Gevechten
Westoever
escaleren
it zat vermoedelijk
jaar onschuldig vast
Ambitieuze Katherine Harris kreeg en greep haar kans
Vietnam-bezoek kroon op Clintons werk
Buitenland
ra
loofsgenoten Ambon
ook onderling slaags
Republikeinen melden
fraude in Palm Beach
'Verbod diermeel geeft vals gevoel van veiligheid'
Genetische bescherming tegen CJD bestaat niet
DERDAG 16 NOVEMBER 2000
ans onderzoek naar Srebrenica
Het Franse parlement heeft gisteren besloten tot de op-
ngvan een Srebrenica-commissie. Deze moet opheldering
,over de gebeurtenissen in de Bosnische moslimenclave
i 1995. Bevelhebber van de VN-troepen in het vroegere
islavië was destijds de Franse generaal Bernard Janvier. De
nissie van tien afgevaardigden heeft als rapporteurs Fran-
Éotard. minister van defensie van maart 1993 tot mei
en de socialist Francois Lamy. In juli 1995 veroverden de
ische Serviërs de 'veilige' enclave, die door Nederlandse
liren werd beschermd. De Serviërs vermoordden duizen-
nosüms en deporteerden 45.000 anderen.
Idova zoekt presidentskandidaat
Geen enkele Moldovaan lijkt warm te lopen voor het
dentschap. De parlementaire commissie die is belast met
ganisatie van de verkiezingen in Moldova moest gisteren
■ven dat zich geen enkele kandidaat heeft gemeld. Mensen
et ambt willen vervullen, moeten zich vóór 25 november
rijven. De verkiezingen worden op 1 december gehouden,
nam het parlement een kieswethervorming aan, waar
de president voortaan indirect zou worden gekozen. De
ige president Lucinschi, de ex-president Snegur en de
nunist Voronine hebben al aangegeven zich niet voor het
beschikbaar te stellen.
ïvaller Harrison niet vervolgd
fD De man die eind vorig jaar ex-Beatle George Harrison
tak en diens vrouw verwondde, wordt niet vervolgd. Hij is
een rechtbank ontoerekeningsvatbaar verklaard. De 34-ja-
lichael Abram uit Liverpool is volgens zijn arts schizofreen
ranoïde. Abram dacht dat alle Beatles heksen waren, en
arrison bezit van hem had genomen. Hij wilde de ex-Beat-
moorden om een einde te maken aan deze toestand. Vol-
ajn psychiaters heeft Abram veel berouw getoond voor
aad. Hij wordt nu gedwongen opgenomen in een psychia-
ekliniek, waar hij mogelijk zijn leven lang moet blijven.
itunica blijft tribunaal afwijzen
lurc» Het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag is niet ge-
om alle gruwelijkheden uit de Balkan-oorlogen te achter-
President Kostunica van Joegoslavië wil liever naar Zuid-
ans voorbeeld waarheids- en verzoeningscommissies op-
•n. „Met de snelheid waarmee het tribunaal werkt, zijn we
ijfrig jaar nog bezig", zei Kostunica gisteren voor het eu-
lement. Hij liet verder weten dat vervolging van oud-dicta-
ilosevic geen prioriteit heeft. De economische en sociale
emen van Joegoslavië krijgen voorrang. Milosevic zal zich
Igens eerst moeten verantwoorden voor zijn eigen volk.
1 lering aan het tribunaal lijkt daarmee voorlopig van de
De VS eisen uiüevering als voorwaarde voor hervatting
ehulp aan Belgrado.
over EU-steun aan Balkan
sburg De landen van de Europese Unie trekken ruim
ïiljard gulden uit voor de wederopbouw van de Balkan,
ra bijna twee miljard minder dan de Europese Commissie
d rnoodzakelijk achtte. Het geld voor de Balkan wordt ten
ui veggehaald bij de subsidies voor het Middellandse-Zeege-
ri Het akkoord tussen de EU-lidstaten over de Balkansteun
gisteren na maanden van moeizaam onderhandelen tot
Spanje verzette zich aanvankelijk hevig tegen een korting
gelden voor landen als Algerije, Tunesië en Marokko. Uit-
lijk gaven alle EU-landen echter hun ja-woord, waardoor
in iropees Parlement er nauwelijks meer iets aan kan veran-
nten uit Los Angeles corrupt
celes Drie agenten uit de Amerikaanse stad Los Angeles
steren schuldig bevonden aan belemmering van de
in het ergste politieschandaal uit de geschiedenis
it korps. Het is de eerste van een hele reeks rechtszaken
agenten die werkzaam waren in de immigrantenwijk
lart. Agepten van het bureau in de wijk worden verdacht
ci et neerschieten, slaan en vals beschuldigen van honder-
oschuldigen, voornamelijk immigranten uit Mexico en
en-Amerika. Het trio ontkent alles. De zaak kwam aan het
toen een agent werd gepakt bij het stelen van in beslag
nen cocaïne uit het politiebureau. Voor strafvermindering
hij getuigen tegen zijn collega's. Als gevolg hiervan zijn
honderd veroordelingen ongedaan gemaakt.
danh
iheo haerkensOok de eenheid onder de mos-
mdent lims vertoont na bijna twee jaar
burgeroorlog scheuren. De
Molukse eiland Ambon scheidslijnen zouden hier lo-
ïn moslims tegen mos- pen tussen de autochtone Am-
christenen tegen chris- bonese moslims en de moslims
evechten. Bij onderlinge die oorspronkelijk van elders
en tussen christelijke afkomstig zijn, zoals Makassa-
ngroepen die tot voor ren, Bugis en Butonezen.
men tegen de moslims Verder zou het niet meer bo-
zijn deze week enkele teren tussen strijders van de
in vlammen opgegaan, van Java afkomstige moslim-
diverse moslimgroepen groep Laskar Jihad en de aan-
ich gewelddadige, on- hangers die ze op Ambon heb-
iconflicten voor. ben geworven. Bovendien loopt
irlinge strijd tussen de samenwerking tussen mos-
mn heeft zich onder lims op Ambon en geloofsgeno-
wrgedaan in Kudamati, ten op de naburige eilanden
k in Ambon-stad, aldus stroever dan voorheen. Er zijn
derlandse pater Cees zelfs berichten dat inwoners in
die in het centrum van het noordwesten van Ambon
•stad woont en werkt, onderling slaags zijn geraakt.
harkemabloed hebben gevonden tijdens
een koffiepauze.
De politie beschouwde Dow-
ange Stephen Downing ning echter als dader en zou
Britse Bakewell heeft hem zo onder druk hebben ge-
delijk 27 jaar onschuldig zet dat hij na een verhoor van
'gezeten na een veroor- zestien uur een bekentenis te-
degens moord. Na al die kende. Bij het verhoor was geen
ft een herzieningscom- advocaat aanwezig. Downing
•ijn zaak terugverwezen trok zijn bekentenis later weer
hof van beroep. Dow- in, maar de jury die hem schul-
zijn ouders hebben nu dig verklaarde, kreeg nooit te
hoop dat zijn naam horen dat hij de verstandelijke
Kuiverd en dat hij bin- vermogens van een kind had.
wordt vrijgelaten. Inmiddels zouden er nieuwe
stijds 17-jarige Dow- bewijzen zijn, waaruit blijkt dat
!rd in 1973 veroordeeld Downing de moord ,niet kan
moord op zijn toen 32- hebben gepleegd. Downing
laatsgenote Wendy Se- heeft zijn onschuld al die jaren
zou haar hebben volgehouden, en dat heeft hem
en op de begraaf- vele jaren extra achter slot en
'aar Downing werkte als grendel gekost. Psychiaters oor-
L De verdachte, die de deelden bij de behandeling van
uele vermogens had beroepen steeds dat hij met zijn
kind van elf, meldde ontkenning wegliep voor zijn
de politie de vondst vermeende wandaad, en dat hij
slachtoffer. Hij zou haar nog steeds een gevaar was voor
Meed n onder het de samenleving.
'Oorlog om de wegenlijkt begonnen
De gewapende strijd op de Westelijke Jordaanoever
wordt steeds heviger. Gisteravond beschoten Israëlische
gevechtshelikopters doelen in Beit Jala, Tulkarm, Jericho,
Nablus en Hebron. De Palestijnen waren ditmaal niet te
voren gewaarschuwd.
tel aviv ad bloemendaal
correspondent
Bij de aanval op Beit Jala kwam
een Duitse arts om het leven
die gewonden hielp. Elders op
de Westoever en in de Gaza-
strook schoten Israëlische sol
daten acht Palestijnen dood. De
luchtaanval op Beit Jala begon
gisteravond laat. Vanuit dit Pa
lestijnse dorp hadden militiele
den eerder op de dag geschoten
op Gilo, een op de Westelijke
Jordaanoever gelegen voorstad
van Jeruzalem.
Harry Fischer, de Duitse arts
die gisteravond om het leven
kwam, woonde in Beit Jala met
zijn Palestijnse vrouw. Zeven
andere dorpelingen raakten ge
wond. Volgens een Israëlische
legerwoordvoerder waren de
doelen van de luchtmacht el
ders op de Westelijke Jordaan
oever 'bases' van de Fatah-mili-
tie Tanzim.
Gisteren, de 15de november,
vierden de Palestijnen 'onaf
hankelijkheidsdag' zonder on
afhankelijkheid. Voor de zo
veelste maal is de uitroeping
van een Palestijnse staat uitge
steld. Niets wijst erop dat de
Palestijnse bevolking van plan
is de gewapende strijd op te ge
ven. Marwan Barghouti, Fatah-
leider op de Westelijke Jordaan
oever, zei gisteren dat de Pales
tijnse 'onafhankelijkheidsdag'
de verwijdering inluidt van alle
Israëlische soldaten en kolonis
ten uit de bezette gebieden.
De Israëlische regering ziet
Barghouti's verklaring als het
teken dat 'de oorlog om de we
gen' is begonnen. Het leger be
heerst nog altijd 87 procent van
de Westelijke Jordaanoever en
30 procent van de Gazastrook.
De afgelopen dagen is daar het
aantal bomaanslagen en be
schietingen langs doorgaande
wegen sterk toegenomen. Jood
se kolonisten rijden als het even
kan in militaire konvooien of in
gepantserde voertuigen, maar
de meesten wagen zich al niet
meer op de weg.
De Palestijnse president Ara
fat ziet ondanks alles 'licht en
hoop aan het eind van een don
kere tunnel'. Hij zegt dat in een
op video opgenomen rouwrede
voor Lea Rabin, de vrouw van
zijn in 1995 vermoorde vredes-
partner, premier Yitzhak Rabin.
De video werd gisteravond ver
toond op de Israëlische televisie
en later ook op de Palestijnse.
Arafat zei dat hij 'met eer
bied' een bloem heeft gelegd op
Lea Rabins kist, daarmee zijn
toewijding hernieuwend aan
'de vrede van de dapperen,
mijn definitieve keuze'. Het leg
gen van de bloem was overi
gens symbolisch. De Israëlische
regering had hem duidelijk ge
maakt dat hij niet welkom zou
zijn op de begrafenis, gisteren
in Jeruzalem. Lea Rabin is naast
haar man begraven op de
Herzl-begraafplaats.
west palm beach achille prick
Het lijkt er steeds meer op dat
George W. Bush de nieuwe
Amerikaanse president gaat
worden, dus zouden de Repu
blikeinen weinig te klagen moe
ten hebben over het verloop
van de verkiezingsklucht in Flo
rida. Toch deinsde het Bush-
kamp er gisteren niet voor terug
zware beschuldigingen te uiten
aan het adres van een Demo
craat in de kiescommissie van
West Palm Beach.
Voor de tweede achtereenvol
gende dag zaten 's ochtends
ruim honderd mensen klaar om
te beginnen aan de handmatige
telling van 460.000 stembiljet
ten. En voor de tweede keer
werd de mega-klus door de
driekoppige kiescommissie uit
gesteld. De commissie wil eerst
van de rechter weten of de zo
genaamde dimple chads, stem
biljetten die niet zijn doorge
prikt maai' achter de naam van
een kandidaat slechts een kuil
tje in het papier vertonen, moe
ten worden meegeteld of niet.
Vlak na die beslissing eiste
het Republikeinse kamp de
aandacht op. Bush-woordvoer-
der Tucker Eskew eiste het af
treden van kiescommissie-lid
Carol Roberts, omdat zij zich
alleen maar zou laten leiden
door haar vurige wens dat het
Witte Huis de komende vier
jaar wordt bewoond door Al
Gore. Republikeinse waarne
mers zouden hoogstpersoonlijk
hebben gezien hoe Roberts du
bieuze stembiljetten op de sta
pel van Gore zou hebben ge
legd.
Ook zou ze biljetten met op
zet dusdanig hebben betast dat
er een gaatje ontstond achter
de naam van Al Gore. ,,Ze kon
soms maar niet van de biljetten
afblijven", licht Eskew zijn aan
klacht even later toe. „Buigen,
draaien, wrijven, twee tot drie
keer onnodig betasten. En nee,
het gaat hier niet om onzedelijk
gedrag. We hebben het nog
steeds over de verkiezingen."
De Democraten reageerden
verbolgen. „Dit is de bespotte-
lijkste beschuldiging die ik ooit
heb gehoord", zei hun advo
caat Dennis Newman. Carol
Roberts zelf, toch al niet meer
honderd procent fit door alle
gebeurtenissen van afgelopen
week, was duidelijk even uit het
lood geslagen.
Even later verweerde ze zich
echter met de mededeling dat
de complete wereldpers, de
twee andere leden van de kies
commissie en ook Republikein
se waarnemers over haar
schouder hebben meegekeken
toen ze de stembiljetten in haar
hand had.
Ze denkt er dan ook niet aan
om terug te treden. Dat zal ook
niet gebeuren, want het kiesdis
trict West Palm Beach zag geen
reden om haar uit de kiescom
missie te zetten.
Iets meer dan 25 jaar na de dra
matische evacuatie van de am
bassade in Saigon zet een Ame
rikaans staatshoofd vandaag
voet op Vietnamese bodem.
Voor president Clinton moet
het bezoek een bekroning wor
den van de buitenlandse poli
tiek in zijn twee ambtstermij
nen.
De president, die nooit vies is
geweest van symboliek, pro
beert een maximaal gewicht
aan het bezoek te geven: „Ik ga
naar Vietnam om een nieuw
hoofdstuk te openen in onze
relaties". Nu hij als vredestich
ter in het Midden-Oosten is
mislukt, lijkt een definitieve
verzoening met Vietnam de
passende manier om afscheid
te nemen.
Voor de Vietnamezen is die rol
hem op het lijf geschreven. Me
dia in het land leggen de na
druk op Clintons kritiek op de
oorlog in de jaren zestig. Hij
omzeilde militaire uitzending
naar Zuidoost-Azië en dat
waarderen veel Vietnamezen.
In de Verenigde Staten wordt
daarover genuanceerd gedacht.
„Hij gaat 31 jaar te laat", sneer
de een Vietnamese balling in de
VS, verwijzend naar het jaar
waarin Clinton moest opkomen
voor militaire dienst. Sommige
oorlogsveteranen noemen het
bezoek een belediging voor de
58.000 Amerikaanse soldaten
die in Vietnam zijn gesneuveld.
Toch staan veel veteranen en
leden van de 1,3 miljoen men
sen tellende Vietnamese ge
meenschap in de VS positief te
genover het bezoek. „We moe
ten dat droevige hoofdstuk ach
ter ons laten", stelde een verte
genwoordiger van de stichting
voor oorlogsveteranen in de
Washington Post.
De agenda voor het driedaags
bezoek is een zorgvuldig sa
mengestelde mix. Toekomstige
economische samenwerking
staat centraal. Washington en
Hanoi ondertekenden onlangs
een handelsovereenkomst. Ver
wacht wordt dat Clinton daar
naast het moeilijke onderwerp
van de mensenrechten in Viet
nam zal aansnijden. Het Con
gres in Washington stelt dit als
voorwaarde voor het goedkeu
ren van het handelsverdrag.
Verwijzingen naar de oorlog
worden zo veel mogelijk verme
den. Wel besteedt Clinton aan
dacht aan de zoektocht naar
vermiste Amerikaanse soldaten.
Maar er zal ook aandacht zijn
voor de schade die het chemi
sche wapen Agent Orange nog
altijd aanricht in Vietnam. De
VS weigerden tot nu toe enige
verantwoordelijkheid te nemen
voor deze ramp voor milieu en
volksgezondheid.
Het liefst kweken de VS en Viet
nam echter wederzijdse good
will met thema's die niet aan de
oorlog doen denken. Zo zal
Clinton zich inzetten voor het
verbeteren van de veiligheid op
de Vietnamese wegen. De VS
sponsoren een project om het
gebruik van bromfietshelmen
te stimuleren. Ook verleent
Washington hulp aan slachtof
fers van de overstromingen van
dit jaar in de Mekongdelta.
Vietnam moet meer worden
dan de naam van een oorlog, is
het motto. Als het Clinton lukt
zijn landgenoten zo ver te krij
gen, sluit hij zijn president
schap alsnog af met een diplo
matiek succes.
Er bestaat geen genetische be
scherming tegen de dodelijke
ziekte van Creutzfeldt-Jakob
(CJD), de menselijke variant
van de gékke-koeienziekte
(BSE). Dit blijkt uit een onder
zoek waarin de genetische code
van slachtoffers van de ziekte
werd vergeleken met die van le
den van een vroegere kanniba-
lenstam in Papoea-Nieuw-Gui-
nea. De resultaten zijn gepubli
ceerd in het blad New Scientist.
Alle 88 mensen die tot nu toe
in Groot-Brittannië zijn overle
den aan de variant van Creutz
feldt-Jakob die in verband
wordt gebracht met BSE, had
den bepaalde genetische over
eenkomsten die bij circa een
derde van de bevolking voorko
men. Dit bracht enkele weten
schappers ertoe te veronder
stellen dat het andere tweeder
de van de bevolking niet door
de ziekte zou kunnen worden
getroffen.
De genetische gegevens van
de CJD-slachtoffers werden ver
geleken met die van leden van
de stam op Papoea-Nieuw-Gui-
nea. Daar overleden de afgelo
pen honderd jaar zo'n 2.500
mensen door de hersenziekte
Kuru, die grote overeenkom
sten met CJD vertoont. .Als te
ken van respect aten nabe
staanden de hersenen van de
overledenen op. Kuru werd op
die manier doorgegeven.
De praktijk werd veertig jaar
geleden verboden, waardoor
het aantal ziektegevallen daal
de.
Er zijn echter nog steeds
stamleden die tientallen jaren
nadat zij de hersenen tot zich
hebben genomen, ziek worden.
Nu zijn er nog elf stamleden die
de ziekte hebben.
De genetische 'opmaak' van
de mensen die met Kuru zijn
besmet, blijkt geheel anders te
zijn dan die van de CJD-patiën-
ten.
Juist de opmaak die door we
tenschappers als de beste be
scherming tegen de menselijke
variant van de gekkekoeienziek-
te BSE werd beschouwd, is te
rug te vinden in de Kuru-slacht-
offers.
foto afp stan honda
washington john wanders
correspondent
In het centrum van de orkaan die de afgelopen
week over bestuurlijk Florida raasde, bevond zich
een 43-jarige Republikeinse, genaamd Katherine
Harris. Tot vorige week was ze een anonieme
ambtenaar, maai' na de verkiezingsdag wist ze
zich plotseling in een uitzonderlijke machtsposi
tie. Harris had het lot van Democraat Al Gore in
handen. Gisteravond besliste ze in diens nadeel.
Dat uitgerekend zij George W. Bush een onverge
telijke dienst lijkt te hebben bewezen door hem
het - voorlopig - laatste duwtje naar het Witte
Huis te geven, is in Democratische kring slecht
gevallen. Begin dit jaar liep Harris in de staat
New Hampshire namelijk nog campagne te voe
ren voor George W., de broer van haar baas, gou
verneur Jeb Bush van Florida.
Nu ligt de wereldpers aan haar voeten en staat ze
permanent onder bewaking van de politie van
Tallahassee. De ambitieuze Harris is op en top
Republikeins. De flamboyante ex-makelaar en
voormalig werkneemster van computergigant
IBM behoort niet tot de vriendenkring van de
Bushes, maai' dat kan veranderen.
Harris' functie, die van secretary of state (de
hoogste ambtenaar), krijgt inhoud en kleur in
een verkiezingsjaar. Het is dan haar taak om erop
toe te zien dat het verkiezingsproces in Florida
ordelijk verloopt. Dat wil zeggen, volgens de wet
telijke voorschriften. Als 'opperhoofd verkiezin
gen' zou Harris onpartijdigheid moeten uitstra
len, maar daarvan is geen moment sprake ge
weest, betogen haar critici.
Zelf houdt ze vol dat ze in deze hectische dagen
haar partijbelang absoluut ondergeschikt heeft
gemaakt aan de wet van Florida. Over haar per
soonlijke voorkeur in het historische titanenge
vecht tussen Bush en Gore bestond echter nooit
enig misverstand. Harris was in de lange aanloop
naar de verkiezingen werkzaam voor de Bush-
campagne in Florida, en ze was gedelegeerde op
de Republikeinse conventie in Philadelphia.
Ook ronselde ze generaal b.d. Stormin'Norman
Schwarzkopf, held van de Golfoorlog, voor een
met geld van de belastingbetaler gemaakte televi
siecommercial. Met die spot beoogde Harris naar
eigen zeggen slechts de opkomst bij de verkiezin
gen te bevorderen. Maar ze koos met Schwarz
kopf wel voor een boodschapper die nationale
bekendheid geniet als Bush-aanhanger.
Vrijwel elke netelige situatie kent een grijs sche
mergebied. Katherine Harris heeft binnen haar
wettelijke mogelijkheden ongetwijfeld alles ge
daan om de grenzen van dit schemergebied op te
zoeken om zo Bush aan het presidentschap te
helpen. Het Gore-kamp sprak daarom reeds
hardop het vermoeden uit dat Harris in ruil voor
haar loyaliteit aan de partij door een regering-
Bush vast en zeker zal worden beloond met een
mooie ambassadeurspost of een baan in het ka
binet.
Harris" huidige functie zal in 2002 worden opge
heven en dat maakte de ingewikkelde situatie
nog complexer. De kapitaalkrachtige Harris -
naar verluidt bezit ze 15 miljoen gulden - liet
eerder blijken geïnteresseerd te zijn in een zetel
in de Senaat in Washington. Ze heeft in elk geval
een uitgelezen kans gekregen en gegrepen om
onnoemelijk veel krediet op te bouwen in eigen
kring.
Byrne besprak gisteren met het
europarlement de maatregelen
die Frankrijk heeft genomen na
een toename van het aantal
ontdekte gekke koeien. De
nieuwe gevallen kwamen aan
het licht na extra BSE-tests.
Byrne wees erop dat besmet
veevoer waarschijnlijk de oor
zaak is geweest van de ziekte bij
de dieren. Parijs verbiedt voor
lopig het gebruik van dieren- en
beendermeel als voeding voor
runderen, varkens en gevogelte.
In twee jaar tijd telde Frank
rijk zeven BSE-gevallen op een
miljoen runderen. Volgens de
gehanteerde internationale
normen behoort Frankrijk
daarmee nog niet tot de landen
waar BSE veel voorkomt. Dat
gaat op voor landen met 100
gevallen op een miljoen dieren.
Volgens Byrne is dal echter
geen reden voor zelfgenoeg
zaamheid.
De eurocommissaris wijst
een totaalverbod op het gebruik
van diermeel in veevoer echter
af. Dat geeft de consument al
leen maar een vals gevoel van
veiligheid, aldus Byrne. Hij
wees op het reeds bestaande
verbod in de EU om bepaalde
(BSE-risicovolle) delen van run
deren te gebruiken als veevoer.
„Als de landen zich daaraan
zouden houden, is het voedsel
wel degelijk veilig", stelde Byr
ne.
Bij inspecties die de Commis
sie in het verleden uitvoerde,
bleek al de lidstaten de BSE-re-
gels veelvuldig aan hun laars
lappen. „In sommige gevallen
werden ook onze adviezen ter
verbetering vervolgens niet se
rieus genomen. Dat is onaccep
tabel uit het oogpunt'van volks
gezondheid", aldus Byrne.
Christen-democraten en so
cialisten, de twee grootste frac
ties in het parlement, uitten
eveneens harde kritiek op de
houding van de nationale rege
ringen. De plannen van de
Commissie om de samenstel
ling van veevoer nog strenger te
regelen, kunnen op brede steun
in het parlement rekenen. Het
zelfde geldt voor de oprichting
van Europees voedselveilig-
heidsbureau, dat waakt over de
kwaliteit van de voedingswaren
in de EU.
Heikel onderwerp, lege zaal. In het europarlement te Straatsburg luisteren de fractiedeskundigen naar de uit
leg van commissaris Byrne over de aanpak van de gekke-koeienziekte. foto ap christian luti