In een theater is het publiek de baas Cultuur Kunst Speelse romanbewerking door Yvonne van den Hurk Het Kind in Cobra Première Kuifje, de musical, in Antwerpen Galili Dance en Ginko weinig indringend Apollo Ensemble sfeervol 11IJDAG 27 OKTOBER 2000 Witte wolk in rood 'Er is een verhaal over een Ja panse kunstenaar die 25 jaar op een berg ging wonen om die berg te kunnen schilde ren. Na die vijfentwintig jaar kwam hij terug en zette één streep op papier. Eén streep, maar een hele rake. Zo was Kees Buurman ook. Alles wat- ie maakte was raak'. De Leidse fotograaf Frans Rombouts vertelde dit ver haal aan het Leidsch Dagblad na het overlijden van Buur man in 1997. In een flauw stukje in deze krant van maandag jl. werd Buurman getypeerd als een 'provinciale noot' en zijn werk als 'achter haald' en 'kennelijk op een idee gebaseerd'. Onnozeler kan het bijna niet, al heb ik best begrip voor de jaloerse blikken van andere kunste naars. Voor veel kunstenma kers in deze contreien geldt immers dat het niet lang meer kan duren of je krijgt hun werk gratis bij aankoop van een bankstel. In kleurtjes die precies bij de gordijnen passen. De rake strepen van Kees Buurman passen zelden bij de gordijnen. Ze te begrijpen en waarderen kost soms veel moeite. Ik kwam voor het eerst met zijn abstracte werk in aanraking bij de Leidse Kunstuitleen. Toen ik het ge leende 'Elementair land schap' na een paar maanden terugbracht besloot ik Buur man op te zoeken. Dat was begin jaren negentig. Buur man hield een paar keer per jaar open huis om belangstel lenden in de gelegenheid te stellen zijn werk te zien en te kopen. Hij had het helemaal niet zo op prestigieuze gale ries en noemde zijn galerie- aan-huis dan ook gewoon 'de Kees Buurman Winkel'. Het was natuurlijk helemaal geen winkel. Kees en Adriana Buurman waren altijd even gastvrij en voor je wist zat je in de woonkamer een eind weg te kletsen met koffie en speculaas. Eind 1993 zag ik bij Buurman op zolder 'Een witte wolk in rood' (acrylverf op doek). Het was groot (2.10 x 1.20 meter), knalrood, met een beschei den wolkje in wit, een nog kleiner wolkje rechtsboven en onderin een donkere horizon. Ik liet me verleiden het schil derij op proef thuis te laten bezorgen, alwaar het de inte- rieurverzorgster de vol gende ochtend een lichte stuip bezorgde. Zelf moest ik ook erg aan het doek wennen. Het was prach tig, maar te groot, te rood, te overheersend aanwezig en het paste absoluut niet bij de gordijnen of bij wat dan ook. De worsteling met de 'witte wolk in rood' heeft lang ge duurd. Na een paar maanden belde ik Buurman om hem, met de nodige schroom, te vragen of hij het maar wilde komen ophalen. Maar Kees had geen auto en geen haast. Uiteindelijk heeft hij mij lan ger dan een half jaar de tijd gegund naar de 'witte wolk in rood' te kijken. Niet om er aan te wennen, maar om te ontdekken, verbazen, te groeien... Een halfjaar, kom daar in een galerie maar eens om. Buurman vertelde me ook welke mentale en lichamelijk krachtinspanning het had ge kost dit doek te maken. Niet het rood of de horizon onder in het doek hadden zoveel energie gekost. Daaraan had hij rustig kunnen prutsen. Maar die witte wolk... die moest hij in een paar secon den, in opperste concentratie en samenballing van energie, in één enkele streek goed op doek zetten. De explosie van concentratie, de ontlading spat van het doek af. Het is helemaal niet meer te groot, en het rood is niet zo rood maar heeft een breed spectrum aan tonen die bij een verschillende lich tintensiteit dan weer broeie rig, dan weer rustig overko men, met alle mogelijke tus- sen-nuances. De wolk, het rood en de horizon zijn ei genlijk perfect in balans en brengen rust en harmonie in de omgeving. Het doek hangt nu drie maanden in De La kenhal waar ik het regelmatig moet bezoeken om niet in onbalans te raken. Voor mij is Kees Buurman ie mand die zich niet alleen on derscheidde door zijn kunste naarschap, maar ook door zijn spiritualiteit, individuali teit en ambachtelijkheid. Daarvoor heeft hij ook buiten deze regio veel waardering ondervonden. Hij heeft zich echter nooit gecorrumpeerd om in de belangstelling te ko men. Buurman was een be minnelijk mens, een beschei den kunstenaar, wars van el ke vorm van snoeverij. Ik ben er blij mee dat ik hem gekend heb. •JAN RIJSDAM theater recensie wunand zeilstra Voorstelling: 'Moord, een bekentenis' naar de roman 'Een nagelaten bekentenis' van Marcellus Emants door Yvonne van den Hurk Regie: Anny van Hoof Spel: Yvonne van den Hurk en Nelleke Zitman. Gezien: 26/10, LAKtheater Leiden. 'Meneer heeft mevrouw ver moord'. Het hoge woord is er direct bij aanvang van de voor stelling al uit. Aan het woord zijn de twee dienstmeiden die stille getuigen van deze wan hoopsdaad zijn geweest: 'We hebben alles gezien en gehoord en gezwegen, zoals het meiden betaamt.' Maar ook al zijn ze tot zwijgen gedoemd, onderling praten ze tegenover elkaar hon derduit. Aldus is 'Moord, een bekentenis' naar de roman 'Een nagelaten bekentenis' van Mar cellus Emants opgezet. Yvonne van den Hurk, die één van de twee dienstmeiden speelt, heeft deze vrije bewer king gemaakt. Heel ingrijpend is daarbij de perspectiefwijzi ging die ze heeft doorgevoerd. In de roman blikt de ik-persoon terug op zijn eigen leven ten einde een rechtvaardiging te vinden voor zijn daad. Hier in deze bewerking zijn het de twee dienstmeiden die al pratend en fantaserend tot een soort re constructie van het motief voor deze moord komen. Actrice Van den Hurk debu teert hiermee als tekstschrijf ster. Haar debuut biedt spel- technisch verrassende moge lijkheden. Alleen al de toonzet ting van deze bewerking is aan zienlijk luchtiger dan je op grond van de roman zou ver wachten. Zelf probeert zij in haar rol de opstelling van me neer nog wel eens te verdedi gen. Haar tegenspeelster Nelle ke Zitman gaat veel verder en maakt meneer bijna belachelijk als de man die wel hevige ver langens koestert, maar gewoon het lef niet heeft om aan de be vrediging daarvan toe te geven. Eerst beschrijven ze met speels gevoel voor horror de moord die zij als het ware door het sleutelgat hebben zien ge beuren. Dan ontstaan de rol lenspellen. Om beurten spelen ze meneer of mevrouw of de minnares. Van den Hurk en ze ker ook Zitman die van haar al le ruimte krijgt, kunnen hier goed mee uit de voeten. Het verhaal biedt perfect spelmate riaal. Soms stoppen ze plotse ling, uit angst voor ontdekking omdat ze meneer boven horen. Ook wij als toeschouwers horen bijvoorbeeld de voetstappen. Vaak zijn zulk soort hoorspel toevoegingen goedkoop, hier zijn ze raak gekozen. Het ver plaatst je weer even in de posi tie van de twee meiden die in zekere zin in een lastig parket zitten. Van den Hurk laat haar fantasie de vrije loop en in ge dachten brengen de meiden meneer met twee messteken om het leven. Bij het verlaten van de zaal ontvangen de toeschouwers een folder. De roman van Emants blijkt plots theaterma kers te inspireren. Op 6 en 7 de cember staat het Nationale To neel met een geheel andere be werking in het LAKtheater. AMSTELVEEN Het beroemde schilderij 'Jongetje' (1950) van Karei Appel wordt het Cobra Museum in Amstelveen binnenge bracht. Het museum bestaat vijf jaar en dat wordt vanaf morgen gevierd met de tentoonstelling 'Het Kind in Cobra'. De ruim 200 kunstwerken laten de invloed van de kindertekening op de kunst van Cobra zien. Het resultaat is volgens het museum een expositie die uitblinkt in spontaniteit veelkleurigheid en kinderlijke figura tie. Op 12 november vindt de feestelijke publieksopening plaats in de vorm van de prijsuitreiking van de landelijke tekenwedstrijd 'Hoera Cobra'. De circa 100 ingezonden tekeningen maken deel uit van de expositie, die verder bestaat uit Cobra-kunstwerken, on der meer afkomstig uit de eigen collectie. Het geheel is te zien t/m 28 januari. foto anp dans recensie maarten baanders Voorstelling 'Things I told nobody' door Galili Dance i.s.m. Ginko. Gezien 26/10, Leidse Schouwburg Niets is zo kenmerkend voor een mens als het feit dat hij kan denken. Toch is het uiteindelijk het lichaam dat doorslaggevend is voor ons bestaan. Ons li chaam bepaalt hoe we onze weg op de wereld zoeken, hoe we contact leggen met onze omgeving, hoe kwetsbaar we zijn en aan het lichaam is ook het duidelijkst onze eindigheid af te lezen. Geen kunstvorm leent zich er zo goed voor ons lichamelijk bestaan te onder zoeken als de danskunst. Choreograaf Itzik Galili en zijn groep Galili Dance kregen de kans dit gegeven nog eens een extra sterk accent te geven, doordat hij kon samenwerken met de Japanse groep Ginko, die uitsluitend bestaat uit dan sers ouder dan 60 jaar. In Ne derland is het uitzonderlijk dat dansers op die leeftijd nog ac tief zijn, maar in Japan genieten oude, gerijpte dansers veel aan zien. Galili staat bekend om zijn originele bewegingstaal en pak kende thema's. Dat maakt het des te teleurstellender dat zijn samenwerking met Ginko tot een zo weinig indringende voorstelling heeft geleid. De be wegingsstijl van de Japanse dansers valt naast die van de jonge deelnemers op door be zonkenheid en een bescheiden gratie. Helaas zijn ze te kort te zien om te ontroeren en ook maken ze geen gebaren waar je van opkijkt. Maar wat vooral te weinig uit de verf komt, is de confrontatie met de jonge dan sers. Er is maar één moment waarin je ziet wat voor prachti ge mogelijkheden de combina tie tussen Galili Dance en Gin ko biedt. Dat is een duet van de grote, stevige danser Philipp Stummer en de kleine, tengere Teruko Fujisato. Als je haar breekbare lichaam ziet. vlak on der het krachtig opzwaaiende mannenbeen, gaat er een rilling door je heen, zo open en direct wordt haar kwetsbaarheid hier neergezet. En zo mooi ook ont wikkelt ze daarna vanuit die kwetsbaarheid haar eigen kracht tegenover haar impo sante partner, een kracht die schuilt in rust en harmonie. Meer van deze momenten zijn er niet. Het grootste deel van 'Things 1 told nobody' be staat uit duetten en groepsdan- sen van de jongerengroep. Met name de groepsdansen missen iedere verrassing en slepen zich op den duur zelfs voort. De première van de Belgische musical 'Kuifje, De Zonnetem pel', met teksten van cabaretier Seth Gaaikema, vindt septem ber volgend jaar plaats in Ant werpen. Daarna volgen nog 79 voorstellingen in de Antwerpse Stadsschouwburg. Vervolgens zijn er begin 2002 met een an dere cast vijftig opvoeringen in het Waalse Charleroi. Volgens uitvoerend produ cent Mare Besson zijn er inmid dels informele contacten met Joop van den Ende om de mu sical ook in Nederland op de planken te brengen. Dat zou pas op zijn vroegst in 2002 kun nen gebeuren. De hoofdrol in Kuifje is weg gelegd voor de Vlaamse acteur Tom Van Landuyt. De Neder landse bariton Henk Poort speelt de rol van kapitein Had dock. Opmerkelijk is verder de deelname van de Belgische zanger Chris De Moor, die de Grote Inca van de Zonnetempel zal vertolken: De Moors vader was jarenlang de rechterhand van Kuifje-tekenaar Hergé. Seth Gaaikema begon vorig jaar met componist Dirk Brossé en scenarioschrijver Frank Van Laecke aan de creatieve voor bereiding van de musical. Vol gens Gaaikema leidde dat tot een moeilijk proces, met diver se artistieke conflicten. „Na afloop van deze musical zult u ook weten waarom kapi tein Haddock drinkt", aldus Gaaikema op de perspresenta- ti? in Antwerpen. Hij toonde zich tevreden over de samen werking en het uiteindelijke re sultaat. Dat is dichterbij de oor spronkelijke versie van Hergé's album gebleven dan vooraf werd verwacht. li dy van der spek ert' Telemannprogramma door het Ensemble Annelies Schraa, blok- Thomas Oltheten, fagot, Freek ap, gamba en Marion Boshuizen, imbel Gezien: 26/10, Oudshoorn- sekerk, Alphen aan den Rijn. de toonsoorten ih de ge- wevende stemmingen van nwoordig allemaal even 'le- r in de barok zijn er nog héle ^er lie en beduidend minder lie toonsoorten. Vergelijk ze 0Ofir met riant aangelegde exfdwegen in een oude stad leine wat rommelige steeg- iaar tussenin. Zo'n minder lie toonsoort en zo'n zom- steegje hebben overigens een heel eigen sfeer. Het in F groot en de Fagotso- in f klein zijn daar een mooi voorbeeld van. Niet altijd even zuiver op de graad(meter) maar bijzonder sfeervol.' Zo ongeveer introduceert de fagottist Thomas Oltheten de twee eerste stukken van het Telemannprogramma. Vooral in de grauwe straatjes 'Mesto' en 'Triste' is het voelbaar me lancholisch. Zo opgewekt het gekrulde thema van het Vivace (Trio in F), zo droef en slepend jammert de melodie in het 'Mesto' driemaal na elkaar in gezet door fluit, cello en fagot. Het is waar, Telemann is een veelschrijver. Zijn muziek is on derhoudend, makkelijk in 't ge hoor liggend, meestentijds lichtvoetig. Maar interessant als mengeling van Engelse, Franse, Poolse en zelfs Tsjechische volksmuziek. En wat deze avond met het Apollo Ensem ble bovendien .verrassend maakt, is de combinatie van blokfluit, viola da gamba, clave- cimbel met een barokfagot die een roombotermild timbre blijkt te bezitten. Een eenvoudige continuo- partij wordt met dit blaasin strument een stuk uitdagender. Die onderliggende partijen (voor clavecimbel en fagot) zijn overigens bij Telemann vaak heel origineel. De fagot heeft stukken meer te doen dan wat voorspelbare gebroken akkoor den spelen. In de sonate in f laat Oltheten zijn instrument klagen, zingen en zelfs swingen. Heel muzikaal, wendbaar en klankvol is het blokfluitspel van Annelies Schraa. Al heeft de alt een milder volume dan het pit tige, helle sopraanblokfluitje (Trio in Bes), overal blijft de klank prominent aanwezig, kleurt intens mooi met de fagot, en contrastrijk met de viola da gamba. Freek Borstlap speelt een 'hoofdweg', de Gambaso nate in a, én een Fantasie die Telemann in twee opeenvol gende nummers van zijn mu ziektijdschrift 'Der getreue Mu- sic-Meister' laat opnemen. Wil de je deze sonate helemaal spe len dan moest je toch wel beide nummers kopen. Die Telemann was ook een slimme zakenman. In de Sonate in a laat Borst lap alle kleuren van de regen boog de revue passeren. Van scherp en glashelder tot gedekt en tragisch dof, zoals in het zeldzaam mooi gespeelde 'soa- ve'. Het Allegro dat Borstlap laat huppelen en springen als kwikzilver wordt jammer ge noeg geremd door de claveci- nist Marion Boshuizen. Haar spel is té muzikaal, té plakkerig. Het Trio in Bes lijkt een feeste lijke 'allée', een stuk voor de lol geschreven, waarin elk instru ment zijn kleurige vlag laat wapperen. r!ckgroep Normaal verwacht in de Stadsgehoorzaal keurige toeschouwers die niet met bier smijten 310 „lowiefans mogen nummer downloaden is angeles Popster David Bowie biedt zijn fans de mogelijk- nci ?id om via het internet een nummer te downloaden dat per nn igeluk niet op zijn nieuwe album staat. De software die hier- a lor gebruikt wordt, is niet eerder op een dergelijke manier toe- tee -past. Het nummer in kwestie is de live-versie van 'Ziggy Star- h ist' dat op Bowie's recente album 'Bowie at the Beeb' had na oeten staan. Door een productiefout bij platenmaatschappij Creldl verlieten echter 250.000 exemplaren de fabriek zonder de nvt wuste versie. Bowie, die beschouwd wordt als een internet- rpt onier, vond dat zijn fans de kans moesten krijgen om het be- ovi uste nummer alsnog in bezit te krijgen. Hij maakte een deal et het internetjukebox-bedrijf Musicmatch.com en software- Oidrijf Gracenote, dat gespecialiseerd is in muziekherkennings- Ipuchnologie. Wie Bowie's laatste cd 'Bowie at the Beep' in zijn imputer stopt en naar Musicmatch surft, krijgt na verificatie n de cd toestemming om het nummer te downloaden. Zon- 'j een exemplaar van 'Bowie at the Beeb' lukt dat niet. foto •reuters fgelasting Toneelgroep Mimicri ;senaar Wegens ziekte kunnen de voorstellingen van de To- elgroep Mimicri, vanavond, morgenavond en zondagavond Theater Warenar in Wassenaar niet doorgaan. De toneel- oep zou de komedie 'Op blote voeten in het park' van Neil Si- on op de planken brengen. Wanneer de voorstellingen wel lorgaan is nog niet bekend ectificatie Hartebrugkoor ui )en In het artikel over het Leidse Hartebrugkoor, gisteren liel de kunstpagina, zijn enkele storende fouten geslopen. De uit nei voeren Missa ad Fugam is van G.P. da Palestrina. Organist on rt de Kort zal het koor begeleiden in Rome. Folkert Grondsma 3ac de organist die het Hartebrugkoor begeleidt aanstaande zon ree g tijdens de eucharistieviering in de Hartebrugkerlc. de |N HARRY DE JONG een gewoon optreden ik een paar liter fris en en toch hoef ik niet één tje naar de wc. Dat komt at ik zo gigantisch zweet, dat doe ik dus in zo'n the- niet, met als gevolg dat ik midden in het program- ïaar de wc moet. Ik maak een grapje als ik naar ach- ga, waardoor de mensen ;en dat het bij het program- loort." Achterhoekse rockgroep naai schrijft dezer dagen ïeel nieuw hoofdstuk in z'n ig bestaan. Bennie Jolink n maten trekken voor het langs de Nederlandse the- Volgende week staan ze Leidse Stadsgehoorzaal. doen dat helemaal in stijl, de muziek is akoestisch heren zitten netjes op een Ook van het publiek It verwacht dat men keurig zitten, beleefd applaudis- en niet met bier smijt. El- aorstelling begint stipt om t over acht en dus kunnen l<oerenrockers weer voor el- >p huis aan. Kortom, de ten van Normaal leiden lenteel een leventje dat wat minder hectisch is dan leer ze op pad zijn langs de (tenten in ons land en het ïen om de oren vliegt, theatertoer is bedoeld om inlangs verschenen akoes- ko:e album 'Effen Zitten' te loten. De groep heeft er in- Eei'els een' aantal theaterop- c ns opzitten en vindt het hele verademing. „Neem r maar de kleedkamers," Bennie Jolink. „In die tenten zijn dat soms stink en, maar in de theaters ze echt luxe. Niet dat we moeilijk over die hokken Bennie Jolink. „Normaal gesproken komen we pas thuis als de zon hoog aan de hemel staat, maar nu zitten we voor middernacht alweer bij moeder de vrouw. En dat bevalt ons eerlijk gezegd best." foto cpd hebben gedaan. We zijn altijd heel bescheiden geweest en hebben nooit als eis gesteld dat er whiskyflessen in alle soorten en maten en van bepaalde mer ken voor ons klaar moeten staan. Zo zijn we niet. Maar ja, 't is toch wel prettig, zo'n ver warmde kleedkamer waar je ook nog eens lekker kunt dou chen." Het is trouwens helemaal niet zo gek dat Normaal met akoes tische muziek op pad is, stelt Jolink. „Wij repeteren altijd op die manier. Een stem en een akoestische gitaar, die moeten het kunnen doen. Als je met zulke eenvoudige middelen een liedje niet interessant kunt ma ken, dan is het geen goed num mer. Want het wordt echt niet beter als je er allerlei geluidsef fecten aan toevoegt. De basis moet goed zijn en dus repete ren we sinds mensenheugenis met onversterkte instrumenten. En nu kunnen de mensen ook eens horen hop we in onze ei gen repetitieruimte klinken. Dat is voor hen weer eens wat an ders." Maar voor de leden van Nor maal zelf ook. Bennie: „In een theater valt elke beweging op die je maakt. Je hebt in het be gin heel erg het gevoel dat je in je blote kont staat." Neem al leen de aankondigingen van de nummers. Zoiets is in het thea ter een verhaal apart, heeft Bennie Jolink ontdekt. „Je moet niet als een klokkenluider over het podium strompelen en blij ven zwijgen tot iedereen z'n in strumenten gepakt heeft. Nee, je moet onmiddellijk de aan dacht van de mensen vragen, anders ga je de mist in. En toch hebben we niets ingestudeerd, want een lesje opdreunen ligt ons niet. Er moet een beetje ge ïmproviseerd worden. En we zijn nu na een stuk of acht op tredens zo op elkaar ingespeeld dat het lekker soepel gaat." „In feite is in een theater het publiek de baas," stelt Jolink. „Als we elektrisch spelen op een groot festival, dan zijn wij de baas. Want dan gaat het om power. Onze geluidsinstallatie is ons wapen, bij wijze van spreken. Daarmee ruien we ie dereen op. Maar in het theater is het anders. Dan zitten we daar op het podium op een stoel en beseffen dat de men sen in de zaal eigenlijk de baas zijn. Wij mogen daar zitten, dat is een gunst. Het publiek is trouwens heel anders dan in een feesttent. Een keertje gin gen ze met ontblote buiken in polonaise door de theaterzaal en daar wist ik even geen raad mee. Want ze schreeuwden overal doorheen. Maar dat was een uitzondering." „Wat trouwens ook heel gek is: als we een liedje met een grappige tekst zingen, dan ho ren we de mensen lachen. Dat hadden we nog nooit eerder ge hoord. Dat soort kleine dingen gaat namelijk aan je voorbij als je altijd elektrisch versterlct speelt. We moeten er ook nog aan wennen dat iedereen met een na het optreden weggaat. Als je een kwartier na ons laat ste nummer een blik in de foyer werpt, dan is iedereen opge donderd. Maar niettemin schijnt ons publiek in de pau zes toch heel wat om te zetten. En tijdens optredens zie je soms ook mensen weggaan en dan met van alles onder hun trui terug te komen. Bier, dus." „Het voordeel is dat we nu el ke avond op tijd naar huis kun nen," aldus Jolink. „Normaal gesproken komen we pas thuis als de zon hoog aan de hemel staat, maar nu zitten we voor middernacht alweer bij moeder de vrouw. En dat bevalt ons eerlijk gezegd best." Normaal is te zien op 1 no vember in de Stadsgehoorzaal in Leiden: 9 november in Haarlem, 23 november in Delft, 24 november in Dor drecht, 27 november in Am sterdam en 2 december in Den Haag.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2000 | | pagina 19