Cultuur Kunst
'Muziek is een veeleisende minnares'
Vrolijke gekte blijft
uit in Prikkels'
Wintervertelling
Kunstdebat in Alphen
Kerken in verzet tegen Bloeiende Maagden
t Vroomen geeft bestaande beelden nieuwe functie
'Oorlogsschilderij' Berg
terug naar erfgenamen
Tweede druk Beatles-boek
RDAG 21 OKTOBER 2000
loglandse kerk onder de hamer
;rdam Een blik op de Hooglandse Kerk in Leiden door de
van de 19e eeuwse schilder Bartholomeus Johannes van
i.De Nederlander maakte het schilderij met olieverf en on-
kende het in 1857. Het doek komt 24 oktober onder de ha-
jij veilinghuis Christies in Amsterdam. De verwachting is
et schilderij tussen de 50.000 en 70.000 gulden op gaat
FOTO PUBLICITEITSFOTO
dcapsule de Wassenaarse grond in
naar* De toekomstvisies van Wassenaarders gaan op 4
mber de grond in. Burgemeester Van den Muijsenberg be-
tdan in de achtertuin van het gemeentehuis een sculptuur
tijdcapsule) met daarin de persoonlijke gedachten die
enaarders hebben over het thema 'grenzen'. De begrafenis
lerdeel van het kunstproject Holland Border Walk 2000.
instenaars Joseph Scorselo en Fenna Swart liepen de afge-
i maanden langs 109 gemeenten. In tien gemeenten
sten ze een sculptuur. Vervolgens konden de inwoners, net
lin Wassenaar, hun persoonlijke gedachten over 'grenzen'
e aarde toevertrouwen. De persoonlijke berichten worden
tien jaar weer opgegraven en tentoongesteld. De 'teraarde-
lling' in Wassenaar begint om 15.00 uur.
f literaire postzegels
h RDAM* PTT Post geeft volgend jaar maart bij het begin van
tekenweek vijf postzegels uit met literaire citaten. De selec-
n de citaten uit de Nederlandse literatuur wordt pas bij
hijning bekend gemaakt. Het gaat om stukjes uit boeken
orspronkelijk in het Nederlands of Vlaams verschenen zijn,
het paspoort van de auteurs doet er niet toe. Er zijn frag-
en gekozen die slaan op het thema 'Tussen twee culturen',
fel de Stichting Collectieve Propaganda van het Neder-
e Boek (CPNB) de grootste geheimzinnigheid betracht
le keuze van citaten en auteurs, valt te denken aan schrij-
lie zich bezighielden met onder meeCNederlands-Indië.
erus en Multatuli waren zulke auteurs. Volgens een
Jvoerder van de CPNB valt het nog reuze mee wat er aan
n op een postzegel past. „Als je maar de juiste typografie
dan is het nog heel goed leesbaar." Tegelijk met de cita-
egels verschijnen er vijf zegels met hetzelfde thema met fo-
an Nederlandse fotografen.
e nieuwe titels van jarige Wolkers
idam De uitgeverijen De Bezige Bij en Meulenhoff vieren
ite verjaardag van Jan Wolkers volgende week onder meer
e presentatie van drie nieuwe titels van de jarige. Dat ge-
tijdens een feestavond in het Werktheater woensdag-
i, een dag voor Wolkers' verjaardag. Het gaat om de essay-
:1 Jaargetijden (met tekeningen van Tom en Bob Wolkers),
iaybundel Wolkers in Wolkersdorf en een herziene en uit-
ide editie van Tijd bestaat niet. Remco Campert houdt de
ferken ten doop.
alphen aan den run
Een centrum in een stad zonder cen
trum. Nachtelijk vertier in een slaap
stad. Op zaterdag 28 oktober schudden
kunstenaars Karen Lancel en Hermen
Maat Alphenaren wakker. Vanuit het
brugwachtershuisje op de Alphense
brug aan de Pieter Doelmanstraat ma
ken zij op zaterdag 28 oktober vanaf
14.00 uur live-televisie tot in de kleine
uurtjes.
Tijdens de twaalf uur durende uitzen
ding op het Casema Informatie kanaal
mogen Alphenaren in de studio langs
komen om hun verhaal te vertellen. Het
thema is 'de nacht' en één vraag staat
centraal: waar zou je je bed neerzetten
om te slapen in de openbare ruimten in
Alphen aan den Rijn? De kunstenaars
wülen vast een discussie beginnen over
de inrichting van het nog te bouwen Al
phens stadshart. Het kunstproject, met
de titel 'tvCentraal', is onderdeel van het
project Kunstestafette dat eerder onder
meer Leiden en Gouda aandeed. De
provincie Zuid-Holland wil hiermee
kunst onder de aandacht brengen van
bewoners van de middelgrote steden in
de provincie.
Bij het kunstproject komt ook een in
formatiekrant uit. De krant is onder
meer verkrijgbaar bij de VW, de biblio
theken en bij het gemeentelijk informa
tiecentrum in Alphen. Het kunstproject
is op 15 november onderwerp van een
debat van de gemeente over de relatie
tussen kunst en het Alphense stadshart.
HENDRIK-IDO-AMBACHT'
De geplande theatervoorstelling
'Vergeef ze, ze weten niet wat ze
doen' van de Bloeiende Maagden
heeft tot commotie geleid in Hen-
drik-Ido-Ambacht. Twee kerkenra
den vinden dat de voorstelling kwet
send is en dat er een 'onterecht en
ongepast' gebruik wordt gemaakt
van bijbelteksten. De voorstelling is
te zien in het Ambachtse cultureel
centrum Cascade.
„De titel van de voorstelling lijkt
wel erg letterlijk op de woorden die
de Heere Jezus sprak tijdens zijn
kruisiging op Golgotha", zegt secre
taris J. Visser van de oud-gerefor
meerde gemeente. Visser vindt het
'een teken aan de wand' en dat het
met de voorstellingen in Cascade 'de
spuigaten uitloopt'. „Dit is spottend
en bijna grievend voor ons."
Cascade-manager N. Baars werd
onlangs opgeschrikt door enkele 'iets
mindere genuanceerdere telefoon
tjes'. „We zouden met z'n allen in de
hel belanden en het zou afgelopen
zijn met Cascade. In een aantal brie
ven kregen we vervolgens vriendelijk
het verzoek de voorstelling te annu
leren."
Baars zegt dat de voorstelling niet
kwetsend is. „De dames krijgen ze
ven levens en zoeken daarin naar
verlossing. Dat schijnt aanstoot te
geven." De manager vindt het
vreemd dat er door de kerken niet
eerder is gereageerd, bijvoorbeeld
toen in mei huis-aan-huis een pro
grammaboekje is verspreid. „Boven
dien hangen er al weken posters in
Cascade."
Secretaris Visser wist tot voor kort
niks van de voorstelling af. „Dat
boekje heb ik niet gezien. Ik kom ook
nooit in Cascade, ook niet in de bi
bliotheek." Hij ziet in deze voorstel
ling wel aanleiding om het theater in
het plaatselijke cultureel centrum de
komende tijd extra kritisch te volgen.
„Ik had nooit verwacht dat een thea
ter in Ambacht zich op deze wijze
zou profileren."
Piet Veerman, Hans Bouwens en Anny Schilder zingen duet uit Parelvissers met z'n drieën
Samen met Anny Schilder
verzorgen ze door het land
Het Volendams Concert.
Piet Veerman en Hans
Bouwens alias George Ba
ker. „Wij zijn de enige ar
tiesten die het duet uit de
Parelvissers met z'n drieën
zingen."
volenpam
ton ouwehand
Het toeristenseizoen is voorbij
in Volendam. Geen busladin
gen buitenlanders meer die in
colonnes over de dijk slenteren.
Het is rustig in de Volendam-
mer haven als de twee mannen
behendig op een dobberende
botter ldauteren. Ze poseren
alsof het hun dagelijks werk is.
Geroutineerd laten ze het haar
naar achteren waaien. Twee 55-
plussers die voor de Nederland
se popmuziek van doorslagge
vende betekenis waren. Ten
minste een jaar of twintig, der
tig terug. Allebei goed voor een
slordige dertig gouden platen.
De in Hoorn geboren Hans
Bouwens alias George Baker die
met 'Una Paloma Blanca', 'Fly
Away Little Paraguay' en niet te
vergeten 'Little Green Bag' pop
geschiedenis schreef. En Piet
Veerman, Volendammer tot
diep in de poriën. Een jaar of
twintig lang zanger van de Cats,
die na het uiteenvallen van de
groep tal van succesvolle solo
platen de top veertig binnen-
zong.
Wat waren de Volendammers
trots toen de Cats ineens be
roemd waren, herinnert Piet
Veerman zich. „Toen we de
eerste keer op de radio waren,
lag het hele bedrijfsleven van
Volendam stil. Iedereen wilde
het-horen, ze waren hartstikke
trots."
En toen hij nog met de ande
re Cats in de bouw werkte en in
de weekeinden in het land
speelde, gaf de werkgever zijn
beroemd wordende dorpsgeno
ten met een joviaal gebaar alle
vijf vrij op maandag.
Het was zijn idee om George
Baker bij het gesprek aanwezig
Hans Bouwens: „Het lijkt me vreselijk de rest van mijn leven over het water te gaan staren."
te laten zijn. Want Veerman zelf
had niet genoeg te melden, was
hij bang. Waar moest-ie het
over hebben? Zijn laatste cd da
teert van een jaar of vijf, zes ge
leden. Er zijn geen plannen
voor een nieuwe plaat. Hij heeft
geen contract en maakt zich
niet druk om er eentje te krijgen
ook. „Eerst maar eens rustig af
wachten hoe de muziekwereld
zich in dit internettijdperk
staande houdt. Kijken hoe het
zich ontwikkelt."
Laat Piet maar genieten van
een pilsje op z'n tijd en van zijn
vier kleinkinderen. Hij treedt
nog regelmatig op. Niet meer in
discotheken. Maar op bedrijfs
feesten, in theaters. Hij laat zich
door z'n chauffeur naar de zaal
rijden. En daar treft hij zijn ge
luidstechnicus uit Den Bosch
met de installatie en de op mi-
nidisc vastgelegde begeleidin
gen.
Veerman is een vriendelijke
Volendammer, doet niet moei
lijk. Al kan hij zich opwinden
over de onkunde van de minis
ter van landbouw die denkt dat
het weer goed komt met de vis
stand in het IJsselmeer als de
palingvissers zich beperken in
hun vangst. „Hij weet niets van
die enorme kolonies aalschol
vers die er zitten. Die vogels
hebben elk per dag twee palin
gen nodig. Daar zouden ze wat
aan moeten doen."
De mens heeft twee zekerhe
den, aldus Veerman. „Je gaat
dood en je betaalt belasting."
Maar zelf heeft hij er nog een
tje. „Ik zal in Volendam begra
ven worden. Of, misschien laat
ik mijn as wel over het IJssel
meer strooien."
Het is snel duidelijk waarom
Piet Veerman zo graag wilde
dat de stevig sigaren rokende
Hans Bouwens ook aanschuift
in het Volendamse etablisse
ment. George Baker (Bouwens
haalde die naam indertijd uit
een detective-boekje) is name
lijk een man van de wereld. Zit
nog dagelijks in zijn studio.
Maakt nog liedjes bij de vleet.
Over een week of vier komt zijn
nieuwe cd uit: 'Flashback'.
„Muziek is een veeleisende
minnares", filosofeert Baker
terwijl hij een flinke trek van
zijn sigaar neemt. Hij zou best
van z'n royalty's kunnen leven,
maar daar gaat het niet om in
het leven. „Het lijkt me vreselijk
om de rest van mijn leven over
FOTO HANS VAN WEEL
het water te gaan staren. Niks
voor mij. Ik wil gewoon muziek
maken. Het mooiste wat er is.
Talent kun je niet kopen. En als
je het hebt, moet je er wat mee
doen. Bovendien, er staan twin
tigduizend jonge honden te hij
gen om onze plek over te ne
men. Als je het vuur nog hebt
en de power, waarom zou je het
niet doen? Wij hebben een
voorbeeldfunctie, qua instelling
en muzikaliteit. De kids van nu
moeten we laten zien hoe het
echt moet. Want het is gewoon
een vak. Als je zanger bent, dan
moet je in de eerste plaats kun
nen zingen. Het gaat er niet om
dat je er leuk uit ziet. Je moet
kunnen zingen. En die kunst
dreigt te verdwijnen."
Tom Jones is een van Bou
wens jeugdhelden. En uitgere
kend die wereldberoemde Brit
zette onlangs het George Baker
liedje 'Little Green Bag' op cd.
„Hij was altijd een van mijn
idolen. Als zo iemand een liedje
van je opneemt geeft dat een
enorme voldoening. Dan heb je
het gevoel dat de cirkel rond
is." Piet Veerman, trots op z'n
Noord-Hollandse muziekbroe-
der, brengt de tekst van dat
liedje nog even in herinnering.
Mooi verhaal vindt hij, dat
Hans Bouwens een tekst
schreef waar hij zelf niets van
begreep. Bouwens: „Dat was in
1969. De tijd van de vage tek
sten. Je had 'Lucy In The Sky
With Diamonds'. Niemand wist
waar dat over ging. Little Green
Bag is ontstaan op een loopje
dat de bassist speelde. De rest
ontstond zingend in de studio.
De tekst rijmde, het lag lekker.
Dan maakt het verder toch
geen bal uit waar het over gaat?'
Bouwens ziet parallellen met
andere takken van kunst. Ab
stracte schilderijen, poëzie
waarvan de dichter weet dat het
kant noch wal raakt. „De invul
ling van iets abstracts komt al
tijd achteraf. Dan valt alles wel
op z'n plek."
Piet Veerman houdt er duide
lijk andere standpunten op na.
„Ik heb dat nooit gehad, een
liedje dat er zo maar uitrolde. Ik
kon hele dagen puzzelen op
een zin. Als we een feestje had
den dan zaten de anderen aan
het bier en dan zat ik met een
gitaartje en een kladblok in een
hoek. Elke vijf minuten die ik
vrij had was ik met liedjes be
zig."
Veerman kon weken knutse
len, peuteren en boetseren aan
een liedje, terwijl Hans Bou
wens de een na de ander uit z'n
mouw lijkt te schudden: „Ik
had een blokfluit gekocht en
het eerste wat ik er op kon spe
len werd het intro van 'Una
Paloma Blanca'."
Voor Veerman staat de inspi
ratie inmiddels op een laag pit
je. Heilig vuur manifesteert zich
nog als waakvlam. Misschien,
zo denkt hij, komt hij nog eens
met een cd vol met liedjes over
de zee. „Dat zou misschien leuk
zijn."
ldende kunst recensie
luim
coen polack
romen 'Collages' Galerie Zóne,
Xtlfct 17b Openingstijden: wo t/m
12.00 tot 18.00 uur, do van
2100 uur, za van 10 tot 17.00
van 13 00 tot 17.00 uur. Te
9 oktober.
«■■eerste gezicht meen je
te zien, vulkaanuitbar-
en mysterieus ogende
nlandschappen. Maar
kt enige figuratieve be
te hebben in het werk
nstenaar Pim de Vroo-
nds 1969 werkt hij aan
t divers oeuvre van col-
atO le kleuren variëren van
Jut Hoorn tot schreeuwend
|en for van sereen tot fees-
Na verschillende ten-
ingen in Leiden, waar-
inti en overzicht in De Ban-
OClfel in 1986, is het werk
Vroomen nu te zien in
[fldse galerie voor toege-
:enlunst.
ine toont De Vroomen
ie collages en zes olie-
lderijen. De collages lij-
O ails van een mysterieus
L|| jeheel waarvan de aard
midden wordt gelaten,
'ot gemak geeft de kun-
bestaande en vaak nog
'are beelden een geheel
functie. Het materiaal
elementen in zijn werk
afkomstig uit glossy tijd-
n, advertenties voor life-
o verzorgingsproducten
wieerd met elementen
terpronden uit bijvoor-
L
'Berustende vis' van Pim de Vroomen.
beeld National Geographic of
popul air-wetenschappelijke
tijdschriften.
Deze beelden worden door
De Vroomen zorgvuldig en vak
kundig bewerkt door ze te ver
groten, te kopiëren op een sim
pele zwart-witkopieermachine
of bijvoorbeeld door een ver
rassende uitsnede te maken.
Het oorspronkelijke beeld
wordt zo .verminkt tot een
nieuw, bruikbaar element.
Door herkenbare beelden als
een glas wijn of een sjieke mas
cararoller te veranderen en in
een vreemde context te plaat
sen, lijkt de kunstenaar de aan
dacht te willen vestigen op de
pure vorm en kleur van zijn
materiaal. Dat blijkt ook uit een
aantal collages waarin De Vroo
men speelt met structuren, pa
tronen, en opgeblazen drukras-
ters: de herkenbaarheid van de
bron is ondergeschikt aan de
kleur en het effect van het re
sultaat. Zelfc de vis lijkt gekozen
COLLAGE PIM DE VROOMEN
om de glans op de schubben.
De zes kleine schilderijen op
houtpanelen zijn bedoeld als
kleurenstudie, geïnspireerd op
het landschap en de kleuren
van het Waddengebied. Het re
sultaat is een zestal in abstrac
tie variërende werken die de
basis van het collagewerk laten
zien: het experimenteren met
kleurvlakken onderstreept dat
de denkwijze van De Vroomen
ook goed te vertalen is naar ge
schilderd werk.
otterloo anp
Het Kröller-Müller Museum in
Otterlo heeft een schilderij
van de joodse kunstenares El-
se Berg teruggegeven aan de
nabestaanden. Het Neder
lands Beheersinstituut gaf het
kunstwerk, Liggend Naakt, in
1946 aan het museum.
Berg had het schilderij voor
het uitbreken van de oorlog in
1939 ingestuurd voor een ten
toonstelling van de Internatio
nal Council of Women in het
Riverside Drive Museum in
New York.
De kunstenares en haar
echtgenoot Mommie
Schwartz werden op 16 no
vember 1942 in Auschwitz
vermoord. Omdat geen erfge
namen bekend waren, werd
het schilderij in '46 op advies
van de directeuren van het
Rijksmuseum en het centraal
Museum in Utrecht door het
instituut aan het Kröller-Mül
ler overgedragen.
Alle musea in Nederland
begonnen in 1999 een onder
zoek in hun collectie naar
kunst die zij in en rond de
Tweede Wereldoorlog hadden
verworven en waarvan de her
komst mogelijk discutabel
was. Een onderzoeker van de
Commissie Museale Verwer
vingen 1940-1948 ontdekte
vorig jaar in het archief van
het Nederlands Beheersinsti
tuut een document uit 1952
met namen van nabestaanden
van Berg en Schwarz.
Na een zoektocht werden
uiteindelijk negen erfgenamen
gevonden aan wie het kunst
werk onlangs is overgedragen.
Zij laten het schilderij volgens
Kröller-Müller op 6 december
veilen bij Sotheby's in Amster
dam omdat zij het weer 'aan
de openbaarheid' willen prijs
geven.
muziek recensie
amsterdam anp
Uitgeverij Nijgh Van Ditmar gaat een tweede druk uitbrengen
van de Nederlandstalige Beatles Anthology. De eerste druk van
20.000 exemplaren heeft de weg naar de boekhandels gevonden.
De autobiografie van de Beatles werd op 5 oktober op de hele we
reld in omloop gebracht. De uitgave van de tweede Nederlandse
druk wordt op 27 oktober gevierd met een Beatles-avond in Para-
diso in Amsterdam. Daar is dan een eenmalig optreden van de 'tri
bute band' The Bootleg Beatles. Platenmaatschappij EMI Music
zal die avond ook een nieuwe Beatles-cd aankondigen.
susanne lammers
Première Een Wintervertelling naar Wil
liam Shakespeare door Toneelgroep
Prikkels Regie Helene Kok. Gezien
20/10, Studio Ins Blau, Haagweg 4, Lei
den Nog te zien: 21/10 en 29/10 (mati
nee), aldaar.
Prikkels heten ze, en hun der
de productie is de bewerking
die Hugo Claus van Shakespe-
ares 'A winter's tale' maakte.
Deze Wintervertelling is een
bizar, uitzinnig sprookje. Een
hyperonwaarschijnlijk plot,
waarin de verwikkelingen over
elkaar tuimelen, de draden als
in een onontwarbaar kluwen
door elkaar schieten en de af
loop met veel kunst- en vlieg
werk toch nog gelukkig is.
Over jaloezie gaat het, moord
en doodslag, vondelingen die
koningskinderen blijken, ver
boden liefde, oplichters en do
den die toch nog in leven zijn.
Zo'n stuk schreeuwt, wil het
verteerbaar blijven, om vaart
en humor. Claus camoufleer
de de onzinnige handeling
met zijn fraaie taal en laat die
handeling bovendien een
stukje opschuiven naar het
kluchtige. De aankleding van
de voorstelling gaat daar ook
een heel eind in mee, maar het
spel - en vooral de taalbeheer
sing - blijft daar hopeloos bij
achter.
In het begin spelen pre
mière-zenuwen de acteurs be
hoorlijk parten, maar ook als
het stuk eenmaal loopt, blijkt
dat er maar weinigen opge
wassen zijn tegen de zware ei
sen die dit luchtige stuk stelt.
De flamboyante woorden
vloed, het goochelen met
woorden, het jongleren met de
zinnen; het gaat eigenlijk al
leen Maarten Mous als de op
lichter Autolycus en Wim
Ploeg als koning Leontes ge
makkelijk af. Veel clausen wor
den met de moed der wan
hoop naar buiten geperst,
struikelen naar het einde om
in een diepe put te vallen. Wat
een elegant steekspel met
woorden had moeten zijn,
wordt een veel te ernstig geno
men melodrama, waar het
happy end als een vlag op een
modderschuit bij afsteekt.
Shakespeares vrolijke gekte
is in elk geval onzichtbaar. Het
lijkt erop dat de regisseuse de
groep niet duidelijk heeft kun
nen maken dat je vooral voor
je plezier toneel kunt spelen.
En dan is het moeilijk om als
kijker van zo'n Wintervertel
ling warm te worden.
