Expo grotendeels mislukt
Gesprek van de Dag
Prinses Marilène in verwachting
Apenrots viert Halloween
DINSDAG 31 OKTOBER 2000
152
Doorbraak euthanasie
Voor de tweede keer zorgt een in Haarlem wonende
arts voor een doorbraak in het euthanasiedebat. In
1994 had een rechtszaak tegen psychiater Chabot tot
gevolg dat behalve een ongeneeslijke lichamelijke
ziekte ook ondraaglijk psychisch lijden een recht
vaardiging kan zijn voor hulp bij zelfdoding. Gisteren
heeft de Haarlemse rechtbank bepaald dat de huis
arts van oud-senator Brongersma diens lijden te
recht als ondraaglijk en uitzichtloos heeft bestem
peld. Brongersma was strikt genomen niet ziek.
De rechtbank sluit daarmee aan bij de praktijk. Huis
artsen bieden al hulp aan mensen die het leven niet
meer aan kunnen. Meestal gaat het om oude, vaak
zieke mensen. Hoewel hun lijden lang niet altijd een
direct gevolg is van hun ziekte, grijpen artsen zo'n
objectief medisch ijkpunt dankbaar aan. Bij het ont
breken daarvan riskeren ze strafrechtelijke vervol
ging, zoals in het geval van Brongersma is gebeurd.
Brongersma's huisarts heeft naar het oordeel van de
rechtbank volgens het boekje gehandeld. Hij heeft
uitvoerig met zijn patiënt gepraat en collega's ge
raadpleegd. De ondragelijkheid van het lijden kon hij
niet onomstotelijk vaststellen, maar slechts 'invoe
len'. Lijden is persoonlijk en niet te meten, stellen
geraadpleegde deskundigen. Daar is de rechtbank in
n>ee gegaan.
Minister Korthals en de artsenorganisatie KNMG
reageren onnodig geschokt op het vonnis. Zij sugge
reren dat hiermee het begrip 'ondraaglijk lijden'
sterk wordt opgerekt. Dat is echter niet het geval. Lij
den als gevolg van een ziekte is immers net zo goed
onmeetbaar.
De rechtbank dicht de huisarts een centrale rol toe
bij de vraag of lijden ondraaglijk is geworden. Dat is
in overeenstemming met het beleid van het kabinet,
dat voorstelt om ook euthanasie voor demente men
sen mogelijk te maken. Het kabinet wil ook een ster
kere rol voor regionale toetsingscommissies, en zet
daarmee het openbaar ministerie op een afstand.
Het rechterlijke vonnis in de zaak Brongersma kan
de zorgvuldige werkwijze van huisarsten juist bevor
deren. Artsen zullen euthanasie en hulp bij zelfdo
ding vaker durven melden en openlijk durven dis
cussiëren over de grenzen van hun handelen. Daar
heeft iedereen baat bij.
Warm wordt koud
Was u gistermiddag laat langs mijn huis gelopen,
dwars door die hagelbui met stenen zo groot als de
wrat op mijn grootmoeders kin, met het laatste
blaadje van de eerbiedwaardigste boom in de straat
aan uw regenjas gekleefd, dan had u mij knus voorde
tv kunnen zien zitten. Hoofdschuddend.
Dat doe ik niet vaak, hoodschudden in m'n eentje.
Moet je voor uitkijken. In jezelf praten, zomaar in la
chen uitbarsten, hoofdschudden. Straks nodigen ze je
nog uit voor de kerst.
Punt was: ik zat te kijken naar het idiootste program
ma dat ik in lange tijd heb gezien. En dat terwijl ik
aan het begin nog in alle oprechtheid dacht: zie je
wel, de wereld is goed. Toch. Ondanks alles.
De verwarming was warm, net als de thee en de stem
van Loretta Schrijver in Alle Dieren Tellen Mee. En
het begon zo mooi. Met Bo en Lois, twee voor de poort
van de hel wegesleepte beagle-puppies. Elf weken
lang - de eerste elf van hun leven - moesten Bo en Lois
hun kwipselstaartjes in bedwang houden, want ze
hadden serieus werk te doen. Medicijnen slikken om
te testen of u en ik daar later beter van worden.
Het mooie was datBo en Lois niet, zoals veel lotgeno
ten, na gedane arbeid voor altijd mochten gaan rus
ten. Geen spuitje voor hen, maar een echt thuis met
een lief baasje: toch nog een warm nest.
Zie je wel, dacht ik. De wereld is goed, ondanks alles.
Wat een hart-ver-war-mend programma. Oké, de
herfst maakt me altijd weekhartig. Het laatste blaadje
aan die hoogste tak dat bibberend naar beneden
kijkt, daar ga ik m'n portemonnee van leegschudden
in de koude hand van een zwerver buiten de super
markt. Maar toch.
Volgende shot. Een homp vlees meteen slager erach
ter. Het tweede item op het programma bleek een
snelcursus in het onderscheiden van haas-, rib-,
schouder- en halskarbonaadjes. Opdat wij consu
menten voortaan, aldus die slager, een 'verantwoord
stukje vlees' kunnen herkennen als we het zien.
Dat was dus het moment van het hoofdschudden.
Daar hielp de schattige brulaapbaby in het Noorder
dierenpark - mocht voor het eerst naar buiten! - niets
meer aan. Alle Dieren Tellen Mee? Wat een idioot
programma
M'n thee was ineens koud. De verwarming ook. Net
als de stem van Loretta.
wil buys
Een jonge gorilla probeert een pompoen gevuld met fruit open te bre
ken. Dierenverzorgers van de dierentuin van Cincinnati (Verenigde Sb
ten) hebben de grijnzende pompoenen uitgereikt ter gelegenheid van
Halloween. Dit onheilspellende najaarsfeest, ter nagedachtenis aan de
doden, wordt vandaag gevierd. foto ap tom uhum.
Prinses Marilène, echt
genote van prins Mau-
rits, is in verwachting.
Dat heeft de Rijksvoor
lichtingsdienst (RVD)
gisteravond bekendge
maakt. Marilène en
Maurits verwachten
hun eerste kind eind
april 2001.
Prinses Marilène, de
dochter van ex-minister
van buitenlandse zaken
en ex-eurocommissaris
Hans van den Broek, en
Prins Maurits sloten op
29 mei 1998 het burger
lijk huwelijk op Paleis
Het Loo in Apeldoorn.
Burgemeester Bruins
Slot sloot het huwelijk.
Een dag later, zaterdag
30 mei, werd het kerke
lijk huwelijk ingezegd
in de Grote Kerk in
Apeldoorn. De oecu
menische dienst werd
geleid door dominee N.
ter Linden en pater Do
minicaan pastoor G.
Oostvogel. Prins Mau
rits is de oudste zoon
van prinses Margriet en
mr. Pieter van Vollen
hoven.
zich willen houden. De
bekendmaking werd
ontkoombaar, nadat
het internetportal So
nera Plaza gisteravond
de Nederlandse pers
tipte. Nu het toch al is
uitgelekt, laat het paar
weten zeer ingenomen
te zijn met de aan
staande gezinsuitbrei
ding, aldus de RVD-
woordvoerder.
Het kind van prinses
Marilène en prins Mau
rits zou de eerste bore
ling binnen de Oran
jefamilie sinds 1975
zijn. Dat jaar kwam
prins Floris ter wereld,
de jongste zoon van
prinses Margriet en Pie
ter van Vollenhoven.
De baby van Marilène
en Maurits wordt hun
eerste kleinkind.
Prinses Margriet wordt
niet de eerste oma van
de vier dochters van
prinses Juliana en prins
Bernhard. Dat was
prinses Irene. Haar
zoon Carlos kreeg een
buitenechtelijk kind in
Nederland.
Prinses Marilène en prins Maurits verwachten in april hun eerste kindje.
foto anp archieffoto
Bij de verloving van
Marilène en Maurits
was er sprake van dat
eventuele kinderen uit
hun huwelijk de naam
Van Lippe-Biesterveld
Van Vollenhoven zou
den dragen, naar de fa
milienaam van prins
Bernhard sr. Een
woordvoerder van de
RVD zei gisteravond
desgevraagd dat dit nog
niet formeel vaststaat.
Over de naamgeving
moet nog overleg
plaatsvinden, kondigt
hij aan.
Volgens de zegsman
had het paar het heug
lijke nieuws langer voor
Nederlands paviljoen wel succesvol
Het debacle rond de Expo 20Ö0 in Hannover komt vooral doordat de Duitse organisatie niet genoeg
promotie heeft gemaakt. Dat zegt Hans Cornelissen (62), directeur van het overigens wel succesvolle
Nederlandse paviljoen. „Ook al heb je iets moois, je moet het wel verkopen en dat heeft de organisa
tie nagelaten", is zijn oordeel. Vandaag is de laatste dag van de wereldtentoonstelling.
Lange rijen wachtenden bij het Nederlandse paviljoen op de Expo 2000 in Hannover. foto reuters fabrizio bensch
De Expo stevent af op een ver
lies van naar schatting bijna 2,9
miljard gulden. De bezoe
kersteller blijft waarschijnlijk
steken bij 18 miljoen, bij lange
na niet de gehoopte 40 miljoen.
Ondanks deze sombere gege
vens, is de Nederlandse missie
volgens Cornelissen meer dan
geslaagd. Het Nederlandse
pand met de bijnaam 'Dutch
Burger' kreeg 2,8 miljoen men
sen op bezoek. Dat is 300.000
mensen meer dan voorspeld.
Van de gasten was ongeveer 15
procent Nederlands, de rest
voornamelijk afkomstig uit
Duitsland. Vijftien procent van
alle bezoekers aan de Expo nam
een kijkje in het Hollandse
pand.
Nederland deed dan ook alles
om op te vallen en kwam dit
keer niet met klompen, frau
Antje of tulpen op de proppen.
Onder het motto Holland
Schept Ruimte werd een op
merkelijk veertig meter hoog
paviljoen (kosten: 60 miljoen
gulden) uit de grond gestampt
met vijf opengewerkte 'leefla-
gen'. Meest in het oog sprin
gend is het bos op de derde ver
dieping. Het gebouw werd ont
worpen door het Rotterdamse
architecenbureau MVRDV dat
mede daardoor volgende
maand een belangrijke Duitse
architectuurprijs overhandigd
krijgt.
,,Door voor een bepaalde pro
motiecampagne te kiezen, heb
ben wij een grote mate van be
kendheid gecreëerd", aldus
Cornelissen die de afgelopen
vijf maanden 1200 mediaverte
genwoordigers over de vloer
kreeg en 150 interviews gaf.
„Negentig procent van de be
zoekers van ons paviljoen had
van tevoren al van ons gehoord.
Als ik nu naar buiten kijk, zie ik
nog steeds een rij voor de deur
staan."
Van tevoren werd bepaald dat
de gemiddelde bezoeker, en
dan vooral de doosnee-Duitser,
het paviljoen 'verrassend, aan
trekkelijk en verbazingwek
kend' moest vinden. Uit de da
gelijkse enquête onder de gas
ten blijkt dat geslaagd, zo meldt
Cornelissen.
„Nederland staat in Duitsland
bekend als voorspelbaar, een
beetje grijs. Met molens en
klompen hadden we slechts
aan de verwachtingen voldaan.
Nu was 60 procent van de be
zoekers getroffen door het
pand. Een kwart van de buiten
landse bezoekers meldde zeker
een keer in Nederland op va
kantie te gaan terwijl 60 pro
cent dat waarschijnlijk zal
doen. We hebben denk ik op
een aansprekende manier laten
zien hoe wij met het begrip
ruimte omspringen."
Ondanks het succes is de voor
malig directeur van het Neder
lands Bureau voor Toerisme,
inmiddels druk doende om het
paviljoen voor het nageslacht te
bewaren, blij dat de Expo erop
zit. Het is volgens de voorman
sinds de opening op 1 juni dag
na dag druk geweest. Cornelis
sen en zijn medewerkers be
groetten de afgelopen vijf
maanden alleen al pakweg
35.000 VIP's.
Een kleine greep: koningin Bea
trix, koningin Sylvia (Zweden)
met dochter, de presidenten
van Eritrea en enkele Russische
republieken, premier Kok, mi
nisters Netelenbos, Brinkhorst
en Hermans, de voorzitter van
de Belgische senaat, de burge
meester van Berlijn, Peter Us
tinov enzovoort. Het dak met
de windmolens was al vier keer
het decor voor clips van pop
groepen.
Volgens Cornelissen moet Ne
derland zich echter beraden of
het in de toekomst nog wel aan
wereldtentoonstellingen als de
ze wil deelnemen. Voor hem is
het allemaal teveel 'fun' met te
weinig diepgang. „Ik denk dat
je je beter op een bepaald the
ma moet richten en daar meer
mee moet doen dan nu ge
beurt. Organiseer bijvoorbeeld
conferenties met politici. Kom
met verklaringen. Zet iets in be
weging", zegt hij.
Een wereldtentoonstelling in'
Nederland wijst hij helemaal af.
Daar heeft Nederland te weinig
(financiële) ruimte voor.
ANP
Quiz wijst jonge
Britten aan als
'domste generatie
Het is treurig gesteld met de
cultuur-historische kennis van
jonge Britten. Een quiz onder
duizend Britten boven de 18,
uitgevoerd in opdracht van de
krant The Guardian, laat zien
dat met name jongeren tot 24
jaar zeer weinig weet hebben
van hun geschiedenis en cul
tuur. Zo kon 81 procent van d<
ondervraagden niet de meer
keuzevraag beantwoorden
waarin gevraagd werd drie boi
ken van Charles Dickens te he
kennen. Tachtig procent weet
niet dat Henry Purcell een con
ponist was en Geoffry Chaucei
de schrijver van Canterbury Ti
les. Iets meer jongeren, 33 te
gen 67 procent, konden drie
tragedies van Shakespeare not
men.
Dode gouvernem
lijkt senaatszetel
te gaan winnen
Een kandidaat voor de Ameri
kaanse senaat die twee weken
geleden omkwam bij een vlieg
tuigongeluk, lijkt de senaatsze
tel voor Missouri toch in de
wacht te gaan slepen. Zijn we-
duwe heeft aangekondigd dat
zij bij winst de zetel in Was
hington zal innemen.
De Democraat Mei Carnahan,
die gouverneur van Missouri
was, kwam met zijn zoon en
zijn campagneleider om bij ee
vliegtuigcrash. Zijn naam kon
niet meer van de stembiljettei
worden gestreept en dus doet
een dode kandidaat mee aan
verkiezingen. Als Carnahan in
derdaad wordt gekozen, magi
nieuwe gouverneur Wilson ie
mand kiezen die zijn plaats ka i
innemen. Hij heeft al gezegd i
dat hij in dat geval de weduwe I
zal aanwijzen. i
De Republikeinen hebben Wil
son ervan beschuldigd de trag
sche situatie uit te buiten ten
gunste van de Democraten, dii
de zetel van Missouri nodig I
hebben om de meerderheid in
de Senaat terug te krijgen. Vol-
gens Wilson zijn dergelijke aan-
tijgingen echter 'vernederend'
voor de familie van Carnahan.
Al voor zijn dood stond Cama
han nipt voor op zijn tegen- J
stander. Sinds de crash is die
voorsprong gegroeid. Zijn cam
pagneteam heeft 700.000 brie-
ven verstuurd met de oproep
om toch op de overledene te
stemmen. Op campagnestic
kers en buttons is te lezen 'Ik
blijf bij Mei'.
Hulststruik
zie er op mijn fiets en in mijn besmeurde kledij pre
cies uit als iemand die zojuist van de gemeente Am
sterdam een openbare h ulststruik heeft gestolen. En
realiseer me dat. Er zit geen prijsje op de struik. Ik
beschik niet over een aankoopbewijs. Over twee
maanden is het inderdaad kerst. Stel dat ik zou be
weren, ondanks alle aanwijzingen voor het tegen
deel, dat ik mijn struik legaal heb verkregen, dan is
de volgende vraag wat iemand uit de binnenstad er
toe brengt vijftien kilometer met een hulststruik te
gaan fietsen, inclusief omweg door het Amsterdam
se Bos. Nee, de zaak ligt volkomen duidelijk. De
heer Van Oei heeft tijdens een van zijn zaterdagse
voetbalsessies ergens in het Bos een interessante are
aal van hulsstruiken ontdekt en wil nu zijn stadse
balkontuin van winterbestendig groen voorzien.
En daar fietst hij dan, licht gebukt om niet door de
nieuw aanwinst geprikt te worden. Nu zijn er met
name in de weekenden in het Amsterdamse Bos ex
tra controles door de groen politie. Zeker de laatste
tijd, want vanwege een popfestival is deze zomer
een groot deel van de voetbalvelden vertrapt tot bie
tenakker, en spelen op het nieuw aangeplante gras
is nadrukkelijk nog niet toegestaan. Kortom. Twee
boswachters in een groen Golfje houden mij aan en
hebben hun conclusie al getrokken. Ik begin te zwe
ten en probeer het uit te leggen. Ik vertel dat Koen,
een jongen met wie ik voetbal, cabaretier is en giste
ren mijn goede raad nodig had. Eigenlijk had deze
Koen mij iets anders iets willen geven, namelijk een
fles whiskey, maar dat had mijn vrouw hem verbo
den. Daarom had Koen op zaterdagmorgen een
hulststruik gekocht, en die achterop de fiets naar
het Amsterdamse Bos gebracht. Dat Koen en ik in de
binnenstad maar vijfhonderd meter uit elkaar wo
nen vertel ik de boswachters niet. Dat zou mijn ver
haal té ongeloofivaardig maken. Ik moet in het
Golfje stappen en de boswachters rijden mij naar de
hulstplantages, waar inderdaad een vers gat in de
grond zit. Want natuurlijk worden er uit het Am
sterdamse Bos hulststruiken gestolen, zeker als de
Kerst in zicht komt. En inderdaad is het zo dat 99,5
van alle fietsers die met een struik achterop het
bos verlaten, die struik daar gestolen hebben. Nee.
Niet waar. Geen boswachters. Geen verhoor. Geen
taakstraf van 240 uur. Het was nog geen kilometer
fietsen naar de verlossende uitgang van het Bos
maar voelde als een ontsnapping van Duivelsei
land. En zou ik hebben bekend? Ja, direct.
Ze zijn terug alsof ze nooit zijn wegge
weest. De nieuwe single van de SPICE
GIRLS is wederom een hit geworden. Voor
de negende keer kwam de groep in Groot-
Brittannië op de eerste plaats. Nog nooit
eerder heeft een vrouwengroep dat voor el
kaar gekregen. De plaat Holler werd na een
onderbreking van twee jaar uitgebracht. In
de tussentijd waren de Spice Girls vooral
met soloprojecten bezig. De succesvolle
groep maakt sinds 1996 platen en heeft
inmiddels 35 miljoen albums verkocht.
Heeft de doorsnee BANK
OVERVALLER genoeg aan ee
bivakmuts om zijn identiteit
maskeren? Criminelen met
een sterke lichaamsgeur doe
er goed aan een bad te neme
voordat ze in actie komen. E(
lokettiste van een bank in Sa
Diego in California wist te vei
tellen dat de man die zojuist
haar bank had overvallen ont
zettend stonk. De politie ver
spreidde een signalement
waarin melding werd gemaak
van de slechte lichaamsgeur
van de overvaller. Niet veell«
ter belde een medewerker va
een naburig motel de politie.
Een man die nogal stonk had
er een kamer genomen. De
overvaller keek bij zijn aan
houding niet vreemd op. Op
de vraag van de politie of hij
wist waarom ze hem zochten,
antwoordde hij: ,,Ja, ik heb
een bank overvallen."
"rMissr,
Ik ben autoriteitsgevoelig. En angstig van nature.
Hoewel ik nog nooit met verboden middelen in
mijn bagage heb gereisd, herinner ik me die twee
keer dat ik alles uit moest pakken als een zweterige
nachtmerrie. Ik kon bedenken dat ik niets te vrezen
had, maar de angst wilde niet wijken. Zodra
dat uniform in mijn rugzak ging wroeten, be
gon ik mijzelfvan iets te verdenken. Waarvan
dan toch? Geen idee, maar zodra een door de
staat betaalde vinger naar mij wijst, voel ik
mij schuldig. In de nabijheid van uni
formen vertoon ik dan ook een knip
messen-gedrag dat voor wie mij per
soonlijk kent vaak verbazend is. Nu u
dit alles van mij weet, over naar het
volgende tafereel.
Ik fiets met bemodderde benen en
handen door het Amsterdamse Bos,
met achterop en forse hulststruik waar
van de kluit in een plastic zakje zit en
tussen de snelbinders is geklemd. Pas na
veel draaien en wrikken kon ik op het za
del gaan zitten zonder voortdurend door de
hulstbladeren in mijn nek te worden ge
krast, de struik komt ruim boven mij uit. Ik
