Wonen moet centraal staan in plaats van win
'Dieren zijn weg, nu is stof de boosdoener'
Meningen
Folklore op de
sportpagina 's
Overgang van team zaterc
naar Wassenaar lag heel ai
Vrouwekerk slopen? Som
dingen kunnen nu eenmaa
WOENSDAG 15 NOVEMBER 2000
945
De pagina 'Meningen' staat open voor alle lezers. Bij uw brief gaarne vermelding van onderwerp en publicatiedatum van het artikel waarop u reageert. De redactie kan brieven bewerken, bekorten of weigeren. Alleen bri
met een volledige adressering komen voor plaatsing in aanmerking. Bijdragen sturen naar: Leidsch Dagblad, postbus 54,2300 AB Leiden, of faxen naar: 071 - 5321921, of e-mailen naar: redactie.ld@damiate.hdc.nl
UITGELICHT
Ooit was ik kunstredacteur en
discussieerde ik met een paar
sportcollega's over de merk
waardige gewoonte om na af
loop van de wedstrijd in de
kleedkamer commentaar op
het gebodene te vragen van
trainers en spelers. „Stel je
voor", zei ik, „dat wij na een
dansvoorstelling de choreo
graaf en zijn groep naar het
waarom van hun doen en la
ten gaan vragen en onze re
censie met hun commentaar
zouden uitbreiden? Dat zou
iedereen belachelijk vinden,
behalve misschien de kunste
naars zelf. Die vinden alleen
recensies goed waarin de lof
trompet wordt gestoken."
„Onzin", zei een collega van
de sport, „iedere wedstrijd is
anders en wij passen gewoon
het journalistieke gebruik van
hoor en wederhoor toe."
Als ik het me goed herinner
was onze columnist Jaap Vis
ser één van die collega's, dus
eigenlijk had ik twee weken
geleden een rondedansje
moeten maken na zijn tirade
tegen journalisten die na de
wedstrijd hun oren naar de
trainer laten hangen. Jaap
biecht op dat hij zijn leven
heeft gebeterd en de strekking
van zijn column verraadt in
derdaad de verbetenheid van
de bekeerling. Afgelopen za
terdag deed hij er nog een
schepje bovenop; „Trainers
worden vaak gequoot om het
quoten. Uit gemakzucht, of
omdat de journalist geen stel
ling durft te nemen. Dus laat
hij de trainer maar breeduit
lullen." Visser geeft vervolgens
twee voorbeelden uit de
maandagkrant.
Dat rondedansje heb ik niet
gemaakt, want ook ik ben een
bekeerling. Het lijkt me nog
steeds een gek idee om bij
voorbeeld Sigrid Koetse na de
voorstelling in de Leidse
Schouwburg te vragen of ze
net zo teleurgesteld is als ik in
het afscheidsstuk dat Gerard-
jan Rijnders voor haar schreef.
Dat is iets voor een bericht of
een interview, maar niet voor
een recensie. In de loop van
de jaren heb ik daarentegen
een zwak ontwikkeld voor de
doorgaans onnavolgbare Chi
nese wijsheden waarmee
voetballers en trainers na een
verloren wedstrijd him straat
je schoonvegen, fohan Cruijff
leidt natuurlijk het peloton,
maar hij wordt op afstand ge
volgd door een ruime schare
sporters en coaches die ons in
onontleedbare zinnen toe
spreken.
Niet alleen onze sportredac
tie, maar ook de meeste ande
re zijn al jaren geleden gestopt
met het verplichte nummer in
de kleedkamer. Dat wordt te
genwoordig aanzienlijk selec
tiever toegepast en daarmee
houden we de folkloristische
kant van het genre in stand.
„Kagia uit, altijd lastig. Als je
hem niet neemt, kan je hem
niet missen. Als je met twee
nul voor de rust ingaat, moet
je nog maar zien of die ander
nog de wedstrijd inkomt. We
hebben wel vaker van twee
nul achter drie twee voor ge
maakt."
Toegegeven, het allerleukste
is om het ze te horen zeggen,
maar het wekelijks hoogte
punt als mijn zoons ze maan
dag uit de vier bij ons thuis
bezorgde kranten voordragen,
zou ik niet willen missen. Dus
dames en heren sporters en
verslaggevers: niets aantrek
ken van die Visser. Een oud
Chinees spreekwoord zegt
niet voor niets: columnisten
hebben altijd gelijk, maar
daarom hoeven we het ze nog
niet te geven.
TON VAN BRUSSEL
HOOFDREDACTIE
Op de sportpagina's van het
Leidsch Dagblad van 30 okto
ber stond een bijzonder aardig
stuk over de vereniging Wasse
naar, waarin ons team, zaterdag
4, tot team van de week werd
uitgeroepen. Deze uitverkiezing
had ons nog meer tot eer ge
strekt als de waarheid omtrent
onze overgang van JAC naar
Wassenaar niet op zijn kop was
gezet.
In het artikel stond te lezen
dat het bestuur van JAC buiten
gewoon fel op de uitplaatsings-
plannen van de gemeente had
gereageerd en dat ons team had
gevonden dat dit 'absoluut niet
kon'. De ware toedracht is dat
JAC volledig is meegegaan met
de nogal cynische gemeentepo
litiek om de strook groen aan
de Buurtweg - waar JAC, Archi
pel/Ornas en VCL decennia
lang hun onderkomen hadden
- over te laten aan een handje
vol golfers en genoemde vereni
gingen te manen tot verhuizing
of fusie.
Die opzet heeft zijn beslag
gekregen. JAC schikte
pel in de uitplaatsinj
complex van Marathi
Archipel/Ornas moe
jaar van zijn terrein
zich bedreigd in zijn
staan als zelfstandig [j
ging, en de hockeyclu!
de voorgelegde keuze
voorbij liet gaan, hee;
middels opgeheven.
En wat gebeurde e u
zondagclub) Marathc
Die werd door de alg
denvergadering van
dagclub) JAC als mee |e
van het complex afge
was het, wat in onze u
soluut niet kon'.
Het is niet mijn
voetbalminnend Leid r
streken in deze dist
nog veel ingewikkeld:
nu schets) te mengt
wilde de waarheid
op zijn pootjes terug
Wat was Leiden toch een aardi
ge stad. Met zijn Hortus Botani
cus, de vriendelijke mensen van
het Stadsarchief, de mooie ker
ken, het Rapenburg, de kleine
grachtjes, enzovoort. Wat liep ik
daar toch graag. En hoeveel
groepen van vooral jonge men
sen heb ik daar niet rondgeleid!
Mijn goede vriend Herman
Laagland, onderwijzer aan de
mulo bij het Vrouwenkerkhof,
wees mij eens op die dikke
schoolmuren: „Er zit een kerk
in". En toen die muren werden
blootgelegd... Ik zie mezelf nog
staan voor die groep enthousi
aste Engelsen.., hoe mooi het
allemaal zou worden. En die
trotse Ignus Maes, toen die
voor Bob van Beek het werk
had bee'indigd. Wat was het
pachtig! Die mij onbekende
meneer Waal moest wel een
bijzondere stadsbeheerder zijn.
De tijd ging voort. Hoog, wild
onkruid, graffiti. Als een der
omwonenden af en toe met een
klein onschuldig spuitje langs
de muren was gelopen, had al
dat onkruid geen kans gekre
gen. Maar men wilde dat niet.
„Er moet hier ruimte komen
voor auto's." Leiden bleek zo'n
stille plek vol charme niet
waard te zijn. Sindsdien ben ik
er nooit meer geweest. En nu
slopen? Eenzelfde tragedie als
het dempen van
Woerden? Het gevs
knagen.
Ik heb op dat alle
reageerd, natuurlijk
men zou lezen
kerk gesloopt moes
om er bijvoorbeeld
terrein voor kinder
maken, zou men toe
reageren. Er zijn
blijven buiten dist
kunnen nu eenmaali
Als ik aan Leiden
ik wel eens gedrooiï
denaar te willen zijn l
meer. Afbreken wille j
slopen... Nee, laat m
in Lisse blijven.
a.m.h
Je bent jong en je wilt een zelfstandig
leven op gaan bouwen. Je denkt aan
een relatie en eventueel een gezin. Je
leeft alleen of sa
men van een be-
scheiden inkomen
en je bent op zoek
naar een betaalbare
huur- of koopwoning. Dat blijkt dan
in de praktijk niet mee te vallen.
"a mijn woonplaats Noordwijk
komt een starter op de woningmarkt
pas voor een huurwoning in aanmer
king als hij/zij ongeveer 40 jaar is. Het
huidige woningverdeelsysteem geeft
prioriteit aan mensen die een woning
achterlaten. Ook is er een enorme
druk op huurwoningen door de vele
echtscheidingen. Jongeren en jonge
gezinnen zijn als starter hierbij vaak
de sluitpost van de
woningtoewijzing.
npiuiF °P de huur"
i/riivlC markt kun je nog wel
een woning of kamer
Alex Ouwehand uit Noordwijk
is fractievoorzitter van
Groenlinks in Provinciale
Staten van Zuid-Holland.
Voordat hij in mei 1999 de
provinciale politiek
binnenstapte, was hij
gemeenteraadslid in zijn
woonplaats. Ouwehand schreef
een opinie over
volkshuisvesting.
bemachtigen, maar vraag niet hoe. De
huren die worden gevraagd, zijn
enorm en de kwaliteit staat vaak niet
in verhouding.
Op zoek naar een bestaande koop
woning is het beeld al niet anders. Je
wordt geconfronteerd met enorme
prijzen. Bestaande koopwoningen die
in de jaren '80 zijn gebouwd voor bij
voorbeeld 150.000 gulden, met een
premie van de rijksoverheid, worden
nu verkocht voor 500.000 gulden of
meer.
Bij het inschrijven voor een nieuw
bouwwoning moet je vaststellen dat
bij bouwplannen betaalbare koop- en
huurwoningen maar minimaal wor
den gerealiseerd. Projectontwikke
laars kopen bij toekomstige nieuw-
bouwlocaties massaal de grond op en
de grondspeculatie drijft de prijzen tot
absurde hoogte. Een bijkomend nega
tief effect is dat dit bebouwing van de
open groene ruimte in de hand werkt
in plaats van te bouwen in de be
staande kernen. Onbebouwde grond
levert nog steeds het meeste op.
Er is iets grondig mis met de volks
huisvesting in Nederland. Wonen zou
centraal moeten staan, maar het heeft
er nu alle schijn van dat het alleen
nog maar gaat om de te behalen ex
ploitatiewinst van grondeigenaren en
projectontwikkelaars. Terwijl de over
heid opdraait voor de hoge kosten van
ontsluiting, inpassing en collectieve
voorzieningen. De gebrekkige sturing
van de overheid heeft tot gevolg dat
maatschappelijke doelen sneuvelen
door een gebrek aan regie.
Ook individuele huiseigenaren spe
len hier vaak handig op in. Ze zijn op
zoek naar een duurdere woning, die
betaald wordt uit de overwinst van de
verkochte woning. Het veiligstellen
van het opgebouwde vermogen, in
combinatie met meer luxe en comfort
in vooral een landelijke omgeving, is
hierbij de individuele woonwens,
maar zeker niet de werkelijke toekom
stige woonbehoefte van de samenle
ving. Zeker als je je realiseert dat jon
geren, dus ook de eigen kinderen,
Een nieuwbouwwijk in wording. foto united photos de boer michel schnater
hiervan in steeds sterkere mate de du
pe worden.
Een ander fenomeen is dat te bou
wen koopwoningen vaak op papier
worden gekocht en nog voor de feite
lijke oplevering of bewoning worden
doorverkocht. Handig wordt inge
speeld op de gebrekkige controle door
gemeenten. De winst van deze door
verkoop verdwijnt in de zakken van
enkelen en de huizenprijzen stijgen
hierdoor aanzienlijk.
Een somber beeld waar ik mij niet
bij kan neerleggen. Er zal iets 'om'
moeten in de hoofden van bestuur
ders. Een actieve overheid mag deze
marktwerking en verregaande liberali
sering niet zomaar op zijn beloop la
ten. De overheid heeft hiervoor ook
de nodige instrumenten, mits goed
toegepast.
Gemeenten moeten inzetten op:
Een actieve grondpolitiek, in combi
natie met het tijdig en gericht toepas
sen van de Wet Voorkeursrecht Ge
meenten. De gemeenten houden hier
door greep op de grondverwerving en
grondspeculatie wordt effectief tegen
gegaan. Ook heeft de gemeente hier
door een grotere zeggenschap over
het bouwen van betaalbare huur- en
koopwoningen bij nieuwbouwprojec
ten.
Openbare aanbesteding van nieuw
bouwprojecten waar de gemeente de
grond in handen heeft, in plaats van
onderhandse deals met een vaak se
lect gezelschap van ontwikkelaars en
aannemers. De beste aanbieder, in
termen van plankwaliteit, prijs-kwali-
teitverhouding, verhouding koop- en
huurwoningen, financieringsbijdrage
aan collectieve voorzieningen, moet
het recht krijgen om (een deel van)
een nieuwbouwproject uit te voeren.
Het standaard opnemen van een an-
ti-speculatiebeding bij koopwoningen
tot bijvoorbeeld 750.000 gulden. Een
deel van de winst bij verkoop komt
hierdoor weer beschikbaar voor de
volkshuisvesting. Samen met woning
bouwcorporaties kan' gedacht worden
aan woningen in Maatschappelijk Ge
bonden Eigendom. In de verkoop van
bestaande woningen is een terug
koopgarantie geregeld naar de wo
ningcorporatie, zodat ook in de toe
komst betaalbare koopwoning
schikbaar blijven. In bijvoorbei
terdam wordt dit al jaren toege
In het instrumentarium vanj
ningverdeelsysteem starters ee
redige plaats geven naast ande;
pen op de woningmarkt.
Wat moeten provincies voorali
Volkshuisvesting meer in n
verband afwegen en zorgend
nen de differentiatie van de
koop- en huurwoningen, doek
als onder andere jongeren voi
aan bod komen. Het gericht b
ven van de bestem mingsj
waardoor projectontwikkela;
aannemers zich meer moetf
richten op de ontwikkeling!
staande kernen.
En wat moet de rijksoverheidd
Inzetten op een nieuwe gro
tiek waardoor het mogelijk wi
collectieve voorzieningen te re
én te financieren. Private verrij
gevolg van het ruimtelijk ei
huisvestingsbeleid moet word:
roomd, ten gunste van dezen
ve doelen.
Het opheffen van de ko
'grondbezit bouwrecht'. Hi
van grond mag niet automat e
den tot een recht tot bouw
meenten moeten mogelijkhed c
gen om aan dit bouwrecht vo ;l
den te verbinden, zoals prijs/1
verhouding van te bouwen \vt 'c
Het belonen van slimmer ni
bruik in combinatie met hetl c
van uitbreidingen in de oper
ruimte. Een toekomstig volks'e
tingsbeleid dat de werkelijke 1
hoefte centraal stelt en nie e
van de te eenzijdige ind 1
woonwens. 6
Deze voorbeelden zijn zeker 11
puttend. Alles staat of valt me 1
tieve rol van de overheid bij
huisvesting. Daar ligt de ui:r
willen wij voor de toekomst en
voorraad van betaalbare h 1
koopwoningen beschikbaar c
voor onder andere jonge mer1,1
een bescheiden inkomen. Hi
de hoogste tijd dat het collect 1
lang van volkshuisvesting w
daan van private verrijking. 1
ALEX OUWEHAND
De werkomstandigheden
op basisscholen zijn ver
onder de maat.
Onderzoeksbureau TNO
schrijft dat in een rapport
aan minister Hermans
van Onderwijs. Dat heeft
te maken met het feit dat
scholen steeds minder in
staat zijn om de
leslokalen schoon te
houden. De lokalen zijn
niet zelden vies, te klein
en slecht onderhouden en
leraren en leerlingen
kunnen hierdoor niet
goed presteren.
Onderhoud en reiniging
zijn vaak de sluitpost op
de krappe
schoolbegrotingen.
Noodgedwongen, want
ook een schooldirecteur
kan elke gulden maar één
keer uitgeven. Nieuw
lesmateriaal krijgt dan de
voorkeur boven nieuw
meubilair of een grondige
en broodnodige
schoonmaakbeurt. Hoe
schoon zijn de scholen nu
eigenlijk?
G. Romijn, directeur van de
Christelijke Basisschool De
Akker in Lisse: „Ik heb gehoord
van dat TNO-rapport en ben
daardoor nog tevredener ge
worden over de manier waarop
we op onze school met het
schoonmaken omgaan. De Ak
ker heeft dat immers niet uitbe
steed aan een schoonmaakbe
drijf, maar intern geregeld. Een
groep ouders, van leerlingen en
oud-leerlingen, maakt bij ons -
tegen betaling - schoon. Zo
doet De Akker dat al jaren, in
ieder geval al sinds twintig jaar,
want zo lang werk ik op deze
school. Deze methode werkt
heel goed. Onze schoonmakers
zijn logischerwijs zeer betrok
ken bij hun werk en dat zie je
terug in het resultaat. We heb
ben nooit aanleiding gezien om
daar iets aan te veranderen. De
schoolarts van de GGD gaf ons
onlangs nog een compliment.
'Ik ken geen school die zo
schoon is als de uwe'."
P. Widjaja, allergoloog met
De scholen moeten schoner. Maar wie gaat daar voor zorgen: het schoonmaakbedrijf, de ouders of de leraren?
foto united photos de boer jur engelchor
een praktijk in Lisse: „Ik heb
in de praktijk dagelijks te ma
ken met mensen die allerlei
klachten hebben door slecht
schoongemaakte gebouwen.
Niet alleen scholen, maar ook
gewone bedrijven worden vaak
niet goed schoongemaakt. Stof
is oorzaak nummer één van al
lergieën. Ik krijg dan ook veel
schoolgaande kinderen in mijn
praktijk die klachten hebben,
variërend van astma tot ecze
men. Veel mensen maken hun
eigen huis goed schoon, maar
doordat het kind elke dag naar
school gaat, zijn die kinderen
toch constant ziek. We hebben
in de jaren zeventig gevochten
om scholen diervrij te maken.
Die dieren zijn nu weg, maar
nu is het stof de grote boosdoe
ner. Veel scholen hebben wel
gladde vloerbedekking, maar ja,
als dat niet goed gereinigd
wordt, schiet je daar weinig
mee op."
G. Mourits, directeur van
schoonmaakbedrijf The Clea
ners in Rijnsburg: „Ik herken
veel in het beeld dat schoon
maakkosten bij sommige scho
len de sluitpost op de begroting
zijn. Er is te weinig geld be
schikbaar. Je merkt bijvoor
beeld dat veel schoonmaakbe
drijven de scholen de rug toe
keren, omdat het rendement te
gering is. Ze hebben liever par
ticuliere bedrijven als klant.
Ons bedrijf zegt om die reden
geen vaarwel tegen klanten. We
nemen er dan wel geen scholen
bij als klant, maar de scholen
die we op dit moment hebben
houden we, ook al geldt voor
ons natuurlijk ook dat we er
gens anders makkelijker en
meer geld kunnen verdienen.
Maar met veel van die scholen
heb je in de loop der jaren een
verwevenheid, een soort ver
wantschap, opgebouwd. Die
laat je niet vallen voor geld.
Overigens ontkomen wij er niet
aan om ons in het schoon
maakwerk te concentreren op
enkele onderdelen van het
schoonmaken. We doen niet al
les even goed, daar is geen tijd
en geld voor, maar wat we doen
doen we erg aandachtig. Het
belangrijkste is het sanitair,
daar doen we uitstekend werk.
Dat zijn niet mijn woorden, dat
zijn de woorden van ouders en
leraren. Een moeder zei me
laatst dat ze net zo graag het
toilet op de school van haar
kind gebruikte als het toilet bij
haar thuis. Dat zegt genoeg."
Wethouder P. Kolman-Back
bier van onderwijs in Leider
dorp: „De dingen die TNO in
haar onderzoek constateert -
scholen die vies zijn en slecht
onderhouden- komen mij niet
onbekend voor. Ik heb zelf ook
jaren voor de klas gestaan op
verschillende scholen, en ik kan
daar dus wel over meepraten.
Van leerkrachten wordt veel
aandacht gevraagd voor het zelf
schoonhouden van de lokalen,
en de tafeltjes schoonmaken,
enzovoorts. Simpelweg omdat
het budget voor onderhoud dat
de school krijgt, te krap is.
Schoolbesturen geven dat ook
aan. Sommige scholen beden
ken daar creatieve oplossingen
voor, onderhandelen met een
schoonmaakbedrijf of krijgen
hulp van de ouders die zelf de
school van tijd tot tijd een
schoonmaakbeurt geven."
Lisbeth van Dam uit Katwijk,
heeft een zoon in groep vier
van een Katwijkse basisschool:
„De school waar mijn zoontje
op zit, is absoluut niet vies."
Corry Duindam uit Katwijk,
heeft twee kinderen op een
Katwijkse basisschool: „Mijn
dochtertjes zeggen regelmatig
'ik ga niet op school naar de wc,
omdat ze vuil zijn'. Vooral de
jongenstoiletten zijn vies. Maar
ja, die kinderen letten niet zo
goed op en plassen er dan wel
eens naast. Ik zelf kom niet zo
vaak op school, dus ik vind het
moeilijk om daar een eerlijk
oordeel over te vellen. Ze letten
op school wel op dat de kinde
ren schone schoenen hebben,
voor de vloerbedekking."
Bericht uit de Volkskrant van
31 maart 2000: „Een woon-
stichting uit het Duiste Rade
burg heeft de mannelijke huur-,
ders per brief gevraagd voort
aan zittend te plassen. Dat
moet het roesten van naast de
wc geplaatste radiatoren voor
komen. De onlangs bij een re
novatie vernieuwde verwar
ming werd in sommige huizen
al snel aangetast door uri-
nespetters. Een verontwaardig
de bewoner: 'De radiator zit te
dicht bij de pot, dat is toch niet
mijn probleem'."
PvdA-kamerlid Marleen Barth
in Elsevier, waarin zij zich dis
tantieert van een aan haar toe
geschreven maar niet be
staand voorstel om jongetjes
op basisscholen te verbieden
staand te plassen: „In welke
stand jongetjes op school moe
ten plassen, valt geheel onder
de eigen beleidsruimte van in
dividuele scholen."
P. Haneveld, commercieel me
dewerker van Bevico Cleaning,
schoonmaakbedrijf in Leiden:
„Veel scholen zouden schoner
zijn als er preventieve aandacht
werd gegeven aan schone lucht.
Nu is men te veel gefocust op
stof en viezigheid, want dat is
vuiligheid die iedereen kan
zien. Dat is ook belangrijk na
tuurlijk, maar de onzichtbare
viezigheid kan veel gevaarlijker
zijn. Ons bedrijf is gespeciali
seerd in het desinfecteren van
het luchtverversingssysteem,
maar scholen zijn daar tot nu
toe nog nauwelijks in geïnteres
seerd geweest. We hebben pas
een school als klant gehad. Het
zal toch niet zo zijn dat men
pas, zoals bij de legionella-ex-
plosie, in actie komt als er do
den zijn gevallen? In Scandina
vië is elk openbaar gebouw ver
plicht om eens in de zoveel jaar
het luchtsysteem na te laten kij
ken. Een soort APK voor schone
lucht dus. Zoiets zou er in Ne
derland ook moeten zijn. Scho
ne, gezonde lucht is belang
rijk."
JISKA VAN DE WETERING
GERARD BAAS
