Sigrid Koetse gaat als koningin Beatrix met pensioen
Inventarisatie van werk Karei Appel
Cultuur Kunst
Nana Mouskouri, zangeres die ook nog iets wil zeggen
Oog in oog
urnaan
fan Hall
oet eigen
orm nog
vinden
Vrijheidsbeeld afgestoft
AG 24 OKTOBER 2000
Minnelli tijdens een concert in 1997. foto epa
En altijd is ze hem trots blijven dragen, die bril met dat grote montuur
rotterdam
Het heeft jaren geduurd, maar
de Griekse zangeres Nana
Mouskouri treedt weer op in
Nederland. Vanavond zingt ze
in het Amsterdamse Concertge
bouw en aanstaande zaterdag is
ze in de Rotterdamse Concert
zaal de Doelen. Voor haar pu
bliek zal die terugkeer stellig
een groot geschenk zijn. En in
Nederland is die aanhang be
slist groot.
De zangeres in wie aanvanke
lijk niemand een zangeres zag,
werd ontdekt toen ze haar zus
ter begeleidde, in wie dat vocale
talent wel werd vermoed, maar
van wie eigenlijk nooit meer
iets is vernomen. Nana aarzelde
nog wat, maar uiteindelijk
deinsde ze er niet voor terug
om een repertoire op te bou
wen dat reikt van stukken uit de
werelden van Maria Callas tot
Ella Fitzgerald.
En dat ze daarin wat kan,
mag blijken uit de niet meer te
tellen reeks van gouden en pla
tina platen en onderscheidin
gen, behaald in alle continen
ten. Ze maakte daarmee een
begin toen ze begin jaren zestig
kon samenwerken met Manos
Hadjidakis. Niet veel later had
ze meteen iets wat nu een me-
ga-hit zou heten: in zes maan
den gingen er van 'Weisse Ro
sen aus Athen' alleen al in
West-Duitsland 1,5 miljoen
exemplaren de winkels uit.
En al snel volgde de rest van
Europa, waar de Griekse mu
ziek, onder meer door de film
'Zorba de Griek' met muziek
van Theodorakis, dan een flinke
hype is. Ze was toen een lid van
het Atheense 'circuit' waarin ze
verkeerde met bekende namen
als de zangeres/actrice Melina
Mercouri en de avant-garde
componist Iannis Xenakis. In
de jaren zeventig, als Grieken
land zucht onder de dictatuur
der kolonels, is zij in het bui
tenland een ster, dankzij talloze
platen en televisie-uitzendin
gen.
Pas in 1984 zingt ze weer in
eigen land. Na twintig jaar. In
tussen heeft zelfs Bob Dylan
voor haar geschreven. En in
1985 volg dan weer een werel
dhit met 'Only love'. Het kan
niet op met de zangeres. Omdat
ze zich realiseert dat succes ook
verplichtingen geeft, is ze zich
ook gaan inzetten voor Unicef.
Daarnaast is ze net als Melina
Mercouri in de politiek gegaan
en vertegenwoordigt ze haar
land in het Europese parle
ment, waar ze nogal wat aan re
gelingen op het terrein van de
cultuur heeft gedaan. Ze heeft
dus ook nog iets te zeggen.
En altijd is ze hem trots blij
ven dragen, als een handels
merk: die bril met dat grote
montuur. Flatteus of niet. Al
leen dat al pleit voor haar.
u Minnelli heeft hersenontsteking
[LAUDERDALEDe Amerikaanse zangeres en actrice Liza Min-
ligt met encefalitis in het ziekenhuis. In eerste instantie
haar toestand zeer ernstig, maar inmiddels gaat het beter
haar. Een woordvoerder van de Cleveland kliniek in Fort
derdale, Florida, waar Minnelli is opgenomen, zei te ver-
hten dat zij over enkele dagen naar huis kan. Gisteren werd
md dat Minnelli eerder deze maand al acht dagen in het
enhuis heeft gelegen nadat ze halfbewusteloos in haar huis
orida was aangetroffen. Ze zou toen zijn getroffen door een
Ininfarct. Minnelli werd op 8 oktober met verlammingsver-
jnselen naar het ziekenhuis overgebracht, meldde eerste-
ichef Stephen Mclnerny. De filmster zou verward zijn ge-
E*t en aan een zijde van het lichaam verlamd. Ze mocht op
Fiktober weer naar huis, maar werd afgelopen donderdag
■ropgenomen. Minnelli werd in 1946 geboren als dochter
■Hollywoodlegende Judy Garland en sterregisseur Vincente
Hnelli. Ze is vooralsnog de enige Oscarwinnares wier beide
Iers ook een Oscar hebben gewonnen.
ng gaat door op internet
juk Schrijver Stephen King publiceert sinds gisteren het
de hoofdstuk uit het boek 'The Plant' op internet. De schrij-
had aangekondigd dat hij zou stoppen met publiceren op
met als niet tenminste 75 procent van de internetgebruikers
leen dollar per download zouden sturen. Die limiet werd
het tweede deel niet gehaald. De teller bleef steken op ruim
rocent. Met het derde deel kwam het wel tot de gevraagde,
e. Het vierde deel kost twee dollar per download, maar is
ook twee keer zo lang als gebruikelijk, zo staat op de websi-
m de Amerikaanse schrijver. Wie het hele boek ophaalt (en
alt), is uiteindelijk zo'n 13 dollar armer.
illectie Leiden in CBK
Ni In het Centrum Beeldende Kunst (CBK) aan de Hoog-
se Kerkgracht is van 25 oktober t/m 3 december 'Collectie
7 en' te zien. Deze tentoonstelling bestaat uit werken van
- se kunstenaars die een voorselectie vormen voor de jaarlijk-
ïnkoopronde van het CBK ten behoeve van de kunstuiteen-
ctie. Eind oktober vindt de definitieve selectie voor aan-
i plaats.
teraire avond over Godfried Bomans
inaan den rijn De schrijver Godfried Bomans staat mor-
vond centraal in het literair café in Alphen aan den Rijn.
ans-kenner Michel van der Plas verzorgt een programma
de beroemde schrijver. Hij was goed bevriend met Bomans
:hreef een biografie over hem. De deuren van het literair
aan de Cornelis Geellaan 2, gaan om 20.30 uur open. Kaar- j
osten 15 gulden en zijn verkrijgbaar bij de openbare biblio-
k en boekhandel Haasbeek aan de Van Mandersloostraat.
atmeet in Antonius Zalencentrum
)4
u De boeken over het viertal zijn niet aan te slepen en ook
cd's vliegen nog over de toonbank. The Beaües zijn anno
nog steeds hot. Fans van de 'fab four' kunnen aanstaande
ag collectors items kopen, verkopen en ruilen tijdens de
meet in het Antonius Zalencentrum aan de Lange Mare 43
fc iden. Er zijn verschillende fanclubs aanwezig en er wordt
J od van over de hele wereld verwacht. De Beat-Meet duurt
1.00 tot 16.00 uur. Een entreekaartje kost 5 gulden.
idonna geeft gratis concert
forkMadonna geeft op 5 november een gratis concert in
York. De circa 3000 kaarten voor het optreden worden
jegeven door radiostations in New York, New Jersey en
lecticut, meldt de Internet-muzieksite Live Daily. Madonna
'E It al geruime tijd niet meer live op. Plannen voor een nieu-
lur zijn er vooralsnog niet. „Het is een kans voor me om
natte voeten te krijgen op het podium en om een kleine
22 fans te danken voor hun jarenlange ondersteuning", al
le superster.
Commissie gaat
intern conflict
Rijksmuseum
aanpakken
amsterdam anp
Een speciale commissie
moet het vertrouwen tus
sen directie en werkne
mers van het Rijksmuse
um in Amsterdam her
stellen. De commissie,
die is ingesteld nadat de
ondernemingsraad was
afgetreden, gaat de ver
kiezingen voor een nieu
we ondernemingsraad
begeleiden. De vorige on
dernemingsraad was af
getreden na een slepend
conflict met de directie.
De ondernemingsraad
trad onder meer af omdat
zij directeur R. de Leeuw
te autoritair vond bij de
reorganisatie die de afge
lopen jaren vijftien mede
werkers hun baan kostte.
De commissie staat onder
leiding van prof. dr. 1. As-
scher-Vonk en adviseert
de directie ook hoe er een
betere medezeggenschap
binnen de organisatie kan
komen.
In de commissie zitten
verder vier medewerkers
van het museum en een
vertegenwoordiger van
vakbond Abvakabo. As-
scher-Vonk is lid van de
Raad van Toezicht van de
kunstinstelling.
hanover Twee jonge bezoekers van de wereldtentoonstelling in Hanover vallen in het
niet bij een enorm uitvergroot oog. Het oog hangt in het futuristische paviljoen van de
autofabrikant Daimler Chrysler. Door een enorme hoeveelheid aan technolgie te laten
zien, hoopt de fabrikant veel jongeren te trekken. De wereldtentoonstelling in Hanover
duurt nog tot 31 oktober. Vast staat dat de expo met een enorm verlies wordt afgeslo
ten. Het Nederlandse paviljoen is een van de grote trekkers op de wereldtentoonstelling.
foto dpa/rainer jensen
theater recensie
max smith
Voorstelling 'Bernhard'. Tekst en regie
Gerardjan Rijnders Vertolkers Sigrid
Koetse, Sjoera Retèl en Paul Rigter Gezel
schap: Toneelgroep Amsterdam Gezien
19/10, Stadsschouwburg, Amsterdam
(première) Te zien 28/10, Leidse
Schouwburg, uitgebreide tournee.
'De Brakke Grond. Klinkt als
een beerput'. Sigrid Koetse
spreekt haar afschuw over dit
Amsterdamse theater dermate
vilein uit, dat het inderdaad
doet denken aan een strontbale
Zij krijgt er terecht van het
schaterend publiek een open
doekje voor. Evenals wanneer
zij opgemaakt als koningin Bea
trix uit haar opgeprikte staats-
mantel stapt. Dit zijn enkele
van de grappige momenten uit
'Bernhard', dat Gerardjan Rijn
ders speciaal voor haar heeft
geschreven en geregisseerd.
Met dit stuk neemt Sigrid
Koetse vanwege het bereiken
van de pensioengerechtigde
leeftijd afscheid van Toneel
groep Amsterdam, waaraan zij
vanaf de oprichting in 1987 ver
bonden is. Het is ook een ca
deautje voor Gerardjan Rijnders
zelf. Hiermee sluit hij zijn artis
tiek leiderschap bij dit gezel
schap af. Na de komst van zijn
opvolger Ivo van Hove, januari
aanstaande, blijft hij wel als re
gisseur bij Toneelgroep Amster
dam. 'Bernhard' is tevens een
eerbetoon aan Thomas Bern
hard, die Rijnders enorm be
wondert.
Sigrid Koetse speelt een actri
ce die van de directie ter ere
van haar pensionering een stuk
mag uitkiezen. Aanvankelijk
wordt er gedacht aan 'Am Ziel'
van Thomas Bernhard. Het
handelt ovër een almaar pra
tende en bazige moeder en
haar hierdoor half neurotische
dochter. Al jaren achtereen
gaan ze* op vakantie in Katwijk.
In het gedeelte voor de pauze
pakt de dochter overwegend
zwijgend en met een getergde
houding de kleren van de moe
der in. Een toneelschrijver komt
hen opzoeken. Parallel hieraan
situeert Rijnders dit gegeven in
de salonachtige woonkamer
van de scheidende actrice. Iro
nisch verwijzend naar de grote
collectie hoeden die Sigrid
Koetse bezit, zijn het geen kle
ren maar allerhande extrava
gante hoofddeksels die Sjoera
Retèl inpakt. Zij vertolkt de to
neeldochter van Sigrid Koetse,
terwijl ze in werkelijkheid ook
haar dochter is.
Paul Rigter vertegenwoordigt
dé jonge generatie toneelschrij
vers, die met het oog op jonge
ren als nieuwe doelgroep ge
vraagd wordt een stuk voor
haar te schrijven. Met een star
re manier van aankijken en een
verbale uitbarsting tussendoor
over zijn slechte jeugd worden
modernistische theateropvat
tingen op de hak genomen. Hij
voldoet aan haar wens om een
stuk te bedenken, dat 'met een
pistool begint en een schot ein
digt', en met haar als vorstin.
Na de pauze wordt dit toneel
spel opgevoerd. Sigrid Koetse
lijkt dan sprekend op koningin
Beatrix in het decor van haar
paleis. Zij foetert de schrijver in
de rol van een als een even
wichtskunstenaar heen en weer
zwaaiende minister-president
uit, omdat er zoveel mis gaat in
ons land en 'de leugen regeert'.
De dochter wordt door haar als
troonopvolgster eveneens hart
grondig gekoeioneerd. Half
dronken pakt ze de hoeden
weer uit. Van Beatrix is bekend
dat ook zij een hele verzameling
hoeden heeft.
Het stuk eindigt met een
schot. Al speelt ze ouderwets
overdadig haar sterfscène, het
is niet Beatrix, c.q. Sigrid Koetse
als representant van een uit de
mode rakende acteerstijl die de
kogel treft. Zo zit 'Bernhard' vol
verrassende en geestige dubbe
le bodems en verwijzingen. Sig
rid Koetse speelt er mee met de
gedrevenheid en bedrevenheid
van een bijdehand kind dat
werkelijk in haar sas is met het
bijzondere cadeau.
idende kunst recensie
rnadette van der goes
Schilderijen van Jurriaan
zen. f 2 800,- tot en met f.
Te zien: t/m 12/11, donder-
ndag 10.30 - 17.30 uur, Bleij-
2^ jalerie. Touwbaan 1, Leiderdorp
naar Jurriaan van Hall
alent en durf. Dat bleek
ar jaar geleden al bij zijn
2 htstentoonstelling in het
Stedelijk Museum De
lal en wordt nu nog eens
igd op zijn expositie bij
y lerdorpse galerie Bleijen-
ïoedig schildert hij por-
landschappen en vooral
i in een vlotte, impres-
sche stijl. Evenals zijn
ode Franse voorgangers
en Renoir lulct het Jurri-
n Hall uitstekend door
van enkele vlekjes verf
ik, borsten, dijen te sug-
l Zijn schilderijen stra-
licht en kleur,
dringt zich na het zo-
in klassieke houding
geven naaktmodel de
'Juul', van Jurriaan van Hall, te zien bij Bleijenberg.
publiciteitsfoto
vraag op wanneer Van Hall
klaar is met oefenen. Wanneer
de' echte meesterwerken ko
men. Technisch is hij daar heel
goed toe in staat. Wat nog ont
breekt is het vinden van een ei
gen vorm. Dat blijkt ook uit de
schilderijen die hij afgelopen
zomer in Japan maakte. Een
straatje in de stad Kyoto, land
schappen met de berg Fuji, een
worstelaar, een vrouw in Kimo
no: het is allemaal zo letterlijk
weergegeven dat de doeken op
grote ansichtkaarten lijken.
Soms lukt het hem de werke
lijkheid een beetje los te laten.
En dat levert de beste schilde
rijen op. Bijvoorbeeld het por
tret dat hij maakte van zijn
zoontje Ramses. We zien een
enorme baby die op zijn buik
op het strand ligt. Onverstoor
baar als een sfinx staart het
kind voor zich uit. De badgas
ten om hem heen hebben het
formaat van mieren. Sommigen
kijken naar hem op, anderen
gaan door met waar ze mee be
zig waren. Het overdreven for
maat van de baby in zijn vrolij
ke kleertjes geeft het schilderij
zowel iets grappigs als iets on
wezenlijks.
Een ander opvallend werk
heet 'Zomer 2000'. Daarop
heeft de schilder zichzelf en zijn
vrouw afgebeeld terwijl zij aan
het strand met hun twee kinde
ren stoeien. Ook hier is de reali
teit niet letterlijk weergegeven.
Tegen een abstracte, in,warme
tinten oranje geschilderde ach
tergrond steken de kinderen en
hun ouders als knalblauwe ne
gatieven van vakantiekiekjes af.
Aan de randen van dit schil
derij heeft Jurriaan van Hall een
paar maal portretten van de
kinderen toegevoegd. Door de
ze toevoeging en door de bij
zondere intensiteit van de kleu
ren is het schilderij een visioen
van eeuwige, dierbare herinne
ringen.
De Karei Appel Foundation is
bezig het totale oeuvre aan
schilderijen (doek en paneel)
van Appel in kaart te brengen.
De organisatie bevestigt dat het
onderzoek loopt, maar wil ver
der geen informatie geven. De
foundation werkt samen met
het Stedelijk Museum Amster
dam en de Universiteit van
Utrecht aan de zogeheten cata
logue raisonné.
De catalogus zal in verschil
lende delen op de markt ko
men. Elk deel beslaat tien jaar.
Het eerste deel gaat over Appels
schilderijen in de jaren negen
tig. Het onderzoek wordt geleid
door dr. J. van Adrichem van de
universiteit van Utrecht. De
kunstenaar zelf is bij de inven
tarisatie van zin oeuvre betrok
ken. Hij moet onder meer ver
tellen of werken echt zijn of
niet.
Onder anderen galeriehou
ders zijn via brieven op de
hoogte gebracht van het onder
zoek. Enkelen verbazen zich
over de werkwijze. „Voor het
eerste deel moet voor 1 novem
ber de informatie binnen zijn.
Alle werken die er dan niet in
staan, worden daarna als vals
bestempeld. Maar omdat er
geen publiciteit is geweest, we
ten sommige eigenaren van
schilderijen helemaal niet dat
er een catalogus wordt ge
maakt", aldus een gerenom
meerd kunsthandelaar in Am
sterdam.
amsterdam Een
replica van het
Vrijheidsbeeld
krijgt nog een
laatste schoon
maakbeurt. Het
beeld is onderdeel
van de tentoon
stelling 'Licht!' die
te zien is in het
Van Gogh Muse
um in Amsterdam.
De tentoonstelling
toont de revolu
tionaire ontwikke
ling van licht in de
westerse wereld
tussen 1750 en
1900.
foto anp/ mar
co okhuizen
