Geloof Samenleving
IJmuidenseStatenbijbel meer dan twee ton waard
'Sfeer op hoofdkantoor
So W-kerken verziekt'
Onenigheid
over begin
ramadan
WOENSDAG 22 NOVEMBER 2000
VANDAAG
^Vandaag 143 jaar geleden, op 22 november
1857 kwamen de christenen in Bosnië en Her-
zegowina in opstand tegen het juk van de Otto
maanse overheersers. Sultan Abdül-Medjid
had een jaar voordien de zogeheten 'Hatti-Humayyoun'
ingesteld, ofte wel een decreet waarin de gelijkberechti
ging van christenen en andere religieuze gezindten werd
gegarandeerd. De opstandige Balkan-christenen vonden
dat de Hatti-Humayyoun niet goed werd nageleefd en
kwamen daarom in verzet. Hierbij werden ze gesteund
door kerken en staten uit West Europa.
Op 22 november wordt in de rooms-katholieke kerk de
heilige Caecilia van Rome geëerd. Zij werd tegen haar zin
uitgehuwelijkt aan een heiden, besloot maagd te blijven en
werd daarom onthoofd.
McCarrick nieuwe prelaat Washington
Vaticaanstad Aartsbisschop Theodore Edgar McCarrick (70) is
benoemd tot aartsbisschop van Washington, de hoofdstad van
de Verenigde Staten. Hij volgt de 80-jarige kardinaal James Hic-
key op. wiens verzoek om ontslag na vijf jaar is geaccepteerd
door paus Johannes Paulus II, eveneens 80. McCarrick, geboren
in New York, is sinds 1986 aartsbisschop van Newark in New
Jersey. Hij heeft geschiedenis en sociologie gestudeerd en was
eerst werkzaam in het onderwijs voordat hij priester werd. De
aartsbisschop van Washington bekleedt een van de meest pres
tigieuze posities in de Rooms-Katholieke Kerk van de Verenigde
Staten. Het is gebruik dat hij tot kardinaal wordt verheven.
Tien eeuwen christendom Hongarije
utrecht De Raad van Kerken in Nederland houdt zondag 10
december een herdenkingsdienst ter gelegenheid van duizend
jaar christendom in Hongarije. Met de oecumenische viering in
de Janskerk in Utrecht wil de raad de verbondenheid met Hon
garije benadrukken. Bisschoppen uit Hongarije en dekens uit
Nederland zullen in de viering voorgaan.
Israël eert gemeente op Curasao
Willemstad Israël brengt in december een munt uit met de
beeltenis van een eeuwenoude Chanoeka-lamp van een 350-ja-
rige joodse gemeente op Curasao. De Nederlands-Portugees-Is-
raëlietische gemeente Mikvé Israël-Emanuel is de oudste joodse
gemeente van het westelijk halfrond. Het herdenkingsfeest
wordt in de laatste week van april 2001 feestelijk herdenken, al
dus voorzitter R. Casseres van het feestcomité.
Antiquariaat en tw ee stichtingen subsidiëren schenking aan UvA
amsterdam-umuiden
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE
KERK
Beroepen: te Stolwijk (wijk II).
M.A. Kuijt te Veen; te Randwijk.
G. van Wijk te Nieuwer ter Aa.
Benoemd: te Ried-Chingen c.a.,
M.L. de Boer en mw.G.de Boer
de Boer te Oosterend, die beiden
dit beroep hebben aangenomen.
Bedankt: voor Bodegraven, P.J.
Stam te Katwijk (wijk II).
GEREFORMEERDE KERKEN
(VRIJGEMAAKT)
Aangenomen: naar Spakenburg-
Z.. kand. H. Hoksbergen te
Amersfoort,die bedankte voor
Leerdam.
CHRISTELIJK GEREFORMEERDE
KERKEN
Bedankt: voor Barendrecht, K.
Hoefnagel te Katwijk.
utrecht cpd
De sfeer op het landelijk dien
stencentrum (LDC) van de Sa
men op Weg-kerken in Utrecht
is verziekt. 'Geliktheid, gemar
chandeer en cynisme door inti
midatie' bepalen het klimaat,
schrijft voormalig gemeente- en
zendingspredikant C. Weijs in
een open brief.
Weijs was anderhalf jaar
werkzaam bij het regionaal
SoW-dienstencentrum in Eind
hoven en had in die functie veel
contacten met het LDC. Hij
schreef een open brief aan alle
landelijke en regionale mede
werkers met een bijlage over
vermeende 'machtsspelletjes'
en de 'minachting van de gere
formeerde inbreng'.
De huidige 'stijl van leiding
geven' onder algemeen-direc
teur A. Wamsteker leidt tot 'on
verschilligheid' en er wordt
'roofbouw gepleegd op de nog
aanwezige loyaliteit', aldus
Weijs, die nu hoopt op het 'zelf
reinigend vermogen' van de or
ganisatie.
Overigens zijn over het LDC
eerder verhalen uitgelekt over
'machtsmisbruik' en 'compe
tentiekwesties', maar niemand
durfde tot nog toe iets hardop
te beweren. Het bureau vóór
lichting van het LDC wilde gis
teren geen commentaar geven
en bereidt een officiële verkla
ring voor.
De ruim drie eeuwen oude Sta
tenbijbel die de bibliotheek van
de Universiteit van Amsterdam
morgen in bezit krijgt, heeft
ruim twee ton gekost. Het boek,
ontdekt door het IJmuidense
antiquariaat A. Asher Co, is
voor de Amsterdamse conser
vators en wetenschappers een
begerenswaardig voorwerp om
dat het met de hand is inge
kleurd door Dirk Janszoon van
Santen (1637-1708. Over deze
ruswuk» anp
Als alle 700.000 moslims in Ne
derland dit jaar op dezelfde dag
met de vastenmaand ramadan
beginnen, is dat toeval. De Ver
eniging van Imams in Neder
land (VIN) is er nog niet in ge
slaagd om een compromisvoor
stel bij alle moslims ingang te
doen vinden.
De negende maand van de is
lamitische kalender begint zo
dra de nieuwe maan is waarge
nomen. Van zonsopgang tot
zonsondergang mogen mos
lims dan niet eten, drinken, ro
ken en vrijen. De Turkse over-
heidsmoskeeën baseren zich op
astronomische berekeningen
en beginnen op maandag 27
november met vasten. Het af
sluitende suikerfeest valt op 27
december.
Surinaamse en Pakistaanse
moslims houden echter vast
aan de traditionele richtlijn dat
de ramadan pas begint als dè
nieuwe maan met het blote oog
is waargenomen. Het zogehe
ten Roeyat-e-Hilaalcomité
komt daartoe zondag bijeen in
de Amsterdamse moskee Tai-
bah. Als de nieuwe maan dan te
zien is, begint de ramadan op
maandag. Zo niet, dan breekt
de ramadan op dinsdag aan.
Op initiatief van de VIN,
waarbij voornamelijk Marok
kaanse imams bij zijn aangeslo
ten, waren in oktober moslim
geleerden in Nederland bijeen
om een richtlijn uit te vaardi
gen. Die schrijft voor dat de ra
madan begint zodra de eerste
melding van een waarneming
van de nieuwe maan binnen is,
mits die niet in strijd is met as
tronomische berekeningen. Uit
welk land de melding komt, is
niet van belang. Vaak heeft Sau-
di-Arabië de primeur, maar
soms komen meldingen uit dat
land volgens astronomische be
rekeningen te vroeg.
Moslimorganisaties in Euro
pa volgen dit 'compromis', al
dus mede-initiatiefnemer M.
Bouzariouh. De richtlijn komt
moslims tegemoet die nog
hechten aan het waarnemen
met het blote oog. Tegelijkertijd
voorkomt die dat moslims be
richten over het zien van de
nieuwe maan volgen die vol
gens astronomische berekenin
gen niet waar kunnen zijn. Vo
rig jaar leidden het er toe dat de
moslims op vier verschillende
data begonnen.
inkleur-kunstenaar is weinig
meer bekend dan dat hij be
roemd was om zijn vakkundig
heid.
De bijbel is 'buiten bezwaar van
's lands schatkist' verworven,
zoals dat heet. Het Steenbergen
Fonds en de De la Fontaine
Verweijstichting hebben zich
over de rekening ontfermd. Ook
het antiquariaat zelfheeft een
handje geholpen door korting
te geven op de aankoopprijs,
maar daarover willen biblio
theek en winkel geen nadere
mededelingen doen.
UvA-conservator zeldzame en
kostbare werken Kees Gnirrep
trok na het telefoontje van de
antiquair met de nodige scepsis
naar IJmuiden. ,,We krijgen zo
vaak van die telefoontjes van
het soort Rembrandt gevonden
op de rommelmarkt'. Maar dan
doe je dat ding open en is het
bingo."
De nieuw verworven Statenbij
bel uit 1682 is een 'zusje' van
een exemplaar dat de universi
teitsbibliotheek al in haar bezit
heeft. „Juist daarom zijn we
hier heel blij mee. Over Van
Santen willen we meer te weten
komen door zijn werkwijze te
bestuderen. Maakte hij gebruik
van leerlingen of werkte hij in
z'n eentje? Bewerkte hij tegelij
kertijd meerdere bijbels of niet?
Door die twee exemplaren te
vergelijken kan je prachtig zien
hoe Van Santen te werk ging.
Zo kunnen we nu al aan de ver
schillende kleurstellingen zien
dat deze twee bijbels niet in één
keer zijn gemaakt."
Van Santen was in zijn tijd een
beroemdheid. Hem viel de
unieke eer te beurt om als in-
kleurder ingelijfd te worden bij
het schildersgilde. „Deze man
zat tegen het kunstenaarschap
aan", stelt Gnirrep. „Nee, niet
zozeer omdat hij zo goed bin
nen de lijntjes kon kleuren. In
tegendeel. als het moest ging hij
daar gewoon met dekverf over
heen. Die barokke zwartwit-il-
lustraties zijn vaak nogal zwaar
ingezet, als je dat precies gaat
inkleuren wordt dat groezelig.
Maar Van Santen durfde daar
overheen te gaan. Een jas met
zwarte frutseltjes werd zo bij
hem een kleurrijk gewaad."
Homopastor^
bepleiten zege
over homorelj
huissen anp
Het Werkverband van Ki
ke Homo-Pastores pleit
dat de Rooms-Katholiel
ook over homoseksuele
bische levensverbinti
ruimhartig de zegen uits
Het werkverband zegt d
pastorale brief 'Tot zeg
reid'. Die is een antwoon
brief waarin de bisscl
onlangs nog de kerkelijl
gening van homorelaties
den. Niet alleen het v
van 'de tekenen van d
maar ook de eigen sacra
le traditie van de RK Ke
schaft voor dit pleidooi
gumenten, aldus voorzit
Koster. De kerk beschikt
dien vanouds over een rj
naai aan zegenwenset
mensen in uiteenlopend
situaties. Een pleidooi»
'vriendschapszegen' slui
bij aan.
Verder wijzen parte
stratie en openstelling v
burgerlijk huwelijk vooi
sen van hetzelfde gesla
een groeiende maatschj
ke erkenning van homoi
le en lesbische levens*
nissen.
De homopastores zijn
overtuigd dat ook de i
schap tussen twee man
twee \TOuwen 'een bija
vindplaats van Gods g
kan zijn. Volgens het w\
band zijn er juist bina
Rooms-Katholieke Keit
van mening dat de ka
leer inzake homoseks
geen stand kan houdea
Voorzitter Koster is hei
gens met de bisschoppa
dat homorelaties niet a|
huwelijk moeten worden
gesteld. „Maar het is bic
grenzen van de kerke!
heel goed mogelijk oma
tie tussen twee man
vrouwen te bevestigen."
'Echtscheidin]
richt enorme
ravage aan'
huizen anp
„Echtscheiding gaat
plaag door de kerken i
een enorme ravage
schreef kortgeleden hi
maakt-gereformeerd 1
De Reformatie. Deze i
is helaas ook van toepa
hervormd-gereformeerd
meenten, zegt secreta
P.J. Vergunst, algemeen
tails van de Gerefoi
Bond in de Nederland
vormde Kerk.
Door deze ontwikkei
voor de predikant de p
vragen over scheiding
en ingewikkelder
Om die reden belegt hei
bestuur van de Gerefoi
Bond hierover morgeni
diedag voor predikanten
Het is daarbij niet
bedoeling om de i
vragen te delen, maai
ook om helder te
God het huwelijk bedo
dus een verklaring,
worden nagedacht
vraag hoe dat inzicht
kan krijgen binnen de j
ten en hoe jongeren
kunnen worden geïnfot
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht HWS
Geldig tot en met donderdag.
Noorwegen:
Koude oostenwind. In het noorden
droog en opklaringen. In het midden
en in de bergen sneeuw. Verder naar
het zuiden overgaand in veel regen.
Maxima landinwaarts onder nul, aan
de kust in het zuiden en westen boven
5 graden.
Zweden:
Veel bewolking en in het zuiden flink
wat regen, naar het noorden toe over
gaand in sneeuw. Kille oostenwind. In
het uiterste noorden droog en opkla
ringen. In het zuiden maxima rond +5
graden, in het noorden ongeveer -10
graden.
Finland:
In het zuiden bewolkt en af en toe re
gen of sneeuw. Naar het noorden toe
droog en enkele opklaringen. Vooral in
het zuiden een harde en koude oos
tenwind. Maxima rond nul aan de
zuidkust tot rond -8 in het noorden.
Denemarken:
Half tot zwaar bewolkt en eerst wat re
gen, later enkele buien. Middagtem-
peratuur omstreeks 6 graden.
Engeland, Schotland, Wales, Ierland:
Half tot zwaar bewolkt en van tijd tot
tijd buien en vooral woensdag een ste
vige wind. Middagtemperatuur uiteen
lopend van een graad of 7 in het noor
den van Schotland tot 10 graden in
het zuiden van Engeland.
België en Luxemburg:
Half tot zwaar bewolkt en enkele bui
en. Woensdag een stevige zuidwesten
wind. donderdag later meer wolken en
vanuit het zuiden regen. Middagtem
peratuur rond 11 graden, in de Arden
nen wat lager.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Woensdag vooral in het westen enkele
buien en daar een stevige zuidwesten
wind. Donderdag vanuit het zuiden
veel bewolking en regen. Maxima rond
de 11 of 12 graden.
Zuid-Frankrijk:
Woensdag in het westen veel wind.
Verder een enkele bui. maar ook af en
toe zon. Donderdag vanuit het zuid
westen toenemende bewolking en
flinke perioden met regen, met lokaal
veel neerslag. Middagtemperatuur
tussen 12 en 17 graden.
Spanje:
Vanuit het noordwesten toenemende
bewolking, flinke (onweers)buien en
veel wind. In het zuidoosten eerst nog
zon. De meeste neerslag in het noord
westen. Maxima van een graad of 11
in het noorden tot tegen de 20 in het
uiterste zuiden.
Portugal:
Vooral in het noorden bewolkt en veel
buien met kans op onweer. Later op
donderdag droger en landinwaarts en
kele opklaringen Middagtemperatuur
meest tussen 14 en 18 graden,
Mailorca, Ibiza, Menorca:
Eerst van tijd tot tijd zon en meest
droog. Later op donderdag vanuit het
westen buien met kans op onweer.
Middagtemperatuur omstreeks 19
graden.
Marokko:
Westkust: Eerst nog zonnige perioden.
Geleidelijk meer bewolking en vooral
donderdag kans op enkele regen- of
onweersbuien. Maxima tussen 16 en
21 graden.
Tunesië:
Woensdag in het noorden nog een en
kele bui en wolkenvelden. Daarna
meer zon en droog. Maxima tussen 20
en 25 graden.
Madeira:
Wolkenvelden, ook af en toe zon en
vooral donderdag kans op een bui.
Middagtemperatuur rond 20 graden.
Canarische Eilanden:
Aan de zuidkant van de eilanden flink
wat zon. Aan de noordzijde meer wol
ken en donderdag kans op een bui.
Maxima tussen 20 en 24 graden.
Duitsland:
Wolkenvelden en wat regen, ook hier
en daar zon. Maxima tussen de 8 en
12 graden.
Oostenrijk:
Wolkenvelden, soms wat regen, boven
de 1500 meter kans op wat lichte
sneeuw. Maxima in de dalen tussen
de 7 en 10 graden.
Zwitserland:
Hier en daar zon en eerst op de mees
te plaatsen droog. Later op donderdag
vanuit het zuidwesten veel regen, bo
ven de 1500 meter overgaand in
sneeuw. Middagtemperatuur in de da
len tussen de 7 en 10 graden.
Tsjechië en Slowakije:
Wolkenvelden soms wat zon en vooral
in Tsjechi wat regen. Maxima rond de
10 graden.
Hongarije:
Nu en dan zon, in het oosten kans op
mist en overwegend droog. Middag
temperatuur ongeveer 12 graden.
Italië:
Eerst in het zuiden nog buien, later in
het noorden. Verder ook af en toe zon.
Middagtemperatuur van een graad of
10 in het noorden tot 20 graden in het
zuiden.
Corsica en Sardinië:
Woensdag overwegend droog en nu en
dan zon. Later op donderdag meer be
wolking, gevolgd door regen. Maxima
rond 18 graden.
Griekenland en Kreta:
Eerst nog enkele regen- of onweers
buien. Donderdag vanuit het westen
meer zon en droog. Maxima uiteenlo
pend van 17 graden in het noorden tot
rond 23 graden op Kreta.
Malta:
Eerst nog een enkele regen- of on
weersbui. Geleidelijk meer zon en
droog. Middagtemperatuur rond 21
graden.
Turkije en Cyprus:
Wolken en zon en ook enkele buien,
misschien met onweer. Maxima van
een graad of 17 rond de Dardanellen
tot ruim 25 op Cyprus.
DONDERDAG 23 NOVEMBER 2000 Mun-nen fWdd,I/
Zon- en maanstanden
Zon op 08.15 Zon onder 16.37 05,0 sneeuw
Maan op 04.53 Maan onder 15 58 Parijs half bew
Praag half be»
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 01 30 - 13.49 1.03 - 13 22 Spin licht!»
Laag 09.56 - 21.44 9.37 - 21.25 Stockholm regen
Weerrapporten 22/11, 04.00 u
Den Helder
Rotterdam
Athene.
Barcelona
Boedapest
Bordeaui
Cyprus
Dublin
Frankfurt
Genève
Helsinki
Innsbruck
Istanbul
Klagenfurt
Kopenhagen
LasPalmas-
half bew. zo 3
onbewolkt o 2
6 153
17 00
12 1.1
8 00
5 13.0
5 14.0
bewolkt
Ir*
onweer
W warmtefront
regen
ma®.
sneeuw
y koufront
mɱ
opklaringen
hagel
lagedruk
mist
windrichting
hogedruk
zonnig
19
temperatuur
mnn luchtdruk m
1000 heeft, pascal
Zünc
Bangkok hall bew
Buenos Aires zwaar bew
Casablanca licht bew
Johannesburg licht bew
Los Angeles licht bew.
8 2 0.2 New Orleans onbewolkt
14 6 0.0 New York onbewolkt
8 2 0.8 TelAviv onbewolkt
28 20 0.0 Tokyo zwaar bew
27 16 2.0 Toronto zwaar bew.
18 12 0.0 Tunis zwaar bew.
19 12 0.0 Vancouver licht bew.
23 14 0.0
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres Postbus 54, 2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/ vr. 18.00—19.30 uur en
Zaterdag 10 00-12.00 uur 071-5128
DIRECTIE
B.M. Essenberg,
W M J. Bouterse (ad/unct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
H. Schneider (adjunct)
REDACTIE
A Maandag, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D.C. van der Plas, chef eindredactie regio
J Rijsdam, chef redactie kunst
W. Spierdijk, chef sportredactie
E Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin- en Bollenstreek
W.F Wegman, chef redactie Leiden
TELEFAX
Advertenties: 071- 5323 508
Familieberichten: 023- 5317
023- 5320 216
Redactie 071-5321 921
Hoofdredactie: 071- 5315921
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van
071- 5356 230
RUBRIEKSADVERTENT!
Maandag t/m vrijdag van 8 30iï
071-5143 545
ABONNEMENTEN
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per half jaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging va
het automatisch afschrijven van het
abonnements- geld, ontvangen/V
betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (bi
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSEI
Voor mensen die moeilijk lezen.i
hebben of blind zijn (of een andes
leeshandicap hebben), is ec
van het regionale nieuws uit hetb
Dagblad op geluidscassette beschl
informatie 0486-486486
(Centrum voor Gesproken Lectu*
K
N H U I Z
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis- maandag t/m vrijdag 08 00-17.00 u. (uitgezonden
feestdagen)
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst.
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111.
f Onze bijeenkomsten zijn om de ne-
gentien dagen en op de laatste zon-
dag van de maand. Die eerste bij
eenkomst heet het negentiendaags
feest. Er wordt steeds een plekje uitgekozen
bij iemand thuis, die ook een Baha'i is. Het
feest is heel vaak bij ons thuis geweest. Toen mocht ik beneden
blijven, ook omdat twee juffen van onze school en aardig wat
kinderen erbij waren. Je begint met een'meditatief gedeelte waar
in je gebeden zegt. We gaan allemaal in een kringetje zitten en
dan gaan we zo helemaal langs met gebeden zeggen. En ik zeg er
heel vaak ook eentje. Daarna gaan de ouders koffie drinken en
we eten taart of soesjes of dat soort lekkere dingen. En dan kun
nen we eventjes met elkaar praten. Op de laatste zondag van de
maand komen we ook bij elkaar, maar dan gaan de ouders en de
kinderen apart in groepjes. De kinderen gaan knutselen, je eet en
drinkt een beetje, je speelt even buiten, je gaat zingen en gebe
den zeggen en je leert ook een heleboel. Je hebt bijvoorbeeld een
papiertje met twee gaten en daar kan je een strookje doorheen
doen en dan zie je de naam van een feest
dag en op welke dag en hoe laat die feest
dag is. Je hebt bijvoorbeeld de geboorte
dag van Baha'u'llah (Perzische wijsgeer
1817-1892), dat is in de herfst. Dan komen
we speciaal bij elkaar om te picknicken in
de Houtkamp ofzo. We gaan elke zomer ook een week naar cam
ping De Poort. Daar doe je hetzelfde als op de zondagschool. Vo
rig jaar hebben we vogelhuisjes gemaakt en dingen geleerd over
het Baha'i'-geloof. Het belangrijkste van het Baha'i"-geloof is dat
je je gebeden zegt. Bidden is praten met God en dat moet elke
dag. Meteen als je walcker bent, is het de bedoeling dat je er een
tje zegt en 's avonds voordat je naar bed gaat. Ik zeg allerlei gebe
den uit het gebedenboek, zoals 'O God, leid mij en bescherm mij,
verlicht de lamp van mijn hart en maak mij een schitte
rende ster. Gij zijt de krachtige en de machtige'. Ik vind
het fijn om te bidden, want dan krijg ik geen nachtmer
ries. En als ik er 's ochtends eentje zeg, wordt het een he
le fijne dag.