Failliet spookdorp voor happy few
Trends
Een tweede huis
onder de Spaanse zon
De ballpoint, de ritssluiting en zoveel andere nuttige zaken
Verkeerde
foto's
DINSDAG 31 OKTOBER 2000
Fries doet zijn voordeel met succes Franse milieubeweging
Op het hoogste punt stapt Jan
Riedstra uit zijn Jeep. „Kijk,
Saint-Tropez. Ais je hier straks
aan het golfen bent kijk je zo
de baai in." De ondernemer in
onroerend goed heeft zijn slag
geslagen aan de Cóte d'Azur.
Daar verrijst nu zijn bunga
lowpark voor de happy few.
Geschatte waarde: bijna 350
miljoen gulden.
Op zoek naar een tweede huis
met zwembad, garages en zes
duizend vierkante meter grond,
voor 8 miljoen Franse francs?
Te laat, verkocht. Dit is de we
reld van dure cabrio's, haute
couture en bruinverbrande li
chamen, versierd met een Rolex
of iets van Cartier. In de restau
rantjes kun je zomaar Rod Ste
wart tegenkomen, een Spice
Girl, Melanie Griffith, Eddy Irvi
ne of Richard Virenque.
Saint-Tropez, wereldberoemd
dankzij de sterren die er graag
vertoeven. In hun kielzog de
anonieme rijkaards, die met
hun motorjachten in de oude
haven liggen. De massa ver
gaapt zich er elke dag aan, en
vertoeft verder op de zonover
goten stranden.
Van die massa moet het super
de luxe villapark van Jan Ried
stra en enkele andere investeer
ders het overduidelijk niet heb
ben. Op het 110 hectare grote
terrein verrijzen vakantiehuizen
waar modale stervelingen
slechts van kunnen dromen.
Riedstra, handelaar in onroe
rend goed uit het Friese Jelsum,
werkt in relatieve rust aan de
ontwikkeling van het park
'Golfe de Gassin et de Saint-
Tropez', genoemd naar de twee
plaatsen in de onmiddellijke
nabijheid. Hij blikt tevreden
over de heuvels met pijnbomen
en mimosa. „Moet je kijken.
Waar vind je nog zoiets, met vrij
uitzicht op de baai van Saint-
Tropez? Dit is het meest presti
gieuze project aan de Cöte
d'Azur, het laatste ook. Nie
mand had gedacht dat het ons
zou lukken." Wim Sleijfer, ad
vocaat te Leeuwarden en één
van de mede-investeerders,
knikt. „Dik honderd hectare, in
een gebied waar elke vierkante
meter grond goud kost, dat is
genieten."
Ruim een maand ligt de crucia
le datum van 15 september nu
achter hen. Voor die datum
moest de fundering van alle te
bouwen woningen gelegd zijn.
Riedstra presteerde wat weini
gen voor mogelijk hielden: voor
die datum lagen alle funderin
gen in de grond, precies zoals
de Franse bouwvergunning
voorschrijft. Ondanks de bouw
vak, ondanks de scepsis die de
Friezen links en rechts ont
moetten.
In maart kreeg Riedstra, in
Frankrijk al actief in onroerend
goed, een tip. „Een Nederlan
der die hier in projectontwikke
ling zit, belde op en zei: er staat
bij Saint-Tropez een golfbaan te
koop. Op een zondag ben ik
hierheen gereden en dacht: dit
is zo mooi, zo'n stuk grond op
een van de duurste plekjes in
de wereld - wat zou hier aan de
hand zijn?"
Dat werd snel duidelijk: vakan
tiepark Golfe de Saint-Tropez
was één van de grootste flops
aan de Franse zuidkust. Of,
vanuit een ander standpunt ge
redeneerd, één van de grootste
successen van de milieubewe
ging. Al in 1990 verrees een half
dorp aan bungalows op het ter
rein. Zweedse projectontwikke
Het uitzicht op Saint-Tropez, vanuit Park Riedstra.
laars hadden hun droomproject
voor elkaar. Dachten ze. Het
werd een nachtmerrie, waar ze
financieel aan bezweken.
Op het terrein mochten 460
bungalows gebouwd worden.
De vergunning was er, maar de
milieuactivisten trokken ten
strijde. Veel te grootschalig voor
de toch al door toerisme gete
kende regio, betoogden ze. Een
bedreiging voor de natuur. Het
protest had succes: de rechter
legde de bouw stil.
„Moetje nagaan", grinnikt
Riedstra, „toen hadden die
Zweden al 140 bungalows ver
kocht. Maar de contracten wer
den ontbonden en de hele zaak
was voorbij." In zijn Jeep rijdt
hij langs de grotendeels afge
bouwde bungalows, die tien
jaar leeg hebben gestaan. Een
spookdorp. Een groot leeg
zwembad ligt er totaal over
woekerd. Een terreinwagen
komt in dit ruige gebied goed
van pas.
Na jaren van juridische strijd
rolde voor het park een com
promis uit de bus. Geen 450
bungalows, maar 173. En niet
voor de verhuur, maar voor de
verkoop. „Terecht", zegt Ried
stra. „Het oorspronkelijke plan
was veel te grootschalig. Dat
moet ik die milieujongens na
geven."
Nu worden zestig vrijstaande
bungalows gebouwd op riante
kavels van minstens 2000 vier
kante meter. Het spookdorp
wordt getransformeerd tot een
sprookjespark, met 113 gescha
kelde bungalows. „Allemaal
met zwembad, dubbele garage
en beveiliging. De eisen zijn
heel streng. Er moeten allemaal
authentieke materialen worden
gebruikt."
Het is een race tegen de klok
geweest. „Toen ik hier in maart
was wezen kijken, dacht ik: als
dat werkelijk te koop is, wil ik
het wel hebben. Inmiddels was
het vakantieparkconcern Pierre
et Vacances eigenaar van het
complex geworden. Maar dat
durfde het risico niet te nemen.
Ze dachten: die deadline van 15
september komt wel heel snel.
Het is een beursgenoteerd be
drijf, dat mag ook geen grote ri
sico's nemen."
Riedstra durfde wel. „Ik heb het
verhaal aangehoord, rondgeke
ken en een bod gedaan. Met
een cheque ben ik naar het
hoofdkantoor van Pierre et Va
cances in Parijs gegaan."
De zaak werd beklonken. Hij
bezit ruim 60 procent van de
aandelen van de Franse BV, die
eigenaar van het park is. De
projectontwikkelaar wil het nu
wel toegeven: toen hij de koop
sloot was hij vergeten dat in
Frankrijk in augustus bouwvak
kers vakantie vieren. „Toen we
de zaak kochten hadden we
nog vier maanden tot half sep
tember. Maar als augustus zou
uitvallen, hadden we echt een
probleem gehad. Maar we heb
ben het gefixt."
„Het geheim is: lokale mensen
inschakelen. Een bouwbedrijf
uit Saint-Tropez, de architect
ook. Die heeft de oorspronkelij
ke plannen nog getekend. Toen
zei de burgemeester: ik heb er
vertrouwen in en zal waar mo
gelijk medewerking verlenen.
Dat is belangrijk, want een bur
gemeester heeft hier heel wat te
vertellen. Begin september lag
alles in de grond."
Inmiddels is de verkoop begon
nen. De prijzen passen bij de
regio. Een geschakelde bunga
low kost minstens 1,6 miljoen
Franse francs. Wie op stand in
REDACTIE RIEN POLDERMAN 023-51
foto 0pd niels westra
een vrijstaand huis wil wonen,
moet daar tussen de 2,5 miljoen
en 8 miljoen frames voor neer
tellen. Nu melden de grote be
leggers in onroerend goed zich
massaal bij Riedstra. „Ik krijg
elke dag wel een fax van een
pensioenfonds of zo. Zeg maar
wat het moet kosten, schrijven
ze. Maar dat gaat natuurlijk niet
door. Waar waren jullie toen
het moeilijk was, denk ik dan.
Nee, dit project is zo mooi, dat
maken we zelf af."
MAARTEN PENNEWAARD
Een (tweede) eigen huis op een
plek onder de Spaanse zon en
altijd iemand in de buurt die
van je houden kon. Dat lijkt al
leen maar weggelegd voor mil
jonairs en vermogenden. Maar
met de groeiende welvaart zijn
eenvoudiger woningen in een
Spaanse residentie ook bereik
baar voor mensen met twee
maal modaal (een jaarinkomen
van een ton) of voor hen die
een leuk spaarcentje hebben.
Voor iets meer dan twee ton
kun je aan de zonovergoten
Spaanse kust al een leuk op
trekje kopen met eigen tuin of
patio en (dak)terras. Voor wie
minder te besteden heeft zijn er
recht-toe-recht-aan apparte
menten van 125.000 tot 150.000
gulden. Daarvoor bezit men
dan een huis aan een Spaanse
costa. Het gaat hierbij dus niet
om 'timesharing', waarbij
meerdere mensen deelnemen
in één woning, die door onder
verhuur moet worden uitgenut.
Hoe het gekochte huis in Span
je wordt gefinancierd, moet ie
der zelf bepalen aan de hand
van zijn budget. Minimaal
wordt wel verwacht dat de helft
aan eigen geld wordt inge
bracht. De rest kan meestal
probleemloos gefinancierd
worden, omdat mensen vaak al
een eigen huis met overwaarde
in Nederland hebben. Hierbij
moet worden aangetekend dat
een tweede huis vanaf 2001 niet
meer onder de aftrek voor hy
potheekrente van de eigen wo
ning valt.
Ook mag niet vergeten worden
dat naast de koopprijs, net als
in Nederland, er ook jaarlijkse
vaste lasten zijn voor lokale be
lastingen, heffingen, verbruik
van elektriciteit en water, servi
cekosten en niet te vergeten de
bijdrage voor het gemeen
schappelijke zwembad. Ruw-
yveg moet daarvoor 4000 tot
6000 gulden gerekend worden
voor een woning van twee ton.
Rotterdammer Jan Hilberding
is in Nederland met zijn vrouw
en zakenpartner Betty van der
Zaal hoofdagent van de Brits-
Nederlapdse groep Atlas Inter
national, die aan de Spaanse
Costa Blanca een grote rol
speelt in de bemiddeling bij de
aankoop van woningen. „In de
goede zin is het een uit de hand
gelopen activiteit geworden. Ik
wist hoe ik een bloemetje
moest verkopen, waarbij ik het
hartstikke leuk vond als een
klant tevreden naar huis ging.
Bij deze huizenverkoop gaat het
om hetzelfde principe", zegt de
voormalige bloemist.
Voordat hij met potentiële ko
pers op stap gaat wil Hilberding
weten wat hun minimale finan
ciële mogelijkheden zijn. Ver
volgens moeten ze voor hun
definitieve kooptrip zelf de tic
kets betalen. Alleen wie besluit
tot aankoop krijgt de prijs van
een of twee tickets terug. „Wij
trekken vier dagen bijna dag en
nacht met hen op. Het is echt
geen vakantiereisje meer. Wij
zijn een verkooporganisatie van
huizen, geen touroperator."
Dat leidt er toe dat hoog wordt
gescoord. „Het afgelopen sei
zoen hebben we uit 26 trips uit
Nederland een gemiddelde ge
haald van 76 procent."
Bestaat niet het gevaar - zeker
onder de Spaanse zon - dat
mensen onder indruk van de
mooie mogelijkheden ver over
hun budget uit gaan? Hilber
ding: „Dat zijn uitzonderingen.
Over het algemeen zijn de men
sen zelf verstandig genoeg,
wijzen hun er ook op om ni
meer te willen dan wat ze o
een normale manier kunne
opbrengen. Het tweede hui
Spanje moet geen zware las
worden." Adas richt zich v<
namelijk op nieuwe huizen
aanbouw. Bij aankoop
gen de agenten van de vers
lende projectontwikkelaars
commissie over de kale kot
prijs. Zo lijken zij en die pr<
jectontwikkelaars twee han
op één buik? Verkoopagent
Joop Breedveld: „Wij krijge
derdaad van de bouwer coi
missie. Maar we werken ni(
met één bouwer, maar met
schillende. De ene bouwer
taalt ook niet meer commis
dan de ander. Het maakt o
niet uit welk huis de menst
kopen bij welke bouwer. W
ten we zien dat er kwaliteit
schillen zijn en wijzen we
mensen ook op andere zak
zoals de afstand naar het st
en het vliegveld. Wat hebbt
we er aan als we meer com
sie vangen, maar de klant
betalingen niet kan nakom
Dan ben je nog verder van
huis"
Ook gaat nog steeds het vei
dat je in de zuidelijke lande
aan alle kanten moet oppa
dat je niet wordt getild. „O
rol is om dat te voorkomen
zegt Hilberding. „Het zou
negatief op ons terugslaan,
maar eens naar de tik die t
sharing heeft gekregen na
terechte kritische publicite
Wij gaan eerst goed na of c
bouwer wel draagkrachtig
hij alle vergunningen heeft
kwaliteit levert en - heel be
rijk - wel de eigenaar van d yj
grond is waarop de compli
worden gebouwd."
De huizen die Atlas aanbie
staan voornamelijk in nieu
bouwwijken van plaatsen
de Spaanse kust waarin na -
lijks nog Spanjaarden te vi
zijn. Zo gaan hele wijken o
staan waar geen Spanjaard
woont. Hilberding: „Dat is
al jaren aan de gang. Het g
heel goed. Je moet wel bed
ken dat deze streken leven
het toerisme. De mensen
de costas zijn al veertig jaa
wend om met andere Euro
nen om te gaan."
V'
HANS ROODENBURG
ace tegen de klok Projectontwikkelaar Jan Riedstra voor één van de zwembaden in zijn villapark in Saint Tropez. foto gpd niels westra Over het algemeen zi
t de Belg Marcel Grauls de pier'. Hij bombardeerde zich met Van bankiers, aandeelhouders en De levensloop van veel uitvinders punt in en de regels voor hypo
mp striid dip uitvinders vaak vooruitziende hlik tot monsieur Bic. journalisten moest de eieenwiize ba- wordt echter getekend door tegen- en rente waren te ingewikkeld.
Door een misgreep zijn op'fd
pagina Gezondheid van gi
ren tot onze spijt verkeerd
to's terecht gekomen, waa
de bijschriften onbegrijpel
werden. Bij het verhaal ov<
ziekelijke dorst had niet h< £e
Zwolse onderzoeksteam n
ten staan (dat een remedie
gen deze kwaal heeft gevo n-
maar een afbeelding van
kende koeien. Sommige lij
aan de dorstziekte lessen i
mers hun dorst zo uit de s
of plas. Daar verwees het
schrift dan ook naar.
Bij het bericht over de sert
problemen van mountainl
had uiteraard een foto van
mountainbikers moeten st )0
en niet de ook al bij de TV
gramma's afgedrukte foto
het echtpaar Hans en Sytsljo
Overmars op fietstocht.
Alleen al in Europa en Amerika wor
den elk jaar 160.000 vondsten voor
een patent voorgedragen. Slechts
een minderheid daarvan komt op de
markt en nog minder worden een
succes. Zelfs eenvoudige maar bril
jante vondsten als de paperclip, de
lucifer, het koffiefilter en de wc heb
ben een lange en soms moeizame
voorgeschiedenis achter de rug. Met
mislukte experimenten en eindeloos
uitproberen.
Het leven van hun geestelijke vaders
is evenzeer verbonden met tragiek,
stom geluk, domme pech, onbegrip
en vooral ook bedrog en verraad. In
het onlangs verschenen boek 'Uit
vinders van het dagelijks leven' be
schrijft de Belg Marcel Grauls de
eenzame strijd die uitvinders vaak
moesten leveren, voordat de inmid
dels zo vanzelfsprekende dagelijkse
producten in onze keuken en huis
kamer terechtkwamen.
De Franse baron Marcel Bich was
een eigenzinnig heerschap. In een
tijd dat schrijfmateriaal vooral duur
zaam moest zijn, zag hij juist in dat
er een fortuin te verdienen viel met
goedkope wegwërppennen. Welis
waar was Bich niet de uitvinder van
de balpen, maar met de perfectione
ring van de vlekkende pennen uit de
jaren veertig dacht hij de wereld te
kunnen verlossen van 'de hele rom
mel van pennen, inkt en vloeipa
pier'. Hij bombardeerde zich met
vooruitziende blik tot monsieur Bic,
wetend dat Bich in het Engels als
bitch (kreng) zou worden uitgespro
ken.
Het verzet van onderwijzers tegen de
balpen was echter groot en banken
beschouwden een balpenhandteke
ning lange tijd als ongeldig. Toch
werd de Bic een ongehoord succes
(huidige verkoop drie miljard stuks
per jaar), mede doordat Bich stelsel
matig meer dan tien procent van zijn
omzet in reclame investeerde. Later
vertaalde hij de Bic-filosofie naar
wegwerpaanstekers, wegwerp-
scheermesjes en (de mislukte) 'weg-
werpparfums'.
Van bankiers, aandeelhouders en
journalisten moest de eigenwijze ba
ron niets hebben. 'Succes vereist een
totale vrijheid van beweging', luidde
zijn motto.
Natuurlijk is elke uitvinder weer an
ders, maar Bichs levensverhaal illu
streert wel dat het bij nieuwigheden
niet altijd gaat om genialiteit, maar
des te meer om doorzettingsvermo
gen en slimme marketingvondsten.
Of, zoals William Wrigley jr. het for
muleerde: 'Kauwgom maken kan ie
dereen, alleen verkopen is het pro
bleem'. Voor hem niet, want hij ver
overde de markt als één van de eer
sten door middel van veel weggever
tjes.
De levensloop van veel uitvinders
wordt echter getekend door tegen
slag, miskenning en bedrog. De
Zweed Sundback worstelde acht jaar
met een ritssluiting die het niet
deed, cornflakeskoning W.K. Kellogg
werd jarenlang met processen door
zijn rancuneuze broer achtervolgd
en zelfs het vermaarde Monopoly
van de werkloze verwarmingsmon
teur Charles B. Darrow leek een mis
kleun te worden. Fabrikant Parker
Brothers oordeelde aanvankelijk dat
het spel een reeks basisregels van
een gezelschapsspel overtrad: het
duurde geen 45 minuten, maar de
spelers bleven eindeloos rondjes
draaien, er zat geen duidelijk eind
punt in en de regels voor hypotheek
en rente waren te ingewikkeld. Alles
bij elkaar zaten er niet minder dan
52 fouten in. Toen Darrow op eigen
rekening een aantal borden liet ma
ken, sloeg Monopoly toch aan en
hapte Parker alsnog toe.
Darrow en Kellogg stierven als miljo
nair, anderen verging het tragischer.
De excentrieke Brit Baird overleed
straatarm, hoewel hij toch de televi
sie had uitgevonden. Anderen bena
men zich het leven, zoals de depres
sieve nylon-bedenker Carothers en
rolfilm-ontwikkelaar Eastman. Deze
teruggetrokken vrijgezel besliste na
78 jaar dat het genoeg was. 'Waarom
nog wachten?', schreef hij in zijn af
scheidsbriefje.
Grauls heeft de mens achter de 10
vinding centraal gesteld en daa
is het een boeiend boek geworc
Hij schetst ook een aardig tijdsl
van de periode eind 19e-begin
eeuw, waarin ons dagelijks leve 15
'uitgevonden' werd. De verhale!5
ven je iets om over na te denke '0
je de wc doortrekt, je jeans opti '0
en de rits sluit.
JAN RUESINK
De uitvinders van het dagelijks
leven, door Marcel Grauls.
Uitgeverij Balans, 203 bladzijden,
prijs 39,50 gulden.
HET WEER
door Jar
Anagram
Op elke verticale regel dient een woord van vier een van vijf en een van
zes letters te worden ingevuld. Het woord van vijf letters bestaat uit de
letters van het voorgaande woord plus 1het woord van zes letters
bestaat uit de vijf letters van het voorgaande woord plus 1Als de hele
puzzel juist is ingevuld, vormen de letters in de vet omlijnde kolom een
woord.
1Sukkel - zeer droge streek in Afrika - garenwinder;
2. uitgestrekt - boordsel - nu nog;
3. grote drinkbeker - etensrestje - metaal;
4. voertuig - stad in Schotland - soort brandstof;
5. paar - handvat - uitgelezen;
6. slotwoord - overdreven voorliefde - bioscoop;
7. akelig - deel v.e. viool - stalen bekleedsel;
8. destijds - kortschrift - kompasstreek;
9. wagenvracht - gebladerte - lofwaardig;
10. insect - altijd - nooit.
Oplossing van maandag:
Horizontaal: 1. Iran; 4. huis;
7. senor; 9. ar; 11. pel;
12. pa; 13. del; 15. boa;
16. elan; 18. eelt; 19. oer;
20. eter; 22. fats; 25. sir;
27. uil; 28. te; 29. lee; 31. ei;
32. woerd; 34. riem; 35. geer
Verticaal: 1. Irade; 2. as;
3. nep; 4. hol; 5. Ur; 6. staat;
8. nee; 10. relatie; 12. politie;
14. la; 15. be; 17. nor;
18. erf; 20. ester; 21. er;
23. au; 24. slier; 26. nee;
29. lom; 30. erg; 32. we;
33. de.
Aanhoudend onbestendig
Nederland is gisteren een stormramp be
spaard gebleven. Wanneer de depressie
een iets zuidelijker koers had gevolgd had
den we waarschijnlijk te maken gehad met
een zeer zware storm. Nu stokten de wind
meters op stormkracht 9. Slechts heel even
(ergens tussen 11 en 12 uur) werd op
IJmuiden windkracht 10 bereikt maar dat
was te weinig om er een reguliere zware
storm van te maken. Wel waren er tijdens
buien orkaanvlagen. Later op de middag
schoot de windmeter op IJmuiden zelfs uit
tot 137 kilometer per uur. Ondertussen was
de luchtdruk op het westelijk deel van de
Noordzee gezalct tot 945 hectopascal (milli
bar). Dat is voor dat gebied de laagste
luchtdruk in oktober en zelfs november se
dert tenminste 1931.
De intense diepte van de depressie (moge
lijk is het zelfs even 940 hPa geweest) kwam
op volle zee tot uiting in orkaanwinden:
een schip op 200 kilometer ten zuiden van
de depressiekern maakte om 13 uur gewag
van windkracht 12 met een gemiddelde
windsnelheid van 176 kilometer per uur.
Gisteravond was de zuid (west) kust van
Noorwegen aan de beurt. De wind trok
daar aan tot gemiddeld windkr acht 11.
Naast het windgeweld is er gisteren veel re
gen gevallen al vielen de hoeveelheden in
onze regio in het niet bij wat gisternacht op
de Waddeneilanden naar beneden is geko
men. In Formerum op Terschelling werd
maar liefst 91 millimeter opgevangen. In
onze regio tapte Santpoort-Noord 15
meter af, Nieuw-Vennep 14 en Hoofd
12. De passage van het koufront verli< j*
melijk spectaculair. Rond het middag
kwam het tot slagregens, hagel en pla
lijk ook onweer.
Morgen wordt met een sterke zuidwe
wind onstabiele lucht aangevoerd. Dj
komen buien tot ontwikkeling die vai
tig, over land vrij krachtig tot krachtig
temperaturen blijven in de middag st jj
bij maximaal 11 graden. Na morgen v
een nieuwe golf randstoringen en dus10
houdend onbestendig weer.
