'Fantastisch orkest in 'n schitterende zaal'
VVD voor sloop
Vredesmonument
Jane Lord met opgeheven hoofd het toneel af
Cultuur Kunst
Normaal: deuntjes met het
raffinement van dood bier
bewindslieden letten niet op hun kunst
Winnaars Leidsch Dagblad-pennetje
Amigo: prettig gestoord en veel plezier
ONDbKDAU 2. 941
Kooyker Ginsberg I
Jeroen Brouwers
signeert zijn nieuwe roman:
'Geheime kamers'
Zaterdag 4 november, 11 00-12.00 uur
begane grond, Breestraat 93, Leiden
robbert minkhorst
De WD in Leiden heeft het ge
had met het Vredesmonument
op de Garenmarkt. „Wat ons
betreft mag het worden ge
sloopt", zei raadslid Geertsema
gisteravond in een commissie
vergadering tegen wethouder
Pechtold (cultuur).
Het monument staat al
maanden bloot aan verniel
zucht. De WD zegt haar geduld
lang te hebben bewaard, maar
nu is het op. Geertsema: „Het
heeft lang genoeg geduurd. Wij
zien graag uw ideeën over het
nig woorden vuil maken aan
het monument, al ergert ook hij
zich mateloos aan de vernielin
gen en de deplorabele staat
waarin het Vredesmonument
verkeert. „Het is dramatisch",
zei de wethouder. „Maar ieder
woord dat ik erover uitspreek, is
er een teveel zolang niet vast
staat wat ermee moet gebeu
ren." Elke keer als iemand iets
over het monument zegt, trapt
een vandaal weer een tegel aan
diggelen, is Pechtolds indruk.
Sinds de laatste grote reparatie
van het Vredesmonument is het
alleen maar erger geworden.
Tegels zijn al zo vaak vernield
en vervangen, dat de voorraad
bij de leverancier op is. Daarom
worden tegenwoordig alleen
'noodreparaties' uitgevoerd.
hans keuzers
Concert: Normaal, Bennie Jolink -
zang/gitaar, Willem Terhorst-bas, Fokke
de Jong - drums, Jan Kolkman - gitaar-
/sax Alan Gascoigne - gitaar. Gezien:
1/11, Stadsgehoorzaal, Leiden.
Vier agenten lopen door de
Stadsgehoorzaal en 'Jailhouse
Rock' klinkt uit de speakers.
Met het fluitje in de mond, wa
penstok losjes achter op de rug
wandelen ze naar de rand van
het podium. „Deur dicht én
een beetje rap", klinkt het
streng door de megafoon. „Zijn
jullie klaar voor vijf criminelen?
Normaal zit in gevangenispak
jes op het podium en 'Effen zit
ten', de nieuwe cd, staat het
eerste uur duidelijk centraal. In
hoog tempo wordt een allegaar
tje van stijlen voorgeschoteld,
maar niet één song blijft vol
doende hangen. Het zijn obli
gate huisdeuntjes die het raffi
nement hebben van dood bier.
De Engelse gitarist Alan Gas
coigne - al sinds mensenheuge
nis in Nederland - zingt ter af
wisseling de song 'Engelsman'.
De magere zang gaat echter
door merg eri been. „Kom op
klootzakken, hoken." Bennie
Jolink vertelt het publiek dat
het commentaar in iedere feest
tent hetzelfde is als je te lang
wacht met het inzetten van een
nieuw nummer: „In het theater
krijg je applaus!"
Die verbindende teksten zijn
ook al niet sterk. Maar het pu
bliek vreet uit Buizen Beernds
hand en de band komt er te ge
makkelijk mee weg. Na de pau
ze herstelt Normaal zich licht.
Het volle geluid van de drie
akoestische gitaren, soms met
een lichte slide ondersteuning,
is een regelrechte verademing.
'Net als gisteren' krijgt een ver
rassende boogie woogie uitvoe
ring. Met de sprankelende bal
lad 'De ballade van de muzi
kant' krijgt Jolink de zaal muis
stil en de aangepaste cabaretes
ke versie van 'Oerend hard' -
Oerend zacht - waar het pu
bliek opgeroepen wordt juist
zacht mee te zingen is een heel
klein pareltje in de set.
De meligheid blijft het hele
concert doorsijpelen en met het
Tiroolse 'Heidi'-lied zijn we
weer terug bij af. Voor Normaal
is het snel de feesttent in, de
volumeknop een flink stuk om
hoog en de tap open. Zo komt
Normaal toch het best tot zijn
recht.
Landelijke dag van de kunstuitleen
eiden Het Centrum Beeldende Kunst in Leiden opent zaterdag
ïaar deuren ter gelegenheid van de Landelijke Dag van de
Cunstuideen onder de naam 'NL kiest kunst'. Iedereen die ken-
ïis wil maken met de kunstuitleen is welkom. Er is koffie, taart
>n kunst. Bezoekers kunnen onder meer een aantal spotjes van
elevisiemaker Frans Bromet bekijken. Bromet heeft speciaal
roor deze dag een aantal korte filmpjes gemaakt, waarin hij met
:unstliefhebbers praat over hun geleende werk. Wie op de Dag
ran de Kunstuitleen eeu abonnement neemt mag veertien in
>laats van twaalf maanden kunst lenen en krijgen drie exempla-
en van het tijdschrift Kunstbeeld. 'NL kiest kunst' begint zater-
lag om 12.00 uur en duurt tot 17.00 uur in hët CBK aan de
hooglandse Kerkgracht 19 in Leiden.
Dirigent Peter Oundjian met Nieuw Sinfonietta in Stadsgehoorzaal
Uollandia op locatie
[imuiden Op locatie in een lage drukcentrale van Hoogovens in
tjmuiden speelt toneelgroep Hollandia 'Vuile dieve'. Het stuk
eaat over een 97-jarige vrouw die haar hele leven in de huishou
ding van anderen heeft gewerkt en over de 47-jarige oprichtster
Ban een winkelketen in schoonheidsproducten. Met deze to
neelproductie neemt Hollandia afscheid van de provincie
Noord-Holland: de toneelgroep fuseert met Het Zuidelijke To
neel en vertrekt naar Limburg. Het stuk is nog tot en met 17 de
cember in IJmuiden te zien. foto anp/olaf kraak
„De Stadsgehoorzaal is schitterend. Kleiner dan de
meeste concertzalen voor orkesten, maar dat maakt juist
dat de muziek er heel bijzonder aanvoelt." Dat zegt diri
gent Peter Oundjian over de zaal waar hij 8 november
met Nieuw Sinfonietta Amsterdam optreedt. Dat hij als
dirigent voor dit orkest staat, vindt hij een voorrecht.
„Een fantastisch orkest. De Nederlanders moeten dat
beseffen en er trots op zijn. Ook in Leiden wonen genoeg
mensen die dit orkest absoluut zullen waarderen."
amsterdam maarten baanders
Gespeeld wordt het strijkkwar
tet opus 131 van Beethoven, be
werkt voor strijkorkest. Botst
het niet met de bedoeling van
de componist om zo'n werk,
dat eigenlijk voor intieme be
zetting geschreven is, door een
orkest te laten spelen? „Expres
sie, dynamiek en klankkleur
van deze muziek komen beter
tot uiting in grote bezetting,"
zegt Oundjian. „Tenminste als
het orkest de mentaliteit heeft
van een stijkkwartet en dat is
met Nieuw Sinfonietta het ge
val. De kwaliteit van elke partij
krijgt aandacht."
„Toen Beethoven dit werk
schreef, was hij doof. Zijn com
municatie met de wereld was
verbroken. Hij overleefde dit
door in zijn hoofd een nieuwe
wereld te scheppen in de vorm
van muzikale ideeën. Die idee-
en maakten zich steeds meer
los van de gewone menselijke
ervaring en werden zo groots,
dat ze niet goed te verwezenlij
ken waren door een kleine be
zetting. Met een strijkorkest in
plaats van een kwartet komen
Beethovens kwaliteiten beter
naar buiten. Het is de muziek
van een extreem gerijpt mens,
emotioneel en creatief. Er zitten
diepe, spirituele passages in,
maar ook simpele, kinderlijke
stukken. Wat uit deze muziek
spreekt is verlangen: aan de ene
kant een verlangen, zo groot en
idealistisch, dat het niet meer
van deze wereld is; aan de an
dere kant een teder, klein ver
langen naar de volmaakte vei
ligheid die een kind voelt in de
armen van zijn moeder."
Oundjian praat gedreven. Af
en toe zingt hij om te laten ho
ren wat hij bedoelt. Altijd ont
dekt hij nieuwe rijkdommen,
hoe vaak hij dit werk ook heeft
gespeeld, sinds hij als eerste
violist van het Tokyo Kwartet
begon in 1980.
Heel anders dan Beethoven is
Sjostakovitsj, van wie het Con
cert voor piano, trompet en
strijkorkest opus 35 gespeeld
wordt. Sjostakovitsj' werk wordt
wel eens oppervlakkig ge
noemd. Oundjian: „Wees voor
zichtig met vergelijken. Elke
muziek heeft zijn eigen kwali
teiten. Dit concert van Sjostak
ovitsj valt onder 'lichte klassie
ke muziek' en is in dat genre
een meesterwerk. Het is begrij
pelijke muziek, af en toe bijna
jazz-achtig en met virtuoze pas
sages, waarin de solist kan laten
zien wat hij kan. Ronald Brau-
tigam op de piano bijvoorbeeld.
Ik ken niemand die deze partij
mooier kan spelen dan hij."
'A Way a Lone II' van Take-
mitsu, is in 1980 geschreven
Chefdirigent Peter Oundjian met Nieuw Sinfonietta: „Een fantastisch orkest. De Nederlanders moeten dat
beseffen en er trots op zijn." foto marco borccreve
voor het Tokyo Kwartet. Ound
jian speelde daar toen nog niet.
„Bij de première in Camegie
Hall in New York waren alle
2900 plaatsen uitverkocht.
Maar ik was er niet. Een vriend
van me, een componist, had
het illegaal opgenomen en liet
het me enthousiast horen. Ik
was meteen overtuigd. Take-
mitsu is een ontwikkeld, intelli
gent mens. Hij las 'Finnigan's
Wake' van Joyce en begreep het
nog ook, wat niet iedereen kan
zeggen. 'A Way a Lone II' is op
dat boek gebaseerd. Het is ab
stract en impressionistisch. Het
werkt als een schilderij op je
zintuigen in, soms kalmerend,
soms heftig."
Oundjian komt uit een fami
lie waar iedereen piano speel
de. Hij kreeg er een hekel aan.
„Er kwam vaak een vriend bij
ons, een violist. Iedere keer
zeurde ik dat hij iets moest spe
len. Eerder ging ik niet naar
bed. Die man werd later mijn
leraar. Op een dag voetbalde ik
met mijn broer. Mijn vader
kwam de tuin in en zei: 'Er is
een vioolleraar op school aan
gesteld. Wil je les hebben?' Tus
sen het voetballen door zei ik
simpelweg 'ja'. Zo begon het.
Na mijn schooltijd ging ik in
Londen naar de Royal College
of Music, waar de docent Zuc-
kermann mijn held was. Door
hem kwam ik op de Juilliard
School in Amerika terecht.
Daarna speelde ik in het Tokyo
Kwartet, tot 1995. Toen kreeg ik
problemen met mijn hand en
kon ik niet meer in het open
baar spelen. Ik werd dirigent.
Dat ik niet meer als violist op
kan treden ervaar ik niet als een
ramp. Ik heb vijftien mooie ja
ren bij het Tokyo Kwartet gehad
en had het geluk dat de over
schakeling op het juiste mo
ment kwam. Ik was nog ener
giek genoeg om mijn nieuwe
werk goed aan te pakken. Maar
het is altijd goed om iets van je
oude loopbaan mee te nemen.
Dat is dus dat strijkkwartet
opus 131 van Beethoven.
Woensdag 8 november, Stads
gehoorzaal: Nieuw Sinfonietta
Amsterdam o.I.v. Peter Ound
jian, 'Beethoven opus 131'. So
listen: Ronald Brautigam (pia
no) en André Heuvelman
(trompet).
{n haag anp
ewindslieden schieten tekort in hun toedicht op
juseaie collecties van het Rijk. Die zijn voor een
»el slecht geregistreerd en daardoor niet te con-
pleren. Daarnaast verschillen de bewindslieden
p dit terrein te veel van elkaar in hun aanpak,
pt stelt de Algemene Rekenkamer in een rap-
)rt dat vandaag aan de Tweede Kamer is gepre-
jnteerd. Staatssecretaris Van der Ploeg (cultuur)
>u met collega's moeten komen tot een gelijk-
lortig toezicht op alle Rijkscollecties.
(Van der Ploeg komt er van het bekritiseerde ge
zelschap nog het best vanaf. Zijn departement
heeft het toezicht op de meeste aan hem toever
trouwde collecties tenminste nog geregeld door
de Inspectie Cultuurbezit, al mag die haar me
thodiek volgens de Rekenkamer weieens aan
scherpen. Voorts is Van der Ploegs ministerie
vooral verantwoordelijk voor de verzelfstandigde
rijksmusea, waar de registratie van de stukken
niet zo belabberd blijkt als bij de rest.
Er zijn grote achterstanden in de registratie van
de rijkscollecties, juist in niet-rijksmusea. Ook de
bewaaromstandigheden daar zijn nog steeds niet
zoals die zouden moeten zijn.
hsterdam hanneke van den berg
p Amerikaanse danseres Jane
prd was 21 jaar verbonden aan
et Nationale Ballet. Nadat ze
nd jaren zeventig in Canada
}n lezing had bijgewoond van
loreograaf Rudi van Dantzig,
peg ze of ze bij een volgend
ïzoek auditie voor hem mocht
pen. Toen hij haar zag dansen,
erd ze direct aangenomen. In
>90 werd ze eerste soliste van
et gezelschap. Tijdens haar
irrière viel ze vooral op in de
hitterende vertolkingen in
omeo en Julia' en 'The Slee-
Big Beauty'. Met dit laatste
illet nam ze begin deze week
pcheid van de danswereld.
jsteravond kreeg ze de Prijs
in Verdienste van de Stichting
pnsersfonds '79.
•In een nare droom komt ze
Dg wel eens terug, de directri-
i van de balletschool in To-
Into. Jane Lord is inmiddels 39
pr. Maar het beeld van die
ieselijk strenge vrouw, die
aar als klein meisje keer op
ter tot de grond afbrandde,
fijft haar achtervolgen. „Als ik
|n ding van haar geleerd heb,
pn is het wel hoe je niet met
(ensen moet omgaan."
Lik was dertien jaar oud toen
besloot naar een professione-
I balletschool te gaan. De bal-
perares in mijn woonplaats
fi op een gegeven moment dat
me niets meer kon leren en
jit ik het hogerop moest zoe-
|n. Mijn moeder heeft me
parin wel gesteund, maar zij
was absoluut niet zo'n ouder
die zelf zo graag de top had wil
len bereiken en haar dochter
onder druk zette om het succes
in haar plaats te behalen."
Jané Lord, die opgroeide in
Californië, koos uiteindelijk
voor de balletschool in het Ca
nadese Toronto. „Het eerste
jaar was ongelooflijk zwaar.
Deels had dat te maken met die
strenge directrice, die daar ook
les gaf. Ze had absoluut geen
aandacht voor de emoties van
een tiener. En haai" blik was do
delijk. Ze gaf je voortdurend het
gevoel dat je eigenlijk niet de
moeite waard was."
De jonge kinderen woonden
allemaal in de balletschool, ve
len ver van huis. „O god ja, die
heimwee in het begin! We had
den vier vakanties per jaar, elke
keer was het de laatste weken
aftellen tot ik weer naar huis
mocht. Maar je leerde, met je
familie zo ver weg, goed hoe jc
het in je êentje moet redden. Je
kunt er van uit gaan dat je be
hoorlijk gehard bent na zo'n
vierjarige opleiding. Al heel snel
word je geconfronteerd met
een keiharde afvalrace. Alleen
de allerbesten redden het."
„Het is een systeem dat je de
rest van je balletcarrière blijft
Jane Lord:
„Op een ge
geven moment
weet je ge
woon dat er
jongere dan
sers zijn die
het beter kun
nen dan jij."
foto cpd
achtervolgen. Elke keer voor de
eerste repetitie voor een nieuw
stuk loop je met knikkende
knieën naar het prikbord waar
de lijst met uitgekozen dansers
wordt opgehangen. En steeds
weer is het de vraag of je erbij
zit. Dat went nooit helemaal, al
berust je er wel steeds iets meer
in als je niet gekozen bent. Je
leert je eigen beperkingen ken
nen naarmate de jaren verstrij
ken en weet op een gegeven
moment gewoon dat er jongere
dansers zijn die het beter kun
nen dan jij."
„In het begin ben je er alleen
maar mee bezig om hogerop te
komen. En ik moest er bij me
zelf erg aan werken om mijn
emoties wat meer te laten zien.
Die moesten er bij mij aanvan
kelijk echt uitgetrokken wor
den. Op een gegeven moment
ben je in de buurt van de top en
dan begin je je wat prettiger te
voelen. Toen ik tweede soliste
was bij het Nationale Ballet,
vond ik dat een heel comforta
bele positie. Alles wat ik goed
deed was mooi meegenomen,
want zolang je geen eerste so
liste bent, hoef je niet per se
foutloos te zijn. Pas toen ik aan
de top zat realiseerde ik me dat
ik het nu echt moest laten
zien."
Jane Lord had er niet veel
moeite mee om afscheid te ne
men van Het Nationale Ballet.
„Het is tijd om te stoppen. Ik
dans nu nog goed en kan met
opgeheven hoofd het toneel af
lopen. Bovendien heb ik een
extra goede reden om nu te
stoppen, want ik ben zwanger."
„Ik denk dat je de danswereld
nooit helemaal achter je kunt
laten. Het heeft zo lang je leven
beheerst. Ik verheug me wel op
het leven na de dans, op de
kans om een andere kant van
mezelf te ontwikkelen, maar ik
zal er nooit helemaal afstand
van doen. Dat van een danser
te verlangen is onmenselijk."
i muziek recensie
ron favier
incert: Prettig gestoord, lustrumconcert
pw- en Drumfanfare Amigo o.I.v. Mar-,
s Kerpershoek en Martijn Vogelaar. Ge
nen: 1/11, Danssalon In Casa, Leiden
(as er vroeger sprake van kin-
Bsinne tussen de L§idse mu-
pkverenigingen. Amigo heeft
j vijf jaar bewezen dat muzi-
fnten met verschillende ach-
ïgronden best met elkaar
Dor één deur kunnen. De fusie
in Matilo en Allegro Vivace
Beft het Leidse muziekleven
|en windeieren gelegd. De le
en van Amigo grijpen elke ge-
genheid aan om een feestje te
isuwen. Het is dus niet ver
anderlijk dat Amigo ook haar
Eerste soliste neemt afscheid van de danswereld
eerste lustrum aangrijpt voor
een feestelijk jubileumconcert
in Danssalon In Casa.
Een ding moet je Amigo nage
ven: de vrolijkheid en gemoe
delijkheid straalt er van af. Jam
mer dat de muzikale pretenties
van Amigo ondergesneeuwd ra
ken. Muziek lijkt bijzaak. Er val
len geen gewaagde arrange
menten te horen. Gewoonlijk
treedt een muziekvereniging op
de voorgrond om te laten horen
wat zij voor nieuws te presente
ren heeft. Amigo vult haar con
cert met werk van de afgelopen
vijf jaar. Er is dus niets nieuws
onder de zon. JVlaar de num
mers uit de show 'Bands across
the sea' gaan er nog in als koek.
Direct al bij het eerste nummer,
'Friends', wordt duidelijk dat
Amigo een orkest is dat het van
de straat moet hebben. Veel in
getogener dan tijdens buiten
optredens worden de nummers
ten gehore gebracht. Het optre
den verloopt gediciplineerd.
Waar de piccolo's hier en daar
nog moeite hebben met het ne
men van de snelle loopjes laat
het middenregister horen dat er
op hen vertrouwd kan worden.
Opvallend is ook dat de over
wegend jonge muzikanten zich
enthousiast inzetten voor num
mers als Royal Salute en North
and South. Het plezier straalt er
vanaf. Voorzitter Ton Bakker:
„Wij voelen ons een beetje
prettig gestoord en iedereen die
wil meedoen is welkom."
leiden Apetrots stonden de schrijvers en schrijf
sters in de dop gistermiddag op de redactie van het
Leidsch DagbladTien basisschoolleerlingen uit
Leiden en regio kregen het Leidsch Dagblad-pen
netje uitgereikt voor hun verhalen en gedichten
die de jury van de schrijfwedstrijd als beste be
stempelde. Ouders en leerkrachten waren daar
bij aanwezig.
De winnaars van links naar rechts: Sergej Pos-
lawsky (Leiderdorp, 11 jaar)Else van Haast
recht (Oude Wetering, 11 jaar), Vicky Bastiaan
(Leiden, 11 jaar), Matthijs de Boer (Leiderdorp, 8
jaar), David Waterdrinker (Leiden, 8 jaar),
Kayleigh Tervooren ((Leiden, 8 jaar), Samantha
Chaudron (Zoeterwoude, 10 jaar), Laura van
Santen (Zoeterwoude, 8 jaar), Tessa van der Poel
(Zoeterwoude, 9 jaar) en Jan-Paul van der Mee-
ren (Sassenheim, 11 jaar), foto hielco kuipers
