Even een Schots bokje neerleggen
Helemaal happy in een harnas
Trends
De geur van
beroemdheid
Stoelen en Kuifje op
V erzamelaarsbeurs
DINSDAG 7 NOVEMBER 2000
REDACTIE RIEN POLDERMAN 02!
De overheersende weerzin te
gen de jacht in Nederland
heeft veel liefhebbers op het
idee gebracht hun heil te zoe
ken in het buitenland. Dat
roept een nieuw verschijnsel
op: jachttoerisme. Keus volop
voorlopig. Van Zuid-Afrika tot
Argentinië, van Polen tot
Schotland.
De letterlijke vertaling van stal
ker is 'besluiper'. In Schotland
is dat geen enge ex, die in je nek
Hijgt, maar de beoefenaar van
een eerzaam beroep. 'Profes
sional stalker' vermeldt de busi-
nesscard van Winston Churchill
(geen nazaat). Het betekent dat
hij in de heuvels van in dit geval
het schiereiland Argyll wild
soorten als edelhert en ree be
jaagt door ze te besluipen en
vervolgens met een geweerko
gel te doden. Een bezigheid die
deel uitmaakt van een beheers
plan dat ten doel heeft de wild
stand op een gewenst peil te
handhaven. De jagers wijzen op
het beginsel wise use', verstan
dig gebruik. Hun voorbeeld is
het plukken van bessen in
oogsttijd, waarbij de struik in
tact wordt gelaten. Net als de
bessen wordt het geoogste vlees
gegeten, dat spreekt vanzelf. Nu
is dat stalken zo'n spannende
bezigheid dat er meer brood in
zit dan het wildbraad alleen.
Stalkers treden tegen betaling
op als gids voor jagers uit het
buitenland en bieden dezen de
kans om, na een enerverende
partij 'aanbersen', een 'stuk' te
schieten. Hier gaat het over het
fenomeen jachttoerisme dat,
hoewel kleinschalig, een steeds
grotere vlucht neemt. Op safari
in Zuid-Afrika, Zimbabwe, Na
mibië, wilde varkens bejagen in
Pakistan of Tunesië, jagen op
patrijs in Spanje, jagen op vele
wildsoorten in voormalige
Oostblok- en USSR-landen,
duivenjacht in Engeland of Ar
gentinië, gemzenjacht in de Al
pen, stalken in Schodand en
nog veel meer; het is allemaal
Een jachttoerist met de geschoten bok in de Schotse bergen.
beschikbaar en te koop op de
nichemarkt van gespecialiseer
de reisbureautjes.
Daarvan zijn er in Nederland
nu een klein dozijn. Ze krijgen
steeds meer klandizie van Ne
derlandse jagers. Volgens een
ruwe schatting gaat momenteel
een kwart van de ruim 30.000
'geweerdragers' in ons land een
of meer keren per jaar met
jachtvakantie.
Hoe dat komt, somt drs. Wil-
fried van Wilgen, die vanuit zijn
Rotterdamse woning het jacht-
reisbureau Tusker Travels be
stiert, zo op. ,,In Nederland is
voor de jacht steeds minder
plaats. De regelgeving drukt
zwaar en wordt als zeer knel
lend ervaren. Bovendien wordt
ons land steeds voller gebouwd
met woonwijken en bedrijven
terreinen, waardoor veel jacht
gebieden verdwijnen. Er komen
ook wel nieuwe natuurgebie
den bij, maar dat zijn tegen
woordig een soort eco-speeltui-
nen met allerlei soorten rare
importkoeien en -paarden er
in. Het zijn gebieden die wor
den beheerd op een manier
waarin de jacht geen enkele rol
meer speelt. De natuurbeheer-
lobby is puur anti-jacht. Het
zelfde geldt voor recreatiegebie
den. In Nederland gaan recrea
tie en jacht niet meer samen."
„Plezierjacht is in Nederland
voor het grote publiek al hele
maal uit den boze, maar ook de
beheersjacht verdwijnt. Als er
wildschade is, wordt deze ge
woon vergoed door de over
heid. De belastingbetaler be
taalt daar zonder morren aan
mee. Al met al zou in Neder
land de lol in jagen je gemakke
lijk kunnen vergaan. Maar een
jager laat zich zijn jachtgenoe-
gens niet zomaar afnemen en
gaat steeds vaker jagen in het
buitenland."
Het gaat zelfs verder dan het
houden van jachtvakanties; een
aantal welgestelde Nederlan
ders pacht reeds een eigen
jachtveld in het buitenland, bij
voorbeeld in Tsjechië, Polen,
voormalig Oost-Duitsland, En
geland of Schodand, en heeft
daar zelfs een woning bij.
Van Wilgen is, naar hij zegt,
zeer kritisch in het selecteren
van buitenlandse jachtbestem-
mingen. Er moeten goede en
duidelijke locale regels zijn voor
het wildbeheer en als deze het
adagium verstandig gebruik
ontberen, en dus de populatie
grootte in gevaar zouden kun
nen brengen, komen ze niet in
aanmerking. Verder moet aan
voorwaarden van weidelijkheid
worden voldaan, met andere
woorden: als er geschoten
wordt, moet het een 100 pro
cent kans zijn op een dodelijk
schot. Aangeschoten wild; ook
in de jagerij houden ze daar
niet van. Tenslotte is het de be
doeling dat alleen diersoorten
worden bejaagd waarvan het
vlees voor consumptie geschikt
en bestemd is. En hoe zit het
met de gewetensvraag: kan ik
het wel maken om naar het
FOTO GPD JAAP VISSERING
buitenland te reizen om daar
voor mijn plezier beestjes te
gaan lopen doodschieten? Van
Wilgen zucht. „Daar heb je
weer dat misplaatste Bambi-ge-
voel", herhaalt hij het argu
ment dat hij veelvuldig op ver
jaardagen te berde moet bren
gen. „Wie voor z'n plezier bees
ten wil doodmaken, moet naar
het slachthuis gaan. Voor een
varken is het niet zielig om op
een bord te liggen, voor een
hertje wel. Ik kan daar geen lo
gische gedachtegang achter
ontdekken. Het is puur fauna-
racisme. En het heeft niks met
Nederland of het buitenland te
maken. Een jager jaagt omdat ie
graag jaagt, en hij probeert dan
te doen onder voorwaarden die
hem het plezierigst voor ko
men. Jagen in het buitenland
verbreedt zelfs je jachthorizon.
En bij jagen hoort een geweer,
zoals bij fotograferen een ca
mera hoort."
JAAP VISSERING
Uma Thurman is gecontrac
teerd als nieuw gezicht voor
Lancöme. Ze mag meteen aan
het werk om de nieuwe, lekke
re damesgeur Miracle te intro
duceren. Dat wordt onder an
dere op internet gedaan (ww-
w.lancome.nl). Lychee en frd-
sia vormen de boventoon van
deze samengestelde geur, het
kruidige hart wordt verzorgd
door magnolia, gember en pe
per, en jasmijn, muskus en
amber maken het af. Lancóme
komt meteen met een hele li-
chaamsUjn, er worden ook
bodymilk, douchegel en de
odorant op de markt gebracht.
De eau de toilette kost 75 gul
den (30 milliliter).
Nog een beroemdheid die
haar naam heeft gegeven aan
een eau de toilette: Naomi
Campbell. Naomagic is haar
tweede geur. Hiervoor werkte
ze nauw samen met parfu
meur Dorothé Piot. Het resul
taat is een kruidige, groene
bloemig-oriëntaalse geur, ge
creëerd rond het lelietje-van-
dalen. Dat schijnt de favoriete
bloem van Naomi te zijn. De
topnoot is subtiel, fris en licht
met akkoorden van bergamot,
sinaasappel, groene viool
blaadjes en cardamonzaad.
Exotische bloemen als serin
gen en paarse jasmijn, samen
met een vleugje hout en vanil
le zorgen voor lyriek en een
lekker geurtje. Ër is eau de toi
lette (15 milliliter kost 29 gul
den) en een badlijn die uit
bodylotion en douche gel be
staat. Allebei kosten die 24,95
gulden.
We zijn toch bezig; nog maar
een bekende: Isabella Rosselli-
ni. Actrice, model, moeder
van twee kinderen en sinds
mei vorig jaar ook vice-presi
dent van haar eigen cosmeti-
cahuis. Met de Manifesto ma-
ke-uplijn die toen gelanceerd
werd probeerde ze ons een
nieuwe kijk op cosmetica ge
ven. Een eerbetoon aan 'het
uniek zijn' het onderstrepen
van de schoonheid van ieder
individu.
De lijn biedt ook best g
de, nieuwe producten in
een nieuwe verpakking,
valt inderdaad op tussen
andere lijnen. Nu presen
ze dus de eerste damesgi
Basilicum, zeer ongebry
voor een damesgeur, kri
een ondertoon van pepe
citrus. Dan, voordat iem
denkt dat we met een mi
of een kookrubriek begoi
zijn, komen er witte bloe
lathyrus, jasmijn en roze
De warmte komt van eei
ten grondtoon. De eau d
lette kost 69 gulden (30 n
ter), maar er is ook een b
die in prijs varieert van 3
den (deodorant cream) t
gulden voor de body bali
Gucci Rush was er tot nu
alleen voor vrouwen. Nu
steekt Gucci ook een ma
geur in een strak design
de originele naam Gucci
For Men. Een houtachtig
fum. Wierook, onderstel
door okoumé- en ceder!
zorgen voor de houtgeur
vendel en Italiaanse cipr
voor een fris accent, ter\
de-hout en patchoeli, sai
hout en grijze muskus di
afmaken. De nieuwe geu
biedt meteen eau de toili
(50 en 100 milliliter, vooi
pectievelijk 85 en 125 gu
after shave lotion (85 gul
douche gel (45 gulden) e
deodorant stick (34 guldi
Jill Sander komt met sen
Sensations is een oriënta
geur, voor wie eens wat<
ders wil. Er zijn bad- enl
chaamsproducten die ell
van de vier geurakkoordi
nadrukken (netelbloeme
real milk, iridescent skin
ivoorkleurige en lichte h
soorten). Eau de toilette
u tegen betaling van 79 g
(40 milliliter), douchegel
49 gulden en de lichaam
ducten zijn te koop voor
gulden (de deodorant) o
gulden (body fragance).
GERDA DOUMA
Met de hamster en de eek
hoorn hebben sommige men
sen gemeen, dat ze van alles
en nog wat verzamelen. Dat
kan neurotische vormen aan
nemen, zoals in het geval van
de kantoorklerk die jaren ach
tereen de as uit zijn pijp en de
askegels van zijn sigaren in
steeds grotere blikken ver
gaarde. En dozen vol afge
scheurde gaatjesstroken van
computerpapier. Anderen leg
gen zich toe op maatschappe
lijk meer geaccepteerde verza
melobjecten, zoals postzegels,
suikerzakjes of vingerhoedjes.
Op de Verzamelaars Jaarbeurs
in Utrecht is er zaterdag 11 en
zonderdag 12 november on
getwijfeld weer van allerlei ei
genaardigs te bewonderen, al
zal de asverzamelaar er wel
niet te vinden zijn.
Centraal op de Verzamelaars-
beurs staan dit jaar design
spullen en alles wat met de
stripheld Kuifje te maken
heeft. De weerzin tegen het
zomaar weggooien van dingen
blijkt een belangrijk motief
voor veel verzamelaars om
spullen te gaan bewaren. Zo
verging het ook de aardrijks
kundeleraar Ad van Dongen
uit het Brabantse Gilze. Hij
kon er als kind niet tegen om
oude afgedankte stoelen bij
het grof vuil te zien staan en
sleepte ze mee naar huis. In
het schuurtje van de ouderlij
ke woning knapte hij de door
anderen versmade zetels weer
op, en zo groeide van lieverlee
een verzameling waarvoor het
schuurtje te klein werd. Van
Dongen is nu eigenaar van
een grote loods en stoelen-
winkel.
Voor de liefhebbers van Kuifje
is er op de Verzamelaarsbeurs
ook van alles te vinden. De
Belg Luc Meuws kocht tien
jaar gpleden een zeefdruk van
Kuifje en die bleek het begin
van een inmiddels fors uit de
hand gelopen liefhebberij.
Voor Meuws er erg in had, be
zat hij stapels en dozen vol
boeken, beelden, video's,
zeefdrukken, posters, puzzels,
magneetje en horloges met de
afbeelding van de beroemde
stripheld. De Belg reist heel
wat af om zijn verzameling uit
te breiden. Hij heeft inmiddels
Kuifje-boeken in 35 verschil
lende talen. Aangezien Kuifje
al in 58 talen is verschenen, is
er voor Meuws dus nog heel
wat zoek- en speurwerk naar
de ontbrekende albums te
doen. Ook daar is zo'n beurs
goed voor.
Ruim 1.600 verzamelaars to
nen zaterdag en zondag in
Utrecht hun collecties en ver
zamelingen aan de langs hun
stands schuifelende belang
stellenden.
Gelijktijdig met de Verzame
laarsbeurs wordt in de
Utrechtse Jaarbeurs de Mega
Platen en CD Beurs gehou
den, waar dit keer de roek-
kunstenaar Herman Brood
centraal staat. Talloze platen
hoezen en de verpakkingen
van andere geluidsdragers, en
nog niet eerder gepubliceerde
foto's van de artiest zijn op de
beurs te bezichtigen. De beurs
is met 550 nationale en inter
nationale standhouders vol
gens de organisatoren het
grootste platen- en CD-evene-
ment ter wereld.
Zaterdag zijn beide beurzen
van 10.00 uur tot 18.00 uur
open, zondag van 10.00 uur
tot 17.00 uur.
RIEN POLDERMAN
Het harnas overleeft de tijd. Het
ijzeren kostuum zal weliswaar
nooit meer zo populair worden
als in de eeuwen dat ridders
nog op elkaar inhakten, maar
het aantal liefhebbers groeit
weer. Er worden weer harnas
sen gemaakt. De echte overge
bleven oudjes staan allemaal al
lang in musea en oude kaste
len. Maar er is nieuwe vraag
van welgestelde particulieren,
die hun hal wat allure willen
geven. En ze zijn in trek bij eve
nementen en attracties, waar ze
soms worden gedragen door
beroepsacteurs, maar niet zel
den door amateurs die er beha
gen in scheppen oude tijden te
doen herleven.
Manus Stegmeijer uit Heerhu-
gowaard zou je een echte har-
nasfanaat kunnen noemen. Hij
is een zogenaamde re-enactor,
dat wil zeggen iemand die, sa
men met gelijkgestemden, een
stukje verleden wil nabootsen.
Regelmatig loopt Stegmeijer
rond in een zorgvuldig nage
bouwd harnas uit de Middel
eeuwen. Hij heeft zich aange
sloten bij de Compagnie van
Brederode en vervulde daarmee
zijn jongensdroom om ridder te
worden. Gezelschappen als de
Compagnie luisteren regelma
tig evenementen op rond histo
rische plaatsen en kastelen als
Muiderslot, Ammersoyen en
Loevestein.
„Het is een uit de hand gelopen
hobby", geeft hij toe. „Ik ben
kleinschalig begonnen en nu
ben ik er elke dag mee bezig.
We zoeken stoffen uit voor kle
ding, duiken in boeken om te
lezen over de Middeleeuwen,
maken zwaarden en proberen
te achterhalen wat en hoe men
sen aten."
Stegmeijer vindt zijn hobby een
verademing. „Het is een beleve
nis die je moet voelen. Je vlucht
weg uit een tijdperk waar geen
tijd meer is voor anderen."
Daar moet hij wel wat voor over
hebben, want zijn ijzeren maat
pak weegt wel zeventig kilo en
een optreden van de Compag
nie van Brederode kent weinig
luxe. „We gaan echt terug in de
tijd, we hebben geen horloge of
telefoon en we slapen op stro.
Het is echt heerlijk."
Wim van Broekhoven uit Go-
rinchem is ook helemaal gek
van harnassen, maar om een
andere reden dan Stegmeijer.
Vol enthousiasme trekt hij van
leer: „De mens heeft geen inge
nieuzere uitvindingen gedaan
dan in zijn tactiek om mensen
te vermoorden. Het is echt on
gelooflijk. Als ze zo inventief
waren in geneeskunde dan wa
ren ze al een heel stuk verder!"
Het fascineert Van Broekhoven
dat ieder wapentijdperk zijn ei
gen harnas kent, speciaal ge
maakt voor de beste bescher
ming tegen het gangbare wa
pen.
„Tegenwoordig worden men
sen meestal vermoord met ko
gels. Clinton loopt daarom in
een kogelvrij vest. Als het goed
is, houdt dat de gemiddelde ko
gel wel tegen. Zou je er met een
mes in snijden, dan ga je er
dwars door heen."
Romeinse harnassen spreken
het meeste tot Van Broekho-
vens verbeelding. „Iedereen
kent de Romeinse harnassen
wel uit de strips van Asterix en
Obelix. De pluim op de helmen
is om de klap te breken. Als je
daar met een zwaard op slaat
wordt de schok gedempt. De
Romeinen hadden blote benen,
dat is omdat ze dan snel kon
den bewegen, dat idioot grote
schild gebruikten ze als been
bescherming."
Van Broekhoven weet alles over
de Romeinse uitrusting en dat
is niet zo gek, want hij loopt re
gelmatig rond als Romein. Hij
brengt daarmee wat leven in
het oudheidkundige themapark
Hamasfanaat Wim van Bi
Archeon in Alphen aan den
Rijn.
„Zo'n harnas zit echt niet ver
velend, hoor. Het wordt hele
maal op maat gemaakt. Je moet
bedenken dat de mensen vroe
ger in harnassen moesten vech
ten en dat gaat niet goed als je
niet kan bewegen. Mensen heb
ben er vaak een verkeerd beeld
van, omdat ze denken aan rid
ders die op een paard getild
wordt. Dat is maar één voor
beeld van een harnas."
Een Romeins harnas is niet zo
zwaar. Koud ook niet trouwens.
„Het neemt lichaamswarmte
op, zo'n ding past zich aan de
temperatuur aan. Het is ge
maakt van puur staal, dus is het
winddicht en lekker warm.
Soms is het wel eens te warm",
vertelt Van Broekhoven.
Een heel ander soort ridders
loopt of rijdt er rond in het at
tractiepark 'Land van Ooit' in
Drunen. Daar zijn het beroeps
acteurs, die kinderen moeten
vermaken. Het lijkt wel een echt
harnas, maar toch het is niet zo.
„Alleen het lijfje is van metaal",
verklapt voorlichter Saskia
Blommaert. „We maken de
ontwerpen zelf in ons atelier.
De enige metalen harnassen
staan in ons kasteel."
Hebben ze het in Ooit gemak
kelijk voor elkaar, daarbuiten is
het verkrijgen van een goed
harnas geen sinecure. „Echte
harnassen zijn in de loop der
tijden op de berg met oud ijzer
terecht gekomen. De weinige
overgebleven originelen zijn
onbetaalbaar geworden. Echte
museumobjecten", vertelt Steg
meijer.
Om toch een mooi exemplaar
te krijgen gaat hij naar een
smid, Klaas Kloosterhuis in Bie-
rum, een van de weinige harna
smakers in Nederland. Kloos
terhuis vindt het smeden van
harnassen een boeiend vak.
„Voordat je begint, moet je re
search doen. Je leest veel en
doet een studie naar het leven
uit de tijdsperiode van het har
nas. Ik ga naar musea om te kij
ken naar de achterkantjes. Ik
ben maanden bezig onu
te maken."
Pas als hij alle informatie
vergaard, gaat hij naar de
digde. „Ik meet de matei
van het slachtoffer, wani
harnas moet als gegoten
Zeker als mensen het g
bruiken. Je moet er lekke
kunnen bewegen. Als he
is, kun je er gewoon een
in maken."
Wie alleen een harnas w
in huis of kantoor g
mee te maken, kan het b
recht bij een antiquair.
een zeldzaam origineel s
hangt er echter al gauwi
prijskaartje aan van eeni
Meestal gaat het ook in a
zaken om replica's. Zoal!
buurman-antiquair van|
Willem-Alexander in Dei
die er een op zijn stoep li
staan als lokkertje voor z
zaak. Voor alle zekerheid
hij het object wel aan de
gelegd.
Albert de Lange in Rottei
handelt in nieuwe harna
die oud lijken. „Het zijn
ca's van de middeleeuws
nooi-uitdossingen. Ze wi
gebruikt om indruk te ra
op de jonkvrouwen, ze zi
daardoor heel sierlijk."
Bij hem gaat het puur on
sier. „Ik raad het mensen
ze aan te trekken. Er kun
lerlei scherpe randjes aai
je kan jezelf lelijk verwon
die harnassen."
De Lange gaat regelmatig
Spanje om een paar exer
ren op te halen bij een fa
je. „Ik mag blij zijn als ik
per maand kan halen. H(
rendeel van de productie
naar Japan en de VS. Nee
zeg niet waar ik ze koop,
dat is beroepsgeheim."
JET GERRITSEN
U
E
4 5 6 7 8 9 10
HET WEER
Anagram
Op elke verticale regel dient een woord van vier een van vijf en
een van zes letters te worden ingevuld Het woord van vijf
letters bestaat uit de letters van het voorgaande woord plus 1
het woord van zes letters bestaat uit de vijf letters van het
voorgaande woord plus 1. Als de hele puzzel juist is ingevuld,
vormen de letters in de vet omlijnde kolom een woord.
1Middelpunt - zuidvrucht - verblijf;
2. mooie auto - schoen vorm - rijgsnoer;
3. lichte bedwelming - richting - rijglijf;
4 kampeerverblijf - familielid - schildhouder;
5. slag - dans - voetbalterm;
6. motto - gewoonte - lange dikke overjas;
7. verfstof - duivel - Eerste Kamer;
8. teken - vorderen - afgetakeld;
9. vluchtheuvel - planter - uitvoer;
10. niveau - open stadsruimte - smeerdopje.
Oplossing van maandag:
Horizontaal: 1Over; 4. ober;
7. linde; 9. es; 11. tee; 12. we;
13. Eta; 15. bad; 16. neus;
18. mare; 19. era; 20. amen;
22. trap; 25. gin; 27. aar; 28. eg;
29. wol; 31. la; 32. raken;
34. teer; 35. kuit.
Verticaal: 1. Opeen; 2. el; 3. rit;
4. ode; 5. be; 6. roede; 8. nel;
10. stemmig; 12. wartaal;
14. au; 15. ba; 17. sen; 18. mat;
20. agent; 21. en; 23. ra;
24. praat; 26. wok; 29. war;
30. lek; 32. re; 33. nu.
Herfstweer houdt aan
Veel mensen vragen zich af waarom het bij
zo'n lage luchtdruk (vanochtend 978 hPa)
verre van slecht weer is. Zo brak gistermid
dag de zon door, is er na de regens van gis
ternacht en ochtend (Hoofddorp 6 mm,
Nieuw-Vennep 9 mm) weinig neerslag
meer gevallen en stond er vanochtend nau
welijks wind. Vooral het gebrek aan wind
terwijl het weerglas op 'storm' staat valt
menigeen op.
Het relatief rustige weer hebben we te dan
ken aan het feit dat de drukverschillen in
en rond de kern van een depressie klein
zijn. Dat is typerend voor depressies die
nogal omvangrijk zijn. Verder houden de
actiefste neerslaggebieden zich op daar
waar de temperatuurverschillen het grootst
zijn. Dat is aan de noord en westflank van
de depressie ofwel boven de Britse eilan
den. De luchtmassa's die tegen de wijzers
van de klok rond het lagedrukgebied circu
leren worden echter wel gaandeweg kouder
hetgeen de onstabiliteit bevordert. Het ge
volg is dat de kans op regen of buien van
avond, de komende nacht en morgen over
dag toeneemt. Verder schuift het zenuw
centrum naar het midden van de Noordzee
(morgenmiddag noordwest van Den Hel
der). Daardoor gaat de wind uit het zuid
westen waaien. De windkracht wordt over
land matig, aan de kust soms kracht
temperatuur schommelt morgenmii
rond de 10 graden.
Ook op donderdag zijn de buienkan
groot, is het tamelijk winderig en wo
geen hogere temperaturen dan circa
graden verwacht. Hoewel er ook vrij
nog enkele buien kunnen vallen raai
depressie uit beeld. Of deze ontwikk
een voorbode is van beter weer lijkt'
achtig. Ter hoogte van Schotland an
in het weekeinde namelijk een nieu
tieve depressie. Onder invloed van d
teem worden de regenkansen weerg
en trekt de zuidwestenwind aan.
Met een speciale kijker wordt het jachtterrein afgespeurd naar wild.
FOTO GPD JAAP VISSERING
