Mugabe pakt oppositie Zimbabwe aan
'Joegoslavië moet één blijven'
Sri Lanka siddert voor de 'Zwarte Tijgers'
Buitenland
lelprijs geneeskunde
»r hersenonderzoekers
ETA doodt Spaanse
procureur bij aanslag
Socialisten: Vlamingen
moeten tevredener zijn
AG 10 OKTOBER 2000
lement Indonesië wil Wahid horen
Een onderzoeksteam van het Indonesische parlement
sident Wahid als getuige ondervragen over twee financi-
andalen. Andere topfunctionarissen die voor de commis-
eten verschijnen, zijn minister Ramli van economische
I minister Shihab van buitenlandse zaken en procureur-
k ia] Darusman. Wahid wordt gehoord in verband met de
m j van ruim 10 miljoen gulden van het nationale voedsel-
chap Bulog door een groep die zei namens de president
W delen. Het tweede onderzoek richt zich op een donatie
O 'n 5 miljoen gulden door de sultan van Brunei voor hu-
ure hulp aan de provincie Atjeh.
jctor Temelin mag gaan draaien
2/j De eerste reactor van de omstreden Tsjechische kern-
yfl e Temelin mag in bedrijf worden genomen. Het Tjechi-
Licleaire bureau voor de veiligheid SUJB heeft dat gisteren
d. Het activeren van de reactor hoort bij een grootschali-
»f van de centrale. Wanneer de reactor daadwerkelijk in
wordt genomen, is niet bekend. Temelin ligt op zestig ki-
ir van de grens met Oostenrijk, waar veel verzet tegen de
ntrale bestaat.
Turks vliegtuig landt in Bagdad
d Een Turks toestel met aan boord onder meer medicij-
gisteren geland op de luchthaven van de Iraakse hoofd-
jagdad. Het was het negende vliegtuig binnen enkele we-
e erder vlogen toestellen uit Frankrijk, Rusland, Jordanië,
ko, Tunesië, Jemen, de Verenigde Arabische Emiraten en
''a,f e naar Irak. Uitgezonderd de vluchten uit Frankrijk en
|d hadden alle toestemming van de sanctiecommissie van
:nigde Naties. Irak beschouwt de vluchten als een teken
internationale embargo bezig is ineen te storten.
||en zetten koers naar Koersk
Het Noorse schip Regalia is gisteren uit de haven van
i vertrokken naar de Barentsz Zee, om daar een begin te
met de berging van de lichamen uit de op 12 augustus
:en Russische kernonderzeeër Koersk. Dat heeft het
filiaal van het Amerikaanse offshorebedrijf Haliburton
1 gemaald:. Dat bedrijf leidt de bergingsoperatie. De Rega-
et volgende week woensdag bij het wrak van de Koersk
en. Op die dag zullen de Russische, Britse en Noorse dui-
n begin maken met berging van de lichamen.
nstalig verzet in Voeren
De Franstalige partij Retour a Liège in het Belgische
gaat de uitslag van de verkiezingen in die gemeente aan-
n. De partij werd zondag verslagen door het Vlaamse
tlangen, en raakte zo na decennia haar meerderheid
)at kwam doordat de in de Voerstreek wonende Neder-
die voor het eerst mochten stemmen, Voerbelangen
d steunden. Volgens Retour a Liège zou Voerbelangen
andse kiezers hebben omgekocht met onder meer een
bonnement op een plaatselijke krant.
van Brazauskas staat nu vast
De parlementsverkiezingen in Litouwen zijn gewonnen
e oppositie onder leiding van oud-president Brazauskas.
eft de centrale kiescommissie gisteren bekend gemaakt,
wezen peilingen al op een zege voor de oppositie. De co
in Brazauskas (68) kreeg 31,3 procent van de stemmen,
litie bestaat uit vroegere communisten en sociaal-demo-
Het rechtse verbond van zittend premier Kubilius (43)
eken op 8,6 procent. Brazauskas moet nu een nieuwe re-
vormen. Hij wil de privatisering van staatsbedrijven af
in om verdere massale ontslagen te voorkomen.
lims voor rechter in Mostar
Een gerechtshof in het Kroatische deel van de Bosni-
ad Mostar gaat 23 Bosnische moslims berechten wegens
imisdaden. Het hof zegt dat het daarvoor het groene licht
ekregen van het Joegoslavie-tribunaal in Den Haag. De
den verdacht van oorlogsmisdaden tegen krijgsgevange-
dens de Bosnische burgeroorlog, waarin moslims en Kro-
ïderling vochten in plaats van gezamenlijk de Serviërs te
len.
statiebevel tegen duikteam Estonia
dim Een Zweedse openbaar aanklager heeft gisteren ar-
ibevelen uitgevaardigd tegen de Amerikaanse duiker
Semis en de Duitse tv-producente Jutta Rabe, die in au-
een expeditie leidden naar het wrak van de Estonia. De
ot ligt sinds 1994 op de bodem van de Oostzee. De ramp
t schip kostte 852 mensen het leven. De meeste stoffelij-
en bevinden zich nog in het wrak. Volgens aanklager Ja-
hebben de Bemis en Rabe zich bezondigd aan graf-
is door het wrak te onderzoeken. Een juridisch probleem
Ie Estonia in internationale wateren ligt.
1-Afrika gaat HTV-golf te lijf
•efi esburg De Zuid-Afrikaanse regering heeft twee miljoen
00.000 gulden) uitgetrokken om het veilig vrijen te be
en en zo het toenemende aantal besmettingen met HIV
irken. De bevolking wordt in de.campagne aangeraden
n het ABC te houden: Afzien van seks, Blijf bij één part-
indooms gebruiken. Ongeveer 4,2 miljoen Zuid-Affika-
ivvweg een op de tien, zijn seropositief.
uwsel kost 59 Salvadoranen leven
'adqr» Een alcoholmengsel dat als goedkope sterke
vordt verkocht, heeft in El Salvador in een week tijd al
9 mensen het leven gekost. Dat hebben de autoriteiten
Igemaakt. Het brouwsel wordt verkocht onder de naam
i> een bekend drankmerk. De politie vermoedt dat illegale
aren lege Trueno-flessen gebruiken voor het kwaadaar-
ul. Dat bestaat in hoofdzaak uit methanol (antivries),
ijftig winkels waar de drank werd verkocht zijn gesloten,
oor illegale verkoop blijft de drank slachtoffers maken.
Poging Tsvangirai te arresteren loopt op niets uit
Iprijs voor de genees-
gaat dit jaar naar de
'fi Arvid Carlsson en de
nen Paul Greengard en
adel. Het drietal heeft
name bezig gehouden
ut dekte van Parkinson en
enie. Dat heeft het Ka-
instituut gisteren in
lm bekendgemaakt,
prijs is een bedrag ver
van ongeveer 2,5 mil-
den.
e wetenschappers heb-
erzoek gedaan naar het
eren van het zenuw-
Jaarbij zijn ze belangrij-
- en te weten gekomen
T t functioneren van de
1 n en over het ontstaan
B rologische en psychia-
y lekten.
«j on (77) is verbonden
L universiteit van het
B e Göteborg. Hij ontdek-
'e stof dopamine in de
tai o doet, namelijk het
President Mugabe van Zimbabwe is in het offensief te
gen de oppositie. Drie parlementsleden van de Beweging
voor Democratische Verandering (MDC) zijn gisteren
opgepakt. De voorgenomen arrestatie van MDC-leider
Tsvangirai liep echter op een mislukking uit.
PRETORIA EELCO VAN DER UNPEN
CORRESPONDENT
Tsvangirai had gistermiddag
gearresteerd moeten worden,
net zoals eerder op de dag ge
beurde met drie jeugdige MDC-
parlementariërs. Het drietal
wordt opruiing en aanzetten tot
geweld ten laste gelegd. Een
week geleden zei Tsvangirai in
een toespraak dat Mugabe de
economie vernielt en weg moet
- goedschiks of kwaadschiks.
Volgens de autoriteiten is dat
hoogverraad, Daarop staat in
Zimbabwe de doodstraf.
Politie en militairen stonden
gisteren klaar op en rond het
vliegveld van Harare om de
MDC-voorman op te pakken,
maar hij bleek niet in het vlieg
tuig uit Johannesburg te zitten.
In plaats van Tsvangirai te ar
resteren, schoten de ordetroe
pen traangas af op diens aan
hangers die naar het vliegveld
waren getrokken om hun held
te begroeten.
Gisteravond liep de spanning
op toen de MDC liet weten dat
Tsvangirai wel degelijk weer in
Zimbabwe was. Vanuit zijn huis
in Harare verklaarde de opposi
tieleider dat hij, om onrust te
voorkomen, niet de geplande
vlucht had genomen. ,,Het is
beter kalm te blijven en te ho
ren waarvan ik nu precies
wordt beschuldigd", aldus
Tsvangirai. Hij wilde niet zeg
gen hoe hij het land was bin
nengekomen.
Tsvangirai's naaste medewer
ker David Chimhini sprak van
een 'extreem delicate situatie'.
De toestand in Harare noemde
hij 'grimmig'. ,,De intimidatie
campagne 'van Mugabe gaat
naar een climax." Chimhini
wees erop dat onlangs een gra
naat bij een MDC-kantoor naar
binnen is geworpen en dat de
politie daarna alle partijkanto
ren heeft doorzocht. Gezocht
werd naar wapens en 'ander
belastend materiaal' dat zou
bewijzen dat de MDC gewa
pend verzet voorbereidt. „Ze
hebben natuurlijk niets gevon
den", aldus Chimhini.
De gevreesde inlichtingen
dienst denkt daar anders over,
en analyseert sindsdien elke ac
tie van de MDC tot op het bot.
Alles wat sympathiseert met de
MDC wordt aangepakt. De eer
ste commerciële radiozender
van het land, Capital Radio,
werd vorige week uit de lucht
gehaald. Zimbabwe koerst af op
een gevaarlijke escalatie „Als
Tsvangirai wordt gearresteerd,
zal de MDC massaal protest or
ganiseren en laten zien wie de
steun van het volk heeft", aldus
Chimhini. Aan zet is nu Muga
be. De 76-jarige president moet
beslissen hoe hoog hij het spel
wil spelen.
Kostunica sluit afscheiding Montenegro en Kosovo uit
PARUS-BELGRADO Rtr-ANP-DPA
Van een onafhankelijk Mon
tenegro en Kosovo kan geen
sprake zijn. De nieuwe presi
dent van Joegoslavië, Kostuni
ca, heeft dat gisteren gezegd.
Hij benadrukte dat de eenheid
van de Joegoslavische federatie
'van het allergrootste belang' is.
Kostunica zei in een vraagge
sprek met de Franse televisie
zender TF1 dat hij geen aan
hanger is van het idee van een
'Groot-Servië', waarvan zijn
voorganger Milosevic een ver
klaard voorstander was. „Ik ben
democraat in hart en nieren,
maar ook een nationalist, net
als de Fransen, Amerikanen of
andere volkeren. Mijn nationa
listische ideeën zijn normaal en
verbonden met met de toe
komst van mijn land. Het gaat
niet om chauvinisme tegenover
andere volkeren."
Kostunica zei dat de Joego
slavische grondwet 'niet voor
ziet' in de afscheiding van
Montenegro, de kleine zuster
republiek van Servië. Ovef Kos
ovo was hij veel uitgesprokener.
„Een onafhankelijk Kosovo is
onmogelijk, gezien de resolutie
van de VN-Veiligheidsraad
waarin de territoriale integriteit
en soevereiniteit van de Federa
le Joegoslavische Republiek
worden gegarandeerd", zei hij.
Sinds de beëdiging van Kos
tunica volgen verdere ingrij
pende veranderingen elkaar op
bij tot nu toe Milosevic-getrou-
we staatsinstellingen. De Joego
slavische regering trad af, en in
de deelrepubliek Servië is be
sloten tot vervroegde parle
mentsverkiezingen in decem
ber.
Vooral de machtsbasis van de
afgezette Milosevic in Servië
werd gezien als mogelijk pro
bleem voor Kostunica. Hij gaat
als federaal president over on
der meer defensie en buiten
lands beleid. Maar om de situa
tie van de gewone Joegoslaaf te
verbeteren, heeft hij Servië no
dig: deze deelrepubliek heeft
een belangrijke begroting en
grote bevoegdheden.
De president van Servië, Mi
lan Milutinovic, is een Milose-
vic-trawant en de Milosevic-
aanhangers hebben in het Ser
vische parlement een meerder
heid, hetgeen weinig goeds leek
te voorspellen voor Kostunica.
Maar gisteren gingen alle partij-
GRANADA AFP-Rtr-DPA
De Spaanse stad Granada is gis
teren opgeschrikt door twee
aanslagen. Die zijn vermoede
lijk gepleegd door de Baskische
afscheidingsbeweging ETA.
Vroeg in de middag werd de
procureur-generaal van het
hooggerechtshof in Andalusië,
Luis Portero, doodgeschoten.
Hij werd vlakbij zijn huis door
drie mannen onder vuur geno
men, en overleed later in het
ziekenhuis.
Later op de middag ontplofte
een autobom in dezelfde straat
waar Portero onder vuur was
genomen. Enkele mensen raak
ten licht gewond. In de stad Se-
villa werd gisteren een aanslag
op een militair voorkomen,
doordat hij de bom in zijn auto
tijdig ontdekte. De mislukte
aanslag is vermoedelijk ook het
werk van de ETA.
In Parijs is gisteren het proces
tegen negen mensen die wor
den verdacht van het bekleden
van hoge functies binnen de
ETA verstoord door enkele tien
tallen sympathisanten. Ze hie
ven leuzen aan, gingen op de
banken staan en zwaaiden met
Baskische vlaggen. Een van de
beklaagden probeerde er in het
tumult vandoor te gaan, maar
de politie kon dat voorkomen.
De negen staan terecht op
verdenking van lidmaatschap
van een criminele organisatie.
Onder hen zijn drie belangrijke
ETA-verdachten: het vermoe
delijke hoofd van de militaire
vleugel Jose Javier Arizkuren
Ruiz, de vermoedelijke wapen
leverancier Angel Picabea Ulga-
de en Ignacio Gracia Arregui,
die vorige maand in Frans Bas
kenland werd aangehouden.
Hij zou de hoogste leider van
de terreurbeweging zijn.
BRUSSEL ANP
en in het Servische parlement
zonder slag of stoot akkoord
met vervroegde verkiezingen in
december.
Zoals verwacht, heeft de Eu
ropese Unie gistermiddag haar
belangrijkste sancties tegen
Joegoslavië opgeheven. De mi
nisters van buitenlandse zaken
van de unie vergaderden in
Luxemburg. Minister Van
Aaitsen kondigde in de marge
van de bijeenkomst aan dat
Den Haag zo snel mogelijk weer
een ambassadeur naar Belgra
do wil sturen. Nu is Nederland
er vertegenwoordigd door een
tijdelijk zaakgelastigde.
De 'hoge zuurgraad' onder de
Vlamingen heeft geleid tot de
overwinning van het extreem
rechtse Vlaams Blok bij de
raadsverkiezingen van zondag.
Dat zegt de socialistische voor
man Stevaert in een reactie op
de uitslag. Hij pleit voor verster
king van het 'sociale weefsel'.
„De Vlamingen hebben het nog
nooit zo goed gehad", aldus
Stevaert. „En toch stemmen ze
Vlaams Blok. Opmerkelijk."
Stevaert wil de verklaring
voor de opmars van het Blok
niet zoeken in gebruikelijke uit
spraken over het negeren van
de noden van kiezers door poli
tici. „De mensen zijn gewoon
ontevreden en leven langs el
kaar heen. In verenigingen en
buurten moeten we mensen
weer bij elkaar brengen. Waar
om geven we geen subsidies
aan straatbarbecues? Op dat ni
veau moet de kentering ko
men."
De jonge Vlaamse regiomi
nister Stevaert, begonnen als
cafébaas, behaalde in zijn
woonplaats Hasselt samen met
de groenen een absolute meer
derheid. Hij zegt dat resultaat te
doorgeven van signalen in het
centrale zenuwstelsel. Door
Carlssons ontdekking konden
medicijnen voor mensen met
Parkinson worden gemaakt.
De 74-jarige Greengard, die
in New York werkt op de Roek-
feller Universiteit, onderzocht
de werking van dopamine en
vergelijkbare stoffen in het ze
nuwstelsel. De in Oostenrijk ge
boren Kandel (70) houdt zich
bezig met leer- en herinne
ringsprocessen. Hij werkt aan
de Colombia Universiteit in
New York.
De ziekte van Parkinson is
een voortschrijdende neurolo
gische aandoening, waaraan
vooral ouderen lijden. Sympto-
nen zijn trillen, stijfheid, traag
heid en evenwichtsstoornissen.
De oorzaak van de ziekte is niet
bekend, wel is duidelijk dat be
paalde cellen in de hersenstam
geleidelijk afsterven. Hierdoor
ontstaat een tekort aan dop
amine. Het medicijn levodopa
vult dat tekort aan.
COLOMBO HARALD DOORNBOS
CORRESPONDENT
Thaun Theem zit op z'n hurken op een
stoepje in de Srilankaanse hoofdstad
Colombo en speelt met een cobra. Af
en toe slaat hij 's werelds gevaarlijkste
slang even op de kop, waarna het lan
ge, bruine beest zich opricht. Zijn nek
zwelt op en de slang probeert zijn baas
te bijten. Toch is het niet de cobra waar
Theem (28) bang voor is.
„Deze slang heb ik zelf in de jungle ge
vangen, daarna heb ik z'n tanden eruit
gehaald", legt Theem uit. „Dat doe ik
iedere zes maanden. De slang kan me
bijten, maar hij kan zijn gif niet in me
spuiten." Hij laat de cobra zien aan
voorbijgangers bij een boeddhistische
tempel, en hoopt daarmee wat geld te
verdienen. Toegegeven, het is ook wel
eens fout gegaan. Theem wijst op een
inkeping in zijn duim. „Ik ben gebeten
door een cobra die nog wel tanden
had. Lag ik maanden in het zieken
huis." Hij vertelt het onaangedaan.
Maar noem de Tijgers en Theem begint
te sidderen. „Dat zijn zeer gevaarlijke
mensen", zegt hij. „En je kunt geen
voorzorgsmaatregelen nemen, ze bla
zen je zo op." Tijgers' zijn in Sri Lanka
radicale TamiLguerrillastrijders. Op het
tropische eiland ten zuiden van India
vechten ze voor een eigen staat. Offici
eel heet hun beweging Bevrijdings Tij
gers van Tamil Eelam (LTTE), maar in
de volksmond zijn het simpelweg 'de
Tijgers'. De bloedige oorlog in het
noorden van het land duurt al zeven
tien jaar. Afgezien daarvan zijn dëTij
gers vooral berucht vanwege hun zelf-
Onder zware bewaking werden gisteren in Colombo de stembussen door de stad
verspreid. foto reuters pawel kopczynski
moordaanslagen in de rest van het
land. Gehersenspoelde leden hangen
zichzelf vol met explosieven, waarna ze
zich in volle bussen, op drukke mark
ten of in de buurt van een politicus op
blazen. De LTTE beschouwt de zelf
moordcommando's, vaak jonge vrou
wen, als 'helden' en 'martelaars'. Ze
hebben de speciale naam 'Zwarte Tij
ger' meegekregen. Maar de Singalese
meerderheid van de bevolking en de
gematigde Tamils zien hen als psy
chopaten, die de levens van vele hon
derden onschuldige burgers op hun ge
weten hebben. En omdat er vandaag
par lementsverkiezingen worden ge
houden op Sri Lanka, houdt iedereen
z'n hart vast
Alleen al in en rondom de hoofdstad
Colombo zijn 40.000 politiemannen $n
soldaten ingezet om te voorkomen dat
de Zwarte Tijgers opnieuw toeslaan.
Overal staan zwaar bewapende militai
ren. Wegen zijn afgezet uit angst voor
aanslagen. Vanuit achter zandzakken
gebouwde bunkers speuren jonge sol
daten de omgeving af, op zoek naar iets
verdachts. Wie door Colombo rijdt,
wordt keer op keer aangehouden door
militairen bij de vele controleposten,
die merkwaardig genoeg reclame dra
gen: 'Dit checkpoint wordt gesponsord
door LG Electronics'. Al deze speuren
de ogen lijken geen overbodige luxe.
Vier dagen geleden blies een Zwarte
Tijger zich nog op tijdens een verkie
zingsbijeenkomst van de regerende
Volksalliantie, waarbij tien doden vie
len. Drie dagen daarvoor reed een
Zwarte Tijger op een met explosieven'
beladen fiets richting een parlements-
kandidaat en blies zichzelf op, samen
met de politicus en 21 omstanders.
De slachtofferlijst van de zelfmoord-
commando's door de jaren heen is im
posant. De Indiase premier Rajiv Gan
dhi en de ex-president van Sri Lanka
Premadasa horen tot de prominenten.
Vorig jaar december verloor de huidige
president van het land, Chandrika Ku-
maratunga, haar rechteroog bij een
aanslag in Colombo. En ze had nog ge
luk, want negentien omstanders wer
den gedood door de exploderende
vrouwelijke Zwarte Tijger.
„We moeten tot het einde doorvechten
tegen de Tijgers", zegt Ali Sharafdeen.
Achterop zijn riksja heeft hij een sticker
geplakt met daarop de tekst 'Ik houd
van het Srilankaanse leger'. Hij wijst de
plek aan waar de president haar oog
verloor, en zegt: „Het vernietigen van
de Tijgers is de enige kans op vrede".
danken aan de constante aan
wezigheid van politici in de wij
ken. De rijzende ster binnen de
Socialistische Partij (SP) wil ver
der dat partijen vooral hun ei
gen programma's uitvoeren, en
niet voortdurend hun beleid
aanpassen aan het Vlaams
Blok. „Dat is hetzelfde als een
gat in de heg wegknippen. Het
wordt alleen maar groter."
Stevaerts partijgenoot De
Batselier pleitte zondagavond
voor het opheffen van de stem
plicht in België. Onderzoek
wijst uit dat het Blok zonder
stemplicht zou hebben verloren
in Antwerpen. De SP zou zon
der stemplicht hebben gewon
nen in de Scheldestad. Stevaert:
„Toch moet je democratische
principes niet aanpassen, om
dat dit een partij uitkomt. Ik
hoef die stemmen van het Blok
dan niet."
De liberalen pleiten voor af
schaffing van de stemplicht.
Toch is daarover geen overeen
stemming te bereiken tussen de
gevestigde partijen. Ook de in
voering van het stemrecht voor
niet genaturaliseerde migran
ten is nog omstreden. Het
Vlaams Blok is daar uiteraard
fel op tegen.
Oud-premier
Bandaranaike
(84) overleden
COLOMBO Rtr-AFP-ANP
De Srilankaanse oud-premier
Sirimavo Bandaranaike is van
daag overleden. Ze was 84 jaar.
Bandaranaike had net haar
stem uitgebracht voor de ver
kiezingen. Op weg naar huis
kreeg ze een hartaanval. Ze was
de moeder van president Chan
drika Kamaratunga.
Bandaranaike was de eerste
vrouwelijke premier ter wereld.
In augustus trad ze af, na veer
tig jaar politieke activiteit. In
1960 was ze min of meer toe
vallig premier geworden als op
volger van haar man, die een
jaar eerder was vermoord. Bij
de verkiezingen van 1960 leidde
de de Vrijheidspartij naar de
overwinning. Als premier zette
ze de door haar man ingezette
nationalisatiepolitiek voort. Zo
nationaliseerde ze het bijzon
der onderwijs.
Dankzij de grondwet van
1972 kreeg de president meer
macht en werd de functie van
premier vooral ceremonieel. In
1980 werd Banderanaike be
ticht van machtsmisbruik door
dat ze de noodtoestand zes jaar
had laten voortduren. President
Jayawardene ontnam haar voor
vijf jaar haar burgerrechten. In
1985 kwam ze terug. Toen haar
dochter Chandrika in 1994 pre
sident werd, werd Bandaranai
ke voor de derde keer premier.
Mede door haar slechte ge
zondheid speelde ze geen grote
rol meer.
Ook tijdens de vergadering waarin het Servische parlement gisteren besloot tot verkiezingen in december
werd er in Belgrado weer gedemonstreerd. 'Hij is weg', staat er op deze anti-Milosevic-button.
foto reuters radu sicheti
