Puzzelen tot in de Eeuwigheid
Trends
Kind behoort niet voor in auto
Slaapkamer wordt
steeds knusser
Veiliger magneetbandje
voor betaalkaarten
Meisjes hebben andere
drankvoorkeur dan jongens
Slapen als een vorst
DINSDAG 24 OKTOBER 2000
160
redactie rien polderman 02!
bedacht Archimedes een vier
kant uit veertien stukjes, de
gekmakende Loculus. In de ne
gentiende eeuw bezorgde de
dambordpuzzel menigeen sla
peloze nachten en tegenwoor
dig kun je onafgebroken op in
ternet passen en meten met
mathematische puzzels. De be
kendste soorten zijn de (Chine
se) tangram en de pentomino,
twaalf blokjes van elk vijf vier
kantjes.
Puzzeldeskundige Jack Boter-
mans heeft al tal van publica
ties over puzzels op zijn naam
staan. Een aantal ervan schreef
hij samen met de Amerikaan
Jerry Slocum. Het duo werkt
momenteel aan een boek dat
hét standaardwerk over de be
roemde tangrampuzzels moet
worden.
Botermans verontschuldigt zich
vanuit zijn woning in Frankrijk.
Nee, hij heeft nog niet van Eter
nity gehoord. 'Ik ben nogal
druk geweest voor het boek
over tangrams. Staat-ie op in
ternet? Ga ik toch eens kijken.'
Een paar dagen later heeft Bo
termans met het proefpuzzeltje
gespeeld. 'Ik ben ermee aan het
schuiven geweest en alleen met
die zes stukjes heb je al zo'n
5000 mogelijkheden. Deze puz-
Sam Loyd zou trots zijn op de
makers van Eternity. Zo'n 130
jaar nadat de Prins der Puzzel
makers naar eigen zeggen 'de
hele wereld gek maakte' met
zijn 14-15 schuifpuzzel, houdt
opnieuw een pas-en-meetspel
letje hele volksstammen in z'n
greep. Puzzelaars, softwares-
pecialisten en wiskundigen
proberen al een jaar lang
koortsachtig als eerste de op
lossing van 'de moeder aller
puzzels' te vinden en daarmee
één miljoen Britse ponden in
de wacht te slepen.
'Het is geen speelgoed en het is
geen legpuzzel,' zo prijst de
Britse fabrikant ERTL op z'n ei
gen internetpagina de verkoop
hit Eternity (eeuwigheid) aan.
Wat het dan wel is? Een twaalf-
hoekig bord met 209 grillig ge
vormde stukjes, zonder opdruk.
Een schijnbaar eenvoudig spel
letje, dat hoogleraren in de wis
kunde tot wanhoop drijft. Zijn
naam had niet beter bedacht
kunnen worden, want de oplos
sing lijkt een eeuwigheid te du
ren.
Zelfs bij een kleine voorloper
van Eternity, het puzzeltje Me
teor, is het een heksentoer om
met slechts tien stukjes het
bord te vullen. Toch zijn er al
duizend goede oplossingen be
kend van Meteor, zo vermeldt
ERTL droogjes op z'n internet
pagina. Wie een indruk van het
soort puzzels wil krijgen, kan
met behulp van de computer
muis op www.eternity-puzzle-
.co.uk naar hartelust passen,
meten, draaien en schuiven op
een oefenveldje met zes stukjes.
De bedenker van Eternity is
Christopher Monkton, die met
zijn creatie voortborduurt op
een eeuwenoude traditie van
mathematische legpuzzels. Al
in de derde eeuw voor Christus
Het onderzoekscentrum in het
Duitse Jülich heeft een nieuw
magneetbandje voor betaal-,
krediet- en alle soorten identifi
catiekaarten bedacht, dat niet
meer vervalst of gekraakt zou
kunnen worden. Het magneet
stripje zou ook voor geldbiljet
ten kunnen worden gebruikt.
In tegenstelling tot de huidige
magneetstrips bestaat het nieu
we bandje uit enkele flin
terdunne metaalstroken. In één
van de middelste stroken wordt
reeds tijdens het productiepro
ces een digitale code in de
vorm van totaal van elkaar ver
schillende gemagnetiseerde
punten ingebracht. Deze code
kan niet meer worden veran
derd of verwijderd. Hij kan ech
ter wel met de gebruikelijke af-
leestechnieken worden ontcij
ferd en op echtheid gecontro
leerd.
Terwijl de huidige systemen be
staan uit een numerieke code,
hologrammen of foto's, ver
enigt het nieuwe 'Multi-Bit-Sys-
teem' een groter aantal per
soonsgebonden en individuele
identificatiegegevens in één en
kele magneetstrip. De magneet
band is verder ongevoelig voor
andere energievelden en hij
wordt volledig vernietigd bij
een poging om hem van de dra-
gerkaart los te maken.
Het nadeel van de strip is de
hoge kostprijs. De vorsers van
Jülich hebben al een patent op
het systeem genomen en wer
ken aan een goedkope produc
tiemethode.
johan lamoral
Meisjes hebben een duidelijk
andere smaak dan jongens bij
de keus van hun drankjes. Het
liefst drinken ze thee, water en
sapjes, en dat doen ze vooral
ook voor de gezelligheid. Jon
gens geven de voorkeur aan op
wekkende dranken als koffie en
koolzuurhoudende frisdrank
jes. Door de week drinken de
jongens meer alcohol dan door
meisjes wordt gebruikt. Eén en
ander blijkt uit onderzoek van
het TrendSearch onderzoek van
het onderzoeksbureau SARV In
ternational onder jongeren in
het Gooi.
Liefst drinken veel meisjes ook
de hele dag door water. Dat
geldt als gezond, zuiverend ge
voel en lichaamsverzorgend.
Het 0,5 literflesje van Spa blauw
is een goed voorbeeld van een
ideaalproduct op dit gebied.
Belangrijk voor de jonge vrou
wen bleek te zijn, dat het er
mooi uit ziet, dat het gemakke
lijk is mee te nemen en dat je
het opnieuw kunt vullen.
Jongens houden nog steeds van
de 'kick van prik'. Bij voorkeur
in blik. Dat kan in één keer ach
terover worden geslagen, en
vervolgens met een ferme
schop worden weggetrapt. Jon
gens vinden dat leuk. Het ooit
met enige geheimzinnigheid
omgeven drankje 'Red Bull' is
minder interessant geworden,
zo blijkt verder uit het onder
zoek. Het wordt even achteloos
besteld als een colaatje, en
vooral in combinatie met wod
ka. Meisjes doen daarin niet
onder voor de jongens.
Het ideale drankje voor de toe
komst voor jongeren is:
sprankelend en luchtig,
gezond is, wordt ook ste
langrijken Daarom is de
wachting dat er ook mee
meer ontbijt(vervangene
drankjes, gezondheidsdi
en light producten bij kc
Ook zullen er steeds mei
drankjes op de markt ko
die een kleinere hoeveel
prik bevatten.
Het TrendSearch onden
werd eind augustus gehi
onder zes groepen jonge
uitgesplitst naar leeftijd
se. De onderzochte leeft
categorieën waren 15 tol
met 17 jaar, 18 tot en me
jaar en 21 tot en met 26 j
rien polderman
Nieuw pas-en-meetspelletje houdt hele volksstammen in z'n greep
Een ontwerp van Maarten Vrolijk.
publiciteitsfqt
De slaapkamer wordt meer
en meer een leefruimte,
waarin je ook buiten de acht
uur nachtrust vertoeft. Door
deze ontwikkeling, die niet
van gisteren op vandaag is
ontstaan, worden meer ei
sen gesteld aan de inrich
ting. Het moet gezellig en
knus zijn. Ofwel, de slaap
kamer moet woonsfeer krij
gen. Deze trend heeft voor
de Gelderland-groep zijn
beslag gekregen in Luna,
een nieuwe firma en een
nieuwe ster in de slaapwe-
reld.
Luna maakt slaapkamers in
de designstijl en leefsfeer
van de banken van Gelder
land, Young en ArX en de
kasten van Castelijn. (Deze
firma's behoren alle tot de
Gelderland-groep). Dus wie
van de eenvoud van Gelder
land, houdt, kan deze stijl
nu ook doortrekken naar
zijn slaapkamer. Hetzelfde
geldt voor de.eigentijd.se ba
rok van ArX, de levendig
heid van Young en het raffi
nement van Castelijn. Juist
contrasten creëren tussen
woon- en slaapkamer kan
natuurlijk ook.
Voor Luna hebben de 'huis
designers' Dick Spieren
burg, Jan des Bouvrie, Henk
Vos, Maarten Vrolijk en Ste
fan Steenkist hun designvi
sie op de slaapkamer mo
gen uiten. Dit heeft diverse
bedden, nachttafels en gar-
derobekasten met een spe
cifieke signatuur voortge
bracht.
Sir Jakob is een majestueus,
rood bed van de Belgische
designer Stefan Steenkist.
De naam spreekt boekde
len: vader Jakob uit het lied
je is opeens Sir' geworden.
Van dezelfde ontwerper is
het bed Items, met een mo
dulair systeem in het hoofd
bord: een wengé paneel kan
desgewenst ingevuld wor
den met een lichtplaat.
Duet is een super-de-luxe
bed, bekleed met machuca-
do leer - dat momenteel de
trend bij de banken is. Wie
eens iets aparts wil: een
stoel met een statig hoge
rug blijkt een nachtkastje te
zijn.
Fans van Jan des Bouvri
kunnen terecht in het be
Illusion, dat overduidelij
een adept van de gelijkn
mige bank van Young is,
Het bed Libris is gewoor
weg gemaakt om in te le
Maarten Vrolijk heeft de
slaapstee voorzien van e
alternatief hoofdbord, ir
vorm van - inderdaad -
boekenrek voor pockets
(want die lezen gemakke
in bed).
En dan de garderobekas
volgens Dick Spierenbui
De solitaire schuifdeurk;
is perfect vlak. Het Visec
aanbouwsysteem heeft i
der andere een apotheki
kast-module (bekend ui
keukenwereld). Witte lal
fronten zijn onderbroke
door semi-transparante
'vensters' die zelfs om d
hoek van de kast kunnei
doorlopen. Een hoge pli
blijkt twee lades te verbt
gen.
Natuurlijk is ook aan de
aankleding gedacht. Lur
biedt enkel het meubilai
dat wil zeggen de bedde
kasten en ldeinmeubele:
zoals commodes en poe
Voor de bedinhoud, de j
psystemen, verwijst Lun
naar de gerenommeerd)
merken Zevenslaper (bc
springs) en Auping. Het
passende bedtextiel is v;
Van Dijk, naar een exclu
ontwerp van Maarten Vi
lijk. Daarmee is de wooi
sfeer in de slaapkamer c
pleet. Deze nieuwe colle
is nu al te zien in de kek
van het Pakhuis in Amst
dam en zal eind van dit
in de winkels staan.
In totaal biedt Luna de 1
ze uit 18 modellen. De p
voor een bed begint bij
gulden en eindigt bij bij:
het dubbele: 8770 guide
voor het meest exclusie;
bed Wispers. Maar dat i;
dan ook comfort gestoff
met wit leer!
frances van der steen
Info: Luna - a company
Gelderland, 033 - 246.2
Airbags, ABS, gordels, achter
portieren met kinderslot. Veilig
heid bovenal. Maar hoe zit het
met de kinderen in de auto? Vo
rig jaar kwamen er 22 als inzit
tende van een auto bij een on
geval om het leven. Recent
ANWB-onderzoek heeft uitge
wezen dat het aantal kinderen
dat letsel oploopt bij een onge
luk met 65 procent zou dalen
als de ouders een goed auto
stoeltje kopen en dat op de juis
te manier gebruiken.
Er zijn drie hoofdgroepen kin
derzitjes, het babyzitje voor de
allerjongsten, een autostoeltje
zodra het kind zelfstandig kan
zitten en een booster ofwel zit-
tingverhoger vanaf het moment
dat het kind het autostoeltje is
ontgroeid, maai nog geen an
derhalve meter lang is. In alle
gevallen is het verstandig ze op
de achterbank te bevestigen en
dan nog het liefst in het mid
den. Maar veel ouders stellen
hun kinderen onnodig bloot
aan risico's door ze naast zich
op de passagiersstoel mee te
nemen. Omdat het anders zo
ongezellig is...
Wettelijk voldoen die ouders in
elk geval aan alle verplichtin
gen. Een kind onder de twaalf
jaar en kleiner dan één meter
vijftig mag namelijk voorin
worden vervoerd als het in een
goedgekeurd stoeltje zit. Zodra
een kind - jonger dan twaalf
jaar - 150 centimeter lang is,
mag het zonder een speciaal
'kinderbeveiligingsmiddel'
voorin zitten. Dan volstaat de
autogordel. Overigens is de be
stuurder van een auto aanspra
kelijk voor alle kinderen onder
de twaalf jaar die hij vervoert.
Los van de wet bepleiten
ANWB, de Stichting Weten
schappelijk Onderzoek Ver
keersveiligheid, 3VO en Consu
ment en Veiligheid om kinde
ren uitsluitend op de achter
bank mee te nemen. Heeft de
stoel naast de bestuurder een
airbag, dan is deze plaats voor
een kind helemaal uit den boze,
omdat zijn nek namelijk nog
niet bestand is tegen de kracht
waarmee de zak zich opblaast.
De ANWB waarschuwt ervoor,
dat het systeem waarmee een
airbag kan worden uitgescha
keld niet honderd procent be
trouwbaar is. Er zijn volgens de
organisatie ernstige ongelukken
met kinderen gebeurd doordat
een gedeactiveerde airbag toch
in werking trad.
Wanneer kinderen lichter dan
negen kilo zijn, is het volgens
ANWB raadzaam hen met het
gezicht naar achteren in de au
to te zetten. Omdat baby's een
onevenredig groot hoofd heb
ben en hun nekspieren en wer
velkolom nog niet volledig zijn
ontwikkeld, lopen zij een grote
kans op letsel als de auto ab
rupt tot stilstand komt. Door ze
achterwaarts te vervoeren, blij
ven hoofd en nek bij een bot
sing in positie door de rugleu
ning van het zitje.
Wie een kinderzitje gaat kopen,
doet er verstandig aan zowel
auto als kind mee te nemen. Let
bij de aankoop op de volgende
zaken:
Het stoeltje moet goed aan
sluiten op de zitting en de rug
leuning van de auto.
De gordel van het stoeltje
moet snel open en dicht gaan.
Het hoofd van het kind moet
voldoende steun hebben.
Veiligheidsgordels van de auto
moeten lang genoeg zijn om
het stoeltje goed vast te maken.
Autostoeltjes kunnen beter niet
tweedehands worden aange
schaft, vindt ook de ANWB.
Door een botsing kan het in
wendig zijn beschadigd. Wie
zelfbij een aanrijding betrok
ken is geweest, doet er goed
aan het stoeltje te vervangen,
ook al lijkt er op het oog geen
schade te zijn.
Let bij de aanschaf van een au
tozitje altijd of het een ECE-
keurmerk heeft. Begint het ze-
vencijferige keurmerk met 03,
dan voldoet het zitje aan de
meest recente veiligheidseisen.
Zitjes die met 02 beginnen,
worden ook nog als voldoende
aangemerkt. Begint de code
met 00 of 01dan zijn de veilig
heidseisen achterhaald.
De auto-industrie brengt een
nieuw systeem op de markt om
kinderzitjes nog veiliger op de
autostoel te bevestigen. In de
zitting van de auto bevindt zich
een stalen plaat met speciale
bevestigingsogen, die tussen
zitting en rugleuning uitkomen.
Hierin kan het kinderzitje een
voudig worden vastgeklikt en
zit het steviger dan wanneer
een stoeltje met behulp van au
togordels wordt vastgemaakt.
rob hirdes
In een zitje op de achterbank zit een kind veiliger dan voorin.
publiciteitsfoto gpd
lantaarnpaal stond een puzzel
op te lossen, en van een beken
de uitgever uit Baltimore, die
tussen de middag ging eten en
pas lang na middernacht door
zijn medewerkers werd aange
troffen terwijl hij stukjes taart
op zijn bord heen en weer
schoof in een vruchteloze po
ging de oplossing te vinden.'
Vruchteloos waren overigens
alle pogingen. Loyd hoefde zijn
hoofdprijs van duizend dollar
nooit uit te keren, omdat er
simpelweg geen oplossing be
stond. Loyd had de volgorde
van de blokjes op zo'n gemene
manier verdraaid, dat de num
mertjes één tot en met vijftien
nooit in een goede volgorde
konden worden geschoven.
Of dat laatste ook het geval is
met de 209 stukjes tellende
Eternity, is maar de vraag. Bo
termans: 'Bij 209 stukjes heb je
zo'n fantastisch aantal combi
naties, dat er misschien wel
tienduizend goede oplossingen
zijn. Je komt er alleen voorlopig
niet achter. Zelfs met snelle
computers duurt het jaren om
alle mogelijke posities na te
trekken.'
Botermans zou wel eens gelijk
kunnen krijgen. Puzzelfabrikant
ERTL geeft aan, dat alleen voor
de 'eenvoudige' Meteor-puzzel
met z'n tien stukjes al duizend
verschillende (goede!) oplossin
gen zijn gevonden.
In de bijna 130 jaar tussen Sam
Loyds 14-15 puzzel en Eternity
zijn puzzels bij tijd en wijle zo
populair geweest, dat met recht
van een rage kon worden ge
sproken. Rond 1930 bijvoor
beeld, was Amerika een tijd
lang in de ban van het maken
van legpuzzels; de bekende jig
saws met afbeeldingen van van
honden, katten, vergezichten of
andere tafereeltje. In de Laurel
and Hardyfilm Me and My Pal
(1933) valt een voorgenomen
bruiloft in het water doordat
bruidegom Hardy het te druk
heeft met een cadeau van getui
ge Laurel, een legpuzzel.
Een kwart eeuw geleden ver
oorzaakte een puzzel opnieuw
veel slapeloosheid, gespijbel en
zenuwinzinkingen. Het was Ru-
biks Kubus, genoemd naar de
Hongaarse uitvinder van het
populaire draaispel. 'Ik vind dat
eigenlijk geen puzzel," zegt Bo
termans, hoewel hij de kubus
wel in zijn boeken vermeldt.
'Een echte puzzel is voor mij
een probleem met een lastige,
maar in feite dóódsimpele op
lossing. Aan die kubus viel niets
op te lossen, als je maar vaak
genoeg draaide kwamen de
kleuren goed te staan.'
Hoe succesvol de verkoopcij
fers van het meer dan 100 gul
den kostende Eternity tot nu
toe ook mogen zijn, Botermans
betwijfelt of het ooit zo'n ver
pletterend succes als de kubus
zal worden. 'Het duurt zo lang
voordat je een oplossing vindt,
dat de meeste mensen er moe
deloos van worden. Als het toch
een succes wordt, dan is dat
vanwege die prijs van één mil
joen pond.'
De geestelijke vader van Eterni
ty gniffelt intussen om de vast
beradenheid waarmee weten
schappers zich op z'n vinding
hebben gestort. In de krant
Daily Telegraph zegt Christop
her Monkton: 'Een computer
zal 'm niet oplossen en een wis
kundige evenmin. Gewone
mensen hebben even veel kans,
het kan net zo goed een achtja
rige zijn als een omaatje.'
martin ruesink
den haag Het is weer eens iets heel anders dan
strakke design, dit frivole 'koningsbed' van de
Nederlandse firma Spinder Products. Het bed is
een compilatie van uiteenlopende interieur
trends. Je herkent de neo-barokke stijl die mo
menteel furore maakt en het hoge aaibaarheids-
gehalte - een must - door middel van de flu
weelzachte stoffering. En uiteraard, de leefbare
slaapkamer: het bed wordt aangekleed met
knuffelattributen als een sprei, koprol en even
tueel losse kussens. Het koningsbed heeft het
allemaal. Zelfs in een krappe slaapkamer kan ie
mand zich op zo'n slaapplek de koning te rijk
voelen. Het bed meet 180 bij 200 centimeter en
is, dank zij de kroon, 210 centimeter hoog. De
goedkoopste uitvoering kost 2800 gulden. Info:
Spinder Products, 0512 - 519 822.
publiciteitsfoto cpd
De Hongaarse professor Rubik met zijn befaamde kubus, die menigeen slapeloze nachten bezorgt. Maar
puzzelkundige Jack Boterman vindt de draaikubus 'eigenlijk geen puzzel'. archieffoto epa
zei, of eentje met tien of veer
tien stukjes is misschien nog te
doen, maai- 209 stuks? Als je el
ke seconde een stukje neerlegt,
heb je aan een lang leven nog
niet voldoende om alle combi
naties uit te proberen.'
In hun boek 'Puzzels, zelf ma
ken en oplossenbeschrijven
Botermans en Slocum hoe Sam
Loyds 14-15 puzzel in de jaren
1870 Amerika in zijn greep
hield. 'De meest fantastische
verhalen werden verteld over
winkeliers die hun winkel niet
meer openden, van een beken
de dominee die een hele win
terse vriesnacht lang onder een
mmmm
u
E
HET WEER
doorJ
Anagram
Op elke verticale regel dient een woord van vier een van vijf en een
van zes letters te worden ingevuld. Het woord van vijf letters
bestaat uit de letters van het voorgaande woord plus 1het woord
van zes letters bestaat uit de vijf letters van het voorgaande woord
plus 1Als de hele puzzel Juist is ingevuld, vormen de letters in de
vet omlijnde kolom een woord
1Zeepost - kolfhamer - zinkerts;
2. open plek in een bos - schoeisel - verslag;
3. gevechtswagen - vaste koper - korte sok;
4. voorteken - maalwerktuig - vrucht;
5. ovenkrabber - autohotel - honingklaver;
6. overal - stad in Italië met motorcircuit - jong vrouwelijk schaap;
7. niet fijn - ijskast - barbier;
8. t?ase - luister - krijg;
9 halfaap - afvoerbuis - vogel;
10 delfstof - flink - de oudste.
Oplossing van maandag:
Horizontaal: 1 Adel; 4. buis;
7. raket; 9. eb; 11. pad; 12. ka;
13. erg; 15. ion; 16. roer;
18. aard; 19. Ier; 22. kwal;
22. eraf; 25. reu; 27. aar; 28. en;
29. men; 31. na; 32. aaien;
34. torn; 35. oude.
Verticaal: 1; Aleer; 2. er;
3. lap; 4. bed; 5. ut; 6. stand;
8. kaf; 10. brouwen; 12.korhaan;
14. ge; 15. ia; 17. ril; 18. are;
20. kreet; 21. au; 23. ra;
24. frase; 26. mei; 29. man;
30. neo; 32. ar; 33. nu.
Morgen verregende dag
Ruim twee weken geleden werd het zuid
oosten van Engeland getroffen door uit
zonderlijk zware regenval, een paar dagen
later voltrok zich een catastrofe in het zui
den van Zwitserland en het noorden van
Italië en nu moeten de Spaanse kustgebie
den het ontgelden. Zondag werden de
grootste hoeveelheden neerslag opgevan
gen in de regio's Valencia en Castellón. In
Ribarroja werd maar liefst 232 millimeter
afgetapt, Cati 221, Morella 208, Dos Aguas
189 en in Villamarchante 163 millimeter.
Zondagochtend werd de stad Cartagena
min of meer verlamd na "una tromba de
agua' (wolkbreuk) van ruim 100 millimeter.
De hoosregens gingen ook gisteren en de
afgelopen nacht onverminderd voort. Op
de luchthaven van Valencia is vanaf zon
dagochtend 181 millimeter gevallen en
sinds gisterochtend viel er in Murcia 118
millimeter.
Bij ons waren er gisteravond in het binnen
land fikse buien (Eelde 18 millimeter tegen
slechts 2 in Alpen aan den Rijn en Hoofd
dorp) en met de komst van het frontensys
teem van de voormalige tropische storm
Nadine staat voor morgen een min of meer
verregende dag op het programma. Het
systeem gaat namelijk, onder invloed van
storingen, slepen.
De computers verwachten dal er tot don
derdagochtend wel zo'n 20 millimeter kan
vallen. De wind waait uit het zuidwesten en
is over land nu en dan vrij krachtig, aan de
kust hard, windkracht 7. De tempen
komt uit op omstreeks 12 tot 13 grat
Donderdag trekt de regenzone naar
oosten weg. In onstabiele luchtmass
echter nog wel een bui tot ontwikkel
men.
Op de lange termijn blijft het wisseh
weer. Na wolkengetob tijdens het wi
de was er gisteren flink wat zon en v
bij ons zo'n 19 graden. In Nieuw-Vei
werd het 18,8 graden, in Alphen aan
Rijn 19,3 graden. Mei maximaal 19,8
den noteerde het KNMI in De Bilt zc
een datumrecord. De zachtste 23ste
ber tot nu toe was die van vorig jaar
17,8 graden.
