'De liefde voor het voetbal
is bij mij de basis van alles'
Johan Derlcsen, een flamboyant buitenbeentje
Johan Derksen is hoofdredacteur van Voetbal International en non-conformistisch deelnemer aan
het tv-programma Sport aan Tafel. De man die al jong weduwnaar werd, alles van rock 'n' roll
verzamelt en op zijn 51ste zijn haar kort liet knippen, weigert te slijmen met topvoetballers. „Ik
heb wel een grote mond, maar ik ben natuurlijk geen held.
Komen mensen een keer op televisie,
trekken ze hun netste pak aan. zit de
hele familie thuis klaar bij de videore-
corder, en dan zeggen ze niks. Kan ik
niet bij. Als je gaat, moet je ook wat
zeggen. Als je een grote mond hebt, en die heb
ik, ben je interessant voor tv, maar dan moet je
niet gaan zitten neuzelen. Ik ben niet zo ijdel,
maar ik ben hoofdredacteur van het grootste
voetbalblad, dus in een programma waar het
over voetbal gaat moet ik mijn nek uitsteken.
Nu ben ik toch al niet zo terughoudend, dus dat
scheelt.
'Sport aan Tafel' op RTL5 scoort slechts
VPRO-cijfers, maar als ik de volgende dag op de
redactie kom, zit mijn e-mail barstensvol met -
hoe zal ik het netjes zeggen - vrij primitieve re
acties. Als ik iets negatiefs over een club heb ge
zegd. kan ik me daarna beter een paar weken
niet laten zien in die buurt. Stel dat ik me kri
tisch uitlaat over Fevenoord en ik kom daarna
in de Kuip. dan word ik vreselijk vijandig beje
gend. Dat overkomt iedereen die op tv iets over
voetbal zegt. Omdat ik nu hoofdredacteur ben,
kom ik niet meer zo vaak in de stadions, dus
kan ik in een tv-programma gaan zitten. Vroe
ger, als verslaggever en columnist, zat ik elke
week bij een wedstrijd en zou ik nooit aan tele
visie zijn begonnen. Want je denkt toch niet dat
ik me van die reacties niets aan trek? Ik heb wel
een grote mond, maar ik ben natuurlijk geen
held.
Ik had nooit gedacht dat het aardige tv zou
opleveren, drie heren op leeftijd die aan een ta
fel tegen elkaar betweterig zitten te doen over
voetbal. Het is live, ik heb het zelf nog nooit ge
zien. Thuis nemen ze het niet op. Als ik dat zou
vragen, komen ze niet meer bij van het lachen.
Mijn vtouw valt er altijd bij in slaap. Ik hoorde
wel dat ik er in het begin vrij dik uitzag. Ik was
altijd wat aan de zware kant en de dokter vond
dat niet zo gezond, dus ik ben aan een dieet ge
gaan. In een half jaar 32 kilo afgevallen. Veel spa
en espresso, veel sociale contacten verloren, en
wat ik vroeger weggooide, zijn nu mijn hoofd
maaltijden. Maar ik ben wel een stuk fitter.
Zat ik bij de kapper slank te zijn, zegt die man;
'Johan, je begint een beetje op zo n uitgemer
gelde Rolling Stone te lijken. En trouwens, lang
haar is eigenlijk niet meer zo in'. Heb ik, na
ruim 25 jaar, mijn lange haren af laten knippen.
Sinds die tijd, en sinds ik een pak aan heb. heb
ik zelfs het gevoel dat ik serieuzer word geno
men. Ik dacht dat we die strijd nu wel gestreden
hadden, dat uiterlijk er niet toe doet, maar nee
hoor. Ik mag nu zelfs doorlopen bij de douane.
Toen ik nog lang haar had, werd ik er altijd uit
gepikt. In Amerika was het vaste prik, maar in
Nederland moest ik ook heel vaak mijn koffer
uitpakken als ik de grens over wilde.
Mijn vader was vrij dominant, tussen ons was
er één groot generatieconflict, en uit protest liet
ik mijn haar groeien. Op mijn zestiende wilde ik
al het huis uit. Ik kon een beetje voetballen en
mocht bij Go Ahead in het jeugdinternaat ko
men. Die kans heh ik met beide handen aange
grepen. Nooit meer thuis geweest. Het was de
tijd van Fahdronc, die later nog bondscaoch is
geworden, en Joop Brand. Ik vond het fantas
tisch, al werd ik verkocht naar Cambuur en later
naar Veendam, Haarlem en MW. Haarlem was
de leukste club. We speelden eredivisie, onder
Barry Hughes. Ik was linksachter, een nuttige
teamspeler. Een doorsnee-voetballer, maar wel
in de beste generatie die wij ooit hebben gehad.
Dus het was niet zo gek dat ik niet verder ben
gekomen.
Ik verdiende helemaal niets, we waren semi-
profs. Tegenwoordig verdient de gemiddelde
voetballer zes ton en dan zijn de spelers van het
tweede elftal meegerekend. Het zijn spelers die
elkaar niet serieus nemen als ze geen gouden
Rolex van dertigduizend gulden dragen, die el
kaar beoordelen op de auto waarin ze rijden. Ze
hebben tegenwoordig allemaal een lease-auto,
het zijn eenheidsworsten. Beetje middle of the
road. Ze kicken erg op uiterlijk. Het zijn ook niet
de meest belezen types. Maar vergeet niet, ze
staan onder grote stress. Alle fouten worden op
tv herhaald. Als alle fouten die ik maak op tv
werden herhaald, zou ik ook in de stress raken.
Hoewel, na de dood van mijn eerste vrouw
relativeer ik alles veel meer. Het was een onge
luk, een stom ongeluk. Ik was 41, we hadden
een ander huis gekocht, maar waren nog wat
dingen aan het inpakken. Ik moest op die be
wuste avond naar Maastricht, naar een thuis
wedstrijd van MW. Mijn vrouw had onze doch
ter naar bed gebracht en wilde nog wat dozen
inpakken en naar boven sjouwen. Op de trap
verloor ze haar evenwicht en omdat ze een doos
in haar handen had, kon ze zich niet in een re
flex ergens aan vastgrijpen. Ze viel achterover,
met haar hoofd op de rand van een trede. Ik
kwam thuis, de wedstrijd was nota bene afge
last, en vond haar daar. Ik dacht dat ze bewus
teloos was. belde de huisarts, die keek even,
belde meteen de GGD en zei dat ik beter even
rustig kon gaan zitten. 'Het spijt me. maar uw
vrouw zal nooit meer iets kunnen, nooit meer
kunnen bewegen, nooit meer kunnen praten,
nooit meer kunnen lezen.'
Ze werd naar het ziekenhuis gebracht en aan
de beademing gelegd. Xa drie dagen werd me
gevraagd of ik wilde komen en een familielid
wilde meenemen. Het was duidelijk dat mijn
vtouw inderdaad nooit meer iets zou kunnen.
Zei die specialist; 'Wat wilt u? Zelf de knop om
draaien of moeten wij het doen?' Ik zei; 'Doet u
het maar.' Die man draait de knop om, komt op
me af, geeft me een hand en zegt: gecondo
leerd.
Zo ben je een happy family, gelukkig getrouwd,
al zestien jaar, en zo zit je midden in de ellende.
In nog geen drie dagen. Met een dochter van
twaalf. Ik was behoorlijk de kluts kwijt en heb
me vrij snel in een nieuwe relatie gestort met
een oude jeugdvriendin, ook met het idee dat
het goed was voor mijn dochter, maar dat liep
al binnen een jaar stuk. Te snel geprobeerd om
de situatie te herstellen.
Daarna heb ik een aantal jaar alleen voor
mijn dochter gezorgd. Huisman geweest, naast
mijn werk. Heel veel vegetarisch gekookt in die
tijd, want ze wil geen vlees. Valt niet mee hoor,
zeven dagen per week iets origineels vegetarisch
op tafel te zetten. In de supermarkt hadden ze
een speciaal hoekje met spullen van Linda Mc
Cartney. Ik ging altijd met pakken de deur uit.
Het was een droevige tijd. maar we zijn er
goed doorheen gekomen. Mijn dochter is nu 21
en studeert film- en theaterwetenschappen in
Utrecht. En ze heeft dezelfde muzieksmaak als
haar vader; rock 'n' roll. We gaan samen naar
concerten. Mijn nieuwe vrouw, die een stuk
jonger is dan ik. houdt meer van Pink Floyd en
U2. Heb ik niks mee. Ik ben echt een ouwe
rocker. Van Morrison, Scott Walker, Mickey
Newbury. Ik ben ook een echte collectioneur: ik
heb een hele bibliotheek met oude platen, cd's
en boeken.
We worden geterroriseerd door een stelletje
schreeuwlelijkerds die als deejay goudgeld ver
dienen, maar voor mijn generatie is er geen
programma meer, terwijl wij de popmuziek
hebben ontdekt en gevormd. Het is nu Froger,
Borsato, Bauer. Weerzinwekkend.
Ik heb helemaal geen hekel aan commercie,
dat is het niet. Ik vind die muziek verschrikke
lijk. Commercieel mag best, ben ik ook. Ik pro
beer zo veel mogelijk onafhankelijk te blijven,
maar ik wil wel een blad maken. En volgend jaar
ook een voetbalprogramma. We zijn in verre
gaande onderhandelingen met John de Mol. Ik
wil elke donderdagavond uitzenden en Kees
Jansma moet presentator worden, want ik wil
de allerbeste. Het wordt een serieus program
ma, een magazine in beeld. Zo'n programma is
er nu niet op tv. Henk Spaan is cabaretesk en
Harry Vermeegen is schijtlollig.
Er komt ook een VI-kids, voor de jongste
voetballertjes, van wie we natuurlijk hopen dat
die later VI-Iezers worden. En we beginnen met
de VI-bibliotheek, zes voetbalboeken per jaar
die na verloop van tijd een echte voetbalency
clopedie vormen.
Je ziet, ik schuw de commercie niet. Als
hoofdredacteur ben ik anders tegen dit soort
zaken aan gaan kijken. Ik vind commercie geen
vies woord meer. Ja, ik ben veranderd. Anderen
zullen zeggen: hij is verloederd. Maar we gaan
niet door liet slijk voor een voetballer, zoals
Sportweek. Je arm om de vedettes heen slaan,
slijmerige positieve verhaaltjes over hen schrij
ven, nee, dat wil ik niet. Er moet ruimte blijven
om te analyseren en kritisch te zijn. Niet voor
niets hebben we Cruijff en Van Hanegem als co
lumnisten aangetrokken. Onafhankelijke gees
ten, die zeggen wat ze willen zeggen. En ik ga de
KNVB echt niet met fluwelen handschoenen
aanpakken. Tijdens Euro 2000 was Voetbal In
ternational het meest kritisch tegenover Oranje.
Ik weet wat mijn lezers willen en ik luister goed
naar hen. Voor zo ver mogelijk. Niet plat of kri
tiekloos en niet te hobby-achtig. Dan moet je
een blad als 'Johan' maken. Dan blijf je klein en
dat wil ik niet. Ik zit voor de tv ook altijd te ho
pen dat Nederland wint, dat Nederlandse clubs
winnen. Omdat dat goed is voor het blad. Wij
zijn een begeleidend pamflet van tv-beelden. Ik
kijk niet zozeer als supporter. Wees nou eerlijk,
waarom neem je een seizoenkaart? Om Leonar
do bij Feyenoord te zien spelen en Ikedia bij
Ajax. Maar verder? Voor wie ga je tegenwoordig
nog naar het stadion? Ik zit op het puntje van
mijn stoel als ik een speler zie die iets eigens
doet, die een directe tegenstander passeert.
Ik ben supporter van NEC. We hebben hon
derd jaar niets gewonnen, dus ik kan daar sup
porter van zijn, dat wekt geen woede in den lan
de. De club doet het dit seizoen heel goed, dat is
mooi, ik gun het ze van harte, maar laten we
eerlijk zijn: het ziet er niet uit. Er loopt niet één
speler tussen die leuk is om naar te kijken. RKC-
Roda, ik zie het wel eens, maar ik heb het gevoel
dat het vier uur duurt. Dat is één grote aan
klacht tegen de trainers.
Alle uithoeken van het systeem kennen ze en
pompen ze er bij hun spelers in. Met de punt
naar voren, met de punt naar achteren, maar
als je aan een trainer vraagt: 'Hoe kom ik een te
genstander voorbij?' dan zijn ze uitgepraat. Bij
Nederlandse clubs lopen nu spelers van het
tweede garnituur, die moetje echt dingen leren.
Dat gebeurt niet als die ClOS-Iullen als Been
hakker en Reker het voor het zeggen hebben,
daarvoor moet je voetbaljongens aan het be
wind hebben. Van Basten, wat zou het een ze
gen zijn als die zich eens met aanvallers ging
bemoeien.
De liefde voor het voetbal is bij mij de basis
van alles. Als je dit werk doet, móet je van voet
bal houden. Maar als je ergens van houdt, ben
je extra kritisch. Ik zie met pijn in het hart hoe
het voetbal wordt beheerst door patserige figu
ren. De nouveau riche wordt er met open ar
men ontvangen. Ze zien het als een bedrijfstak,
maar in een echt bedrijf wordt er pas geïnves
teerd nadat een reeks specialisten is geraad
pleegd, er een second opinion is geweest, een
reeks vergaderingen is gehouden. In het voetbal
worden investeringen gedaan, worden spelers
gekocht die niemand heeft gezien. Het gaat heel
makkelijk. Ze willen zo graag een bedrijfstak
zijn, maar ze doen de stomste dingen.
Er zitten mensen uit het zakenleven en daar
mee haal je de verloedering binnen. Tot in het
amateurvoetbal toe. Bij acht van de tien ama
teurclubs die kampioen van Nederland worden
is gerommeld met geld. Ik ken maar één club
die het goed doet: Quick '20 uit Oldenzaal. Die
betalen niet en die club is zo georganiseerd dat
je er graag voetbalt. Verder zie je alleen maar
dat voetballers voor een dvd-speler of duizend
gulden weer van club veranderen. Ze denken
niet verder, terwijl juist bij een voetbalclub de
mensen zitten die je in het zadel kunnen helpen
bij een maatschappelijke carrière. Die rol van
een club wordt altijd onderschat.
Daarna moet je het wel zelf doen. niet zeuren
van: goh, moet ik alweer om zeven uur op. Je
moet hard werken. Het is tachtig procent ijver
en twintig procent talent. Maar voetballers zijn
gewend zich te gedragen als filmsterren. De me
dia hebben dat van ze gemaakt, hebben ze op
een voetstuk geplaatst, en dan krijgen voetbal
lers ook de nukken van filmsterren. Het grote
probleem is dat ze al miljonair zijn voordat ze
volwassen zijn. Als ik op mijn achttiende miljo
nair was geworden, was ik misschien ook wel
een onuitstaanbaar jongetje geweest. Er zijn uit
zonderingen, zoals de broertjes De Boer, aan
wie héél veel profvoetballers een voorbeeld
kunnen nemen. Want je kunt tegenwoordig
makkelijker de paus aan de telefoon krijgen dan
een international.
Je gaat het voetbal pas waarderen als het afgelo
pen is. Ik ben op mijn 28e gestopt, omdat ik het
niet meer kon combineren met mijn werk, maar
nu zeg ik: het was léuk, gewoon leuk. Tegen
woordig ontbreekt dat er nog wel eens aan. Het
is allemaal zo plichtmatig. Ze zijn alleen geïnte
resseerd in hun eigen carrière en daar word ik
een beetje moe van. Als ik er iets van zeg. heb je
meteen het imago van een cowboy. Zo wild en
vrijgevochten ben ik nou ook weer niet. Ik zeg
en doe alleen wel wat ik vind dat ik móet zeggen
en doen.
Bij het WK van 1978 in Argentinië, onder het
bewind van Videla, heb ik geweigerd op te staan
tijdens het Argentijnse volkslied. Ben ik van de
tribune gehaald en vastgezet. Frits Barend, die
goed Spaans spreekt, is er in geslaagd me wij te
praten. Ik weiger eer te betonen aan een bewind
dat mensen spoorloos laat verdwijnen en boven
zee uit helikopters gooit. De vader van Maxima
heeft van die praktijken geweten en ik vind het
onverteerbaar als die meneer de schoonvader
van ons toekomstig staatshoofd wordt. Die va
der moet in ons land persona non grata zijn.
Moet ik daarover mijn mond houden?
Kom zeg. Ik laat me niets zeggen. Ik
ben nu eenmaal altijd een ietwat ^^^B
flamboyant buitenbeentje geweest.
DICK HOFLAND
Johan Derksen: ,,lk ben hoofdredacteur van het grootste voetbalblad, dus in een programma waar het over voetbal gaat moet ik mijn nèk uitsteken."
FOTO GPD ROLAND DE BRUIN
