Bestand Midden-Oosten wankelt
Greenpeace hand in hand met aartsvijand
Democratisch bolwerk Israël neigt naar Bush
Buitenland
Blunder kan
Bush Witte
Huis kosten
Diplomaten begrijpen niets van confrontatie
Politiek Filipijnen laat
president Estrada vallen
Nu extra voordelig
overstappen naar ISDN.
1IJDAG 3 NOVEMBER 2000
eger Fiji slaat opstand neer
Het leger van Fiji heeft gisteren de controle over zijn
pofdkwartier na een tegenaanval herwonnen. Eerder hadden
]den van de speciale militaire eenheid CRW de barakken aan-
•vallen. De opstandelingen probeerden bevelhebber Bainima-
Ima te overmeesteren. Bij de schietpartij op het terrein van de
lueen Elizabeth-kazerne zijn twee soldaten gedood. Zeker tien
lensen raakten gewond. De rebellen eisten met hun actie on-
ferhandelingen over de leiding van het leger. Eenheden van de
1RW waren in mei betrokken bij een staatsgreep.
[PO dreigt met kabinetscrisis
kaïENEN De Oostenrijkse FPÖ heeft gisteren gedreigd met een
abinetscrisis. Voorman Karl Schnell van de extreemrechtse
itij zei dat minister van binnenlandse zaken Ernst Strasser,
van coalitiepartner ÖVP, moet aftreden. Zo niet, dan stapt de
uit de regering. Volgens Schnell is de bewindsman er ver-
twoordelijk voor dat in de zogeheten 'spionage-affaire' alleen
FPÖ wordt onderzocht. Het gaat om een onderzoek van het
penbaar ministerie naar beschuldigingen dat zijn de partij ver-
•ouwelijke informatie over haar tegenstanders uit de centrale
ilitiecomputer zou hebben ontvreemd. Schnell betitelde het
idrag van Strasser als 'erger dan dat van de Gestapo'.
erste bewoners in ruimtestation
irouov De eerste bewoners van het internationale ruimte-
ition ISS zijn gisteren aangekomen bij hun onderkomen voor
e komende vier maanden. Na de koppeling van de Russische
ojoez-capsule aan hst ISS moesten de drie nog anderhalf uur
rachten voordat het luik opengemaakt kon worden, en zij aan
kon001^ bonden gaan. De drie, de Amerikaanse commandant Bill
^iiepherd en de Russen Joeri Gidzenko en Sergej Krikalev, wa
len dinsdag opgestegen van de ruimtevaartbasis Bajkonoer. Na
5"je geslaagde koppeling barstte in het vluchtleidingscentrum in
Rusland de euforie los.
iJnita claimt neerschieten vliegtuig
iSABQNDe Angolese rebellenbeweging Unita heeft gisteren
iclaimd dat ze achter het neerstorten zit van een Antonov-26,
[gelopen dinsdag. Alle 48 inzittenden kwamen daarbij om. In
;n in Lissabon gepubliceerd Unita-communiqué staat dat het
iestel geladen was met uit Angola gestolen diamanten. De An-
ilese strijdkrachten geloven echter niets van de claim. Volgens
in legerwoordvoerder moet een technisch mankement de oor
aak van het ongeluk zijn. Unita meldt ook zware bombarde-
tienten door vliegtuigen van de regering in de provincie Bié. De
wil nu met een offensief beklemtonen dat de onaf
hankelijkheid van Angola al 25 jaar wordt gefrustreerd.
~)nderzoek naar cocaïne in Bondsdag
- 3erlun Het Duitse openbaar ministerie is eèn onderzoek be-
""pnnen naar mogelijk gebruik van cocaïne in toiletten van de
luitse Bondsdag, nadat de televisiezender Sat-1 had gemeld
poren van de drug te hebben aangetroffen. Om het onderzoek
i gevraagd door Bondsdagvoorzitter Wolfgang Thierse. „Wij
Sjn geen criminelen", zei Thierse, eraan toevoegend dat het in
oude Rijksdag gevestigde parlement door iedereen bezocht
worden. De farmacoloog wiens laboratorium de sporen in
idracht van Sat-1 heeft onderzocht, Fritz Sörgel, zegt vandaag
/erigens in de krant Die Welt dat de hoeveelheid drugs die
yerd aangetroffen te klein is qm te concluderen dat tevoren in
le toiletten cocaïne is gebruikt.
QRoken is goed voor de economie'
hATiSLAVADe Tsjechische premier Milos Zeman vindt roken
pnwege de accijnsopbrengsten goed voor de economie. Hij zei
ïSat gisteren op een persconferentie die hij in de Slowaakse
^loofdstad Bratislava gaf na afloop van een ontmoeting met zijn
khibtsgenoot Mikulas Dzurinda. Toen hij een sigaret opstak,
hem gevraagd wat hij vindt van een Tsjechisch wetsvoor-
tel om het roken in het openbaar aan banden te leggen. Zeman
|ei de wet te zullen naleven, maar kwam later opeens op het
terug. „Ik rook om de Tsjechische begroting in
jvenwicht te helpen brengen. En omdat ik rook zal ik hoogst-
Aaarschijnlijk eerder doodgaan dan niet-rokers. Dus hoeft de
Maat mij geen pensioen uit te keren."
Vlaker film over Saddam bedreigd
]os angeles De maker van een satirische documentaire over de
raakse leider Saddam Hussein is gisteren met de dood be-
lreigd. Zijn huis in Los Angeles werd met verf besmeurd, en
'lijn vuilnisbakken werden in brand gestoken. De Franse filmer
oei Soler is flink geschrokken. Hij overweegt een lijfwacht in te
éuren of onder te duiken. Het is onbekend wie er achter de be-
Tkeiging zit. Zijn film 'Oom Saddam' maakt de president bela-
jhelijk. Het is een compilatie van beelden die Soler vorig jaar
pak uit smokkelde. De journalist wendde voor dat hij wilde
fastleggen hoezeer Irak lijdt onder de VN-sancties. Tijdens zijn
jerblijf kon Soler Saddam bezoeken, wat zeer bijzonder is. De
llm is al op diverse festivals vertoond.
amp-Boeing nam verkeerde baan
faipeiHet staat volgens Taiwanese onderzoekers vast dat de
-J Boeing 747 van Singapore Airlines die dinsdag neerstortte bij de
Aoofdstad Taipei toch op de verkeerde baan is gestart. Eerder
was dat bericht tegengesproken. Het toestel heeft op de baan,
jvaar onderhoud werd gepleegd, metalen voorwerpen en en een
Ihovel geraakt, en is vervolgens geëxplodeerd. Het is vooralsnog
onduidelijk waarom de piloot fout is gereden. De rampbaan
loopt parallel aan de baan die het vliegtuig had moeten gebrui-
_Jcen. De ramp, die plaatsvond in zeer slacht weer, kostte 81
inensen het leven.
Nieuwe Servische regering gevallen
pELGRADODe vorige week gevormde Servische regering ligt al
weer uit elkaar. De Democratische Oppositie van Servië (DOS)
en de Servische Vernieuwingsbeweging (SPO) besloten de coali
tie gisteren te verlaten. De twee partijen vormden een regering
met de voorheen oppermachtige socialisten. Die weigerden in
je stemmen met het vertrek van de omstreden chef van de Ser-
wjrische geheime politie, Rade Markovic. Hij is beschuldigd van
ïlhet vervolgen en vermoorden van politieke tegenstanders van
jfiet bewind van Slobodan Milosevic, die vorige maand het veld
limde. DOS en SPO eisten het vertrek van Markovic als voor
aarde voor verdere deelname aan de regering.
CHERBOURG ANP
Bij de pogingen om te voorkomen dat de gezonken
Italiaanse gastanker Ievoli Sun een milieuramp ver
oorzaakt, hebben twee gezworen vijanden elkaar on
verwacht gevonden. De milieu-organisatie Green
peace heeft de Franse marine een camerarobot ter
beschikking gesteld om het wrak te bekijken, en de
marine heeft het aanbod in dank aanvaard. Het is
voor het eerst sinds de Franse geheime dienst DGSE
in 1985 het Greenpeace-schip 'Rainbow Warrior' op
blies dat de Franse zeemacht en de milieu-activisten
niet op voet van oorlog met elkaar verkeren.
Het wrak van de Ievol.i Sun ligt 30 kilometer uit de
Normandische kust. Het schip is geladen met 6.000
ton chemicaliën, waaronder 4.000 ton styreen, dat als
gevaarlijk bekend staat. Vandaag zijn er door de mari
ne en Greenpeace opnames gemaakt. Gisteren was
dat niet mogelijk, omdat ter plaatse een zuidwester
storm woedde met windkracht 10 a 11. Alleen een pa
trouilleschip van de Franse kustwacht was daarom
aanwezig om watermonsters te nemen.
Greenpeace heeft met de robot de nodige ervaring in
de omgeving. In mei en juni heeft de organisatie er
nog vijf weken mee rondgewroet in de inmiddels be
ruchte Trog van de Casquets: een 170 meter diepe
krater in de zeebodem, waar de Britten vanaf de jaren
'50 en '60 chemicaliën, bommen uit de Tweede We
reldoorlog en kernafval hebben geloosd. De Ievoli
Sun is daar nauwelijks drie kilometer vandaan gezon
ken, maar lijkt stabiel te liggen op zijn linkerflank. Het
schip lekt overigens nog steeds, maar het grootste ge
vaar lijkt geweken.
Een Franse overheidsinstelling voor maritiem onder
zoek, Ifremer, heeft intussen de vissers uit de buurt
zowel gerustgesteld als verontrust. Styreen is volgens
Ifremer nauwelijks een gevaar voor de volksgezond
heid. Maar daarmee besmette vis of schaaldieren
stinkt dermate en heeft een zo slechte smaak, dat
geen hond het eetplaat staan een mens. Dat laatste is
voor de vissers zeer verontrustend. De komende pe
riode met Kerst en Nieuwjaar betekent voor hen nor
maal gesproken een enorme afzet voor de Franse
feestmalen, die rijkelijk zijn voorzien van fruits de mer
en vis.
Voorlopig is visserij verboden in een straal van zes ki
lometer rond het wrak, maar er bestaat onzekerheid
over een mogelijke aantasting op termijn van de rijke
visgronden in de wijdere omgeving. Tien jaar geleden
is in dezelfde omgeving al voor enkele maanden een
visverbod afgekondigd, nadat een Panamees schip er
in een storm vaten had verloren met het uiterst giftige
landbouwgif lindaan.
Arafat weigert verklaring voor te lezen Autobom in Jeruzalem
Orthodoxe joden kijken in de oude stad van Jeruzalem door een ruit die werd vernield bij de onploffing van een autobom.
Het Israëlisch-Palestijnse bestand lijkt geen lang leven
beschoren. In strijd met de afspraken weigerde de Pales
tijnse president Arafat gisteren zijn volk via de televisie
op te roepen een eind te maken aan het geweld. Hij vol
stond met het uitgeven van een schriftelijke verklaring,
waarin hij de Palestijnen oproept de eenheid te bewaren
en 'hun volksopstand voort te zetten met vreedzame
middelen'.
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
De Palestijnse politie onder
nam gisteren voor het eerst po
gingen demonstranten weg te
houden van confrontatiepun-
ten. Dat verminderde de span
ning, maar wel werden in de
loop van de dag bij botsingen
met het leger in de bezette ge
bieden nog twee Palestijnen
doodgeschoten. In de loop van
de middag verslechterde de
sfeer verder, toen in Jeruzalem
twee Israëlische burgers om het
leven kwamen bij de explosie
van een autobom. De Islamiti
sche Jihad verklaarde gister
avond die actie te hebben uit
gevoerd. Na het vallen van de
avond hervatten Palestijnse
schutters hun beschietingen
van Israëlische nederzettingen,
waaronder de Jeruzalemse wijk
Gilo, en militaire posities.
Ook de gewapende Tanzim-
militie van Arafats eigen Fatah-
beweging lijkt het bestand niet
te erkennen. Fatah-leider en
Tanzim-voorman Marwan
Barghouti zei gisteren dat hij
eerst wil zien wat de Israëli's
doen: „Zolang de bezetting
duurt zal er geen eind komen
aan de intifada. Ik heb niets te
gen onderhandelen, maar de
opstand moet tegelijkertijd
doorgaan."
Israël heeft de Palestijnen een
aantal dagen de tijd te geven
om te laten zien dat ze bereid
zijn werk te maken van de uit
voering van het bestand. Baraks
naaste adviseur, Gilad Sher,
toonde zich gistéravond nog
FOTO AFP CHRISTOPHE SIMON
niet al te pessimistisch. Hij gaf
toe dat er nog geeq eind is ge
komen aan het geweld, en be
treurde Arafats weigering een
gezamenlijke verklaring voor te
lezen.
Hij zei echter ook bereid te
zijn de uitvoering van de over
eenkomst tijd te gunnen. „Het
is geen kwestie van tovenarij",
zei hij. „In elk geval is er nu ein
delijk sprake van een serieuze
Palestijnse inspanning." Sher
vergezelde Peres tijdens diens
ontmoeting met Arafat in Gaza-
stad.
WASHINGTON JOHN WANDERS
VERVOLG VAN VOORPAGINA
Het nieuws over de oude arres
tatie van Bush werd wereldkun
dig gemaakt door een lokaal te
levisiestation in Portland (Mai
ne). Een verslaggever had bij
toeval iets over het incident op
gevangen in de rechtszaal van
de stad. Vanuit Maine, de staat
waar Bush in 1976 werd aange
houden, verspreidde het be
richt zich in razend tempo over
de rest van de VS.
Het campagneteam van Al
Gore, de Democratische tegen
stander van Bush, ontkende el
ke betrokkenheid bij het lekken
van het nieuws. Vriend en vij
and waren het erover eens dat
Bush het verhaal over zijn ar
restatie zelf naar buiten had
moeten brengen, op een voor
hem ongevaarlijk moment. Bij
voorbeeld twee jaar geleden,
kort nadat hij met een overwel
digende meerderheid werd her
kozen tot gouverneur van
Texas.
Bush, die tot zijn veertigste
stevig dronk, besloot echter zijn
mond te houden. Deze blunder
zou de Republikeinen het Witte
Huis kunnen kosten. Bush leid
de gisteren nog in de peilingen,
maar zijn voorsprong op Gore
is minimaal. Het gevaar voor
Bush is dat deze genante kwes
tie de slotdagen van de cam
pagne gaat domineren. Dat is
meer dan vervelend voor een
kandidaat die de kiezers heeft
bezworen dat hij voor law and
order en eerlijkheid staat.
De zaak biedt vrijwel zeker
nog tot maandag voedsel voor
de naar hypes hongerende
Amerikaanse nieuwsmedia, als
mede voor de talkshows en de
politieke cabaretprogramma's.
En dan is er voor de Republikei
nen nog het gevaar van nieuwe,
pijnlijke onthullingen. Houdt
Bush meer verborgen? De me
dia zullen met nieuwe moed
gaan spitten naar aanvullende
informatie.
In zijn toelichting afgelopen
nacht beklemtoonde Bush dat
hij het verhaal over zijn arresta
tie doelbewust verborgen had
gehouden, omdat hij geen
slecht voorbeeld wilde geven
aan jongeren in het algemeen
en zijn twee dochters in het bij
zonder.
Zeker 17 doden
door wervelwind
op de Filipijnen
MANILA AP
De tyfoon Bebinca heeft van
morgen met windsnelheden
van 150 kilometer per uur een
verwoestend spoor getrokken
over de noordelijke Filipijnen.
Zeventien mensen zijn in het
natuurgeweld omgekomen.
Bebinca beweegt zich nu in
de richting van het zuiden van
China. Vermoedelijk zal de ty
foon boven de Zuid-Chinese
Zee nog aan kracht winnen. Be
binca volgt een week op de
wervelwind Xangsane. Die ty-
kostte op de Filipijnen 40 men
sen het leven en in Taiwan 58.
GENEVE BOB KROON
CORRESPONDENT
Den Haag zou zelf met de naam van oud-
premier Ruud Lubbers bij de Verenigde
Naties zijn gekomen als alternatief voor mi
nister Jan Pronk, zonder overigens Pronk te
laten vallen. Als tweede alternatief werd
ook nog eens oud-minister van buitenland
se zaken en voormalig eurocommissaris
Hans van den Broek naar voren geschoven.
Dat melden diplomaten bij de VN in Genè-
ve
Eigenlijk was de doorgewinterde Finse
diplomaat Martti Ahtasaari de onbetwiste
favoriet. Hij bedankte echter om gezond
heidsredenen. Daarop werd de secretaris
generaal van de VN, Kofi Annan, over
spoeld met gegadigden voor de opvolging
van de Japanse Sadako Ogata. Noorwegen,
Frankrijk, Canada, Jordanië en Brazilië
vochten om de eer, en Nederland schoof
Jan Pronk naar voren.
Annan zag ons land als een van de be
langrijkste steunpilaren van het vluchtelin-
gencommissariaat, en zo werd ons land in
september de onofficiële koploper in de ra
ce. In New York en Genève werd ijverig
voor Pronk gelobbied door Nederlandse di
plomaten. Maar die kwamen erachter dat
Nederland als land weliswaar 75 procent
kans maakte, maar met Pronk slechts 40
procent. Lubbers en Van den Broek kwa
men toen als alternatieve kandidaten uit de
bus, en Annan koos tenslotte voor Lubbers.
Europese diplomaten begrijpen niets van
de 'irrelevante confrontatie' tussen minis
ter-president Kok en minister van buiten
landse zaken Van Aartsen over de kwestie
Pronk-Lubbers, om van hun Nederlandse
collega's maar te zwijgen. „In plaats van
het ldeingeestige gezeur over wie, hoe en
wanneer, moesten ze in Den Haag blij zijn
dat een Nederlander werd uitverkoren voor
deze topfunctie", aldus een diplomatieke
insider. „Uiteindelijk sprong Lubbers ge
woon overtuigend uit Annans diplomatieke
kaartenbak."
MANILA ANP-Rtr-AFP
De in opspraak geraakte presi
dent van de Filipijnen, Joseph
Estrada, komt steeds meer in
het nauw te zitten. Twee in
vloedrijke partijgenoten heb
ben besloten hem de rug toe te
keren. Eerder al liep parle
mentsvoorzitter Villar is overge
lopen naar de oppositie, samen
met veertig congresleden.
Vrijwel direct daarna zei de
voorzitter van de senaat, Dri-
lon, dat ook hij de partij van Es
trada gaat verlaten. Eerder al
waren minister van Handel
Roxas en vice-president Maca-
pagal-Arroyo opgestapt. Door
het vertrek van de politici is de
kans op een afzettingsprocedu
re tegen de president een stuk
groter geworden.
Estrada wordt ervan verdacht
de afgelopen twee jaar van de
organisatoren van illegale lote
rijen meer dan twintig miljoen
gulden te hebben aangenomen.
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
Voor iedereen met twee rechterhanden is er ISDN Doe-Het-Zelf. Inclusief
handleiding en aansluitmaterialen vanaf f75,-*. U bespaart daarmee f 150,- op de
gebruikelijke aansluitkosten van f 225,- en u profiteert van alle voordelen van
ISDN: sneller internetten, altijd bereikbaar met twee lijnen, behoud van eigen
nummer en vier telefoonnummers met aparte VoiceMail. Deze en andere aan
trekkelijke ISDN-aanbiedingen vindt u tot 31-12-^2000 bij
Belcompany, Dynabyte, Vobis en Primafoon.
Bij verhuizing of vervanging vai
en exclusief randapparatuur.
uw huidige aansluiting (bij
CORRESPONDENT
De Amerikanen kiezen dinsdag een
nieuwe president, en de hele wereld
kijkt over hun schouders mee. Dat geldt
speciaal voor de bevolking van Israël,
een land waarvan het lot op een unieke
manier verbonden is met dat van de
Verenigde Staten. Vooral de jaren onder
Bill Clinton hebben duidelijk gemaakt
wat voor een belangrijke rol een Ameri
kaanse president kan spelen in het Mid
den-Oosten. Als het gaat om de verkie
zing van zijn opvolger, willen Israëli's
dan ook maar twee dingen weten: is hij
goed voor de joden en is hij goed voor
Israël?
Al jaren herbergt Israël de grootste afde
ling van de Democratische Partij buiten
de VS. Negentig procent van de vele
tienduizenden kiesgerechtigde Ameri
kaanse immigranten in dit land stemde
in 1996 op Bill Clinton. Het staat al vast
dat ook Al Gore uitstekend zal scoren.
Toch zal hij het percentage van de hui
dige president niet halen. De Republi
keinse kandidaat, George Bush, geniet
namelijk de voorkeur van Amerikaanse
Israeli's van rechtse signatuur, vooral in
de kolonistengemeenschap.
Ook de conservatieve Benjamin Ne
tanyahu, geen Amerikaan van oorsprong
maar misschien wel Israëls volgende
premier, onderhoudt nauwe banden
met Republikeinse afgevaardigden en
senatoren in Washington. Als Bush de
verkiezingsstrijd wint, kan dat al volgend
jaar voor een nieuwe en nauwe relatie
tussen Israël en de Republikeinse Partij
zorgen.
„Wat mij het meest aantrekt, is de steun
van de Republikeinen voor het gebruik
van militaire kracht", zegt Bush-aan-
hanger Mark Zeil in een interview met
het dagblad Ha'aretz. Hij meent dat Go
re zich te veel zal laten leiden door emo
ties, net als Clinton. „Met hem bereiken
we niets, net als met Clinton", zegt hij.
„Bush is iemand die er niet over zal
peinzen Arafat in Gaza te bezoeken. De
regering-Carter heeft de vrije wereld om
zeep geholpen, en Clinton heeft die po
litiek voortgezet. Clinton en Gore ge
bruiken militaire macht op basis van
hun gevoelens, Bush zal zijn verstand
gebruiken."
Volgens Zeil leven er onder liberale Isra
eli's allerlei misverstanden. Men denkt
daar bijvoorbeeld dat de Republikeinse
kandidaat niet van harte pro-Israëlisch
kan zijn, doordat zijn familie nauwe
banden onderhoudt met de olie-indu
strie. Niet waar, meent Zeil: „De Demo
craten willen niet naar olie laten boren
in de Verenigde Staten, uit bezorgdheid
over het milieu. Dat heeft Amerika af
hankelijk gemaakt van olie-import uit
het Midden-Oosten. Bush zal streven
naar een evenwicht tussen olie- en mi
lieubelangen, als gevolg waarvan we niet
langer afhankelijk zullen zijn van Arabi
sche olie."
Ook Bob Lang, tot voor kort woordvoer
der van de Raad van Kolonisten in de
bezette gebieden, heeft zijn stem uitge
bracht op George Bush. Amerikanen in
het buitenland stemmen namelijk in de
vier weken voorafgaand aan de eigenlij
ke verkiezingsdag. Net als Zeil gelooft
Lang heilig in de militaire capaciteiten
van Bush. „Zodra de nieuwe president is
beëdigd, zullen Irak en Iran militaire ac
tie ondernemen om te zien hoe hij rea
geert", zegt hij. „Bush zal een tegenaan
val uitvoeren. Gore zal niet weten wat hij
moet doen.
We willen graag blijven leven, en dat be
tekent dat militair geweld onvermijdelijk
is. In de VS zijn de joden verbonden met
zwakke elementen in de samenleving,
zoals de zwarten en de hispanics. Maar
dat is een verkeerde strijdmethode. Al
Gore steunt Israël op dezelfde manier
als Shimon Peres, met zijn hoofd in de
wolken. De meeste mensen rondom
Clinton horen tot het kamp van Vrede
Nu. Mensen met andere ideeën kregen
eenvoudig geen toegang tot het Witte
Huis. Maar dat gaat veranderen."
