Vechten tot de laatste adem
iff.
Gesprek van de Dag
Laurus zet zaak op kop
Prinsesje bekijkt parade
Beunklaas met
alcoholadem
rukt op
Big Brothf
kijken tot
erbij neen
DINSDAG 21 NOVEMBER 2000
Sommen taar
Topman Van der Straaten van supermarktconglome
raat Laurus zei het gisteren tegen de verzamelde Ne
derlandse pers met overtuiging: 'Simpele mathematica
leert dat één formule doelmatiger is'. Het klinkt lo
gisch. En die ogenschijnlijke eenvoud is danook de re
den waarom namen als Edah en Super De Boer binnen
afzienbare tijd uit het straatbeeld verdwijnen en alle
zaken onder de gemeenschappelijke succesnoemer
Konmar worden geplaatst. Een handjevol kleinere
gruttersketens wordt die metamorfose zelfs niet meer
gegund. Spar, Basismarkt - of hoe ze ook mogen heten
- verdwijnen helemaal van de gevels of worden in het
gunstigste geval overgenomen.
Nog maar twee jaar geleden gingen De Boer Unigro en
de Vendex Food Groep op in de nieuwe combinatie
Laurus. Met veel aplomb heette het dat de besturen
van beide ondernemingen door krachtenbundeling
een concern zouden creëren 'met een sterk winstge
vende positie in de Nederlandse levensmiddelenmarkt
met diverse sterke, zich onderscheidende, winkelfor
mules en met voldoende commerciële en financiële
slagkracht voor verdere expansie'. Dat althans was de
tekst van het memorandum dat op 1 oktober 1998
werd gepubliceerd.
Zet de twee uitgangspunten naast elkaar en de conclu
sie is gemakkelijk te trekken. De managers en adviseurs
die in de loop van 1998 de nieuwe supermarktmoloch
in de steigers zetten hebben de plank op een ongeloof
lijke manier misgeslagen. Als je de bedrijfsfilosofie al
na twee jaar volledig op de kop moet zetten duidt dat
niet op een hecht fundament van de onderneming.
Voor 700 man kantoorpersoneel die een zonnige toe
komst in de nieuwe combinatie was voorgespiegeld is
de droom voorbij nog voordat de slaap goed en wel ge
vat is. De verf op de winkelpuien is nog niet droog of
de schilder kan weer aan de slag.
Laurus is het zoveelste recente bewijs voor de stelling
dat groter groeien door fusies en overnames geen
waarborg is voor succes. Ook al trekken ruim een kwart
van de klanten in ons land langs je schappen en kas
sa's. De consument is wispelturig en om in zijn spoor
te blijven -of liever nog - te weten wat zijn volgende
passen zijn vraagt kennis van zaken, gericht markton
derzoek en gevoel voor de markt waarin je opereert.
Eén ding is zeker: het ontbreken daarvan bij Laurus
hebben Albert in Zaanstad en Dirk in Amsterdam giste
ren een goede dag bezorgd.
lelevisie
Klikt niet
Hebben de bewoners van De Bus geleerd van het kijken
naar hun voorgangersWil zou denken van wel. Dat is
verbazend snel gegaan. De deelnemers aan de reallife-
soap, dit seizoen een Nederlands-Vlaamse onderne
ming lijken wel een soort routine te hebben opge
bouwd. Ze weten hoe ze om moeten gaan met het sa
menleven in een kleine ruimte onder het oog van de ca
mera's en vooral met het spelen met de kijkersgunst.
Het was gisteren weer de avond van het nomineren. De
Bus-passagiers moesten aangeven wie zij graag zien ver
trekken. De makers van het programma staan erop, dat
zij die keuze motiveren. En dat kan, u begrijpt dat, fu
nest zijn voor je populariteit. Zowel in als buiten De
Bus.
Hans deed het niet best. Die vond dat de Vlaamse rasin
trigant Koen maar het beste kon vertrekken. „Dat is een
heel apart figuur", zei Hans. „Absoluut geen klootzak.
Maar hij speelt wel een spel. En op een gegeven moment
wil je met veel plezier naar het eind gaan. Ik wil gewoon
geen gezeik meer in De Bus. "Dat was wel erg uitgespro
ken. Maar ja, Hans was net tot populairste passagier be
noemd, dus die was misschien wat overmoedig.
Maar de andere passagiers deden het allemaal voorbeel
dig. Zo droeg Nancy voor.Want met Nancy klikt het
niet zo." Nancy, op haarbeurt, stemde op Bart. „Want
dat klikt niet.Bart stemde weer op Nancy.Want op de
een of andere manier klikt dat niet.Mag je haar niet,
wilde presentator Ton van Royen weten. „Nou, niet mo
gen, niet mogen, dat is een groot woord", vond Bart.
„Het klikt gewoon niet.
Maar verder 'klikt' het dus enorm in die Bus.
Koen is de slimste. Die zat bij de mogelijke afvallers ge
woon te glunderen. „Dit is heel mooi", zei hij. „Laat ie
dereen maar een beetje in de stress zitten. Deze week
gaat het heel spannend worden en dat vind ik fijn.
Kijk, zo kom je er wel doorheen.
Hans had ook nog een slimme zet. Als populairste pas
sagier verdient hij 50.000 gidden, mits hij het nog vier
weken volhoudt in De Bus. Wordt hij weggestemd, dan
kan hij dat geld op zijn buik schrijven. Dus beloofde hij -
zesduizend gidden van zijn prijs te schenken aan de ac
tie Steun de jonge papoea's.
Hans wegstemmen betekent de komende zes weken dus
'de jonge papoea's', wie dat ook mogen zijn, zesduizend
gulden door de neus boren. Doe dat maar eens met dro-
Het zestien-maanden oude prinsesje Alexandra, de dochter van Prinses Caroline en Ernst August gluurt van
af het balkon naar de straat. Monaco vierde afgelopen zondag een nationale feestdag, leder jaar wordt er op
die dag een parade gehouden die langs het Koninklijke Paleis loopt. foto ap lionel cironneau
„Er zijn te weinig sin
terklazen. Daardoor
worden veel mensen
gedwongen hun toe
vlucht te nemen tot
de 'beunklazen'. Dat
zijn sinterklazen die
niet alleen duur zijn,
maar vaak ook een
slecht verzorgd kos
tuum hebben en re
gelmatig dronken
hun kunstje opvoe
ren", zegt A. Wolters
van Bureau Sint Nico-
laas. De sinterklaas
bureaus worden over
laden met verzoeken
voor een bezoekje
van de Goedheilig
man, waardoor de
'zwarte' sinterklazen
in opkomst zijn.
Begin oktober waren
de sinterklazen van
de Helderse Sint Ni-
colaas Centrale al vol
geboekt. „Het lijkt elk
jaar wel vroeger op
gang te komen",
zucht coördinator J.
Buscop. „Mijn 65 sin
terklazen nemen in
de aanloop naar 5 de
cember vrij van hun
vaste baan en kruipen
vanaf zaterdag dag in
dag uit in de huid van
Sinterklaas. Op druk
ke dagen in het week
end maken ze wel
twaalf tot veertien uur
per dag. Maar als de
agenda eenmaal vol
is, houdt alles op. Je
kunt wel iedereen in
een pak stoppen,
maar dat doen wij
niet." De goede naam
van een bureau, erg
belangrijk in de Sint-
business, kan dan in
het geding komen.
Het Sint-Nicolaasge-
nootschap (SNG)
zorgt door een cursus
voor een waarborg
voor een kwaliteits
sinterklaas. Vertolkers
die serieus met hun
hobby bezig zijn,
worden door die les
sen ingewijd in het
gedrag en het uiterlijk
van Sinterklaas. Bo
vendien leren zij
spontaan in te spelen
op allerlei situaties
die zich tijdens het
sinterklaaswerk voor
kunnen doen.
De prijs van gecertifi
ceerde sinterklazen
ligt rond de 30 gulden
per kwartier, heel wat
minder dan het ho
norarium van d_
beunklazen, dati
200 gulden op kaï
pen. „En dan w
nog niet wat voor
vlees je in de k
hebt. Voor hetze
geld krijg je eenr
dentje met eensl
in zijn kraa
zoek, die alleen m
een leuk zakcenij;
verdienen", zegt)
Former van de Si
colaas Intocht Fri
land, die ook huis
zoeken aflegt. De
te Sinten zijn veel
vrijwilligers enve
nen slechts een Ij
scheiden voorziei
aldus Former.
vendien leggen w
veel bezoeken grj
af, bijvoorbeeld a
ziekenhuizen, bej
den en gehandio.
'Die transplantatie is mijn enige en laatste kans om langer te leven
Ze is vermagerd, maar oogt strijdbaar. Eigenlijk is nauwelijks te merken dat Simone de Leeuw (42), echtgenote, moeder
van vier kinderen en opleidingsdeskundige bij een bank, balanceert op het randje van de dood. Toch zou deze sterke
vrouw er vermoedelijk niet meer zijn zonder de enorme zuurstoftank waaraan ze met lange slangen is verbonden. De
Leeuw, die lijdt aan een ernstige longziekte, is vastberaden: zij zal tot de laatste adem voor haar leven vechten.
De Bus-passagiers zijn gegroeid. Wil zat er gisteravond
vol bewondering naar te kijken
Terwijl ze een kopje koffie in
schenkt zegt ze zonder met de
ogen te knipperen: „De enige
kans op overleven is dat ik bin
nen een halfjaar een nieuwe
long krijg. De zuurstoftank is
binnenkort niet meer toerei
kend om mij in leven te hou
den. Alleen een longtransplan
tatie kan mij redden." De dood
zieke vrouw uit IJsselstein
kwam onlangs in het nieuws,
omdat ze dreigde de Neder
landse staat en de zorgverzeke
raars voor de rechter te dagen.
De Leeuw, die sinds twee jaar
op de wachtlijst staat voor een
longtransplantatie, ontdekte
dat het Academisch Ziekenhuis
in Groningen sinds maanden
nauwelijks longtransplantaties
had uitgevoerd. Vanwege per
soneelstekort was het AZG,
vooralsnog het enige longtrans
plantatiecentrum in Nederland,
de afgelopen periode genood
zaakt zes aangeboden donor
longen ongezien af te wijzen.
De Leeuw, maar ook de andere
patiënten op de wachtlijst, rea
geerden woedend. Ze vinden
het ongehoord dat de voor hen
bestemde donorlongen naar
het buitenland zijn gegaan. De
Leeuw besloot niet af te wach
ten tot het AZG weer over vol
doende thoraxchirurgen kon
beschikken. Ze schakelde een
advocaat in, benaderde patiën
tenorganisaties en Tweede-Ka
merleden. Met succes, bleek af
gelopen week. Onder druk van
de Tweede Kamer besloot mi
nister Borst van volksgezond
heid naast het AZG een tweede
longcentrum aan te wijzen.
Binnen enkele weken kunnen
in het Antonius/Utrechts Me
disch Centrum ook longtrans
plantaties worden verricht.
„Natuurlijk ben ik blij met de
beslissing van Borst", zegt De
Leeuw. „Maar ik vind het stui
tend dat ik eerst mijn hele heb
ben en houwen op straat moet
gooien om de minister van de
noodzaak van een tweede long
transplantatiecentrum te over
tuigen. Dit hele gedoe vreet
energie. Ik doe het vooral voor
Minister Borst besloot vorige week het aantal longtransplantatiecentra uit te breiden, foto gpd cees zorn
mijn kinderen. Toen jaren gele
den bleek dat ik ernstig ziek
was, heb ik de kinderen beloofd
dat ik tot het uiterste voor mijn
leven zou vechten." Moeder de
Leeuw doelde erop dat ze zo
gezond mogelijk zou leven en
de adviezen van de artsen strikt
zou naleven. „Op het moment
dat ik die belofte aan de kinde
ren deed, had ik nooit verwacht
dat mijn gevecht voor het leven
voor de rechter kon eindigen."
Vanwege het toch nog onver
wacht snelle besluit van het mi
nisterie van volksgezondheid
wordt De Leeuw de gang naai
de rechter bespaard. Ze kan
zich weer volledig concentreren
op haar gezondheid. De aan
doeningen waaraan De Leeuw
lijdt (een ernstige vorm van sar-
coidose en pulmonale hyper-
tensie) veroorzaken een snelle
achteruitgang van haar longen
en haar hart. Hoewel ze inmid
dels ruim twee jaar in de WAO
zit, is ze ogenschijnlijk nog in
redelijke conditie. „Schijn be
driegt, Van de meest kleine in
spanning raak ik uitgeput. Ik
merk duidelijk dat ik achteruit
ga. Dat is niet verwonderlijk als
je de boeken bestudeert. Vol
gens de beschikbare literatuur
over mijn aandoeningen heb ik
nog hoogstens een half jaar te
leven."
Alleen met een nieuwe long
heeft De Leeuw kansen om lan
ger te leven. Bijna twee jaar ge
leden is ze op de transplantatie
wachtlijst geplaatst, na een ui
terst strenge keuring. „Niet ie
dereen komt voor transplanta
tie in aanmerking; het is een
zware operatie, dus je moet li
chamelijk in een redelijk condi
tie zijn. De medische keuring
van kandidaten voor een trans
plantatie is heel zwaai. Je wordt
echt van alle kanten bekeken.
Bij mij duurde de keuring twee
maanden, maar er zijn ook pa
tiënten die een jaar hebben
moeten wachten op een plaats
op de wachtlijst."
De Leeuw werd begin 1999 op
de wachtlijst geplaatst en moet
rekening houden met een
wachttijd van twee jaar. Daarbij
zijn de capaciteitsproblemen in
het AZG niet ingecalculeerd. In
Nederland wachten ruim zestig
patiënten op een nieuwe long.
Een van de redenen dat ze zo
lang op transplantatie moeten
wachten is de relatief geringe
beschikbaarheid van donoren.
In vergelijking met andere lan
den in Europa is het aantal do
noren in Nederland laag. Nog
geen derde van de volwassen
Nederlanders heeft zich als do
nor laten registreren en geeft
toestemming om zijn of haai'
organen en weefsel na het over
lijden te gebruiken voor trans
plantatie.
„Bijkomend probleem voor pa
tiënten op de wachtlijst voor
longtransplantatie is dat lang
niet alle donorlongen geschikt
zijn", vertelt De Leeuw. „De
long moet van goede kwaliteit
zijn. Een groot aantal organen
wordt afgekeurd voor trans
plantatie." Nog een complice
rende factor is dat de donor
long - in tegenstelling tot bij
voorbeeld nieren of de lever -
aan bepaalde kenmerken moet
voldoen om geschikt te zijn
voor een specifieke patiënt. Es
sentieel is de omvang van de
long, het orgaan kan niet of
nauwelijks worden aangepast
aan het lichaam van de patiënt.
Ook dient de bloedgroep van de
donor en de ontvangende pati
ent gelijk te zijn.
Niemand kan De Leeuw vertel
len wanneer en of er voor haar
tijdig een geschikte long komt.
De vrouw heeft dag en nacht
een pieper aan staan, waarmee
ze gealarmeerd wordt als het
zover is. Het is van belang dat
de donorlong zo snel mogelijk
na het verlaten van het lichaam
van de donor bij de patiënt in
gebracht wordt. „Als er een ge
schikte long voor mij gevonden
is, moet ik als een razende naar
het Academisch Ziekenhuis in
Groningen. Ik word door een
ambulance opgehaald. Moch
ten we midden in de spits zit
ten, dan gaan we met loeiende
sirenes naar het ziekenhuis."
Al bijna twee jaar wacht Simone
de Leeuw met smart op dat ene
verlossende telefoontje. Maar
diep in haar hart ziet ze ook
vieselijk op tegen dat moment.
„Het is een zeer zware operatie,
die niet zonder risico's is. Ik
denk wel eens: misschien loop
ik wel hard weg als de trans
plantatie echt voor de deur
staat. Maar als het erop aan
komt, doe ik dat natuurlijk niet.
Ik wil leven, mijn jongste zoon
van vijfjaar zien opgroeien. Die
transplantatie is mijn enige en
laatste kans om langer te leven.
Ik sta met de rug tegen de
danielle molenaar
rotterdam gpd
Een paar uur lang non
naar Big Brother kijken
was vorig jaar nog eeni
prestatie. Dit jaar is hi
zelfs mogelijk om via 4
gitale televisie 24 uurp
dag te kijken naar deb
ners van 's lands beroe
ste soaphuis. Maar eni
dagen achter elkaar?
Deze week kunnen dei
te BB-diehards zich ba
zen. Dan wordt een pp
gedaan het wereldrecc
'onafgebroken Big Bro
kijken' neer te zetten,i
de openingsstunt van!
eerste Big Brother-fan!
ter wereld. Rotterdami
standplaats van het fa
huis. Iedereen die den
ty-soap een warm h
draagt, kan vanuit hen
zamelpunt in de Maas
de belevenissen vandf
gesloten bewoners in)
mere volgen.
De locatie is nog strikt
heim, maar het huisz<
lemaal in de stijl vanB
Brother-huis ingerichi
verklapt Jeroen Smeek
Mediakabel. Niet meti
zelfde meubelen, maa
zoekers kunnen er B
letjes spelen en uit B
jes drinken.
Initiatiefnemer is Mr.i
onderdeel van Mediak
dat als eerste in Neded
digitale televisie aanbï
Big Brother was vorigj
al 24 uur per dag via Ir
net te volgen en dit jas
via de digitale beeldbo
Mr. Zap heeft de helei
door live beelden vaal
Big Brotherhuis. Fansl
nen zelf zappen tussen
camera's.
Het Big Brother-fanhu
een extraatje voor deü
we BB-fans. Het is hel
ste fanhuis in de veeiti
landen waar Big Brotb
wordt uitgezonden.
Hoeveel deelnemersn
doen en hoe lang zehi
volhouden, blijft nogf
de vraag. Schattingenl
uiteen van 36 tot 65 u.
Tijdens de recordpogi
mogen de deelnemers
uur vijf minuten ruste
Tussendoor krijgen ze
zondere opdrachten.
Liever nuchter geweld
Het geweld, zinloos of niet, is in Nederland sinds
1950 niet toegenomen. Dat zijn de berichten die nie
mand lijkt te lezen, maar let u maar eens op. Eens
in de zoveel tijd durft een socioloog ofcrimi-
noloog het aan om ons gerust te stellen. We
f yk zijn er zeker niet op achteruit gegaan. Ook
1 s vroeger werden mensen doodgeslagen om
niks en groepsgewijs in elkaar getrapt.
Dat verschijnsel is gebleven, het lijkt bij
de mens te horen, maar van afglijden
in de barbarij is absoluut geen spra
ke. Toch is dat wel het gevoel dat het
publiek krijgt als weer eens een zin
loze kloppartij met fatale afloop de
kranten heeft gehaald. Heel Neder
land heeft op zo'n moment het gevoel
dat dat soort dingen inmiddels niet
meer zou moeten gebeuren. Achter dat
gevoel zit een op zijn minst discutabele
veronderstelling, namelijk dat de bescha
ving in de afgelopen decennia wel dege
lijk is voortgeschreden, en dat we
hoogstens nog last hebben van hardleer
se psychopaten die het goede nieuws gemist
'.ebben. Juist het feit dat rest van ons inmid-
lels zo beschaafd is, maakt het wanstaltige optre
den van de hedendaagse agressievelingen nog
schandaliger dan het al is. Juist die veronderstelling
dat we in het algemeen wél beschaafder zijn gewor
den, maakt de geweldspleging erger en het aantal
verzach tende omstandigheden geringer. Het pu
bliek, dat meer in krantenkoppen dan in statistie
ken geinteresseerd is, roept om maatregelen.
En de politiek gehoorzaamt. Op dit moment is een
zeer vreemd wetsvoorstel in de maak over het stren
ger bestraffen van geweldplegers. Het maakt onder
scheid tussen daders die onder invloed van drugs of
drank waren, en zij die dat op het moment van de
gewelddaad niet waren. Dus, aan de ene kant zijn
er de nuchtere mannen, geweldplegers zijn bijna al
tijd mannen, die met een kraakheldere geest en in
het volle besef van hun claad de schedel van een
passant inslaan. Je zou bijna denken aan voorbe
dachten rade, en zeker aan gevaarlijk gebrek aan
remmingen. Waar anderen eerst vijftien biertjes no
dig hebben om him geweten tot zwijgen te brengen,
heeft de nuchtere geweldpleger zijn gewetenloosheid
al van nature. Naar mijn idee is zo iemand een stuk
gevaarlijker dan iemand die eerst naar een café
moet om het geweld aan te durven. De minister van
justitie vindt van niet. Nuchtere plegers van zinloze
doodslag komen er vanaf met twee jaar gevangenis
straf. De dronken gelegenheidsbarbaar zal het moe
ten bekopen met drie jaar gevangenis. Een jaar lan-
ger dus. Het zal aan mij liggen, maar de logica ont
gaat me volkomen.
De engste man krijgt hier de kortste straf. De enige
winst die er in het wetsvoorstel zou kunnen zitten is
dat het uitgaanspubliek minder drank en drugs
gaat gebruiken. Daar waren trouwens al wetten
voor, heel veel zelfs. Tegen openbare dronkenschap,
tegen cocaïnegebruik, tegen rijden onder invloed, te
gen drankverkoop aan minderjarigen. Toch wil me
geen enkele wettelijk maatregel te binnen schieten
die afgelopen twintig jaar op clat gebied enig rende
ment heeft gehad. Tegen het zuipen en snuiven lijkt
geen kruit gewassen. Maargoed, minister Korthals
heeft meer verstand van dat soort dingen dan ik.
Dus wie weet bestaat in Nederland die ene geweld
pleger die er vanavond zin in heeft, maar eerst even
de Staatscourant opslaat. En dan besluit om pas na
het vermorzelen van een asielzoeker het café in te
gaan, in plaats van andersom. Scheelt weer een
jaar. Ook is niet uitgesloten dat ergens een brave
huisvader ernstig bij zichzelf te rade gaat, het beest
ih zichzelf ontdekt, en besluit om testoppen met
drinken. Maar dan ben je van nature al vrij geweld
loos, lijkt me.
enselijk
CHARLES RUFF, de advocaat va
Amerikaanse president Clintontj
de Lewinsky-affaire, is overleden]
volg van een valpartij in zijn bad'
Ruff is 61 jaar geworden, zo mail
Witte Huis gisteren bekend. Pres]
Clinton sprak in een persbericht!
treurnis uit over de dood van dei'
caat. „Hillary en ik zijn diep bed
over de dood van Charles Ruff, di
juridisch heeft bijgestaan in het!
Huis in de periode 1997 tot 19?
Charles Ruff verdedigde Bill Clin
zowel Whitewater-onroerendgoed
als in de zaak-Lewinsky. Ruff hal
putatie goed te kunnen omgaan'
tredens voor de media.
De populaire Britse televisiepostbode POSTMAN PAT (in ons lam
bekend als PIETER POST) is ontslagen. De posterijen van Groot-j
nië vinden dat de vrolijke postbezorger niet langer bij het imagrH
bedrijf past. Volgens de Britse vakvereniging voor postbodes is dj
sing een schande. De poppenserie liet volgens hen juist de leukej
van het postbodevak zien. De Britse posterijen hebben Postman]
zijn trouwe kat Jess gebruikt als publiciteitstrekker sinds zijn eeij
de in het fictieve stadje Greendale in de jaren tachtig. Zijn belevj
met de dorpelingen maakten de postbode met zijn vertrouwde bS
gen tot een van de meest geliefde kinderprogramma's in Groot-B!
i
