Gezonken tanker lekt
gevaarlijke stof styreen
Spionagezaak maakt Haider tot opgejaagd wild
Buitenland
Koppen klaar
Krstic beval
moordpartij
moslims wel
Militairen
Fiji komen
in opstand
Bestrijders kinderporno Italië raken in opspraak
arcelonaIn het centrum van de Spaanse stad Barcelona is af
gelopen nacht een autobom ontploft. Een bewaker van een
andelscentrum en een straatveger raakten gewond. De ont-
iloffing deed zich voor tegenover het Hiltonhotel. Verscheidene
bouwen liepen schade op. Kort ervoor had een plaatselijke
rant een telefoontje gekregen van iemand die zei te spreken
aniens de Baskische afscheidingsbeweging ETA zei te spreken.
)eze waarschuwde dat er een autobom zou afgaan.
FOTO REUTERS GUSTAU NACARINO
bN
iNDERDAG 2 NOVEMBER 2000
ewonden bij ontploffing in Barcelona
londen Niet alleen de Amerikanen moe
ten een keuze maken tussen George W.
Bush en Al Gore, ook het wassen-beel
denmuseum Madame Tussaud's in Lon
den kiest straks een president. Het muse
um wil de nieuwe leider van de Verenigde
Staten vanaf diens inauguratie in januari
aan de bezoekers tonen, maar slaagt er
niet in om het beeld nog af te krijgen als
de verkiezingen worden afgewacht om te
zien wie er in was wordt vereeuwigd.
Daarom maken de Britse waskunstenaars
nu maar vast gewoon een evenbeeld van
beide kandidaten. De hoofden van Bush
(links) en Gore wachten hier op afwerking.
In de peilingen gaat Bush overigens nog
steeds aan kop, zij het dat het verschil iets
kleiner is geworden. Gore profiteert hier
waarschijnlijk van de licht teruggelopen
populariteit van de Groene kandidaat
Ralph Nader. Dat levert hem stemmen van
links op.
FOTO EPA IAN NICHOLSON
Vandaag ingeruild voor een nieuwe.
rlun peter van nuusenburc
irrespondent
et moet een onwezenlijke gewaarwor-
ng zijn voor Jörg Haider. Voor het
ïrst in zijn politieke leven is de leider
tn de rechts-populistische Vrijheids-
ïrtij van Oostenrijk (FPÖ) niet de ja-
t, maar wordt er jacht op hém ge-
aakt.
istitie zit hem op de hielen wegens
?n affaire die hij de 'hersenspinsels
in een paar zieke journalisten' noemt,
ie zaak dreigt echter uit te groeien tot
Pil schandaal dat het voortbestaan van
Ie coalitie van zijn FPÖ met de conser
vatieve Oostenrijkse Volkspartij (ÖVP)
Jedreigt.
jegin deze week werd Haider, door de
lolitie ondervraagd over zijn aandeel in
rat in Wenen het 'spionageschandaal'
rordt genoemd. Politiemannen zouden
Je FPO-leiding tegen betaling hebben
doorzien van de persoonlijke gegevens
van politieke tegenstanders, kritische
intellectuelen en kunstenaars. Die mu
nitie was afkomstig uit de centrale poli
tiecomputer, die tegen dergelijke ingre
pen beveiligd heette te zijn.
Elf politiemannen, onder wie Haiders
lijfwacht Horst Binder en de plaatsver
vangend FPÖ-leider in Salzburg, Hel
mut Naderer, zijn inmiddels geschorst.
Zij worden verdacht van ambtsmis
bruik. Haider zelf moet rekening hou
den met een aanklacht wegens ambts
misbruik en aanstichting daartoe.
Hij is niet het enige FPÖ-kopstuk dat
bezoek heeft gekregen van de politie.
Ook zijn secretaris, een voormalige se
cretaris-generaal, de partijleider in We
nen, de fractieleider in het parlement
en een voormalige campagneleider
moesten tekst en uitleg geven over de
handel met de nu in alle opzichten ge
voelige dossiers.
De meest prominente FPÖ-er die naast
Haider in het schandaal verstrikt lijkt te
zijn, is minister van justitie Dieter
Böhmdorfer. Hij was een tijd lang Hai
ders advocaat en zou bij minstens twee
processen tegen tegenstanders gebruik
hebben gemaakt van hem illegaal toe
gespeelde gegevens.
Böhmdorfer zei niet te weten waar die
gegevens vandaan kwamen, en noemde
het politieonderzoek 'geen zaak van
groot belang'. Haider had, zo zei hij bo
vendien, 'niets te vrezen'. Hij was 'ver
heven boven elke verdenking'. Dat was
afgelopen weekeinde, voordat de elf po
litiemannen hun penning moesten in
leveren. Nu kan de minister van'justitie
zelf een aanklacht verwachten.
De beschuldigingen zijn ernstig, maar
(nog) niet bewezen, en zolang ziet kan
selier Schüssel (ÖVP) zijn regering niet
in gevaar komen. Maar de affaire hangt
als een donderwolk boven zijn kansela
rij. Als Haider en/of Böhmdorfer schul
dig blijken te zijn, is een kabinetscrisis
onvermijdelijk en is Schüssels strategie
om de FPÖ door regeringsverantwoor
delijkheid te temmen en tot een ge
dweeë partner te dresseren alsnog mis
lukt.
En dat terwijl alles de afgelopen maan
den geheel volgens het meest zonnige
scenario leek te verlopen. De EU heeft
haar sancties tegen zijn regering opge
heven, waarmee zij in februari de om
streden coalitie met de FPÖ had be
straft. Haider was in het voorjaar afge
treden als FPÖ-voorzitter en heeft zijn
draai sindsdien nog niet gevonden. De
FPÖ betaalt haar deelname aan de rege
ring volgens de peilingen met groot po-
pulariteitsverlies.
Al die winst dreigt Schüssel nu te ver
spelen. Tot nog toe staat de ÖVP als een
gesloten front achter hem en de coalitie
met de FPÖ. Maar het is zeer de vraag of
de conservatieven zich een duurzame
relatie kunnen veroorloven met een
partner die steeds sterker naar het riool
stinkt.
'roviders tegen rechts-radicale sites
erlunVoor rechts-extremisten wordt het steeds moeilijker
un ideeën via internet te verspreiden. In Duitsland hebben en-
ele grote internetproviders de handen ineen geslagen om het
ïisbruik van internet tegen te gaan. De internetaanbieders
ebben onder het motto 'No abuse in Internet' (Naiin) de web-
ite www.naiin.org opgezet. Hierop kunnen internetgebruikers
inds vandaag rechts-extremistische websites melden. De pro-
iders hebben inmiddels de internetpagina's op hun servers be
teken en honderd rechts-radicale websites en vijf sites met kin
erporno geblokkeerd.
xosovaarse activiste uit Servische cei
ozarevac De Joegoslavische autoriteiten hebben gisteren de
ooraanstaande Kosovaarse activiste Flora Brovina vrijgelaten.
)at hebben ooggetuigen gemeld. De 50-jarige Brovina was ver-
ordeeld tot twaalf jaar cel wegens 'terroristische activiteiten'.
)e nieuwe Joegoslavische president, Kostunica, gaf de opdracht
aai vrij te laten. Gisteravond werd bekend dat Brovina de Free
Void Award 2000 krijgt. De prijs (10.000 gulden) wordt toege-
end door de Novib en de Stichüng Poets of All Nations.
Amerikanen vrezen terreur Golfregio
i/ashingtonIn verband met 'geloofwaardige' informatie over
reigende terreuracties tegen Amerikaanse doelen in Saudi-
jabië en Koeweit zijn de Amerikaanse strijdkrachten in die
inden deze week in de hoogste staat van paraatheid gebracht.
)at heeft de woordvoerder van het ministerie van defensie in
Washington gisteren meegedeeld. De Amerikanen zijn beducht
oor aanslagen sinds de bomaanslag op het oorlogsschip USS
)ole, op 12 oktober in de haven van Aden in Jemen. Daarbij
wamen zeventien opvarenden om het leven».
Tamil-leider praat over Vrede
olombo De Noorse gezant Erik Solheim heeft gisteren een
nimoeting gehad met de leider van de Tamil-rebellen op Sri
anka, Velupillai Prabhakaran. Dat heeft de radiozender van de
ebellen, de Stem van de Tijgers, gemeld. Het was voor het eerst
inds een vredesakkoord in 1987 op niets uitliep dat Prabhaka-
an een ontmoeting had met een vredesonderhandelaar. Sol-
eim probeert de Srilankaanse regering en de Bevrijdingstijgers
an Tamil Eelam weer met elkaar aan tafel te krijgen.
ïbola duikt op in zuiden van Uganda
ampala Het zeer dodelijke ebolavirus heeft een eerste slacht-
iffer geëist ver buiteri het gebied in Uganda waar het zich vori-
;e maand voor het eerst manifesteerde. In het noorden van het
Afrikaanse land zijn al tachtig mensen bezweken aan het virus,
n Mbarara, een stadje in het zuidwèsten, is nu een soldaat
>vei leden. Hij was eerder gelegerd in het noordelijke Gulu, het
entrum van de epidemie, en werd ziek nadat hij was overge-
ilaatst naar de militaire barakken in Mbarara.
Amerikanen mijden Indonesië
vashington De Amerikaanse regering heeft haar onderdanen
iisteren opgeroepen Indonesië te mijden. Wie er toch heen gaat
>f er al is, wordt aangeraden de grootste voorzichtigheid in acht
e nemen. Aanleiding tot het negatieve reisadvies zijn de span-
ïingen tussen de Verenigde Staten en Indonesië. De afgelopen
ijd hebben moslimjongeren diverse dreigementen geuit tegen
Ie Amerikaanse ambassade. Ze nemen het de VS kwalijk dat het
and de kant van Israël kiest in de crisis in het Midden-Oosten,
'an de 210 miljoen Indonesiërs is 90 procent moslim.
Clinton bezorgd over xtc uit Europa
vashington De Amerikaanse president Clinton heeft gisteren
n het Congres zijn zorg uitgesproken over de toenemende hoe-
'eelheden xtc die vanuit Europa de Verenigde Staten worden
)innengesmokkeld. In een jaarlijks in de VS verschijnend rap-
)ort wordt dit jaar voor het eerst de toevoer van synthetische
lrugs uit Europa als probleem gesignaleerd. De Amerikaanse
ïutoriteiten schatten dat tachtig procent van de in de VS inge-
'oerde xtc uit Nederland komt. Vorige maand besprak premier
Cok de xtc-problematiek met Clinton.
(Onderzoek naar decembermoorden
Paramaribo Het gerechtshof in Suriname heeft het openbaar
^ïiinisterie opgedragen een gerechtelijk vooronderzoek te begin-
■ïen naar oud-legerleider Bouterse en andere verdachten van de
decembermoorden. Dat heeft de advocaat van de nabestaan-
pen, Kruisland, gisteren laten weten. In december 1982 execu-
eerden militairen vijftien tegenstanders van het toenmalige mi-
itaire regime in Suriname. Bouterse heeft aangegeven dat hij
ils leider verantwoordelijk was. Maar hij ontkent dat hij tijdens
le moorden in Fort Zeelandia aanwezig was.
den haag anp
In het genocideproces tegen de
Bosnisch-Servische generaal Kr
stic heeft aanklager McClosky
van het Joegoslavië-tribunaal
gisteren verrassend nieuw be
wijsmateriaal gepresenteerd, dat
de verdachte zwaar belast.
Krstic, die terechtstaat voor de
massamoorden op moslims na
de val van Srebrenica, zou in
een afgeluisterd gesprek via de
legerradio tegen een andere
Bosnisch-Servische officier heb
ben gezegd: „Dood ze allemaal.
Niemand mag in leven blijven."
Het bandje is na wat juridisch
getouwtrek met de verdediging
in de rechtszaal afgespeeld. Vol
gens Krstic is het bandje een i
vervalsing. „Honderd procent
nep", zei de generaal herhaalde-
lijk. De doorgaans rustige Krstic
kwam echter aangeslagen en ze-
nuwachtig over. Diverse toe- j
hoorders in de rechtszaal zijn er
zeker van dat ze de stem van Kr- j
stic hebben herkend.
Volgens de aanklagers gaat het
om een gesprek dat Krstic op 2 i
augustus 1995 had met een van
zijn ondergeschikten, majoor
Dragan Obrenovic. De Serviërs
waren toen nog steeds verwik
keld in gevechten met groepen
gewapende moslims uit Srebre
nica die na de val van de enclave
op 11 juli waren gevlucht.
De verdediging is pas dinsdag
op de hoogte gesteld van het
nieuwe bewijsmateriaal. De
aanklagers hadden dat waar
schijnlijk om 'strategische' rede
nen achtergehouden, zoals
rechter Wald opmerkte. Zij kwa
men er pas mee op de proppen
nadat Krstic onder ede had ver
klaard dat hij nooit het bevel
heeft gegeven om moslims i
standrechtelijk te executeren.
De Amerikaan McClosky zei
dat hij het bandje heeft gekre
gen van het Bosnische leger,
zonder dat nader toe te lichten.
Waarschijnlijk gaat het om een
gesprek dat de militaire geheime
dienst van de Bosnische mos
lims heeft afgeluisterd. De au
thenticiteit van het bandje zal in
een later stadium aan de orde
komen. McClosky zal daarvoor
dan getuigen oproepen.
Hoop gloort
voor lijders
aan Parkinson
geneve bob kroon
correspondent
Wetenschappers van de univer
siteiten van Genève en Lausan
ne hebben een therapie tegen
de ziekte van Parkinson ontwik
keld. Voor het eerst biedt die
uitzicht op genezing van de
hersenaandoening, waaraan
miljoenen ouderen lijden.
De ontluisterende hersen
kwaal wordt veroorzaakt door
een tekort in de dopaminepro
ductie, als gevolg van beschadi
ging van neuronen in de her
senstam. Dopamine is de na
tuurlijke 'brandstof voor het i
striatum, het deel van de herse-
nen dat de motoriek reguleert.
Een tekort aan dopamine ver
oorzaakt spierverstijving en on
controleerbare beving.
Toediening van een syntheti
sche dopaminevariant biedt
soelaas, maar blijft een tijdelijk
lapmiddel, omdat dit de dege
neratie van de betrokken neu
ronen niet stopt. Een team van
biogenetici onder leiding van
prof. Patrick Aebischer van de
Universiteit van Lausanne heeft
nu naar een doeltreffender the
rapie gezocht: reparatie en zo
mogelijk regeneratie van de
neuronen die de natuurlijke do
pamine produceren.
Volgens een publicatie in het
gezaghebbende vaktijdschrijft
Science is dit inmiddels gelukt
bij proefdieren, allereerst bij
muizen en nu ook bij rhesus-
aapjes, die qua hersenstructuur
veel dichter bij de mens staan.
Shell aanvaardt financiële gevolgen van scheepsongeluk
De voor de Franse kust gezonken tanker Ievoli Sun lekt
de gevaarlijke chemische stof styreen. Gisteren nam de
bemanning van de Franse mijnenjager Céphée een
enorme stank waar. Alle Franse marineschepen die in de
buurt van de gezonken tanker lagen, hebben zich daarna
een stuk teruggetrokken. Andere schepen worden uit de
buurt gehouden.
In Fiji hebben leden van de
speciale militaire eenheid CRW
vanochtend het hoofdkwartier
van het leger aangevallen. De
opstandelingen probeerden de
opperbevelhebber, Frank Baini-
marama, te overmeesteren. Bij
de schietpartij op het terrein
van de Queen Elizabeth-kazer-
ne zijn twee soldaten gedood
en zijn zeker tien mensen ge
wond geraakt.
Bainimarama, die zich tijdens
de aanval in de kazerne be
vond, wist later uit de barakken
te ontsnappen. Het leger is vol
gens plaatselijke media een te
genaanval begonnen.
De opstandelingen houden
enkele militairen gegijzeld en
eisen onderhandelingen over
het leiderschap van het leger.
CRW-troepen waren in mei be
trokken bij een staatsgreep die
leidde tot het vertrek van pre
mier Chaudhry. Hij en tiental
len andere politici werden 56
dagen in het parlement gegij
zeld. De coup werd geleid door
George Speight, die nu in de ge
vangenis zit op beschuldiging
van hoogverraad.
cherbourg-brussel anp
„We weten niet wat er precies
kan gebeuren en gezien de
weersomstandigheden kunnen
we ook weinig anders uitrich
ten dan het wrak te laten lek
ken", verklaarde vice-admiraal
Chocart van de maritieme pre
fectuur in de Normandische
havenstad Cherbourg.
De Franse marine heeft giste
ren de precieze plaats gevon
den waar de Ievoli Sun nu op
zeventig meter diepte op de
zeebodem ligt, waarschijnlijk
op zijn linkerflank, maar niet
gebroken. Onbekend is of er
scheuren in de scheepshuid zit
ten.
Directeur Balmes van Shell
Frankrijk heeft bevestigd dat
het schip lekt, maar volgens
hem gaat het om een klein lek
dat niet al te veel gevolgen zou
hebben. Shell Chemical, eige
naar van de vierduizend ton
styreen in de gezonken tanker,
is 'bereid zijn verantwoordelijk
heden te nemen, als die er zijn',
aldus Balmes. Shell zal dan alle
financiële gevolgen van het on
geluk voor zijn rekening ne
men.
Vanuit de lucht zijn drie spo
ren gezien van 200 tot 300 me
ter breed en samen negen kilo
meter lang, die wijzen op lekka
ge. De marine heeft monsters
genomen voor nader onder
zoek. Na een bezoek aan Cher
bourg verklaarde president Chi
rac dat het grootste gevaar voor
het milieu geweken lijkt. Hij
drong er nog eens op aan dat er
strengere regels voor de
scheepvaart komen vóór het
einde van het jaar, dat wil zeg
gen nog tijdens het Franse
voorzitterschap van de Europe
se Unie.
Franse marine-autoriteiten
vragen zich af hoe de Neder
landse en Britse scheepvaart
diensten de slecht bekend
staande Ievoli Sun hebben kun
nen laten vertrekken. In Neder
land is het schip vorige week
nog vier dagen vastgehouden
voor herstel van afsluitkranen.
Die lijken het niettemin te heb
ben begeven.
Minister Netelenbos (ver
keer) verzet zich tegen wets
voorstellen van de Europese
Commissie om de controle in
Europese havens te verscher
pen. „We zijn best bereid nieu
we maatregelen te aanvaarden,
mits de bestaande regels wor
den uitgevoerd. Onze ervaring
is echter niet positief." Met die
uitspraak reageerde de minis
ter gisteren op uitlatingen van
een hoge ambtenaar van de
Commissie. De ambtenaar had
gezegd dat Nederland behoort
tot de landen die zich het
sterkst verzetten tegen de nieu
we wetgeving, omdat daarvoor
meer personeel en dus meer
geld nodig is.
Na het vergaan van de Ievola
Sun wil de Europese Commis
sie dat de lidstaten het voorstel
snel en onverkort aanvaarden.
Commissievoorziter Prodi
klaagde dinsdag dat de lidsta
ten de voorstellen willen af
zwakken.
rome hans geleunse
correspondent
De Italiaanse politiek kwam gisteren tot rust, na heftige
emoties over beschuldigingen dat 'invloedrijke politie
ke personen' het onderzoek naar productie en verkoop
van kinderporno via het internet belemmerden. De
aanklagers, een officier van justitie in Napels en een Si-
ciliaanse priester die een actiegroep tegen pedofilie en
kinderporno leidt, keerden namelijk ras op hun schre
den terug.
Onderzoeksrechter Ormanni zei dinsdag al meteen
dat hij de verkeerde woorden had geuit. „Ik wilde dui
delijk maken dat gebrek aan politieke daadkracht de
pedofiele lobby in de kaart speelt", zei hij. Gisteren
konden de kranten uitgebreid rapporteren over de te
rugtocht van de Italiaanse 'Morkhoven', pater Fortuna-
to di Noto. Hij had in een tv-show opgeschept over
'beroemde namen' te beschikken die actief meewerk
ten aan een pedofilie-pomonetwerk.
De namen waren zó bekend dat de corpulente pries
ter ze alleen aan president Ciampi wilde onthullen.
Uitgedaagd door ministers en journalisten gaf Di Noto
toe dat zijn pedofielenarchief geen enkele beroemde
naam bevatte. De priester bracht daarmee niet alleen
zichzelf, maar ook de door hem twee jaar geleden op
gerichte telefonische hulplijn voor kindermisbruik en -
mishandeling in diskrediet.
Ormanni werd dinsdag meteen door de Raad van
Magistratuur, de toezichthouder op de juridische sec
tor, op het matje geroepen. Een aantal rechtse parle
mentsleden eiste dat hij van het porno-onderzoek
werd afgehaald. Zo ver kwam het echter (nog) niet. Or
manni kreeg opdracht zich 'zoals het een officier van
justitie betaamt' op zijn onderzoek te concentreren.
De Napolitaanse kinderporno-bestrijder kreeg voor
zijn onderzoek veel materiaal van de Siciliaanse pries
ter, die al twee jaar geleden betoogde dat er 16.700
websites zijn die kinderporno verspreiden. Met hulp
van Microsoft concentreerde Ormanni zich op een
Russische website, die volgens hem werd gerund door
een bende geleid door de zakenman Koeznetsov. Om
dat inloggen op deze pornosites strafbaar is, gaf hij ar
restatiebevelen af voor bijna 1.500 Italianen en buiten
landers (onder wie Nederlanders) die materiaal van de
Russische en andere pedofiele websites hadden ge-
download. De namen van de buitenlanders gingen
naar Interpol.
