Liefde voor Furby is over 4 Trends Expositie van Dinky Toys is feest der herkenning Kindertijdschrift op basis van Montessori Sexy stofzuigers en baby's poepvlekken DINSDA' NOVEMBER 2000 REDACTIE RIEN POLDERMAN 02 De meeste jongens, maar ook veel meisjes, hebben vroeger met Dinkv Toys gespeeld. De Engelse fabriek is in 1977 failliet gegaan, maar de naamsbekend heid van de miniatuurautootjes is nog steeds enorm. Inmiddels wordt in China de Dinky Toys Collection geproduceerd, repli ca's van de aloude modellen. In het Oude Ambachten Speelgoedmuseum in Ter- schuur (gemeente Barneveld) wordt momenteel een. door Pieter van Vollenhoven geopen de Dinky Tovs-expositie gehou den. Frans Schalkwijk, lid van het bestuur van de stichting Speelgoed Museum Barneveld, kan zich niet herinneringen dat dat ooit eerder is gebeurd. ,,Er worden wel beurzen voor lief hebbers van Dinky Toys gehou den, maar een georganiseerde tentoonstelling is er nog nooit geweest. Wij hadden al een vi trine met 150 tot 200 autootjes. Met een drukknop kan het pu bliek er enkele laten rijden en zien verdwijnen en terugkomen in van doosjes gemaakte tun neltjes. Wij hebben er nu hon derden gekocht en een aantal geleend, zodat we een goed overzicht kunnen geven van de productie sinds 1933". Wie de vitrines vol Dinky Toys ziet, ervaart dat als een feest der herkenning. De meeste bezoe kers herkennen wel een aantal exemplaren waarmee ze zelf hebben gespeeld. Zo ook Schalkwijk, die een enorme pa rate kennis heeft van de ge schiedenis van het 'legendari sche' merk. ,,Ik mishandelde ze in een zelfgemaakte vulkaan. Ik reed de autootjes op een zand stenen weggetje naar boven, gooide ze erin en haalde ze er geblakerd uit. Als ik een auto weg wilde geven beschadigde ik het eerst. Dan vond ik het niet erg meer". In de eerste vitrine staat een trein die de Engelse speelgoed fabrikant Frank Hornby, ook de maker van Meccano, aan het begin van de vorige eeuw heeft geproduceerd. Er staan zes au tootjes bij. die hij als extra ac cessoires rond 1930 uitbracht en die na enkele jaren leidden tot het merk Dinky Toys. „Eerst heetten ze modelled miniatu res, maar nadat iemand had ge roepen 'Aren't they dinky' was de nieuwe naam snel geboren", zegt Schalkwijk. Trots laat hij de volgende vitri nes zien met bekende en zeld zame Dinky's uit de jaren der tig, veertig en vijftig. De meeste in zeer goede staat. Op de muur Frans Schalkwijk met een reportagewagen van Dinky Toys. hangen kleurenreproducties van catalogi. De wagens zijn eenvoudig, maar lijken echt op de originele auto's uit die jaren. „Toen er later meer details kwamen, gingen ze eerder ka pot". In een andere vitrine staan vrachtauto's en even ver der militaire voertuigen en vliegtuigen. In de laatste vitrine FOTO GPD RUBEN SCHIPPER zijn auto's van andere merken te vinden. De originele Dinky Toys kun nen, zeker als ze ongeschonden zijn en de doosjes zijn bewaard, veel waard zijn. Tot wel dui zend gulden. Schalkwijk: „Wij houden taxatiedagen. Mensen gooien soms een zak leeg en denken dat er Dinky Toys inzit ten, vaak zijn het andere mer ken. Het is een begripsnaam geworden". Behalve de autootjes is er in het museum overigens veel meer te zien. Het Dickens-winkelplein- tje bijvoorbeeld, waaraan Frans en broer Hans zelf hard hebben gewerkt, is een streling voor het oog. De speelgoedwinkeltjes lij ken net echt. Ook een unieke trapauto, een antieke draaimo len en ander bijzonder speel goed horen tot de collectie, die in de meeste gevallen zelfs mag worden aangeraakt. Daarnaast zijn er steeds wisselende the ma-exposities, zoals momen teel een verzameling koninklij ke poppen en een weergave van de Slag om de Grebbeberg in mei 1940. JACQUES GELUK De Dinky Toys-expositie duurt tot einclmaart. Het Oude Ambachten &Speelgoed Museum is te vinden aan de Rijksweg 87 in Terschuur. Open: dinsdag tot en met zaterdag 10.00-17.00 uur. Voor rolstoelen uitstekend toegankelijk (traplift). Winterbeurzen evenaren zomerse successen Het fenomeen van de luxe winterbeurs grijpt wild om zich heen. De Spirits of Winter, Winterfairs of Win ter Castle Fairs zijn niet van de lucht. Wat ze gemeen hebben is de sfeer. De am biance van het goede leven, waarin geld geen rol lijkt te spelen. Wie de beurzen be zoekt, proeft en ziet luxe. Het publiek lijkt geen moeite te hebben met de toegangsprijzen die lijken op die van attractieparken. De aantrekkingskracht schuilt in belangrijke mate in de gekozen locatie. Het liefst een kasteel, een land goed of een oude kerk. Beeckestijn, Slot Zeist, landgoed Mariënburg, kas teel De Haar, Pieterskerk of Grote Kerk zijn stuk voor stuk gewilde plekken voor een lajk- en koopfeest. In de opzet zijn de grote voor beelden de succesvolle zo merse lifestylebeurzen als Home Garden en Coun try Garden. Het Friese Landgoed Stania State opent op 8, 9 en 10 december de deuren voor de Christmas Fair, Slot Doddendael bij Ewijk bii van 10 tot en met 12 de cember onderdak aan de Sfeerbeurs en heeft Kasti Amerongen herbergt ko mende week zijn eigen L festyle Kerstbeurs. Achter de rug reeds is de Spirit of Winter, die mikt op de sprookjesachtige e tourage van kasteel De Haai in Haarzuilens, ma het moest stellen met de blubber net buiten het p; en desondanks de toe stroom amper kon venve ken. Het succesvolle toverwot is luxe. Op alle beurzen wordt prijzige kleding aa geboden: waxjassen, jack van hertenleer, lefhoeder laarzen, zelfs avondjurke van glanzende zijde, da meshoeden van het for maat Prinsjesdag. Gewild zijn ook plaids, luxe kus sens, allerhande kunstzin nige decoraties, groene- vingerswerk, glas, kroon luchters, serviesgoed, tafi zilver, beelden, smeedwa en al dan niet echt antie Op rages in speelgoedland is geen peil te trekken Voor kinderen van vier tot acht jaar is een nieuw educatief maandblad uitgebracht: Pom poen. Het vertaalt alledaagse gebeurtenissen in het gezin, de klas of met vriendjes en vrien dinnetjes in herkenbare (strip) verhalen. Dat idee is overgeno men van het Franse jeugdblad Pomme d'Api, gebaseerd op de Montessori-gedachte, en ge richt op de zelfstandigheid van het kind. Uitgever van Pom poen is S.P.N b.v. die ook het peuterblad Pippo op de markt heeft gebracht. Bladmanager Annemieke Kik kert licht toe: „De verhalen en spelletjes zijn van verschillende leerniveau's. Dit heeft alles met de Montessori-gedachte te ma ken: het kind moet zich in zijn eigen tempo kunnen ontwikke len. Een kind onderneemt zelf standig van alles waar het op dat moment aan toe is en waar het behoefte aan heeft. Vol gens Kikkert sluit Pompoen daarop aan met de verschillen de leerniveaus in het blad. De jonge lezer of lezeres kan zelf met het blad aan de slag. Dit concept, de combinatie van le ren lezen en zelfstandig dingen doen, bestaat al 33 jaar in Frankrijk. „De Franse Pompoen is na tuurlijk wel met zijn tijd meege gaan, maar deze formule is nog altijd een groot succes. Voor ons is het gunstig dat dit con cept nauw aansluit bij de leef stijl van vandaag. Ouders heb ben nu eenmaal niet altijd tijd samen met de kinderen te lezen of te knutselen, aan de andere kant is het ook zo dat het 'sa men bezig zijn' een van de pij lers is waar het tijdschrift op ge baseerd is omdat juist het sa men ontdekken voor kinderen heel belangrijk is", aldus Kik kert. Vanaf januari 2001 zal een aparte ouderbijlage in Pom poen te vinden zijn, met idee tjes en tips om met dat wat in het blad staat aan de slag te gaan. Daarnaast biedt Pom poen regelmatig een extra the mabijlage in de vorm van een geïllustreerde mini-brochure. Deze heeft in het eerste num mer als titel: „Waarom mag ik niet alles doen wat ik wil?" De verbeelding van kinderen wordt gestimuleerd doordat Pompoen veel met fantasiefigu ren, dieren en sprookjes werkt. Opvallend zijn de felle kleuren van het blad evenals het mate riaal dat zacht aanvoelt maar dat toch stevig is. Pompoen heeft allereerst als bedoeling een leuk blad te zijn met als hoofddoel „de kinderen kennis te laten maken met de mooie dingen van het leven", zonder het leerzame aspect uit het oog te verliezen. De makers van Pompoen hebben hierin een goede balans gevonden door naast pure spelelementen ook informatieve verhalen te brengen. In het eerste nummer treffen we bijvoorbeeld vier die- renmaskers aan om uit te knip pen en op te zetten maar wordt er ook op speelse en heldere wijze verteld over de vier sei zoenen van de boom. Kikkert kijkt verwachtingsvol uit naar de reacties op Pompoen: „We hopen dat veel (groot)ou- ders, kinderen en leerkrachten kennis zullen maken met Pom poen. We verwachten dat ze na het uitproberen van ons blad zullen merken dat dit echt een educatief blad is dat iets toe voegt aan de vaardigheden van hun kind. Lezers zullen ervaren dat het uniek in zijn soort is en we hopen dat men dit ook zal waarderen." KARIN BROERSEN Sint-Nicolaas ziet dit jaar op de verlanglijstjes de ministeps en Pokémonspullen helemaal bovenaan staan. Vorig jaar gooide de Sint de schoorste nen vol met Furbys, maar de lol van deze computerknuffels was er al gauw af, net zoals dat gaat bij veel ander rage-speel goed. Jessica van 9 heeft haar Furby op internet gezet. Haar elektro nische knuffelbeest is te koop voor 35 gulden. Zo goed als nieuw, slechts één maand in tensief mee gespeeld, daarna nog maar een heel enkele keer. „De lol was er gauw af," zegt haar moeder. Vorig jaar moest en zou Jessica een Furby voor Sinterklaas hebben, en met haar nog honderdduizenden andere kinderen. In een paar maanden tijd gingen ongeveer een half miljoen Furby's over de toonbank. Maar een jaar la ter hoor je er geen kind meer over. De liefde is over, de rage uitgewoed. Zo vergaat het meer speelgoed. De Engelstalige Furby heeft in middels een Nederlandstalige opvolger die baby's baart. Maar denk niet nog ergens een Ta magotchi te kunnen vinden. Een wat? De Tamatgochi was in de jaren negentig een verzor ging eisend computer-ei. Des tijds niet aan te slepen, maar nu nauwelijks meer ergens te krij gen, behalve op rommelmark ten en in tweedehands speel goedzaken, maar ook daar blij ven ze liggen. Dit jaar zijn Pokémori en het kleine stepje het voor kinderen helemaal. Maar iedereen voelt wel aan dat ook dat geen blij vertjes zijn. Mens erger je niet is al 85 jaar oud, Barbie is al 41. Dat halen de Pocket Monsters nooit. R. Cornelissens, direc teur van speelgoedketen Inter- Furby's, afgedankt en uitgespeeld. ARCHIEFFOTO UNITED PHOTOS DE BOER JUR ENGELCHOR toys, legt uit hoe dat werkt bij speelgoed. Hij maakt daarbij consequent onderscheid tussen rages en trends. „Een rage is kortstondig, hooguit ongeveer een jaar," zegt hij.Als een rage langer duurt, wordt het een trend. Ik denk dat de step die richting op gaat." Cornelissens zit al ruim 25 jaar in het speelgoedvak. Na enig graafwerk herinnert hij zich heel wat modes. „Heel vroeger had je Scetchograph, de teke- ningvergroter. Later kwam daar Spirograph achteraan. Daar mee kon je met gekleurde pen nen en tandwielen de meest fantastische lijnenpatronen op papier krijgen. En ik weet nog de rage rond de 'hoelahoep'. De elektriciteitswinkels konden de vraag naar pvc-buis niet aan. En de klikklakballetjes: ook heel erg hot geweest. Totdat bleek dat ze levensgevaarlijk waren als je een balletje tegen je slaap kreeg. Nog weer later had je de Rubik-kubus in allerlei varian ten. Niet aan te slepen, maar nu marginale artikelen geworden. Van recenter datum is de in 1998 weer opgeleefde jojo-rage. Op het eerste gezicht een artikel dat vergelijkbaar is met bijvoor beeld knikkers, maar verkoop technisch toch iets heel anders. Cornelissens: „Bij de jojo is het alles of niets: hij is óf in de mo de óf we verkopen er niet één. Om de zoveel jaar komt hij bo vendrijven als rage-artikel. Je weet alleen nooit wanneer en in welke mate. Heel anders dan bij de constant verkopende 'gouwe ouwe' artikelen zoals knikkers, bellenblaas en springtouwen. Cornelissens heeft liever een trend dan een rage. „Een trend is over een langere periode uit gesmeerd. Dat is beter in te plannen en je kunt er beter re kening mee houden bij het in kopen. Een rage is moeilijk te overzien. Je blijft snel met voor raden zitten." De verkoop van jojo's lijkt een beetje op die van dino's. De prehistorische beesten zijn niet meer uit de speelgoedzaken weg te denken, maar het ene jaar gaan ze harder dan het an dere. Dinosaurus-speelgoed is ooit 'in' geraakt als gevolg van de film Jurassic Park, de kaskra ker Van Steven Spielberg. Maar de beesten zijn hun filmstatus inmiddels ontstegen, net als Mickey Mouse en Batman. De Telettibbies lukt dat naar ver wachting niet. Er is nog wel vraag naar, omdat de serie op tv nog loopt, maar de rage bij en waarschijnlijk \vili mand ze meer hebben al van het scherm zijn verc Toen de Teletubbies bega in te zakken, hoopte Inter met de Jellabies in het gat kunnen springen. Cornell „Vanaf eind vorig jaar hel we met ons reclamebudgi vig ingezet op deze Teletti achtige figuren. Maar del drift bleef uit. De Jellabies geflopt." Ouders en kinderen laten dus kennelijk niet gek nul door alles waarmee wordt adverteerd. Maar ze zijnti vatbaar, weet ook Liesbet! Lamoen, eigenares vanül Nemo, een winkel mettd hands speelgoed in Utred „De fabrikanten probera speelgoed modegevoelig ken. 'My little pony' bijvo beeld is verbazend langp lair geweest. Toen was hi tijdje weg en nu is hetwa rug, maar nét even iets ai met spitsere snuitjes bijvi beeld. Kinderen vinden dl de dan ineens niet goedg meer en doen ze de deun zijn daar heel gevoelig vo Liesbeth van Lamoen zie; modespeelgoed aan zich bij trekken. Mensen kom winkel in met Tamagochi kémon-spullen, heel veel Disney-figuurtjes als Heit en Pocahontas, en stapels letjes op batterijen. Veehi gesignaleerd tussen hetal dankte speelgoed wordt! spel 'Een bed vol vlooien lawaaiig zenuwenspel dal de reclamespots heel op« dend uitziet, maarwaarl ren na twee keer spelen j van hebben. Nieuw tegen gulden, tweedehands hoo een vijfje. FLORIEN VAN REES Nachtcrème die 30 procent actiever helpt tegen rimpels, muren die worden geverfd in 'pale honey', sexy stofzuigers: de mooie woorden van de reclame blijven een dank bare inspiratiebron voor taalkundigen. On langs verscheen een vermakelijk boekje over de taaitrucs waarvan reclamemakers zich bedienen en de invloed die reclame heeft op onze taal: 'Nu nog smeuïger', ge schreven door de Neerlandici Mieke Vuijk en Eric Tiggeler. De titel van het boekje verwijst naar de kreet waarmee de pindakaas van Calvé bij de consument wordt aangeprezen. Nog smeuïger... dat werpt bij de kritische au teurs onmiddellijk de vraag op wat voor sneldrogend cement hen al die tijd is voor geschoteld. En hoe smeuïg is smeuïger dan wel? De vergelijkende trap suggereert een ontwikkeling naar de meest ultieme smeer- U sensatie 'ooit'; pindakaas die van pure smeuïgheid vanzelf uit de pot kruipt, zo je boterham op. Een uitzondering is Calvé niet, hebben de schrijvers geconstateerd. Want wast het ene wasmiddel wit, dan wast het andere witter dan wit. Er stralend uitzien, okay, maar als het nog stralender kan, waarom zou je dat dan laten? Sneller, lekkerder, mooier, veiliger, duurzamer, vriendelijker, makkelijker - dat zijn de begrippen waar het in de reclame om draait en waarmee de consument over de streep wordt getrokken. Een schijnwereld van vooruitgang en ont wikkeling, waarin alles wat nu al snel, mooi of smeiiïg is, wordt verbeterd en vernieuwd tot het uiteindelijk op z'n snelst, mooist of smeuïgst te beleven is. We weten best dat we bij de neus worden genomen, dat het wetenschappelijk onmo Anagram Op elke verticale regel dient een woord van vier een van vijf en een van zes letters te worden ingevuld. Het woord van vijf letters bestaat uit de letters van het voorgaande woord plus 1 het woord van zes letters bestaat uit de vijf letters van het voorgaande woord plus 1 Als de hele puzzel juist is ingevuld, vormen de letters in de vet omlijnde kolom een woord. 1Deel v.e. bijenkorf - toegangsbewijs - goudgehalte; 2. boterton - mohammedaans boek - Eskimokleding; 3. Europeaan - motief - kolenwagen; 4. advies - stookplaats - toeval; 5. beest - elk - horizon; 6. vers - vakvereniging - scherf; 7. kier - kubieke meter - overblijfsel; 8. tegen - volk - ouderwets; 9. vreemd - handelsterm - berg in Armenië; 10. min - gelijkmatig - wettig gelijk is om witter dan wit te wassen en dat geen enkele gezichtscrème in staat is het onvermijdelijke verouderingsproces te stoppen. En toch zwichten we steeds weer voor een nieuw product dat belooft al zijn voorgangers te doen vergeten. Het is de kunst van de verleiding, het appelleren aan de menselijke behoefte aan een prettig be staan. De taal als instrument om te paaien, reclame als religie: je gelooft er in of niet, maar bijna niemand is bestand tegen de geweldige impact van het ijzersterke duo taal marketing. Generaties zullen zich bijvoorbeeld de slo gans van Melkunie herinneren: 'Al het goeie komt van Melkuniekoeien', en 'Ik zei nog zo: geen bommetje'. Of die van Duyvis: 'Voor als er een fuif is'. Het is er ingeha- merd met het meest effectieve stijlfiguur dat reclamemakers gebruiken, het rijm. 3456789 10 Oplossing van maandag: Horizontaal: 1. Act; 5. sla; 7. relatie; 8. sul; 9. nis; 11eerst; 14. re; 16. en; 17. sas; 18. lor; 19. ut; 20. as; 22. brand; 25. toe; 27. iep; 29. regeren; 30. lat; 31. ren. Verticaal: 2. Cru; 3. tele; 4. laar; 5. sint; 6. lei; 8. sar; 10. sen; 12. eiser; 12. salon; 15. Est; 16. era; 19. uit; 21. sip; 22. beet; 23. adel; 24. dier; 26. ora; 28. ene. Andere reclames blijven hangen vanwege de inhoud van de boodschap. Deze catego rie geeft veel meer een tijdsbeeld van de sa menleving op een bepaald moment. Zo moet het woord sexy tegenwoordig kenne lijk breed worden gezien, breder althans dan 'seksueel prikkelend', wat tientallen ja ren de enige betekenis van het woord was. Van de nieuwe Grote Van Dale mag je sexy ook gebruiken waar je vroeger gewoon leuk zou zeggen. Een sexy techniek, geeft het woordenboek zelfs als voorbeeld, en dat heeft helemaal niets te maken met wulpse vrouwen of welgeschapen macho's. Zo wordt de nieuwe stofzuiger Dyson 'met zijn transparante vormen en slimme tech niek' aangeprezen als 'de eerste sexy stof zuiger'. Hoe komt een mens er op? Laat de Consumentenbond nou onlangs kritiek hebben geuit op juist die transparante vorm (vies, je kunt al het opgezogen vuil zien) en de techniek (mager zuigresultaat op vloerbedekking). Ook de prijs van zo'n 750 gulden vond de bond erg hoog. Maar ja, voor dat geld heb je wel de eerste sexy stofzuiger in huis en dat mag best een paar cent kosten. Toch? Het beste tijdsbeeld geven reclames voor producten die menselijke afscheiding en hygiëne betreffen. Ergerlijke spotjes waarin biauwe vloeistof het absorptievermogen van maandverband moeten bewijzen, zijn volgens de schrijvers van Nu nog smeuïger binnenkort verleden tijd. De taal van de re clame wordt hoe langer hoe explicieter, voormalige taboewoorden worden nu bij de naam genoemd. Sprak de vroegere Bio- texreclame nog van baby's luiervlekken, nu meldt Biotex Hoofdwas onomwonden dat zijn enzymen wel raad weten met poep vlekken. Ariel claimt op zijn beurt da probleemloos alle bloedvlekken uitla lakens jaagt, In de reclame voor 0B-I pons hebben ze het weliswaar nogvi lend over de 'periode', maar Kotexs] de vrouw brutaalweg aan op 'de dagi je ongesteld bent', terwijl Alldaystw dat in zijn inlegkruisjes 'vocht en zelf geurtjes worden ingesloten'. Reclame als tijdsbeeld, het is wellicht cliché. Maar 'Nu nog smeuïger' is eet stekend bewijs van de juistheid vant constatering. Nu nog smeuïger, reclametaal en anderl taalgebruik; Eric Tiggeler Mieke Vuijb verij L.J. Veen; 24,90 gulden. HET WEER Zachte luchtmassa's Als de voortekenen niet bedriegen kunnen grote delen van de Verenigde Staten zich opmaken voor een normale winter. In de belevingswereld van veel Amerikanen zal men zulks als een koude winter ervaren, want de laatste jaren liet Thialf ook aan de andere kant de Atlantische waterplas zijn winter in de steek. De laatste weken is het in veel staten al aanmerkelijk te koud en vooral in het gebied van de Grote Meren komt het tot zware sneeuwval. De zware sneeuw wordt veroorzaakt door dat zeer koude lucht uit Canada over het relatief warme water van de meren strijkt. In Buffalo, een stad in het westen van de staat New York, viel gisteren maar liefst 60 centimeter. Bij ons gaan de temperaturen de komende tijd niet omlaag maar juist omhoog. De exodus van Canadese diep vrieskou leidt op het noordwestelijk deel van de Atlantische Oceaan tot de vorming van een omvangrijke depressie. Tussen het lagedrukgebied en een Russisch 'vrieshoog', dat West Europa van zijn ver langlijstje heeft geschrapt, gaan zuidwes tenwinden zachte luchtmassa's naar onze omgeving transporteren. De komende da gen wordt het 10 graden, in het weekeinde sluit ik hogere maxima zeker niet uit. Hoewel er soms best wel eens een wat be tere dag tussen zit blijft het over het alge meen wisselvallig weer. Na de passage van een nachtelijk rej bied is het morgen enige droog metl op wat zon. Later op de dag neemt o invloed van een frontale storing de k regen weer toe. De temperatuur stijf graden en de meest zuidenwind isa- kust krachtig, windkracht 6. Dondert veroorzaakt een haperend front pent met regen. Gisteren zijn er enkele buien g Nieuw-Vennep, waar tijdens de vroe ochtend ook onweer werd gerapport viel 8, in Hoofddorp 9 millimeter. De maandsom staat in Hoofddorp nuo| millimeter. Eer zeer natte november

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2000 | | pagina 20