticus Guido von List. „Zijn wereldbeschou wing zei dat de Germanen een godsdienst hadden beleden, die hij het Wodanisme doopte", meent Skepsis. „Deze was ge baseerd op het geloof in reïn carnatie en het bestaan van een alomvattende wereldgeest. Von List interpreteerde runen aan de hand van kennis die hij deels zei te ontvangen via paranor male wegen." Het werken met runen door he dendaagse 'orakelduiders' is nog steeds vaak gebed in een holistische wereld- en mens beeld. Al hoort daar bij bijvoor beeld Sonja Muller geen ras senleer bij. Maar net als Von List zegt Muller dat haar uitleg van de runen voor een groot deel stoelt op intuïtie en para normaal verkregen ingevingen. Maar eigenlijk is het woord paranormaal niet juist", zegt ze. „Iedereen heeft paranormale vermogens. Alleen sommige mensen hebben geleerd hoe ze die bronnen bij zichzelf kunnen aanboren." Na een pauze in haar workshop geeft Sonja de meeste deelne mers de kans een paar stenen te trekken. Geroutineerd vertelt ze vervolgens wat de steen in kwestie betekent, plus waarom de persoon in kwestie die heeft getrokken. Rietje van der Valk, die new age-winkel De Drakekop runt en Muller heeft uitgenodigd, is aan de beurt. „Eerst wil ik je even magnetiseren", zegt Sonja Muller. Een aantal vrouwen be gint te lachen, want ze weten dat Rietje daar niet zo van houdt. Wanneer ze Rietje toch onder handen krijgt, schijnt één van de vrouwen in het publiek Riet je op mediamieke weg te be schermen. Sonja vraagt of ze op wil houden, terwijl sommige andere deelnemers zich afvra gen 'waarmee ze dan wel moet ophouden'. „Truttenbol", zegt ze gemoedelijk, „je kan haar niet loslaten hè." De hilariteit is inmiddels niet van de lucht. „Het was een heel bijzondere avond", fluistert één van de deelneemsters aan het eind. Sonja beaamt dat. De runen hadden het al voorspeld. londen anp Joodse gemeente bestaat 365jaar wenen anp amsterdam anp leeuwarden anp Kerken, hindoe- en islamitische groeperingen en maatschappe lijke organisaties in Friesland zamelen eind december hand tekeningen in tegen het steeds killere asielbeleid. De petitie zal in februari aangeboden worden aan de Tweede-Kamercommis sie van Justitie. „De mogelijkheden voor sport en recreatie op asielzoe kerscentra worden terugge draaid, de crèches dreigen ge sloten te worden en bij de eer ste afwijzing krijgen vluchtelin gen ook al geen Nederlandse les meer. Dat is niet accepta bel", zegt voorzitter D. Staven- ga van de Friese Raad van Ker ken. De handtekeningenactie is een initiatief van het platform 'Vluchtelingen Welkom'. In het platform zitten vertegenwoor digers van de Friese Raad van Kerken, religieuze en maat schappelijke organisaties. Het Platform is opgericht na de problemen met het AZC in Kollum vorig jaar. Veel mensen uit de omgeving waren er toen van overtuigd dat de moorde naar van Marianne Vaatstra ge zocht moest worden in het AZC. Een bijeenkomst over de permanente vestiging van een vluchtelingencentrum in Kol lum liep toen uit de hand. Opperrabbijn Meyer Lau van Israël woont zondag in Amster dam een bijzondere synagoge- dienst bij ter gelegenheid van het 365-jarig bestaan van de joodse gemeente in de stad. Het is het tweede bezoek van de op perrabbijn aan Nederland. Lau zal tijdens de herden kingsdienst in de Raw Aron Schuster Synagoge aan het Ja cob Obrechtplein een toe spraak houden. Voorzitter D. Simon van de joodse gemeente Amsterdam verwacht dat de sjoel met 700 bezoekers hele maal vol zal zitten, zo zei hij gisteren. Het Amsterdams Sy nagogaal Koor en de orthodoxe oppervoorzanger prof.dr. H. Bloemendal verlenen hun me dewerking aan de bijeenkomst. Lau werd in 1993 op 56-jarige leeftijd gekozen tot opperrab bijn van de asjkenazische joden in Israël, de joden van Oost-Eu- ropese afkomst. Tegelijkertijd werd de vier jaar jongere Eliya- hu Bakshi Doron gekozen tot opperrabbijn van de sefardi sche joden, die uit het Middel landse Zeegebied afkomstig zijn. De eerste had de steun van de Arbeiderspartij, de tweede van de orthodoxe Shas-partij. Eind april 1998 woonde Lau in de Portugese synagoge in Amsterdam een bijzondere vie ring bij ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van de staat Is raël. „Onze eeuwigheid is niet te betwijfelen als we vasthou den aan de traditie", zei hij toen. Ook riep hij de duizenden jonge mensen in herinnering die zich hebben opgeofferd voor de staat Israël. Lau was in 1993 de eerste Is raëlische opperrabbijn die paus Johannes Paulus II ontmoette. Ze spraken daarbij in het Pools met elkaar. Lau is afkomstig uit Krakow, de paus uit het nabij gelegen Wadowice. De opper rabbijn reageerde eind maart van dit jaar teleurgesteld op het bezoek dat de paus bracht aan het holocaustmuseum Yad Vas- hem in Jeruzalem. Lau had ver wacht dat de paus daarbij de medeverantwoordelijkheid van de Rooms-Katholieke Kerk voor de jodenhaat in de Tweede We reldoorlog had erkend. een 'onvriendelijke daad' van de protestanten als die rooms- katholieken uitnodigen aan het avondmaal deel te nemen. Op de vraag hoe het nu ver der moet met de oecumene had Eder, een conservatieve bis schop, geantwoord: „We moe ten even pauzeren. Dat kan geen kwaad." De protestantse kerken had den eerder openlijk geprotes teerd tegen 'vernederingen die oecumenisch gezinde collega's moeten ondergaan, tegen laag- dunkende opmerkingen over onze kerken en tegen een wei nig collegiale vorm van oecu mene'. Aanleiding voor het pro test was de schorsing door Eder van deken Peter Hausberger. Die had samen met een metho distenpredikant een eucharis tieviering geleid. De protestantse kerken in Oos tenrijk zijn kwaad op de rooms- katholieke bisschop G. Eder van Salzburg. Die had vorige week een verzoek van de regering van de deelstaat Salzburg afgewe zen om voor de slachtoffers van de treinramp in Kaprun een oe cumenische dienst te houden. In plaats daarvan was er een rooms-katholieke dienst in de kathedraal van Salzburg. Ook de lutherse bisschop van Salz burg, Herwig Sturm, had Eder om een oecumenische dienst gevraagd, die niet in de kathe draal, maar in een concertzaal had moeten worden gehouden. De politiek moet zich niet met mijn zaken bemoeien, zei Eder gisteren in het weekblad News. Verder noemde hij het WEEROVERZICHT BUITENLAND Weersvooruitzicht HWS Geldig tot en met vrijdag. Noorwegen: Minder wind en in het noorden eerst nog opklaringen. Verder vooral in het zuiden veel regen, naar het noorden toe en in de bergen over gaand in sneeuw. Maxima landin waarts rond nul, aan de kust in het zuiden en westen rond 8 graden. Zweden: Wolkenvelden, soms enkele opkla ringen, maar ook hier en daar regen of motregen, in het noorden over gaand in sneeuw. Minder wind. In het zuiden maxima rond +6 graden, in het noorden eerst nog -8 graden, vrijdag minder koud: -2 graden. Finland: Meest bewolkt en eerst alleen in het zuiden regen of sneeuw, geleidelijk breidt de neerslag zich naar het noorden toe uit. Afnemende zuid oostenwind. Middagtemperatuur uiteenlopend van +3 graden in het zuiden tot -8 in het noorden. Denemarken: Wisselend bewolkt met van tijd tot tijd buien of regen. Middagtempera tuur omstreeks 7 graden. Engeland, Schotland, Wales, Ierland: Half tot zwaar bewolkt en van tijd tot tijd buien, maar minder wind. Vrijdag eerst droog met zon, later weer regen. Maxima uiteenlopend van een graad of 8 in het noorden van Schotland tot 11 graden in het zuiden van Engeland. België en Luxemburg: Vanuit het zuiden veel bewolking, gevolgd door perioden met regen. Middagtemperatuur rond 11 gra den, in de Ardennen wat lager. Noord- en Midden-Frankrijk: Overwegend bewolkt en perioden met regen. Vooral in het westen veel neerslag. Maxima rond 11 graden. Zuid-Frankrijk: Van tijd tot tijd en perioden met re gen. Lokaal veel neerslag. Eerst aan de westkust een stormachtige noordwestenwind. Middagtempera tuur tussen 12 en 15 graden. Spanje: Flinke buien met onweer, veel neer slag en langs de Golf van Biskaje veel wind. Vrijdag iets droger. Maxi ma van een graad of 11 in het noor den tot tegen de 20 in het uiterste zuiden. Portugal: Vooral in het noorden en midden eerst nog veel buien met kans op onweer. Later vrijdag iets droger, maar nog wel veel wolken. Middag temperatuur meest tussen 14 en 18 graden, Mallorca, Ibiza, Menorca: Bewolkt en enkele buien met kans op onweer. Vrijdag geleidelijk droog en meer zon. Middagtemperatuur omstreeks 18 graden. Marokko: Westkust: Wolkenvelden enkele re gen- of onweersbuien. Maxima tus sen 16 en 21 graden. Tunesië: Donderdag eerst nog zon en droog. Later meer bewolking en vooral in het noorden enkele regen- of on weersbuien. Maxima 18 graden in het noorden en 23 meer naar het zuiden. Madeira: Wolkenvelden, ook af en toe zon en vooral donderdag kans op een bui. Middagtemperatuur rond 20 gra den. Canarische Eilanden: Aan de zuidkant van de eilanden flink wat zon. Aan de noordzijde meer wolken en vooral donderdag kans op een bui. Maxima tussen 20 en 24 graden. Duitsland: Wolkenvelden, naast wat zon, ook hier en daar enkel buien. Maxima tussen de 7 en 10 graden. Oostenrijk: Eerst nog nu en dan zon en meest droog. Vrijdag vanuit het zuidwesten meer bewolking, gevolgd door flink veel regen, boven de 1500 meter overgaand in sneeuw. Maxima in de dalen tussen de 8 en 11 graden. Zwitserland: Vanuit het zuidwesten toenemende bewolking en regen, boven de 1200 meter overgaand in sneeuw. Vooral aan de zuidkant van de Alpen veel neerslag. Middagtemperatuur in de dalen eerst 10 graden, later dalend naar 7 graden. Hongarije: Nu en dan zon en droog. Kouder met een middagtemperatuur van ongeveer 12 graden in het westen tot 6 graden in het oosten. Italië: Vanuit het noorden opnieuw buien met kans op onweer. Vooral in het noorden veel neerslag, in het zuiden eerst nog zon. Middagtemperatuur van een graad of 8 in het noorden tot 20 graden op Sicili. Corsica en Sardinië: Vanuit het noordwesten meer bewol king, gevolgd door buien mogelijk met onweer. Vooral op Corsica veel regen. Maxima eerst 18 graden, la ter 15 graden. Griekenland en Kreta: Wisselend bewolkt en enkele regen- of onweersbuien, vooral in het wes ten. In het oosten meer zon. Maxi ma uiteenlopend van 15 graden in het noorden tot rond 19 graden op Kreta. Malta: Eerst nog zon en droog. Later op vrijdag toenemende kans op buien. Middagtemperatuur rond 20 gra den. Turkije en Cyprus: Perioden met zon en eerst op Cy prus nog enkele buien, misschien met onweer. Maxima uiteenlopend van een graad of 16 rond de Dar- danellen tot 20 op Cyprus. ZATERDAG 25 NOVEMBER 2000 Zon- en maanstanden Zon op 08.18 Zon onder 16.35 Maan op 07.19 Maan onder 16.45 Waterstand IJmuiden Katwijk Hoog 02.58» 15.19 2.31 *14.52 Laag 10.45 23.26 10.26 23.07 Weerrapporten 23/11, 07.00 uur: LEIDSCH DAGBLAD (Opgericht 1 maart 1860) adk onweer W warmtefront sneeuw koufront hagel l lagedruk windrichting H hogedruk kantoor Rooseveltstraat 82 071-5356 356 Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden abonneeservice Abonnementen 071-5128 030 Geen krant ontvangen? Bel voor nabezorging: Ma. t/m/vr. 18.00-19.30 uur en Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-5128 030 directie B.M. Essenberg, W.M.J. Bouterse (adjunct) J. Kiel (adjunct) hoofdredactie J.G. Majoor, T. van Brussel (adjunct) L.F. Klein Schiphorst (adjunct) H. Schneider (adjunct) redactie A. Maandag, chef eindredactie algemeen T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en Veenstreek D C. van der Plas, chef eindredactie regio J. Rijsdam, chef redactie kunst W Spierdijk, chef sportredactie E. Straatsma, chef redactie Regio Leiden R.I.M. van der Veer, chef redactie Duin- en Bollenstreek W.F. Wegman, chef redactie Leiden zonnig 19 temperatuur -1000- luchtdruk in hecto pascal «talou sneeuw o1 -5 -13 3.0 Bangkok zwaar bew n3 27 21 0.0 dünchen hall bew zo 2 6 3 8.0 Buenos Aires licht bew n 25 19 20 Nice regen z 5 14 11 0.0 Casablanca half bew. w 20 14 0.0 Oslo regen o 2 4 4 13.0 Johannesburg zwaar bew. n2 19 8 0.0 Parijs regen zo 3 9 8 14.0 Los Angeles onbewolkt ver 2 17 11 0.0 Praag zl 8 1 6.0 New Orleans zwaar bew w 0 12 1 0.0 Rome licht bew o 1 17 6 0.8 New York hcht bew. w 1 -2 00 Split zwaar bew n 1 19 10 08 Tel Aviv half bew o 2 23 11 00 Stockholm zwaar bew. zo 5 8 7 00 Tokyo licht bew. no 13 7 0.0 Warschau half bew. zo 2 7 3 0.2 Toronto licht bew. nw 3 -1 -10 0.0 Wenen zwaar bew. ver. 10 2 0.0 Tunis licht bew. z 2 20 10 4.0 Zürich zwaar bew. n2 9 4 0.8 Vancouver zwaar bew o 3 9 -1 0.0 K E N H U I ongevallendienst Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag. Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonden feestdagen). Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag. Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst. inlichtingen bezoekuren ziekenhuizen Diaconessenhuis: tel. 071-5178178. Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545. Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131. Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2000 | | pagina 14