Herinnering aan een late bevrijding
O
Tn Bedrijf
Gastvrijheid
fpn een stukje
beleving
Leiden Regio
ovincie gaat effect
in spitstarief meten
igen grondbedrijf
Ibor Zuid-Holland
uizer denkt nog over
steding EZH-geld
2.49
JDERDAG 9 NOVEMBER 2000
m,r
»tr
e eel sluipverkeer ontstaat
3ve it invoeren van een spitsta-
3 I ip snelwegen in de Rand-
nen noet zo duidelijk mogelijk
Ie en. Daarom is het zaak de
et en van de maatregel ook
ïats oed mogelijk te meten.
,9P oe heeft een meerderheid
irovinciale staten in Zuid-
i nd gisteren besloten.
m' itieke partijen zijn bezorgd
'kei w
pra -
provincie Zuid-Holland
een eigen grondbedrijf.
s nee kan het de inrichting
iet landschap beter sturen
voaanleg van natuurgebie-
ev' inancieren. Gedeputeerde
e*.ader Sar (groen, water en
"e j) liet zich na de begro-
jehandeling van gisteren
len dat hij samen met
a Huizer (financiën) een
C tel uitwerkt over het voe-
an 'een actieve grondpoli-
0 J Een eigen grondbedrijf,
Is gemeenten dat hebben,
ïarbij onontbeerllijk. De
deed die suggestie al in
algemene beschouwingen
on( isteren. Ook de WD voelt
M( r, net als de SP en Groen
sel» der Sar merkt voortdu-
dat de inrichting van na-
girreinen (bijvoorbeeld
'de aanleg van het Bent
en het creëren van de zo-
Lgjlen ecologische hoofd
vijf uur) stroef gaat. Dat komt
1{ji( lat Zuid-Holland onvol-
isse
loll
iC ROBBERT MINKHORST
over de gevolgen van het spits
tarief (voorheen rekeningrij
den). Gevreesd wordt dat auto
mobilisten in de ochtendspits
hun toevlucht nemen tot de
(provinciale) binnenwegen. Bij
het vaststellen van het bereik
baarheidsoffensief voor de
Randstad eerder dit najaar is al
afgesproken dat de effecten van
de tolheffing voor onder meer
de Leidse regio in kaart zouden
worden gebracht.
,G ROBBERT MINKHORST
doende middelen heeft om de
benodigde grond aan te kopen.
GroenLinks stelde voor om
ieder jaar drie miljoen gulden te
bestemmen voor de aankoop
van land. Dat geeft de provincie
ruimte, denkt de partij. Ook de
prijs van landbouwgrond is de
afgelopen jaren fors gestegen.
Andere partijen willen een fors
deel van de opbrengst van de
EZH-aandelen ervoor aanwen
den.
Van der Sar zei dat beide
voorstellen 'worden meegewo-
geji' in de plannen waar hij en
Huizer aan werken. Het is de
wens van de gedeputeerden om
zo snel mogelijk die plannen
voor te leggen aan provinciale
staten. Van der Sar maakte dui
delijk dat een grondbedrijf
noodzakelijk is. In zijn ogen is
het een goed wapen om de pro
blemen bij de grondaankopen
voor natuur op te lossen. Het
voeren van eigen grondpolitiek
is ook zinvol om glastuinbouw,
of de verplaatsing van kassen,
en de aanleg van bedrijventer
reinen mogelijk te maken.
juteerde Huizer (financi-
an Zuid-Holland wil alle
sties op een rijtje zetten
de opbrengst van de ver-
van het elektriciteitsbe-
SfZH. In het eerste kwartaal
olgend jaar komt zij met
is i oorstel. Vrijwel alle poli
partijen spuiden gisteren
is de algemene beschou-
:n hun ideeën voor de be-
in i Jg van de 165 miljoen die
.H oplevert. De suggestie
uch VD en SGP/ChristenUnie
ehc
ïnti
om vooral zuinig te blijven, zal
het vermoedelijk niet halen.
Huizer voelt er meer voor, zo
zei ze, om het merendeel van
de miljoenen op de een of an
dere manier 'terug te geven'
aan de inwoners. De PvdA wil
een fors deel bestemmen voor
sociaal beleid. D66 oppert om
70 miljoen uit te geven aan
grond voor natuurterreinen.
,,Het is een palet aan idee-
en", constateerde Huizer. ,,En
dat biedt mij en de anderen
voldoende aanknopingspun-
Op 5 mei 1945 wordt
Nederland bevrijd en met de
Japanse capitulatie op 15
augustus '45 is ook aan de
andere kant van de wereld de
Tweede Wereldoorlog voorbij.
Toch is 15 augustus voor veel
Indische Nederlanders geen
bevrijdingsdag. Bij Leidenaar
J. Claproth staat 10 november
in het geheugen gegrift als zijn
bevrijdingsdag. Op die dag
wordt hij samen met 2383
andere gevangenen ontzet uit
de Werfstraat-gevangenis in
Soerabaja. De bevrijding komt
niets te vroeg: de
revolutionairen die de leiding
hebben over het gevang zijn
van plan om de gevangenen
nog diezelfde dag te
vergiftigen om vervolgens het
complex in brand te steken.
„Bijna waren we gebakken
saté geweest."
Door Ruud Sep
De Japanse capitulatie zorgt in
het toenmalig Nederlands-In-
dië voor een nogal onoverzich
telijke situatie. Van het Neder
lands gezag is niet veel meer
over en bovendien heeft Neder
land na de uitroeping van de
republiek Indonesië weinig
meer in de melk te brokkelen.
Maar ook de republiek is in
aanvang niet veel meer dan een
papieren tijger. De Britse mili
tairen die het gezag over moe
ten nemen zijn nog onderweg.
Op straat regeren de min of
meer ongeregelde troepen die
openlijk oproepen tot het over
de kling jagen van alles en ie
dereen die iets met Nederland
van doen heeft.
Onder die omstandigheden
wordt op 10 oktober 1945 de
dan 14-jarige Claproth in
Soerabaja opgepakt. Directe
aanleiding is zijn betrokkenheid
bij wat de geschiedenisboeken
in zou gaan als het 'vlaginci-
dent'. „We hoorden dat er bij
Soerabaja Britse parachutisten
waren geland. Wij waren door
het dolle, gingen naar hun toe
om handtekeningen te verza
melen en te vragen of we het
rood-wit-blauw op mochten
hangen. We hebben toen een
kleine vlag opgehangen boven
op het Oranje-hotel. Even later
kwam er een vrouw met een
grote vlag." De situatie loopt uit
de hand. Er ontstaan vechtpar
tijen en er vallen doden. Clap
roth weet zich uit de voeten te
hiaken, maar wordt de volgen
de ochtend ingerekend.
„Met een vrachtwagen brach
ten ze ons naar de Simpang
club. Daar was een soort volks
tribunaal aan de gang. We wer
den door fanatieke Indonesi
sche jongeren van de open
J. Claproth: „We willen iets om de herinnering aan 10 november levend t
vrachtwagen gejaagd en in el
kaar geslagen. Eenmaal binnen
moesten we in het gelid staan.
Ze vroegen waar ons rood-wit is
- de vlag van de republiek Indo
nesië. Degene die naast me
stond, werd gedwongen om
zijn rood witte speldje op te
eten. Hij heeft het niet over
leefd. Ik had geen speldje en
werd in één Idap twintig meter
naar achteren geslagen. We
werden met twintig man in het
toilet opgesloten."
Als de Nederlanders die nacht
worden overgebracht naar de
Werfstraat-gevangenis, wacht
de volgende onaangename ver
rassing. Voor de poort staat op
nieuw een groep Indonesische
jongeren met knuppels, kap
messen en bamboe speren.
„We hadden een man van 85
bij ons. Die kreeg een bamboe
speer dwars door zijn lijf heen.
Hier erin, daar eruit. We heb
ben hem moeten achterlaten",
vertelt Claproth. „Ja, voor het
zelfde geld had ik een speer in
mijn lijf gekregen." Hij komt
echter relatief ongeschonden in
de 'veilige' gevangenis aan.
Wie beheert in die tijd eigenlijk
de Werfstraatgevangenis? Clap
roth moet het even navragen bij
Hagenaar R. Klaessen, een goe
de kennis en collega ex-gevan-
gene die samen met Claproth
de herinnering aan de Werf-
staat levend wil houden. „We
werden gevangen gehouden
door de leider van de jeugd-
groeperingen in Soerabaja,
Soepomo", laat Klaessen per
telefoon weten. „Officieel heet
te die club de BPRI, vertaald
komt dat neer op het orgaan
van de volksopstand van de re
publiek Indonesië. In feite was
het een ratjetoe van opstande
lingen, criminelen en links ge-
oriënteerden. Extremisten
waarover het officiële Indonesi
sche leger op dat moment nog
geen overwicht had."
De cellen zijn overvol. Dertig
man in een ruimte die eigenlijk
bestemd is voor drie personen.
Met een toilet in de hoek van de
cel. „En er waren mensen aan
de diarree. Dus je kunt je wel
voorstellen hoe het stonk." Al
leen voor het eten mogen de
gevangenen twéé keer per dag
even de cel uit. „En constant
was er de onzekerheid of we er
wel levend uit zouden komen."
De eerste tijd krijgen de gevan
genen nog redelijk te eten.
Maar op het eind blijft het
voedsel uit. Bovendien zien de
gevangenen dat er oliedrums
worden neergezet waarvan de
doppen worden afgedraaid. De
onheilspellende gebeurtenissen
doen de vrees voor een slechte
afloop toenemen.
De vrees is terecht, al kunnen
de gevangenen dat op dat mo
ment nog niet weten. Binnen
de BPRI is besloten om de ge
vangenis op te ruimen. Het idee
is om op de ochtend van de
tiende november de pap die de
gevangenen te eten krijgen, te
vergiftigen met arsenicum. Ver
volgens zou het hele complex
in brand worden gestoken.
Een cipier voor wie dit plan te
ver gaat, weet de buitenwereld
op de hoogte te stellen. Hij doet
zijn verhaal op het hoofdkwar
tier van de Britse legermacht in
Soerabaja. Jack Boer, een me
dewerker van oliemaatschappij
BPM, de voorganger van Shell,
wordt erbij gehaald om het ver
haal van de man te vertalen. De
Britse commandant ziet geen
kans om direct een grote red
dingsoperatie op poten te zet
ten. Na urenlang aandringen
krijgt Boer toestemming om
met tien gurkha's en één tank
een bevrijdingsactie te onder
nemen.
De actie begint om half vier in
de vroege morgen. Met één
schot wordt een wachtpost uit
geschakeld, waarna met de tank
een bres wordt geschoten in de
muur rond het gevangenister
rein. Daarna worden in felle
vuurgevechten de andere be
wakers uitgeschakeld. Tiental
len bewakers en zeventig le
venslang gestraften die zij aan
zij met de bewakers probeerden
de gevangenis te verdedigen,
vinden de dood. Aan de kant
van de bevrijders valt één dode.
De bevrijde gevangenen krijgen
te horen dat ze vooral van het
in de gevangenis aanwezige
eten moeten afblijven. Zij wor
den vervolgens te voet afge
voerd naar de haven, vanwaar
zij later per schip naar het rela
tief veilige Djakarta vertrekken.
„Dankzij Jack Boer zijn 2384
mensen levend uit de Werf-
straat gevangenis gekomen",
memoreert Claproth. „Wij zou
den graag zien dat hij daarvoor
postuum een medaille krijgt."
En hij heeft meer op zijn ver
langlijstje staan. „We willen ook
iets om de herinnering aan de
tiende november levend te
houden: een monumentje, of
desnoods een herdenkings
boek. Ik zit daarvoor achter ver
schillende Tweede-Kamerleden
aan. Van hun krijg ik te horen
dat ik een brief moet schrijven
aan Kok wanneer we een stand
beeld willen. Maar verder krijg
ik weinig enthousiaste reacties.
Alleen de SP en GroenLinks
hebben er wel oren naar."
Met een monument op Neder
landse bodem zouden de over
levenden van de Werfstraat ein
delijk een plek hebben om deze
fase uit de geschiedenis te her
denken. Terug naar de plek des
onheils is Claproth nooit meer
geweest, en hij is het ook abso
luut niet van plan. „Mijn psy
chiater zegt: je moet terug gaan
naar de plek waar je gemoles
teerd bent. Maar ik ga niet te
rug. Je bent uit dat land wegge
jaagd, en dan zou je nu terug
gaan om dat land te bekijken?
Het had niet veel gescheeld of
we waren levend verbrand. Bij
na waren we gebakken saté.
Kun je dat vergeten en verge
ven? Ik niet hoor. Ik niet."
Honig Tarly
Maaltijdbasis van pure
Met gratis pakje mix
Tarly t.w.v. f2.09
Ot li)
€1.13
Een rubriek voor zakelijk nieuws uit de regio.
Telefoon: 071-S3S6426, Fax: 071-5321921.
in een hoek van negentig
192 n, rug recht en een stukje
le knieën. Probeer maar."
'erse horecacursisten pro
vervolgens elegantie en
DVE idigheid in balans te krij-
ïrvvijl ze de twee borden
in onderarm angstvallig in
en houden. „Loop een
e door de zaal, stoot el
len beetje aan en denk er-
loud de duim vrij om de
iachti e redden." Niet dat er nu
ven* aupt saus te redden valt,
tvanS de borden zijn allemaal
NGpi /andaag is het nog droog
per, en in het auditorium van
*rhistorisch museum Na-
Maar over een tijdje zul-
cursisten op correcte
vips van van zalmtoastjes
if'ee 'en of op vlekkeloze wijze
is« edos uitserveren.
u idbureau L'invité, gespe-
:erd in horecapersoneel,
kënieen cursusmiddag basis-
igheden. Gastheer/trainer
man Maarten Wessels
net met behulp van een
er de essentie van goed
erschap uit de doeken
n: „Service, gastvrijheid,
'dheid en een stukje bele-
Dok heel belangrijk: zeg
gasten, nooit klanten."
té besteedt zorg aan de
ling van zijn personeel,
itzendbureau, dat sinds
naanden is gevestigd in
ri, is de marktleider bij de
eca gespecialiseerde uit-
•rganisaties. Het heeft ves-
en in onder andere Leeu
warden, Groningen, Apeldoorn
en Utrecht. In Leiden zijn op dit
moment zo'n zestig actieve uit
zendkrachten ingeschreven.
Personeel dat met een dien
doek over de onderarm en een
glimlach op het gezicht over
Nederland uitzwermt om par
ty's en evenementen van een
'stukje professionaliteit' te
voorzien.
Alle jongens en meisjes in de
bediening bij de musical Chica
go in Utrecht worden exclusief
geleverd door L'invité. Tijdens
Euro 2000 ging er een ploeg
naar de Arena voor de vipcate
ring en L'invité levert standaard
personeel aan het Thialf in
Heerenveen en het Kurhaus in
Schevëningen. In Leiden horen
de Ijshal en Naturalis al tot de
vaste afnemers van de grootle
verancier voor horecaperso
neel. „Het leuke van werken
voor L'invité is dat je van alle
locaties kunt proevenvolgens
Wessels die naar eigen zeggen
zo nu en dan zelf nog wat 'veld
werk' verricht.
L'invité is ideaal voor de stu
dent die niet wil vergroeien met
zijn parttime-baas. Die flexibil-
teit zit gebakken in het werksys-
teem. Het uitzendbureau werkt
met een zogeheten ambulan-
tenpool, een groot reservoir uit
zendkrachten waaruit vrijelijk
geput kan worden. Daarbij
wordt niet zozeer een werkne
mer bij een werkgever gezocht.
Nee, de aspirant L'invité'er
komt de vestiging binnen, krijgt
Cursisten van L'invité trainen hun basisvaardigheden voor goed gastheerschap.
FOTO MARK LAMERS
koffie (service boven alles) en
mag in de klantenmap naar be
lieven kiezen tussen Hotels van
Oranje, Auto Rai of het perso
neelsfeest van Renault. Grote
groepen serveerders trekken
constant in een soort horeca-
tournee door het land. Al naar
gelang waar service met een
glimlach is vereist. Hij of zij
moet uiteraard wel een behoor
lijke horeca-ervaring hebben.
Maar daar voorziet L'invité ook
in.
Naast het practicum basisvaar
digheden kan de leergierige ser
veerder of barman zich ook be
kwamen in de beginselen van
de vinologie, de etiquette, hou
ding en presentatie (tweede
cursus), en voor de echt gevor
derden komt daar nog een top-
pertraining bij die het bedie
nende person.eel klaarstoomt
voor het echte werk in vier- en
vijf-sterrenrestaurants.
En dan doet L'invité zelfs niet
misselijk over een sigarencolle-
ge gesponsord door Hajenius.
Een spaarsysteem zorgt, er ook
voor dat het personeel met kor
ting kelnersmessen, bedrijfskle
ding of flessen wijn kan kopen.
Die verwennerij van de uit
zendkracht is geenszins liefda
digheid, maar komt voort uit
gezond Hollands zakelijk in
zicht. „Met de huidige arbeids-
krapte moet je de uitzend
krachten aan je weten te bin
den. Personeel kan tegenwoor
dig overal terecht. Je hoeft maar
even ruzie te hebben met de
baas en je bent vertrokken. Die
trainingen maken net zo goed
als het spaarsysteem deel uit
van onze klantenbinding. Voor
de uitzendkracht is het een mo
gelijkheid om via hun werkge
ver een treetje hoger te komen.
Het loont dus om een tijdje
voor ons te werken."
En als de dolende dan nog
steeds de weg naar de horeca-
hemel niet kan vinden, als Mo
hammed nog niet naar de berg
wil, dan komt de berg wel naar
Mohammed. Alle cursisten van
vandaag zijn tijdens een actieve
wervingscampagne letterlijk
van de straat geplukt. „Ze zijn
gewoon op straat aangesproken
door mensen van ons die voor
bijgangers op hun horeca-uit-
straling spotten. Als je lange tijd
in de horeca hebt gewerkt dan
weet je ze over het algemeen
wel uit te pikken." Het werkt,
want de verwachte opkomst is
gehaald. Alle acht cursisten die
hebben toegezegd te komen,
staan te trappelen om de tafel
te dekken, pardon, het couvert
te verzorgen. En Wessels staat
op het punt om ze in nog een
geheim van de horeca in te wij
den. „Wie weet de beste me
thode om een rode wijnvlek uit
kleding te krijgen?"
PABLO CABENDA
Holiday Inn viert Thanksgiving
Holiday Inn Leiden viert op donderdag 23 november Thanksgiving
Day. Er is een speciaal buffet dat eraan moet herinneren dat in
Leiden in de zeventiende eeuw de basis is gelegd voor de Ameri
kaanse gedenkdag. De Pilgrims hebben ongeveer twaalf jaar in Lei
den doorgebracht, voor zij in 1620 de reis naar Amerika begonnen.
Voor reserveringen tel. 5355555.
Leidsch Dagblad
ANNO 1900
Vrijdag 9 November
LEIDEN -Toen onlangs eenige perceelen in de
Volmolensteeg, de Lijsterpoort, het Prinsensteegje
en op de Langegracht, in openbare veiling werden
gebracht, werd door Commissarissen der Gasfabriek
de aandacht van B. en W. gevestigd op het groot be
lang, voor de gemeente bij den eigendom dezer per
ceelen. Die perceelen toch werden door de Oost-
Volmolensteeg gescheiden van een open terrein, be-
hoorende bij de gasfabriek en gelegen naast de di
recteurswoning, een terrein, op zichzelf te klein om
aan een bepaald doel te worden dienstbaar gemaakt,
maar dat bij eenige vergrooting voor de gemeente
van groot nut zou kunnen zijn. Indien toch, gelijk
reeds werd opgemerkt, tot de oprichting van een
electrische centrale mocht worden besloten, zou dat
terrein als daarvoor aangewezen mogen worden be
schouwd. Maar ook indien dit niet het geval mocht
zijn, zou de gasfabriek van dat terrein een uitmun
tend gebruik kunnen maken voor de oprichting van
een zuiverhuis, aan welks uitbreiding bij het zich
steeds uitbreidend bedrijf der gasfabriek de behoef
te zich sterk begon te doen gevoelen.
ANNO 1975
LEIDEN - Boekhandel
De Kier vierde gister
avond de officieuze
heropening van de van
binnen en van buiten
totaal vernieuwde zaak
aan de Nieuwe Riin.
Velen uit de wereld
van het boek waren
aanwezig om een kijk
je te nemen in de
fraaie zaak, die bin
nenkort honderd jaar
bestaat Op de foto de
nieuwe directeur
(tweede van links) in
gesprek met enige
Zaterdag 8 november
ALPHEN AAN DEN RIJN - „Als gevolg van de zeer
sterke daling van de woningbezetting, waarvan de
invloed veel groter is dan van de daling van het ge
boorteoverschot, moet de bouwactiviteit in uw ge
meente voor de korte termijn eerder worden ver
hoogd dan verlaagd teneinde de doelstellingen van
de overloop te kunnen verwezenlijken."
Dit schrijven Gedeputeerde Staten van Zuid-Hol-
land aan burgemeester en wethouders van Alphen.
Het schrijven is een reactie op een in april van dit
jaar verzonden brief van het Alphense college aan G.
S. Hierin vroegen B. en W. om de visie van het pro
vinciaal bestuur met betrekking tot het groeibeleid
van Alphen op kortere en langere termijn.
stadsgewest, menen Gedeputeerde Staten. Zij gaan
daarbij uit van het uit 1967 daterende streekplan
Rijn en Gouwe. Alphen zou volgens datzelfde streek
plan in 1985 70.000 inwoners tellen.
Op de middellange termijn echter zal Alphen - zo
dra dit door alternatieven elders mogelijk is - zijn
functie als overloopkern verliezen, zo schrijven G.S.
,,Dan blijft een meer op de eigen regio (Leimuiden,
Rijnsaterwoude, Woubrugge, Ter Aar, Nieuwveen.
Zevenhoven, Nieuwkoop, Koudekerk aan den Rijn,
Hazerswoude en Boskoop) afgestemde functie over,
die nog kan worden versterkt qua woningbouw, werk
gelegenheid en voorzieningen."
Een en ander houdt in concreto in dat Alphen er
voor moet zorgen dat vóór 1 januari 1980 nog 3700
woningen worden opgeleverd, waarvan 1100 in Rid-
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen
overschrijvingskaart) ter waarde van rijf gulden (voor
Dagblad, t.a.v. Leidsch Dagblad Archieven, postbus 54. 2300 AB
Dagblad aan de Rooseveltsl
dagen na plaatsing een ingevulde cheque (geen
iplaar van 13 bij 18 in zwart wit) op te sturen naar het leidsch
Leiden of door contante betaling aa
82." U ontvangt de foto binnen drie weken.
n de balie van het Leidsch
