Diner Europese leiders
loopt uit op felle strijd
f
Kostunica: 'Voor mij hoeft niemand bang te zijn'
Hezbollah bewerkt Arabieren met 'eigen CNN'
Saudi-Arabië eist
uitlevering kapers
Buitenland
revecht tegen honger
rdert te langzaam'
JlD/
DAG 16 OKTOBER 2000
nerika was getipt over aanslag'
mt.ton In de weken voor de aanslag van donderdag op
perikaanse marineschip USS Cole in het Jemenitische
Iheeft het ministerie van defensie in Washington een waar-
ring gekregen. De tip van 'een Arabische inlichtingenbron'
echter afgedaan als 'te weinig gespecificeerd' om de vloot
aatheid te brengen, zo schrijft The Times vandaag. The
\'ork Post berichtte gisteren al dat een onderzoek van de
itingendiensten vorig jaar had uitgewezen dat schepen in
kwetsbaar zijn. Corruptie, een slechte beveiliging en het
it in Jemen verscheidene terreurorganisaties een basis
en, maken het land onveilig. Bij de aanslag kwamen 17
T] »den om en raakten er nog eens 38 gewond. Twee radicale
Js mgroepen hebben de verantwoordelijkheid opgeëist.
Tder krijgt klap in Stiermarken
s" d Bij de deelstaatverkiezingen in het Oostenrijkse Stier-
n en heeft zich gisteren een aardverschuiving voorgedaan
unste van de conservatieve ÖVP van bondskanselier
ssel. De extreem-rechtse FPÖ van Jörg Haider kreeg een
»|ige klap. De ÖVP boekte meer dan 11 procent winst en
niet 47,3 procent bijna de absolute meerderheid. De FPÖ
or 4,7 procent ten opzichte van de verkiezingen van 1995
ijft steken op 12,4 procent. Bij de landelijke verkiezingen
jaar kreeg de FPÖ in Stiermarken nog 29 procent. De soci-
emocratische SPÖ verloor 3,5 procent, en behaalde 32,4
uu int. Het zijn de eerste verkiezingen sinds het aantreden van
3d nstreden centrum-rechtse FPÖ/ÖVP-regering in Wenen,
rden daarom gezien als belangrijke test.
sniër Izetbegovic afgetreden
yo» Alija Izetbegovic (75), de held van het beleg van Sara-
Tü loor de Serviërs tijdens de oorlog van 1992 tot 1995, is za-
!tl ig afgetreden als co-president van Bosnië. Het collectieve
4dentschap van dat land bestaat uit een moslim, een Kroaat
n Serviër. Izetbegovic is vervroegd afgetreden om gezond-
redenen. De afgelopen jaren kreeg hij twee hartaanvallen,
lat de geschiedenis in als mede-ondertekenaar van het vre-
ikoord van Dayton (1995). Als overtuigde moslim zat hij
maal in de cel, eerst van 1946 tot 1948 wegens deelneming
:e beweging Jonge Moslims, en van 1983 tot 1988 wegens
eschrift dat door een communistische rechtbank als fun-
intalistisch werd veroordeeld.
itrumlinks op winst in Slovenië
ana* Slovenië heeft gisteren een nieuw parlement geko-
'olgens prognoses van tv-zenders is de centrumlinkse op-
iepartij LDS de winnaar, met zo n 38 procent van de stem-
De huidige centrumrechtse drie-partijencoalitie van pre-
idrej Bajuk blijft steken op 32 33 procent. De liberaal-
^jcratische LDS wordt geleid door Janez Drnovsek. Die her-
I de ex-communist is acht jaar premier geweest, maar ver-
in april zijn parlementaire meerderheid. De regering-Bajuk
e dit voorjaar al enkele dagen na de beëdiging in een crisis,
door de vervroegde verkiezingen nodig waren. Er deden
II dan twintig partijen mee. De officiële uitslag wordt van-
d verwacht.
Tnnabis even verslavend als heroïne'
Cannabis kan net zo verslavend werken als de hard-
cocaïne en heroïne. Dat heeft onderzoek door Ameri»
wetenschappers uitgewezen, zo schrijft de Britse krant
Cimes. De studie, betaald door het Amerikaanse Nationale
lut tegen Drugsmisbruik, heeft voor het eerst uitgewezen
it-apen verslaafd kunnen raken aan het middel. Volgens
iderzoekers konden apen worden aangezet zichzelf doses
lydrocannabinol (THC), het werkzame middel in canna-
woe te dienen. Het zelf toedienen van een middel geldt als
A laardtest voor potentieel verslavende middelen, en heeft in
sit erleden de verslavende werking van middelen als cocaïne,
f. ine en nicotine aangetoond. Nooit eerder zijn wetenschap-
m erin geslaagd een 'positief resultaat met cannibis te berei-
ndelson opnieuw in opspraak
De Britse minister voor Noord-Ierland Peter Mandel-
ierder bewindsman voor handel en industrie, is opnieuw
ispraak gekomen door een omstreden lening. De geldschie-
:eft Mandelson ervan beschuldigd te hebben gelogen over
le lening tot stand kwam. Geoffrey Robinson, die als geld-
ïkker twee jaar geleden het veld moest ruimen als minis-
economische zaken, zegt dat MandelsQn om de lening
gevraagd. Robinson zou hem die niet hebben aangebo-
zoals hij eerder had gezegd. Mandelson kreeg de lening
,2 miljoen gulden tegen 'zachte voorwaarden'. Met het
kocht hij een huis van 1,5 miljoen gulden in de luxueuze
lense wijk Notting Hill. Hij verzweeg de lening echter voor
ilastingen en voor premier Blair. Dat kostte hem zijn baan
linister van handel en industrie.
ilesa trekt zich terug uit politiek
chau Oud-vakbondsleider en ex-president Lech Walesa
zich terug uit de Poolse politiek. Dit heeft zijn woordvoer-
[isteren laten weten. Walesa trekt daarmee de consequen
ts de verpletterende verkiezingsnederlaag van een week
len. De 57-jarige Walesa kreeg toen minder d,an 1 procent
le stemmen bij de presidentsverkiezigen. Walesa werd in
wereldberoemd toen hij de stakende arbeiders aanvoerde
lansk. In onderhandelingen met de communistische over-
bereikte hij de erkenning van zijn vrije vakverbond Solida-
In 1990 werd hij de eerste democratisch gekozen presi-
van Polen. In 1995 werd hij verslagen door de ex-commu-
(wasniewski. Die werd vorige week herkozen.
tat niet goed met de hon-
•trijding in de wereld. Dat
de FAO, de Voedsel- en
touworganisatie van de
igde Naties, in haar jaar-
g- In totaal krijgen 826
:n mensen in de wereld te
te eten. Het gaat om bij-
nzesde van de wereldbe
lg De meerderheid daar-
792 miljoen mensen,
in ontwikkelingslanden,
bestrijding van de honger
tt zo langzaam dat het
'an de Wereldvoedseltop
'6 niet wordt gehaald. De
'mende landen beloofden
om het aantal hongeren-
tiór 2015 met 400 miljoen
minderen. Dat wordt nu
n vroegst 2030, voorspelt
BIARRITZ MARC PEEPERKORN
HETTY VAN ROOU CORRESPONDENTEN
Dat hij een Servische nationalist is, stak
president Vojislav Kostunica van Joegosla
vië het afgelopen weekeinde niet onder
stoelen of banken. Maar nog groter nadruk
legde hij op het feit dat niémand bang voor
hem hoeft te zijn. Kostunica deed dat tij
dens de bijeenkomst van Europese rege
ringleiders in het Franse Biarritz.
Zoals hij al in de Franse krant Le Figaro
aankondigde, heeft Kostunica een droom:
Joegoslavië moet in de toekomst 'Servië -
Montenegro' heten, en de deelstaten Servië
en Montenegro zullen vrijwillig deel uitma
ken van een democratische federatie.
Kostunica zal de mening van de Mon-
tenegrijnen respecteren, mochten zij zich
in een referendum uitspreken voor afschei
ding van Servië. „Ik ben een Servische na
tionalist van wie niemand iets te vrezen
heeft", liet hij in Biarritz weten.
De nieuwe Joegoslavische president, nog
geen halfjaar geleden een van de vele onbe
kende tegenstanders van president Milose
vic, werd in Biarritz door de Europese lei
ders binnengehaald als hun gelijke en als
de redder van de Servische democratie. Tij
dens zijn eerste confrontatie met de we
reldpers deed Kostunica, in goed Engels,
zijn best om duidelijk te maken dat hij za
ken wil doen. En vooral dat hij een be
trouwbare partner wil zijn. „Ik ben een Ser
viër. Mijn drijfveer is de zorg voor mijn
mensen. Maar ik haat niemand." 'Joegosla
vië' behoort wat hem betreft tot het verle
den, omdat Milosevic die naam heeft be
smeurd. Eventuele kritiek op de nieuwe
naam voor zijn republiek was hij voor. 'Ser
vië -Montenegro is lang, inderdaad. Maar
ik ken westerse democratieën met een lan
gere naam." Kostunica werd tijdens zijn
persconferentie geflankeerd door de Franse
president Chirac en diens premier Jospin.
In koor prezen ze de manier waarop het
Servische volk zijn lot in eigen hand heeft
genomen. „Onze democratische familie
was vandaag rond Kostunica verenigd aan
de lunch", aldus Jospin. „We zien presi
dent Kostunica als een vriend met wie we
de best mogelijke relaties zullen onderhou
den." Maar Kostunica maakte subtiel dui
delijk dat hij niet van plan is aan de leiband
te lopen van wie dan ook. Hij wachtte niet
op de leiding van Chirac, die daardoor
zichtbaar geïrriteerd raakte. Hij bepaalde
zelf welke journalisten een vraag mochten
stellen. Zo kreeg hij de gelegenheid uit te
leggen dat hij tolerant wil zijn en eerlijk, en
dat hij openstaat voor discussie. Hij zei de
Dayton-akkoorden te respecteren, evenals
het internationale gezag over Kosovo.
En Milosevic? „De politieke rol van Milose
vic in Joegoslavië is uitgespeeld", aldus
Kostunica. Maar de uitlevering van de
voormalige president aan het Joegoslavië-
tribunaal in Den Haag is niet zijn eerste
prioriteit. „Ik heb zo veel aan mijn hoofd
dat ik soms niet meer weet wat voorrang
heeft boven wat. Maar boven aan mijn lijst
je staat de economische wederopbouw van
mijn land. Dat is geruïneerd door de
NAVO-bombardementen en door tien jaar
wanbestuur."
Kleine landen voelen zich door grote in de hoek gezet
Kostunica (midden) bracht na zijn verblijf in Biarritz ook een kort be
zoek aan Genève, waar hij een onderhoud had met zijn Zwitserse
ambtsgenoot Adolf Ogi (rechts). foto ap donald stampfu
RIYAD AFP-DPA
BIARRITZ-BRUSSEL ANP
Het traditionele diner van de Europese leiders is gister
avond tijdens hun informele top in Biarritz uitgelopen
op een forse woordenwisseling. De kleine lidstaten voel
den zich volgens een Duitse diplomaat door de grote
landen met de rug tegen de muur gezet in een discussie
over de herinrichting van de Europese Unie.
In het voorstel van huidig
EU-voorzitter Frankrijk moeten
de lidstaten na uitbreiding van
de Europese Unie in een roula
tiesysteem voor enkele jaren af
zien van een eigen eurocom
missaris. Dat moet gebeuren op
basis van totale gelijkwaardig
heid tussen lidstaten, mits de
grote landen meer stemmen
krijgen. Volgens premier Kok is
deze nieuwe stemmenweging
het grote probleem. „Het is na-
ief om de indruk te geven dat
De kleine landen verzetten zich
met man en macht tegen po
gingen van de vijf grote (Frank
rijk, Duitsland, Groot-Brittan-
nië, Italië en Spanje) om de
macht naar zich toe te trekken
door een zwaardere stem op te
eisen in de besluitvorming in
de ministerraden. De kleinere
landen dreigen daarnaast op
termijn hun eigen eurocom
missaris kwijt te raken.
het fenomeen groot tegen klein
niet speelt", aldus Kok.
De Portugese premier Guter
res viel vrijdagavond al hard uit
naar Frankrijk, dat de onder
handelingen over een nieuw
EU-verdrag in goede banen
moet leiden. Dat verdrag moet
in december op de echte euro
top in Nice worden getekend.
Parijs zou, in Guterres' woor
den, een 'gecoördineerde aan
val' op de kleine landen doen,
aldus Spaanse bronnen.
De Franse president Chirac
gebruikte daarop harde woor
den. Hij stelde de kleine lan
den, als zij niet meewerken,
verantwoordelijk voor een ver
traging van de uitbreiding van
de Unie met Oost-Europese
landen. Premier Jospin deed er
volgens een Franse woordvoer
der nog een schepje bovenop.
„Waar zouden de kleine lidsta
ten zijn zonder de grote? Denkt
u dat Arafat en Clinton u bellen
als u onze steun niet zou heb
ben?" Hij waarschuwde boven
dien voor de gevolgen voor de
euro als er in Nice in december
geen verdrag tot stand komt.
De Finse premier Lipponen
zei na het diner tegenover jour
nalisten: „Ik weiger te zwichten
voor afpersing". Premier Kok
zei dat de discussie 'scherp van
toon was, maar nimmer de
structief. Chirac wilde echter
niet bevestigen dat er harde
woorden waren gevallen. „Zo
als altijd heerste er een warme
en solidaire sfeer", hield hij vol.
Saudi-Arabië eist dat buurland
Irak de kapers van de Boeing-
777 van Saudi Arabian Airlines
uitlevert. De twee dwongen de
piloten zaterdag naar Bagdad te
vliegen. Daar vroegen ze asiel.
De kaping werd vreedzaam be
ëindigd. De twee Saudi's kaap
ten het toestel, dat onderweg
was naar Londen, uit protest te
gen het ondemocratische ka
rakter van het regime in hun
land. Ook wilden ze solidariteit
betuigen met de Palestijnen en
de haakse bevolking.
Zij leverden kritiek op de
'grote onrechtvaardigheid' in
hun land. „De tijd van monar
chieën is al lang voorbij. Het
volk moet zichzelf regeren. Wij
zijn gewone Saudische burgers,
behoren niet tot enige politieke
organisatie en komen op voor
de rechten van het volk, zoals
onderwijs, redelijke gezond
heidszorg en andere diensten."
De kapers zeiden op een pers
conferentie dat ze ook tegen
Amerikaanse militaire bases in
hun land zijn.
Saudi-Arabië en Irak onder
houden geen diplomatieke rela
ties. Riyad verbrak de betrek
kingen in 1991, nadat Irak Koe
weit was binnengevallen. Toch
ziet de Saudische regering mo
gelijkheden de twee kapers uit
geleverd te krijgen. De regering
wees vanmorgen op de interna
tionale conventie tegen luchtpi-
raterij en op de Arabische con
ventie over de strijd tegen het
terrorisme, die twee jaar gele
den ook door Irak is getekend.
De passagiers van het ge
kaapte vliegtuig zijn afgelopen
nacht alsnog van Riyad naar
Londen gevlogen. Jordanië
heeft volgens de Saudische re
gering een bemiddelende rol
gespeeld om het gekaapte vlieg
tuig en de passagiers terug te
krijgen in Saudi-Arabië.
Een bewoner van het Wit-Russische platteland brengt zijn stem uit bij een mobiel stembureau in het dorp Visjnevka.
Lage opkomst
verkiezingen
Wit-Rusland
MOSKOU FRANK HENDRICKX
CORRESPONDENT
Het centrale kiescomité in Wit-
Rusland heeft de gisteren ge
houden parlementsverkiezin
gen geldig verklaard. In alle dis
tricten, behalve in de hoofdstad
Minsk, stemde meer dan het
wettelijk vereiste minimum van
50 procent van de kiezers, hoe-
we! de opkomst lager was dan
verwacht. De oppositie had op
geroepen tot een boycot van de
'verkiezingsfarce' van de autori
taire president Loekasjenko.
In de districten waar het aan
tal kiezers onder de 50 procent
is gebleven, moeten over drie
maanden nieuwe verkiezingen
worden gehouden. De geringe
animo is een pijnlijke nederlaag
voor Loekasjenko. Vooraf baga
telliseerde hij de oproep tot een
boycot nog, omdat de oppositie
geen invloed op de kiezers zou
hebben.
De oppositie heeft melding
gemaakt van grootschalige
fraude om de opkomst boven
de 50 procent te tillen. Zo wer
den studenten van de universi
teit in Minsk gedwongen hun
stem uit te brengen met als
dreigement dat ze anders uit
hun studentenflat zouden wor
den gezet. Bij de verkiezingen
waren alleen waarnemers aan
wezig uit landen die Wit-Rus-
land vriendelijk gezind zijn.
Haïti wordt volgens deze maat
staf de ergste honger geleden.
Somaliërs zouden 490 kilocalo
rieën per dag te kort komen, of
wel 27 procent van de mimim-
umhoeveelheid voedsel. Het
percentage van de bevolking
dat ondervoed is, bedraagt in
Somalië 75 procent, in Afgha
nistan 70 procent en in Haïti 62
procent.
Azië kent de grootste hoe
veelheid mensen die honger lij
den, maar de voedselonzeker-
heid is het grootst in Afrikaanse
landen ten zuiden van de Saha
ra. In 19 van de 46 landen daar
bedraagt het voedseltekort
meer dan 300 kilocalorieën per
dag.
Hét recept om honger te be
strijden, is volgens de FAO een
mengsel van politieke stabili
teit, duurzame economische
groei en agrarisch onderzoek.
In Ghana en Thailand zijn daar
mee goede resultaten bereikt.
In Ghana leidde agrarisch on
derzoek tot de ontdekking van
nieuwe mogelijkheden voor de
afzet van cassave, en in Thai
land heeft vooral de concentra
tie op duurzame ontwikkeling
van het platteland tot vooruit
gang geleid.
BEIROET JESSICA LUTZ
Zonder de Amerikaanse zender CNN
zou de wereld een stuk minder geïn
formeerd zijn over het geweld dat Is
raël en de bezette gebieden al twee
weken teistert. Maar wat doe je als je
geen Engels spreekt, zoals miljoenen
Arabieren? Of als je de berichtgeving
van de Amerikanen partijdig vindt?
De neutrale Qatarese satellietzender
Djezira (Eiland) was het eerste Arabi
sche antwoord op CNN. Sinds kort is
er ook al-Manar (de Vuurtoren), het
satellietstation van de Libanese fun
damentalistische beweging Hezbol
lah, waarop vrouwen met omwikkeld
hoofd en hals het nieuws fezen.
Neutraal is al-Manar niet te noemen,
maar de zender heeft samen met Dje
zira een enorme invloed. Nooit tevo
ren had het publiek in Soedan, Libië.
Marokko, Jemen of Saudi-Arabië - om
maar wat landen te noemen waar in
formatie wordt gecensureerd - toe
gang tot televisie die een andere visie
dan die van het regime weerspiegelt.
Al-Manar biedt bovendien een uit
laatklep. „Mensenrechten en werkge
legenheid kunnen wachten volgens
de islamitische bewegingen", meent
dr. Khalid Ayet van het Instituut voor
Palestijnse Studies in Beiroet. „Daar
om stond bijvoorbeeld de allergroot
ste demonstratie ooit in Marokko in
het teken van solidariteit met de Pa
lestijnen."
Overal in de Arabische wereld gaan
de protesten tegen Israël hand in
hand met het besef dat de machtheb
bers Amerikaanse belangen dienen.
En Israël is een van die belangen.
Voor het eerst moeten Arabische regi
mes nu rekening houden met de pu
blieke opinie. Daarom roept de Egyp
tische president Mubarak, ondanks
Amerikaanse tegenstand, de<Arabi-
sche landen nog deze maand bijeen
in plaats van in januari, zoals hij eerst
van plan was. Daarom ook hebben
een paar landen, ondanks hun vre
desverdrag met Israël, de Israëlische
diplomaten of handelsvertegenwoor
digers gevraagd de deuren te sluiten.
Op de Arabische top zullen volgende
week ongetwijfeld meer besluiten val
len waarmee Washington niet blij is.
De uitnodiging voor Irak en de accep
tatie daarvan is öp zichzelf al zo'n
punt.
In die veranderende situatie speelt al-
Manar een potje psychologische oor
logsvoering. De zender begon daar
mee al tijdens de operatie 'Druiven
van Gramschap', die Israël in het
voorjaar van 1996 in Libanon uitvoer
de. Toen was Al-Manar nog een lo
kaal station. In het besef dat de beel
den onmiddellijk werden overgeno
men door Israëlische zenders, zond
Hezbollah op de vierde dag dat Israë
lische gevechtsvliegtuigen bommen
lieten regenen op Libanon beelden
uit van de initiatie van zeventig zelf
moordcommando's. De vrijwilligers
in camouflagepakken hadden pakken
explosieven op hun lichaam, waarin
de bevelhebber symbolisch een lont
stak.
In dat jaar bombardeerde Israël ook
regelmatig het Hezbollah-radiosta-
tion 'De Stem der Verdrukten'. Toen
al-Manar een website opzette met
nieuws in het Arabisch, Engels en He
breeuws en foto's van 'Israëlisch ter
rorisme' probeerde Israël die te blok
keren. Het maakte bekend de elite
eenheid Egoz (Walnoot) te hebben
gevormd, die zich alleen op Hezbol-
lah-strijders zou richten. Op een ver
kenningsmissie in december 1996 in
Qana kwam Egoz onder vuur. Bij de
Israëlische tegenaanval kwamen meer
dan honderd burgers om.
De Stem der Verdrukten sneerde dat
Hezbollah 'wel wist hoe een walnoot
te kraken, omdat die hard aan de bui
tenkant is, maar zacht van binnen'.
En al-Manar vertelde de kijkers dat
1996 een succesjaar was geweest voor
Hezbollah, met meer dan 750 opera
ties in Zuid-Libanon waarbij 29 Israë
lische militairen waren omgekomen.
„We hebben een vijand tegenover ons
die doodsbang is van ieder huis, iede
re boom, struik of rots", zei bevelheb
ber Nabil Kaouk triomfantelijk. Het
lijdt geen twijfel dat die psychologi
sche oorlogsvoering dit jaar een grote
rol heeft gespeeld bij de vervroegde
en overhaaste terugtrekking van Israël
uit Zuid-Libanon.
Dat constateren ook Israëlische ex
perts na bestudering van het materi
aal van al-Manar. „Vier soldaten lo
pen over een weg in Zuid-Libanon.
Een bom ontploft en de soldaten ver
dwijnen in dikke rookwolken. Deze
operatie wordt vastgelegd door een
cameraman van Hezbollah. Prachtige
televisie, maar ook een dolk in het
hart van de Israëlische oorlogsvoe
ring", constateerde Israël Media
Watch in april van dit jaar. „Hezbol-
lahs campagne is zó succesvol dat Is
raël op het punt staat zich terug te
trekken uit Libanon. De propaganda
heeft een fataal effect op de publieke
opinie. Hezbollah wint de tv-oorlog",
besloot de organisatie.
„De media zijn Hezbollahs effectief
ste wapen gebleken", concludeerde
dit weekeinde ook Yossi Baidatz, lui
tenant-kolonel in het Israëlische le
ger, in een toespraak bij het Washing
ton Instituut voor Midden-Oosten
Politiek. „Ze zijn erin geslaagd de Ara
bische wereld wakker te schudden en
de wereldopinie achter zich te krijgen
in hun rol van slachtoffer." Die Arabi
sche wereld weet dankzij al-Manar
dan ook, dat wat Hezbollah betreft el
ke uitkomst van de vredestop van
vandaag meteen de prullenbak in
kan.
