Zorgen over verslijten treinen
Vergeelde papierberg blijft van onschatbare waarde
Binnenland
Politiebewaking bij huis Van Agt
)ete Schiphol gebaseerd
onjuiste informatie'
Veertien jaar en TBS voor
moord op Tjirk van Wijk
AG 7 NOVEMBER 2000
nten Amsterdam ziek door cultuur
)AM Bij de Amsterdamse politie heerst een autoritaire
die leidt tot ziekteverzuim onder het personeel. Ook is
jee van onderling wantrouwen, en ervaren personeelsle-
n spanningsveld tussen wat ze moeten en wat ze kunnen.
n een aantal conclusies van TNO Arbeid, dat het ziekte
bij het korps onder de loep nam. Volgens het onder-
J jn veel oorzaken van het verzuim terug te voeren op de
jatie, de arbeidsomstandigheden en het personeelsbe-
ok bestaat er onder de dienders veel onduidelijkheid over
jnvulling van leidinggevenden. Verder heerst onder veel
eelsleden een gevoel van onduidelijkheid ten aanzien
n loopbaanperspectief. Dit komt omdat plannen op kor-
mge termijn snel wijzigen.
m 50 door personeelsgebrek dicht
)e afdeling spoedeisende hulp van Ziekenhuis Velp gaat
ersoneelsgebrek op 1 december dicht. Vanaf die datum
i patiënten uit Velp en omgeving naar ziekenhuizen in
n of Zevenaar voor eerste hulp. Ziekenhuis Velp gaat fu-
net Ziekenhuis Rijnstate in Arnhem en het Streekzieken-
Zevenaar. Door de onzekere toekomst heeft het al gerui-
veel moeite nieuw personeel te vinden, terwijl steeds
werknemers het ziekenhuis verlaten. De arts-assistenten
afdeling en het verpleegkundig personeel hebben laten
dat zij geen kwalitatief verantwoorde zorg meer kunnen
U ;n. Er zijn onvoldoende mensen om de afdeling 24 uur
01 j te bezetten. Ook is de capaciteit te klein, zodat er regel-
jpnamestops moeten worden ingesteld.
geëist voor natrekken personeel
im >AM Het openbaar ministerie in Rotterdam heeft giste
er lalf maanden cel geëist tegen de plaatselijke directeur
elektronicabedrijf Media Markt, waarvan zes maanden
lardelijk. De manager zou een oud-politieman opdracht
i gegeven om illegaal de antecedenten van personeelsle-
j te trekken in politiesystemen. Volgens het OM heeft de
ilitieman in het Herkennings Systeem (HKS) van de poli-
erdam-Rijnmond gegevens van negentig mensen opge-
Jij zeker drie mensen kwamen strafbare feiten boven wa-
i ex-politieman had de man niet langer bevoegdheid om
J S te raadplegen. Uitspraak over twee weken.
-tie rolt 19 hennepkwekerijen op
ag. De politie in Zwolle heeft gisteren negentien hennep-
f ijen ontmanteld. Bij de grote controle nam zij in totaal
ennepplanten in beslag en hield ze drie verdachten aan.
il controleerde de politie 37 woningen. Vijftien kwekerij-
«s den de stroom illegaal afgetapt. Aan de actie deden on-
130 mensen van de politie, de stadswacht in Zwolle en
-4bedrijf Essent mee.
over aanval op asielzoekers
2 ?TEN* De Groningse politie is ernstig verontrust door de
"-ht van afgelopen weekeinde op een groep Armeense
ekers. Zij werden zonder aanleiding lastiggevallen in een
loter discotheek. Toen zij weggingen, achtervolgde een
net knuppels gewapende mannen de Armeniërs tot in
ilzoekerscentrum in Winschoten. De achtervolgers ver-
n pas toen zg zagen dat de bewaking van het AZC de po-
larschuwde. Een 22-jarige man uit Westerlee werd zater-
:ht aangehouden. Hij wordt verdacht van openlijke ge-
eging en aanzetten tot haat en discriminatie. Volgens de
roerder van de regiopolitie Groningen neemt de politie
hoog op.
er en dochter samen op voor raad
Ni Woerden krijgt mogelijk een bijzondere bezetting in
iwe gemeenteraad. Vader Jelle IJpma en zijn 20-jarige
r Loes IJpma hebben zich allebei kandidaat gesteld voor
A. IJpma is lijsttrekker, dochter Loes staat nummer vijf
ijst. Aangezien de PvdA nu vier zetels bezet in Woerden,
ook zij een goede kans om gekozen te worden tot raads-
rgen wordt een nieuwe gemeenteraad gekozen in Woer-
itper 1 januari 2001 wordt samengevoegd met Harme-
Eerste en Tweede Kamer vinden dat de oude gemeente
len met zo'n 8.000 inwoners te klein is om nog langer
idig te blijven. Het nieuwe Woerden krijgt met de sa-
leging van Harmeien meer dan 46.000 inwoners en 29 ge-
eraadsleden, vier meer dan het huidige Woerden.
ndende truck legt verkeer A7 lam
iUK« Een brand in een kleine vrachtwagen heeft gister-
l het verkeer op de A7 tussen Beemster en Avenhorn ge
le ruim een uur lamgelegd. Het wagentje vervoerde vaten
rmaldehyde, die bij oververhitting kunnen exploderen,
van de brandweer werd daarom de snelweg in beide
gen afgesloten. De chauffeur van de wagen reed in de
gvan Hoorn. Ter hoogte van Oudendijk merkte hij dat de
in brand stond, en waarschuwde hij meteen politie en
veer. In een mum van tijd was er sprake van een enorme
enzee. Hoewel de chauffeur had gemeld dat er gevaarlij-
fen in de wagen zaten, was de brandweer aanvankelijk
kend om welke stof het precies ging. De vrachtwagen is
rand. De oorzaak van de brand wordt nog onderzocht.
el: asielzoekers moeten weg
Texel wil dat de 240 asielzoekers die nu nog in bungalow-
Vogelmient zijn ondergebracht per 14 januari van het
verdwijnen. De gemeente gedoogt al twee jaar dat de
;n in een recreatiepark wonen, maar stopt daarmee
ze een schadeclaim vr eest van de eigenaar van het nabij-
strandpaviljoen. De ondernemer vreest inkomensder
de asielzoekers op het eiland blijven. Eigenaar P. Thijs-
De Vogelmient begrijpt niets van het bezwaar van de
eneigenaar. Hij had de asielzoekers tot juli 2001 onder-
ïgeboden. ,,Als de asielzoekers weg zijn, heeft het strand
en nog minder inkomsten. Bovendien staat het centrum
landenlang leeg." Thijssen heeft inmiddels bezwaar ge-
tegen het besluit van het gemeentebestuur.
pieter van hove
voor Schiphol van vijf
gulden voor het over-
van de geluidsnorm is
'd op onjuiste informa-
ten onrechte gemeten
tsen met weinig wonin-
is er gebruik gemaakt
'keningen in plaats van
lijfers. Met deze kritiek
iet Platform voor de Ne-
Luchtvaart (PNL)
Ie discussie over de ma-
jeluidsoverlast door de
e luchthaven. Al eerder
^hiphol bezwaar tegen
traf aangetekend,
is de belangenvereni-
or de luchtvaart blijkt
iit gegevens van de mi
xtor van Schiphol dat
Jid van vliegtuigen 's
elatief gezien veel min-
itn andere geluidsbron-
fis brommers en zwaar
•rkeer. Bij deze metho-
CPD Geassocieerde Pers Diei
Nijmegen Oud-premier Van Agt (rechts) bespreekt
met een veiligheidsbeambte waar de extra camera
beveiliging geplaatst moet worden. Tevens is er bij
het huis van de oud-premier in Nijmegen politiebe
waking ingesteld. Van Agt zou zijn bedreigd naar
aanleiding van zijn uitlatingen in de NPS-documen-
tairereeks 'Dutch Approach' over de kapingen in de
jaren zeventig. Vooral de houding van Van Agt die
destijds opdracht gaf tot het gewelddadig beëindi
gen van de acties, heeft onder Molukkers veel irrita
tie en woede gewekt. Bij het gewapende optreden
bij de treinkaping in De Punt werden zes gijzelne
mers gedood. Dat gebeurde terwijl de kapers een
vrijgeleide was beloofd.
FOTO ANP RAYMOND RUTTING
Kabinet geeft drie miljoen
Landelijke inzameling
voor hulp Molukken
DEN HAAG GPD
Samen voor de Molukken. Dat is het motto
van een landelijke inzamelingsactie voor de
Molukken die gisteren is gelanceerd door
verschillende hulporganisaties. Behalve het
Rode Kruis, Memisa, Novib en de Stichting
Vluchteling zijn tachtig gemeenten met Mo
lukse inwoners bij de actie betrokken.
De inzameling wordt ondersteund met tv-
en radiospotjes. Nederlandse en Molukse
prominenten nemen zitting in een comité
van aanbeveling.
Minister Van Boxtel van grote steden- en
minderhedenbeleid heeft namens het kabi
net toegezegd drie miljoen gulden te storten
op gironummer 2911. ,,De regering doet wat
zij kan om druk te blijven uitoefenen op de
Indonesische politiek", benadrukte de mi
nister. ,,Maar nu is het tijd dat de Nederland
se bevolking haar solidariteit toont met de
Molukkers."
De precieze besteding van het in te zame
len geld is nog niet duidelijk. ,,De situatie is
in verschillende delen van de Molukken erg
divers. Het ene deel heeft nog hulpgoederen
nodig, terwijl in een andere regio misschien
al aan de wederopbouw kan worden begon
nen. Dat gaan we goed bekijken. Het is niet
erg dat de investeringen wat langer op zich
laten wachten, als het maar goed gebeurt",
aldus F. van den Boom, adjunct-directeur
van het Nederlandse Rode Kruis en voorzit
ter van 'Samen voor de Molukken'.
'Scherpe achteruitgang van kwaliteit railverkeer'
Inwoners Utrecht
naar de stembus
UTRECHT ANP
De inzet van extra NS-materieel om de toegenomen rei-
zigersstroom in de spitsuren te verwerken veroorzaakt
een versnelde slijtage van de treinen. Reserveonderdelen
raken daardoor sneller op. Bovendien duren reparaties
vaak lang wegens personeelstekort bij de onderhouds
diensten. Deze ontwikkeling, die funest is voor de kwali
teit van het reizigersvervoer, baart de NS ernstige zorgen.
van het treinverkeer in Neder
land'. Zowel de vertegenwoor
digers van de NS als van het mi
nisterie erkenden daarbij dat
die kwaliteit inderdaad 'bene
den peil' is.
Volgens NS-woordvoerder J.
Krijgsman verkeren de NS in
een vicieuze cirkel die de orga
nisatie ernstige zorgen baart.
„Maar we zitten niet met de ar-
UTRECHT GPD
Een aantal consumentenorga
nisaties zoals reizigersorganisa
tie Rover, de Gehandicapten
raad en de Consumentenbond
hebben gisteren in een 'extra
overleg' met de NS en het mi
nisterie van verkeer en water
staat gewezen op de 'scherpe
achteruitgang van de kwaliteit
men over elkaar. We doen er al
les aan om de problemen op te
lossen." Op dit moment zoeken
de NS tweedehands treinen el
ders in Europa. Hoewel er al
onderhandelingen zijn, ver
loopt de zoektocht niet voor
spoedig. Krijgsman: „We kun
nen niet zomaar wat treinen
kopen. Ze moeten wel voldoen
aan technische - en veiligheids
eisen."
Tijdens het gisteren gehou
den gesprek met het Landelijk
Overleg Consumentenbelangen
Openbaar Vervoer (het zogehe
ten LOCOV) kregen de NS van
de consumentenorganisaties
diverse suggesties voorgelegd.
Zo zouden de NS de treinen
van de inmiddels gestopte
treinmaatschappij Lovers over
kunnen nemen. „Dat spul is ge
woon voorhanden", zegt Ro
ver-voorzitter R. Schoonveld.
Daarnaast zou de belasting van
het materieelpark verminderd
kunnen worden door de trei
nen na de avondspits in te kor
ten.
Ook heeft het LOCOV de NS
gewezen op de mogelijkheid
om het onderhoud aan de trei
nen en het spoor naar de
avond- en nachtelijke uren te
verplaatsen. Volgens Schoon
veld wordt het onderhoud be
wust zo veel mogelijk overdag
uitgevoerd omdat de perso
neelskosten dan lager zijn.
Een punt van geschil tussen
LOCOV en de NS en Verkeer en
Waterstaat is een extern onder
zoek naar de huidige staat van
de Spoorwegen. Het vermoe
den bestaat dat niet alleen ach
terstallig onderhoud aan mate
rieel, rails en leidingen een oor
zaak is van de achteruithollen
de kwaliteit van het treinver
voer, maar dat ook de recent in
gevoerde automatisering hierbij
een rol speelt. Schoonveld: „Er
zijn vaker storingen met de
nieuwe seinenstelsels. Wij wil
len daar een onderzoek naar."
NS en Verkeer en Waterstaat
hebben zo'n onderzoek voor
alsnog afgewezen.
WIM STEVENHAGEN
V\jee\eMs socceSJ mak nut» fitrsm wwtiqAMitss op re. bw-
GRONINGEN ANP
De rechtbank in Groningen
heeft een 50-jarige man uit As
sen gisteren wegens doodslag
veroordeeld tot veertien jaar
celstraf en TBS met dwangver
pleging. De Assenaar stak 16
oktober 1999 samen met een
andere man de 27-jarige Tjirk
van Wijk in zijn eigen huis in
Groningen met zeker 50 mes
steken dood.
De 53-jarige mededader
kreeg eerder twaalf jaar opge
legd. Nabestaanden van Tjirk
van Wijk hebben aangekondigd
in een civiele procedure diverse
instanties voor zijn dood aan
sprakelijk te stellen. Ook advo
caat G. Breuker van de veroor
deelde Assenaar denkt dat de
instanties ernstig hebben ge
faald en medeverantwoordelijk
zijn voor de dood van Van Wijk.
De veroordeelde was na een
verblijf van acht jaar in diverse
gevangenissen net enkele
maanden vrij, toen hij met de
53-jarige rtiededader Van Wijk
om het leven bracht.
Beide mannen waren zwaar
onder invloed van drank en
drugs toen ze na aanbellen bij
een willekeurige woning de al
leenwonende Van Wijk aantrof
fen. Zij drongen het huis bin
nen waarna de Assenaar on-
middelijk met een mes op de
bewoner instak. Zij werden nog
diezelfde avond in Assen aan
gehouden. De man uit Assen
heeft een uitvoerig strafblad
met veel extreme geweldsdelic
ten. In 1976 kreeg hij zijn eerste
TBS opgelegd nadat hij iemand
had gedood. In 1992 kreeg hij
voor een poging tot moord en
zware mishandeling in Amster
dam acht jaar. Eind 1996 pleeg
de hij tijdens een proefverlof uit
de Mesdagkliniek een geweld
dadige overval. Hij kreeg op
nieuw TBS.
Gespecialiseerde klinieken
weigerden hem op te nemen,
omdat zij hem onbehandelbaar
vonden. Hij werd afwisselend
in diverse gevangenissen onder
de zwaarst denkbare regimes
ingesloten, waarvan het laatste
jaar in de Extra Beveiligde In
richting (EBI) in Vught. Tegen
uitdrukkelijk advies van des
kundigen in besloot de recht
bank in Amsterdam op 12 juli
1999 dat de man zelfstandig
mocht wonen. Volgens zijn ad
vocaat heeft zowel het OM als
het CAD en de door de recht
bank aangestelde psychothera
peut ernstig gefaald. Zo hebben
ze niets gedaan met de signalen
van de man zelf dat het niet
goed met hem ging. Hij heeft
zelfs bij zijn therapeut aange
kondigd dat hij iemand ging
vermoorden. Bij het CAD was
bekend dat de man weer dronk
en drugs gebruikte.
De inwoners van Utrecht en
de huidige buurgemeente
Vleuten-De Meern gaan
morgen vervroegd naar de
stembus voor de gemeente
raadsverkiezingen. Dit is het
gevolg van het besluit de
twee gemeenten per 1 janua
ri 2001 samen te voegen. Die
besluit, heeft in Vleuten-De
Meern veel kwaad bloed ge
zet. Utrecht versterkt er niet
alleen zijn financiële positie
mee. De stad krijgt ook de
vinexlocatie Leidsche Rijn in
bezit, met 30.000 woningen
de grootste van Nederland.
De huidige grootste partij
in Utrecht, het lokale Leef
baar Utrecht, zou volgens de
laatste peiling voor de ge
meenteraadsverkiezingen
van morgen op de huidige
negen zetels blijven steken.
Als de uitslag van de peiling
van de regionale tv-zender
Kanaal 9 en het Utrechts
Nieuwsblad uitkomt, bete
kent dat het vertrek van
voorman Henk Westbroek
uit de Utrechtse politiek.
Zanger/presentator West
broek kondigde al eerder aan
dat hij bij het uitblijven van
winst zijn consequenties
daaruit zal trekken. Leefbaar'
Utrecht startte de verkie
zingscampagne met een gooi
naar een meerderheid van
de 45 Utrechtse raadszetels.
Bij eerdere peilingen stond
de lokale oppositiepartij ove
rigens nog op een verlies van
een tot twee zetels.
Volgens de peiling worden
de verkiezingen een nek-
aan-nekrace tussen de PvdA
en Leefbaar Utrecht. Groen-
Links (van 9 naar 7) en de SP
(van 3 naar 2) staan op ver
lies. Burger en Gemeen
schap, de partij die nu met
zeven van de zeventien ze
tels in de raad van Vleuten-
De Meem zit, zou twee plek
ken in de Utrechtse raad be
halen.
De lokale partijen Stads
partij Utrecht en Zuilen
Vooruit zijn morgen moge
lijk goed voor ieder één zetel.
Het extreem rechtse Neder
lands Blok zou de enige zetel
verliezen. Dat zou een einde
maken aan veertien jaar
raadslidmaatschap van voor
man W. Vreeswijk. De WD
(6), het CDA (4), D66 (3) en
de ChristenUnie (1) zouden
hun zetels behouden.
de wordt op twintig plaatsen in
woonwijken rond de luchtha
ven het geluid gemeten.
Daarnaast haalt het PNL de
resultaten van een onderzoek
aan van de International Civil
Aviation Organization (ICAO),
de samenwerkende luchtvaart
autoriteiten van diverse natio
nale overheden.
De ICAO heeft rond 150 vlieg
velden gekeken hoeveel men
sen er wonen per vierkante ki
lometer in een gebied waar re
gelmatig metingen worden ver
richt.
Uit deze gegevens zou vol
gens de ICAO blijken dat rond
Schiphol gemiddeld 200 men
sen per vierkante kilometer wo
nen in 'een gebied met geluids
overlast. Voor alle luchthavens
ligt dit gemiddeld op 2000 om
wonenden. Het vliegveld van
Mexico City neemt overigens de
eerste plaats in. Schiphol komt
niet voor in de top 100.
Rijksarchief waakt over dossiers 'foute Nederlanders'
DEN HAAG CARLO NIJVEEN
Zo'n 300.000 dossiers over Nederlanders die
tijdens de Tweede Wereldoorlog 'fout' waren,
liggen vanaf deze week opgeslagen bij het Al
gemeen Rijksarchief in Den Haag. Ook ruim
vijf decennia later is deze - deels - vergeelde
papierberg zowel voor de nabestaanden van
de 'moffenhoeren' en 'brood-NSB'ers' als voor
historici nog altijd van onschatbare waarde.
Dat zijn moeder een 'moffenhoer' was, wast hij
al als middelbare scholier. 'Jullie moesten eens
weten', dacht Marcel Kemp (56) als schoolvrien
den hem vertelden over hun tijdens de oorlog
door de Duitsers gefusilleerde familieleden. Pas
zo'n veertig jaar later - vlak nadat zijn moeder in
1997 overleed - kreeg Kemp enige duidelijkheid
over de identiteit van zijn biologische vader.
Diens naam stond, net als die van de 'moffen
hoer', geregistreerd in één van de mim 300.000
dossiers van het Centraal Archief Bijzondere
Rechtspleging (CABR). Ook nu het 'dossier-
Kemp' met de gegevens van vele duizenden an
dere 'foute Nederlanders' gisteren door Justitie
aan het Algemeen Rijksarchief in Den Haag is
overgedragen, duurt Kemps zoektocht naar zijn
vader voort. „Als hij nog leeft, woont hij waar
schijnlijk in Duitsland. Maar vermoedelijk is hij
inmiddels overleden", zegt Kemp schijnbaar
emotieloos.
De voorzitter van de Stichting Werkgroep Her
kenning, een belangenorganisatie voor kinderen
van 'foute ouders', sprak gisteren bij een lezing
ter gelegenheid van de CABR-verhuizing vooral
over de gevoelens van zijn lotgenoten. „De
meeste van hen worden door andere, 'goede
Nederlanders' nog altijd beoordeeld op het oor
logsverleden van hun ouders. Tegelijkertijd
wordt daarover in eigen kring gezwegen. Terwijl
juist in Duitsland een openlijke, maatschappe
lijke collectieve schuldbekentenis op gang is ge
komen, is de Nederlandse samenleving wat dat
betreft nog steeds geblokkeerd", aldus Marcel
Kemp.
Bij het begrip kweken voor het lot van kinderen
van foute ouders hebben historici ook daarom
veel werk te doen, vindt Kemp. In het 109 pagi
na's tellende boekje Bijzonder Gewoon probe
ren de rechtshistorica Gretha Donker en hoog
leraar rechtsgeschiedenis Sjoerd Faber in elk ge
val een genuanceerd beeld te scheppen rondom
het begrip 'foute Nederlander'. Het tweetal deed
de afgelopen drie jaar intensief onderzoek naar
de inhoud-van het omvangrijke oorlogsarchief.
„Bij 64.000 van de ruim 300.000 foute Nederlan
ders gaat het om zware gevallen, mensen die
bijvoorbeeld anderen aan de Duitsers hebben
verradenzegt Donker. „In de resterende
groep, de 'lichte gevallen', zitten bijvoorbeeld
'moffenhoeren', jonge Nederlandse vrouwen
die vaak slechts een kortstondige seksuele rela
tie met een Duitser hebben gehad. Of zoge
noemde 'brood-NSB'ers', die voor een Duits be
drijf hebben gewerkt omdat zij hun gezin niet
op een andere manier konden onderhouden."
Het archief Bijzondere Rechtspleging - een be
grip dat in 1943 door de toenmalige Nederland
se regering in ballingschap in het leven is geroe
pen - bevat niet alleen dossiers van schuldig be
vonden 'foute Nederlanders', benadrukt de
rechtshistorica. Een aantal collaborateurs of
'moffenvrienden' is (bij gebrek aan bewijs) vrij
gesproken. In de eerste jaren na de oorlog zijn
de meeste opgepakte 'lichte gevallen' overigens
meteen weer op vrije voeten gesteld omdat
zwaardere collaborateurs dreigden buiten schot
te blijven. Bovendien hadden de Politieke Op
sporingsdiensten de handen al meer dan vol.
