Leiden Regio
Ziekenfonds nog steeds een toevlugt in den nood
Blindelings vertrouwen op de klimwand
•<>ot tekort aan Adviesronde in Burgemeesters- en Professorenwijk
dnjfsruimte Politie op 'inbrekerspad'
Veertien maanden na
stelen geheime trommel
den middenmoter
criminaliteitscijfers
Eten in de binnenstad?
Landschapsprijs voor
Van Gend Loos-plan
24 NOVEMBER 2000
DEN HAAG/LEIDEN
;iO HERMAN JOUSTRA
heeft een groot tekort
drijfsterreinen. Zelfs
de gemeenten hard
ntwikkeling van nieu-
inen werken, is er zeker
?brek aan ruimte,
instigste geval is het te-
ectare, bij een somber-
ario zelfs 60. Dat staat
rapport van het porte-
udersoverleg economi-
en van het samenwer-
?an van de Leidse regio
Doggenaar van de af-
:onomische zaken gaf
nd een toelichting op
lort tijdens de vergade-
de commissie econo-
iaken.
moment hebben de
n het SLR (Lei-
ïgstgeest, Alkemade,
aten, Leiderdorp en
iude) samen 228 hec-
bedrijfsterreinen. Met
ikkeling van Rijnfront
eest (38 hectare), de
Oostvlietpolder (40),
ie ld in Alkemade (14)
landerij in Leiderdorp
daar de komende ja-
veel hectares bij. Maar
snelheid waarmee de
irdt uitgegeven, zo'n 2
ïtare per jaar, is dat bij
niet genoeg om aan de
voldoen. Die bedraagt
8 hectare per jaar.
niet alleen bedrijven
de regio willen vesti-
de behoefte aan extra
ond bepalen. Een
edrijven dat reeds in
■k is gevestigd, zou
illen uitbreiden, maar
liet. Waarschijnlijk ook
reden vertrekken er
meer bedrijven uit de Leidse re
gio dan er zich vestigen, meld
de Doggenaar. In 1998 vestig
den zich 279 nieuwe bedrijven
in de regio, het jaar daarop 236.
In diezelfde jaren vertrokken er
echter 318, respectievelijk 368.
Het SLR gaf onderzoeksbu
reau Buck Consultants op
dracht het probleem wat gede
tailleerder in kaart te brengen
en mogelijke oplossingen aan
te dragen. Behalve nieuwe be
drijfsterreinen kan ook een wat
economischer indeling van de
huidige plekken tot ruimte
winst leiden, luidt een van de
aanbevelingen van de onder
zoekers. Ze raden gemeenten
aan eens te gaan kijken bij be
drijven die veel ruimte in beslag
nemen. Een efficiëntere inde
ling kan ervoor zorgen dat an
dere bedrijven in de buurt er
een stukje grond bij krijgen.
De bedrijfsterreinenstrategie
die Buck Consultants ontwik
kelt, richt zich niet alleen op de
ruimteproblemen. Het bureau
schetst ook de economische
koers die de regio zou moeten
volgen. Zo zou de regio gebruik
moeten maken van zijn sterke
kanten en zich nog meer moe
ten profileren. Daarom moet
men zich bij het ontwikkelen
van nieuwe bedrijfsterreinen
richten op het aantrekken van
bedrijven uit de hoek van de in
formatie- en computertechno
logie, commerciële en financië
le diensten en de biotechnolo
gie. Bijkomend voordeel van
laatstgenoemde tak van indu
strie is dat dit soort bedrijven
minder ruimte in beslag neemt
dan bijvoorbeeld productiebe
drijven, zeggen de onderzoe
kers.
De politie gaat vanaf volgende week in de Burgemees
ters- en Professorenwijk op wisselende tijden de straat
op om naar huizen te kijken door de ogen van inbrekers.
Doel van de actie is de leefbaarheid en veiligheid in de
wijk te vergroten en het aantal woninginbraken terug te
dringen.
opgroeiende struiken die het
zicht wegnemen, worden ver
meld op een formulier dat in de
brievenbus van de betrefende
woning wordt gegooid. Na eni
ge tijd neemt de politie telefo
nisch contact op met de bewo
ners en wordt hen gevraagd of
zij het preventiebericht hebben
ontvangen, of zij de 'manke-
ERIC-JAN BERENDSEN
De rondgang van agenten moet
leiden tot een zogeheten poli-
tie-preventiebericht. Onrecht
matigheden zoals niet goed af
gesloten ramen, slecht hang- en
sluitwerk, slecht functioneren
de buitenverlichting en hoog
menten' aan en rond hun wo
ning hebben verbeterd en of zij
prijs stellen op een nabezoek
van de politie.
De adviezen die de politie
geeft, zijn gebaseerd op het
Keurmerk Veilig Wonen dat
wordt gebruikt voor nieuw
bouwhuizen. De politie hoopt
dat de bewoners van de wijk
hun vooroorlogse woningen
willen aanpassen aan de mo
derne veiligheidseisen. Is dat
eenmaal gebeurd, dan daalt het
inbraakrisico volgens de politie
met 80 procent.
De actie wordt niet gesubsi
dieerd. Kosten die voor een be
tere beveiliging van de woning
worden gemaakt, zijn voor ei
gen rekening. Maar de politie
wijst erop dat een goed bevei
ligd huis korting op de verzeke
ringspremie oplevert.
De politie hoopt door dit ini
tiatief niet alleen de huizen
minder aantrekkelijk te maken
voor inbrekers, maar ook de be
woners te stimuleren om meer
aandacht te besteden aan hun
woon- en leefomgeving. Het
Keurmerk Veilig Wonen is door
de politie ontwikkeld in samen
werking met brandweer, verze
keraars, beveiligingsexperts en
de overheid.
vonden in de Spijkerboorsteeg,
met de vingerafdrukken van de
jongeman erop. Tijdens de zit
ting verklaarde hij dat hij alleen
maar in het kistje had gegraaid
nadat hij twee maats ermee had
zien lopen. De rechtbank ge
looft dit verhaal niet en acht
hem schuldig aan inbraak en
diefstal.
Daarnaast acht de rechtbank
bewezen dat de man inbrak bij
Quintus, restaurant James
More en een poging deed bij Ja-
min en kapsalon Tom Westen.
De rechtbank legde hem de
door de officier geëiste acht
maanden cel op, plus zes
maanden extra, omdat hij nog
in de proeftijd van een andere
straf zat.
CONNIE VAN UFFELEN
De Haagse rechtbank heeft gis
teren een 20-jarige Leidenaar
veroordeeld tot in totaal veer
tien maanden cel vanwege dief
stal van onder meer de Leidse
geheime trommel, het kistje
waarin geheime stukken voor
de raadsleden worden bewaard.
Daarnaast moet de man stu
dentenvereniging Quintus ruim
zevenduizend gulden en een
ander ruim 350 gulden schade
vergoeding betalen wegens
schade bij andere inbraken.
De trommel werd negen
maanden geleden ontvreemd
uit de leeskamer van het stad
huis en daags daarna terugge-
Zorg en Zekerheid stelt geschiedenis van de zorgverzekering te boek
C-JAN BERENDSEN
een middenmoter op
d van criminaliteitscij-
zijn er relatief veel
lelicten, is er een hoge
verloedering en voe-
nensen zich onveilig in
Dat blijkt uit de resul-
een benchmarkonder-
de B&A Groep,
ding voor het onder-
iden in Last!?' was de
stijging van ge-
ten en drugsoverlast
riode mei tot en met
van dit jaar. In een te-
enquête vergeleek B
:n met negen andere
:n: Alkmaar, Arnhem,
irdrecht, Gouda, Haar-
jmegen, Tilburg en
Een opvallende uit-
dat er in Leiden rela
tief weinig 65-plussers wonen
terwijl toch veel bewoners zich
onveilig voelen. Leiden scoort
ook hoog met het percentage
minderjarige verdachten van
misdrijven, terwijl er relatief
weinig inwoners van 19 jaar en
jonger zijn. Leiden blijkt wel de
hoogste bevolkingsdichtheid
per vierkante kilometer te heb
ben. Toch scoort Leiden gemid
deld als het om de totaalcijfers
van autodelicten, fietsdiefstal
len, inbraken, geweldsdelicten
en vernielingen gaat.
Politiecommissaris B. Wij-
benga is niet verrast door de
cijfers. „Het is een bevestiging
van de punten die wij van de
straat weten. Het is aardig om
kennis te nemen van deze re
sultaten maar de politie gaat
nog meer werk maken van de
veiligheid van de burger."
LEIDEN ONNO HAVERMANS
'De nijverheid ligt er met gebro
ken wiek treurig te zieltogen.
Het is de stad der luiheid, der
vadsigheid geworden, der over
elkaar geslagen armen, de
duimpjesdraaierij!'
Klikspaan, pseudoniem voor
J. Knéppelhout, spuit niet mal
se kritiek over de stad waar hij
studeert. Leiden, stad der lui
heid, zo schrijft hij in 1840.
Maar het is niet louter luiheid
die de stad terneer drukt. Het is
de tijdgeest, somber als het
Hollandse weer en de zware
leefomstandigheden.
„Nogal wat Leidenaren lieten
het hoofd in de schoot han
gen", vertelt historicus André
de Bruin. „Het gebied dat nu
wordt aangeduid als het Groene
Hart was een probleemgebied.
Hoge sterftecijfers, overvloedige
neerslag, strenge winters, mis
oogsten. Werkloosheid, crimi
naliteit, beroerde huisvesting.
De mensen werden hooguit een
jaar of 35, 40. Een veel gehoor
de verklaring was: zo wil God
dat. Het brengt mensen terneer
en zo zien ze de juiste propor
ties van mens te zijn."
De Bruin is niet de eerste his
toricus die de eerste helft van
de negentiende eeuw als een
grauwe vlek in de geschiedenis
omschrijft. Maar hij koppelt er
een optimistische boodschap
aan. Behalve religieuze doem
denkers („ik heb een unieke be
rekening gevonden waaruit zou
blijken dat Christus in 1847 zou
wederkeren") waren er name
lijk ook kordate, lieden, die
zochten naar wegen om uit de
misère te komen. Zo pleitten de
hygiënisten voor het dempen
van grachten en het aanleggen
van waterleiding en riolering -
hetgeen gebeurde. Ook had je
Bewoners van de Bouwelouwensteeg bijeen voor de fotograaf aan het einde van de negentiende eeuw.
slimme jongens, die meenden dend in het boek Zoekend naar toevallig valt dit in een jubile-
dat zieken zich moesten wape- zekerheid in Het Groene Hart, umjaar: 175 jaar geleden, op 14
nen tegen de hoge kosten van dat De Bruin en co-auteur Cok februari 1825, werd in Leiden
dokters en kwakzalvers. En zo de Bruin schreven in opdracht het Zieken- en Begrafenisfonds
ontstonden de ziekenfondsen. van Zorg en Zekerheid. Het ver- Toevlugt in den Nood opge-
Feiten en smeuïge details uit schijnt vandaag, bij de opening richt. Zorg en Zekerheid, dat in
de geschiedenis van de zorgver- van de nieuwbouw van de Leid- deze naam en samenstelling
zekering staan zorgvuldig geor- se zorgverzekeraar. Niet geheel pas elf jaar bestaat, geldt als
FOTO GEMEENTEARCHIEF LEIDEN
rechtsopvolger en is dus het
oudste nog bestaande zieken
fonds in Zuid-Holland.
Dat Toevlugt in den Nood zo
lang heeft overleefd, berust op
toeval. Zuid-Holland telde an
derhalve eeuw geleden wel 471
ziekenfondsen, waarvan liefst
48 in Leiden. Menig huisarts
had een eigen fonds. Aan die
warwinkel kwam pas een einde
toen de Maatschappij tot Nut
van 't Algemeen en de Neder-
landsche Maatschappij tot Be
vordering der Geneeskunst
(NMG) rond 1900 de aard van
deze 'ziekenbussen' onder
zochten. Geschrokken door de
armetierige toestand van veel
fondsen, besloot NMG tot de
stichting van eigen maatschap
pijfondsen, waarin veel kleine
fondsen opgingen.
Dat er uiteindelijk een ge
meenschappelijk Nederlands
ziekenfondsbestel kwam, is het
gevolg van de Duitse bezetting.
„De Duitsers waren stomver
baasd over de wanorde die ze
hier aantroffen, want zij waren
gewend aan hun goed georden
de Krankenkassen", aldus De
Bruin. „Het Ziekenfondsbesluit
uit 1941 voorzag in een ver
plicht ziekenfonds met een
breed pakket dat lijkt op het ba
sispakket waarover nu weer
wordt gepraat. Zwakke fondsen
werden gesaneerd. In feite ver
schilt dat besluit niet van de
Ziekenfondswet uit 1965, alleen
was die niet opgelegd."
Intussen zochten steeds meer
fondsen samenwerking en zo
groeide Zorg en Zekerheid uit
de regionale fondsen in Alphen
aan den Rijn, Leiden, de Haar
lemmermeer en de Vechtstreek.
„Leiden staat te boek als een
modelontwikkeling voor het
ziekenfondswezen in Neder
landaldus De Bruin. „Nu is
het zelfs zo dat Noord- en Zuid-
Holland gunstig afsteken bij het
landelijk gezondheidsprofiel
van de GGD."
Zoekend naar zekerheid in Het
Groene Hart, Uitgeverij Verlo
ren, Hilversum, f29,90.
izen zijn het niet, de
en van het 'Leonardo'
n. Als Martijn Peetsold,
ewegingsonderwijs, wil
de muur klimmen,
dat. Maar dan wel
speciale klimwand die
mnastieklokaal is ge-
"•eetsold geeft aanwij-
,Goed je hakken naar
doen. Als je te veel op
staat, dan glij je snel
dnieuwe klimwand is
naar een grappig speel-
gymzaal. Er worden
limcursussen aan scho-
igeven. De school heeft
irig jaar naast de gewo-
;n ook de zogeheten
issen' in de onder-
He klassen hebben
twee uur extra bewegingson
derwijs en bovendien zijn er
cursussen waarin de leerlingen
met alle denkbare takken van
sport in aanraking komen.
Peetsold: „Ze kunnen bij ons
skiën, snorkelen, tae-boën,
schaatsen, tafeltennissen, ju
doën en noem maar op. Daar
na kunnen ze zelf hun keuze
maken waarin ze verdergaan."
De sportklassen hebben verder
niets te maken met een eventu
ele carrière in de topsport. Hét
is 'voor de doorsnee-leerling
die graag wil bewegen'.
Zo zit ook de klimcursus in het
pakket en dat vinden de brug-
gers uit de sportklas prachtig,
volgens Peetsold. Een paar mo
gen het klimmen even voor
dóen. Er zitten binnen een
De Blauwe Steeo, die al 700 jaar in
de Breestraat ligt, is het symbolische
middelpunt van de stad
mum van tijd twee leerlingen
in de buurt van het plafond.
„Het is werkelijk ongelooflijk
hoe snel ze boven zitten",
glundert Ria Mooij, vestigings
directeur en bewegingsdocent
van het Leonardo. De brug
klassers lijken het zelf allemaal
de gewoonste zaak van de we
reld te vinden. „Het is leuk
voor de afwisseling", verklaart
Tobias Schaafstra.
Als ze de grip op de muur ver
liezen mag het nog niet uitma
ken, want de leerlingen moeten
elkaar blindelings kunnen ver
trouwen als ze de klimwand op
gaan. Per klimmer staan er
twee leerlingen op de grond
die het touw vasthouden, de
zogenoemde 'zekeraars'. Een
zekeraar mag dus nooit de aan
dacht verliezen. Volgens Mooij
lukt dat ook erg goed: „In zo'n
sportklas zitten gemotiveerde
mensen en dat maakt dat je el
kaar kunt vertrouwen. Bij een
gewone gymles zitten er nog
wel eens leerlingen ongeïnte
resseerd op de bank en dan
moet je hier niet aan begin
nen."
Mooij en Peetsold benadruk
ken dat het intensieve
sportrooster van een sportklas
niet ten koste gaat van de ge
wone lessen. „Op vrijdag weten
ze al het huiswerk voor de rest
van de week, dus ze kunnen
het allemaal goed plannen",
vertellen ze. Tot nu toe waren
de sportklassen alleen voor
mavo, havo en vwo, maar nu is
er ook een sportklas voor het
vbo gestart op de vestiging aan
het Lammenschanspark.
Sport is nog steeds in trek bij
jongeren, zegt Mooij. „Ieder
een denkt tegenwoordig dat de
jeugd liever staat te roken op
een pleintje. Maar als je hier
kijkt, zie je dat dat overtrokken
Voorde deur van het
restaurant gebracht
en gehaald,
voor maar f5,-
Inclusief bewaakt parkeren.
is. De leerlingen zijn graag ac
tief bezig en we zijn ervan
overtuigd dat ze dat allemaal
willen. Als school moet je dan
meegaan met de tijd en eigen
tijdse sporten aanbieden, zoals
bijvoorbeeld een klimwand. De
tijd dat een leraar tijdens de
Twee brugklas
sers van het 'Leo
nardo' dalen af
van de nieuwe
klimwand in de
gymzaal. Hier
komt het aan op
vertrouwen in de
genen die het
touw vasthouden.
FOTO
MARK LAMERS
gymles dreigend op een bank
staat met een stok in de hand is
voorbij."
WILLEM-PAUL DE MOOU
De Initiatiefgroep Van Gend
Loos-terrein in Leiden heeft de
Landschapsprijs van de provin
cie Zuid-Holland gewonnen.
De prijs, 5.000 euro oftewel
11.000 gulden groot, wordt ie
dere twee jaar door de provin
cie uitgereikt als beloning voor
initiatieven die van belang zijn
voor het Zuid-Hollandse land
schap. De aan de prijs gekop
pelde Landschapspenning ging
naar de ecologische bollenteler
Jan Hoogeveen uit Hillegom.
De initiatiefgroep ontstond in
1998 als reactie op de oor
spronkelijke plannen om het
Van Gend Loos-terrein zo
veel mogelijk vol te bouwen
met woningen en een grote
parkeergarage. Omwonenden
die zich zorgen maakten over
de ecologische functie van het
gebied, slaagden erin om hun
zaak bij de politiek onder de
aandacht te brengen. In de hui
dige plannen van de gemeente
is het zelfs zo dat de versterking
van de ecologische functie
voorop staat. De jury spreekt
van 'een inspirerend voorbeeld'
en van 'een voorbeeldige ver
antwoordelijkheidsverdeling'
tussen bewoners, gemeente en
adviseurs.
Bollenteler Hoogeveen was
oorspronkelijk gevestigd in
Wassenaar, maar moest daar
weg in verband met natuuront
wikkeling. Hij begon een nieuw
bedrijf in Hillegom, nu als eco
logisch bollenteler. Naast suc
cesvol ecologisch ondernemer
is Hoogeveen als mede-oprich
ter en voorzitter van de agrari
sche natuurverenigingen Sant
voorde en Geestgrond een be
langrijk stimulator van milieu
vriendelijke land- en tuinbouw.
«r Gisteren
FILEDIER
C2D. morgen
FIETSPLEZIER
Morgen vindt u de
tiH|- baan die bij u past in
