Voor Milosevic dreigt rechtszaak in eigen land I 'Vier van Belgrado mogelijk vandaag al vrij luchters Somaliland innen naar huis' Buitenland Tweede Kamer wil snel weer ambassadeur naar Belgrado Leger dwong Milosevic met pistool op borst tot aftreden Zeker veertig doden bij botsingen in Papua Arafat moet Palestijnse revolte tot succes verklaren 'Ozongat is over veertig jaar gedicht' iNDAC 9 OKTOBER 2000 iks ligt op kop in Litouwen us» De linkse coalitie van Algirdas Brazauskas, voormalig ident van Litouwen, lijkt op weg naar een overwinning bij isteren gehouden parlementsverkiezingen. De lijstverbin- van ex-communisten en sociaal-democraten heeft volgens lopige uitslagen 33 procent van de stemmen vergaard. Pei- in hadden al een nederlaag voor de rechtse coalitie van pre- Andrius Kubilius voorspeld. ven belangrijke Tories namen drugs De oppositionele Britse Conservatieven zijn in rep en Zeven beoogde ministers uit het schaduwkabinet van par- ier Hague hebben publiekelijk bekend dat ze ooit drugs ien gebruikt. En dit terwijl Hague juist zwaardere straffen roor drugsgebruikers als de Tories ooit weer aan de regering en. Tegenover de krant Mail on Sunday erkenden zeven duwministers dat ze ooit marihuana of andere drugs heb- gebruikt. Onder hen zijn Francis Maude en Archie Norman meeker wilde naar Noord-Korea acq de chile De voormalige DDR-leider Erich Honecker in 1992 naar Noord-Korea gaan om aan berechting in sland te ontsnappen. Dit zegt zijn weduwe, Margot Honec- een interview dat gisteren verscheen in de krant Welt am ig. De Honeckers zaten in 1992 in Moskou, en zagen de vering aan Duitsland aankomen. De Noord-Koreaanse die- Kim Il-sung had hen uitgenodigd, maar de Russen gaven toestemming voor vertrek. Honecker werd uiteindelijk uit- verd en zat van juli 1992 tot januari 1993 in Berlijn in de ge- ;enis. De rechtszaak tegen hem werd om gezondheidsrede- geseponeerd. Honecker overleed in mei 1994 in Chili aan tier stopte spellingshervorming ;n-berlun De Duitse spellingshervorming van 1998, die te- de wil van een meerderheid van de bevolking is doorge- t, heeft veel gemeen met hervormingsplannen die de nazi's, terden. Anders dan de huidige ministers van onderwijs ie Hitier de impopulaire hervorming echter niet tegen de an de bevolking door te drukken. Dit schrijven twee Duitse Whappers, Reinhard Markner en Hanno Birken-Bertsch, ïtboek 'Rechtschreibung und Nationalsozialismus' (Spel en nationaal-socialisme), dat woensdag verschijnt. mpeii baadt in zee van licht 'Eii» Pompeii, de Romeinse ruïnestad die bijna tweedui- jaar geleden werd bedolven door een grote uitbarsting van ilkaan Vesuvius, was een donkere spookstad sinds de ru in 1748 werden ontdekt. Afgelopen weekeinde is daarin idering gekomen. Voor het eerst sinds de ramp van het jaar i Christus baadt de stad nu 's avonds in een zee van licht, 'erlichtingsproject, dat 12,7 miljoen gulden heeft gekost, is >eld om in de toekomst ook 's avonds bezoekers in Pompeii mnen toelaten. ocommissaris Nielson: telingen uit Somaliland Nederland en andere Eu- landen verblijven, kun- laar huis. Volgens Euro- Commissaris Poul Niel- het in dat noordelijk deel imalië stabiel genoeg, vindt ook dat Somalië an mag sluiten bij de zo- •n ACP-landen, waarmee ropese Unie een speciale ls- en ontwikkelingsrela- ?ft. Daarmee kan Somalië raak maken op miljoenen die voor het land waren nd, maar nooit zijn uitge- Ook de hulp aan Ethio- Eritrea kan wat Nielson geleidelijk worden her- BELGRADO CEES VAN ZWEEDEN CORRESPONDENT De 'vier van Belgrado' worden binnen twee we ken vrijgelaten, misschien zelfs al vandaag. Dit zegt de advocaat van één van de vier Nederlan ders. raadsman Ivan Jankovic is er 'zeker' van.dat er geen proces komt tegen het kwartet. Die ver zekering heeft hij eind vorige week gekregen van de Joegoslavische procureur. De vier Nederlanders werden eind juli door de Servische politie gearresteerd. Ze werden drie dagen lang 'zeer ernstig mishandeld', waarna ze een bekentenis tekenden. Die bekentenis her haalden ze luttele dagen later op televisie. Ze zouden van plan zijn geweest de toenmalige Joe goslavische president Milosevic te vermoorden of te ontvoeren. Jankovic zegt dat de Nederlan ders zijn 'geschopt en met stokken geslagen', maar wil niet in detail treden. Hij wil alleen kwijt dat ze 'veel erger mishandeld' zijn dan twee Brit ten en twee Canadezen die iets later zijn gearres teerd. Jankovic verdedigt ook één van de Cana dezen. Tijdens de foltering dreigde de politie de Nederlanders met executie. Als ze echter de be kentenis zouden tekenden, konden ze naar huis. ,,Er werden zelfs vliegtickets voor hun neus ge houden", vertelt de advocaat. De politie voltooide vorige week het onder zoek. Het dossier is afgelopen woensdag door rechter-commissaris Cukic naar procureur Lon- carevic gestuurd. Loncarevic vertelde de advo caat een dag later dat er te weinig bewijs was om de vier voor de rechter te brengen. Krachtens de wet heeft de procureur twee weken om zijn be slissing te nemen. Eventueel kan die periode nog worden verlengd, bijvoorbeeld om aanvullende informatie te vergaren. Volgens advocaat Janko vic staat echter vast dat er geen proces komt. „Zelfs als Milosevic nog aan de macht was ge weest, denk ik dat ze vrijuit waren gegaan. Maar nu ben ik daar honderd procent zeker van." Ger de Rie, Bas van Schaik, Jeroen van lersel en Sander Zeitsen werden aangehouden kort nadat ze de grens tussen Montenegro en Servië waren gepasseerd. Ze waren eigenlijk op weg naar Kos ovo, aldus de advocaat, 'maar waren per ongeluk een verkeerde weg ingeslagen'. Voor Servië geldt, anders dan voor Montenegro, een visumplicht. De Nederlanders werden gearresteerd wegens il legale grensoverschrijding, een vergrijp waar der tig dagen cel op staat. Omdat zij echter militaire kleding droegen en messen bij zich hadden, ro ken de autoriteiten hun kans. De politie kreeg opdracht hen te betichten van poging tot moord op Milosevic. Die opdracht kwam van minister van informa tie Matic, die hoopte dat het volk zich achter Milosevic zou scharen als aannemelijk kon wor den gemaakt dat buitenlandse huurmoordenaars het op hem hadden voorzien. De Nederlanders werden beticht van poging tot moord op het staatshoofd, poging tot ontvoering van Milosovic en terrorisme. ..Maar voor deze vermeende delic ten was hun eigen verklaring, afgedwongen door mishandeling, het enige bewijs", zegt Jankovic. Verder werd het kwartet beticht van 'het voot-, bereiden van een misdrijf. Het bewijs daarvoor bestond uit de militaire uniformen van de Ne derlanders en hun uitrusting. Jankovic erkent dat* ze enkele zeer 'ongebruikelijke' messen bij zich hadden. Maar een van de Nederlanders, zegt de advocaat, had als professioneel messenslijper iets met messen. De vier zouden 'agenten van de NAVO' zijn. onder meer omdat ze de 'SAS Survi val Guide' bij zich hadden. „Maar de SAS (een Brits elitekorps) zou natuurlijk niet zo dom zijn geweest een moordcommando in militair uni form te sturen", aldus Jankovic. Kostunica beëdigd als president HILVERSUM ANP landse zaken wijst erop dat vandaag de ministers van bui tenlandse zaken van de Euro pese Unie spreken over het op heffen van de sancties tegen Joegoslavië. Volgens een woordvoerder ligt het voor de hand dat de Europese landen binnenkort weer ambassadeurs in Joegoslavië stationeren. Zo'n besluit nemen de EU-landen in onderling overleg. De meerderheid van de Tweede Kamer wil dat de Nederlandse regering zo snel mogelijk weer een ambassadeur naar Joego slavië stuurt. Nu zit er een tijde lijk zaakgelastigde. Het zou na de machtswisseling in Belgrado een goed signaal zijn deze te vervangen door een ambassa deur, aldus de grote partijen. Het ministerie van buiten- De Britse omroep BBC heeft dat gisteren gemeld op gezag van diplomatieke en oppositie bronnen in Belgrado. De Joego- Slavische defensiespecialist Milovan Drecun verklaarde gis teren tegenover persbureau Be ta dat Milosevic donderdag j heeft gepoogd het leger in te j zetten tegen de massale beto gingen van de oppositie. Vol gens Drecun heeft het leger dat geweigerd. BELGRADO ANP Slobodan Milosevic legde zich neer bij zijn aftreden als presi dent van Joegoslavië, nadat hij afgelopen vrijdagavond bezoek had gekregen van hoge legerof ficieren. Ze vertelden Milosevic dat hij vanaf dat moment ex- president was, en dwongen hem onder bedreiging met vuurwapens de gekozen presi dent Kostunica te ontmoeten. Langzaam wordt het leven in Joegoslavië weer normaal. Een meisje liep zaterdag met haar poppenwagen onbekommerd langs een uitgebrand politievoertuig voor het parlementsgebouw in Belgrado. foto »ap» mikica petrovic Slobodan Milosevic, die vorige week door een half mil joen betogers in Belgrado van zijn troon werd gestoten, riskeert een proces in eigen land wegens verkiezings fraude. Een Servische mensenrechtenorganisatie ver klaarde gisteren de voormalige president voor het ge recht te willen dagen. Vojislav Kostunica, die zater dag werd ingehuldigd als de nieuwe president, herhaalde dat hij Milosevic niet zal uitle veren aan het Joegoslavië-tribu- naal. „Er kan geen samenwer king zijn met dit tribunaal", verklaarde hij. De nieuwe leider beschouwt het tribunaal als een instrument van de Verenigde Staten, omdat het weigert wes terse leiders te dagvaarden we gens hun bombardementen op burgerdoelen in Joegoslavië. De hoofdaanklaagster van het Haagse tribunaal, Carla Del Ponte, is overigens van zins zich snel naar Belgrado te bege- BELGRADO CEES VAN ZWEEDEN CORRESPONDENT Milosevic trad vrijdag af, nadat de dag daarvoor betogers het parlement hadden bestormd. Algemeen werd verondersteld dat de leider, die door het Joe- goslavië-tribunaal in Den Haag wordt gezocht wegens oorlogs misdaden, de wijk zou nemen naar Rusland of China. Maar in plaats daarvan kondigde hij aan zijn politieke loopbaan gewoon als oppositieleider te willen voortzetten. Die tijding ver baasde vrijwel iedereen in Joe goslavië. ven. Maar verkiezingsfraude is in Joegoslavië een delict waar celstraf op staat. Hoewel Kos tunica zei dat hij geen 'politieke wraak' zou nemen op zijn voor ganger, wordt niet uitgesloten dat justitie de oud-president aanklaagt. „Ik verwacht dat procureurs hem voor de rechter zullen dagen", verklaarde de vooraanstaande econoom Mladjan Dinkic gisteren. Dinkic, die met de Noorse minister van buitenlandse za ken op een persconferentie ver scheen, vroeg de westerse we reld om een onmiddellijke in jectie van een half miljard dol lar in de Joegoslavische econo mie. Naar verwachting zullen de Europese ministers van bui tenlandse zaken vandaag de sancties tegen het land ophef fen. Economisch wanbeleid, tien jaar oorlog en economische sancties hebben het land naar de rand van de afgrond gedre ven. De helft van de bevolking is werkloos en zij die wel een baan hebben, verdienen vrijwel niets. „Mijn maandsalaris be draagt ongeveer 70 Duitse mark", zei Ante Markovic, een leraar aan de universiteit van Belgrado. „Voordat Milosovic aan de macht kwam, verdiende ik 1.500 mark." Experts waarschuwen echter dat het nog lang kan duren voordat Servië, dat in de jaren tachtig één der rijkste streken van oostelijk Europa was, zelfs maar Hongarije of Tsjechië heeft ingehaald. Openbaar ver voer, infrastructuur en tele communicatie zijn verouderd, en met de privatisering van de staatssector is amper een begin gemaakt. Stafchef landmacht moet veld ruimen In de grondstofrijke provincie Papua neemt de roep om onaf hankelijkheid toe. Regelmatig zijn er botsingen tussen veilig heidstroepen en demonstran- ten die onafhankelijkheid eisen. President Wahid heeft het hijsen van de onafhankelijk- heidsvlag toegestaan, zolang die maar naast en lager dan de nationale vlag van Indonesië hangt. Hij heeft onafhankelijk- heid voor de provincie echter uitgesloten. De stafchef van de Indonesi sche landmacht, generaal Tyas- no Sudarto, moet zijn functie neerleggen, zo heeft Wahid hem gisteren meegedeeld. Sud arto wordt opgevolgd door zijn plaatsvervanger, luitenant-ge neraal Endriartono Sutarno. Wanneer dat gebeurt is nog niet bekend. Ook het hoofd van de marine moet waarschijnlijk weg, zeggen militaire waarne-J mers. In Indonesië bestaan grote twijfels of de legertop zijn mili tairen nog wel in de hand heeft. Zo heeft het leger geen einde gemaakt aan het geweld op de Molukken. Ook zouden sommi ge soldaten betrokken zijn ge weest bij recente bomaansla gen in Jakarta. JAKARTA ANP-Rtr-DPA In de oostelijke Indonesische provincie Papua (voorheen Iri an Jaya) zijn in het weekeinde bij onlusten zeker veertig men sen omgekomen. Er zijn tiental len gewonden gevallen. De rellen begonnen al afgelo pen vrijdag, nadat de politie be woners van de plaats Wamena in de Baliemvallei opdracht had gegeven de onafhankelijkheids- vlag te strijken. Toen dit werd geweigerd, greep de politie in. Bij de gevechten die daarna ontstonden, maakten Indonesi sche troepen gebruik van vuur wapens. Vervolgens koelden de bewoners hun woede op bur gers van elders uit Indonesië. Ze gingen hen met traditionele wapens als hakmessen te lijf. Verscheidene huizen werden verwoest. Het zijn de bloedigste onge regeldheden van de afgelopen maanden. De politie, die tien tallen mensen heeft gearres teerd, probeert de orde te her stellen. Een mensenrechtenac tivist in het gebied, John Rum- biak, waarschuwde tegenover het Japanse persbureau Kyodo voor uitbreiding van het ge weld. ring',', aldus Nielson. Hij vindt het nog te vroeg het advies te geven dat alle Somalische vluchtelingen in Europa terug kunnen. „Maar de meesten ko men uit -Somaliland, waar het nu al lange tijd veilig is, dus voor hen geldt dat wel." Nielson gelooft in het vredes proces in het aansluitende deel van de Hoom van Afrika, na melijk tussen Ethiopië en Eri trea. „Er zijn belangrijke stap pen gezet. Nu moeten de troe pen van de Verenigde Naties in actie komen. Het zal een lang proces worden. Maar zo ge compliceerd als bijvoorbeeld in Congo is het niet." Op de vraag of Europa druk kan uitoefenen op het vredes proces tussen Eritrea en Ethio pië, zegt Nielson: „Waar het ons om gaat, is dat er sprake moet zijn van een onomkeer baar vredesproces en perma nente stabiliteit. Ik denk dat beide landen daaraan wel wil len voldoen indien ze een lang durige relatie met Europa wil len" hebben." TELAVIV AD BLOEMENDAAL CORRESPONDENT „Geweld biedt geen oplossing. Na een confrontatie kunnen de partijen alleen maai' tot de conclusie komen dat de problemen die ze hadden moeten op lossen nog steeds bestaan." Dat zei de Amerikaanse president Clinton in juli, toen duidelijk was geworden dat de Is- raëlisch-Palestijnse top in Camp David was mislukt. Er volgde verder overleg, maar resultaat bleef uit. Uiteindelijk grepen de Palestijnen een Israëlische provocatie op de Tempelberg aan om het diplomatieke proces voort te zetten met intifada-middelen. Het kan zijn dat president Arafat hoop te op een schokeffect, dat zou kunnen zorgen voorvaart in de onderhandelin gen. Het is ook mogelijk dat hij zijn zwaar gefrustreerde volk de gelegen heid wilde geven stoom af te blazen, of dat hij een soort onafhankelijkheids strijd wilde creëren als aanloop naar de uitroeping van een Palestijnse staat. Hoe het ook zij, de geest is uit de fles. Nooit te beroerd zich in het Israëlisch- Palestijnse wespennest te steken, heeft de Amerikaanse president het afgelo pen weekeinde zijn andere verplichtin gen op de lange baan geschoven. Sa men met minister van buitenlandse za ken Albright voerde hij het ene na het andere telefoongesprek met leiders in het Midden-Oosten. De grensschen- dingen door Hezbollah en de ontvoe ring van drie Israëlische soldaten heb ben ook Libanon en Syrië in beeld ge bracht, en daarmee indirect Iran. Als het verder rustig blijft in het Israë lisch-Libanese grensgebied lijkt de kwestie van de ontvoerde soldaten op losbaar. vooropgesteld dat ze nog le ven. Israël staat niet zonder meer afwij zend tegenover een ruil tegen een groep Libanezen die het al vele jaren gegijzeld houdt. Als Hezbollah meer wil, bijvoorbeeld ook de vrijlating van Palestijnse radicalen, wordt het moeilij ker. De aandrang in Israël om Syrië via militaire actie duidelijk te maken dat het Hezbollah in toom moet houden, lijkt dan onweerstaanbaar. Nu het Isra ëlische leger uit Libanon is teruggetrok ken, valt van het Westen begrip te ver wachten voor militaire actie in Liba non, vooropgesteld dat die beperkt blijft. Wat betreft het Israëlisch-Palestijnse conflict zullen de Amerikanen er achter moeten zien te komen of Arafat bereid is terug te keren naar de onderhande lingstafel. Dat zal moeten blijken uit zijn houding in de komende dagen. Misschien is het Palestijnse bestuur niet bij machte de orde te herstellen, maar het zou in elk geval goede wil kunnen tonen. De door de staat be heerste Palestijnse televisie roept de hele dag op tot nieuwe demonstraties. Een wat normalere programmering zou helpen. De laatste dagen houdt het Israëlische leger meer afstand van de belangrijkste brandhaarden. De Palestijnse politie zou kunnen zorgen dat demonstranten dat ook doen. En het belangrijkste: Ara fat zou zich via de media tot zijn volk kunnen wenden met de mededeling dat de Aksa-intifada een doorslaand succes is geworden. Het bedenken van een uitleg daarvoor is hem wel toever trouwd. Vanaf het moment dat de vijandelijkhe den begonnen, was duidelijk dat ze niet zouden ophouden voordat Arafat zijn mensen op successen zou kunnen wij zen. Weliswaar is de Palestijnse eis tot de vorming van een internationale on derzoekscommissie niet ingewilligd, maar wel heeft de Veiligheidsraad za terdag een resolutie aanvaard waarin staat dat er 'buitenproportioneel ge weld' tegen de Palestijnen is gebruikt In elk geval heeft Arafat nu een diplo matiek resulaat om op te wijzen. Hij kan ook zeggen dat Israël onder druk van de Aksa-intifada afgelopen vrijdag de ordehandhaving bij de moskeeën in Jeruzalem heeft overgelaten aan de Pa lestijnen. Dat is puntenwinst in de strijd om soevereiniteit. Daarnaast heeft 'de standvastigheid van het Palestijnse volk', zoals Arafat het zou kunnen formuleren, geleid tdt de militaire ontruiming van het Graf van Jozef bij Nablus. De Palestijnen kunnen ook bogen op een plan voor een Arabische topconferentie op 21 en 22 oktober in Cairo. Het is alles bij el kaar misschien niet veel - zeker niet voor de rechtvaardiging van meer dan tachtig doden - maar misschien genoeg om de Palestijnen tot bedaren te bren gen. De Israëlische premier Barak lijkt al tot die conclusie te zijn gekomen. Zijn ulti matum wijst daarop. Als Arafat de ko mende dagen de Veiligheidsraad-reso lutie en andere successen gebruikt als een middel om de Aksa-initifada te be ëindigen, wil Barak kunnen zeggen dat de Palestijnen voor zijn ferme taal zijn gezwicht. Hij moet vurig hopen dat dat ook gebeurt, want met het binnenhalen van boeman Sharon (Likud) en andere rechtse leiders in zijn regering - een van zijn dreigementen voor het geval de Palestijnen doorgaan met de strijd - zou hij voornamelijk zichzelf straffen. RUSWUK ANP „Over dertig tot veertig jaar is het gat in de ozonlaag verdwe nen." Dit zegt de Nederlandse scheikundige prof. Paul Crut- zen in het gisteren verschenen Duitse blad Bild am Sonntag. De inmiddels 66-jarige Crut- zen kreeg vijf jaar geleden de Nobelprijs voor chemie voor zijn braanbrekend onderzoek naar het gat in de ozonlaag. Dat bedreigt de mens, omdat de ozonlaag ons beschermt tegen schadelijke ultraviolette straling van de zon. Volgens Crutzen hebben de internationale afspraken ter be scherming van de ozonlaag succes gehad. Met name de be perking van de uitstoot van fiuorchloorkoolwaterstoffen (FCKW), die de ozonlaag afbre ken, is gelukt. De productie is in enkele jaren teruggebracht van een miljoen ton naar min der dan 15.000 ton. Dat het ozongat nu groter is dan ooit, komt doordat de FCKW's er ja ren over doen om van het aard oppervlak op te stijgen naar de ozonlaag. risch vliegtuig geland in Bagdad -r® lADi Na twintig jaar van vijandelijke betrekkingen is giste- L| voor het eerst een Syrisch vliegtuig geland in de Iraakse fdstad Bagdad. Aan boord waren volgens het Iraakse pers- Tiia ïau INA artsen en medicijnen, maar ook Syrische overheids- iaren. Eerder al vlogen een Jordaans, een Frans, een Rus- i en Jemenitisch toestel naar Irak. IJsland, Egypte en Soe- zouden vluchten van plan zijn. Het vliegverkeer is in strijd de nog steeds geldende internationale boycot tegen Irak. foto ap» jassim mohammed eede man Noord-Korea in VS ■BANCisco De op één na machtigste man van Noord-Korea steren in de Verenigde Staten aangekomen voor gesprekken de Amerikaanse regering en waarschijnlijk ook met presi- t Clinton. Vice-maarschalk Jo Myong-rok, die beschouwd dt als de rechterhand van de Noord-Koreaanse leider Kim r-il, is de hoogste functionaris uit Pyongyang die ooit een >ek aan de VS heeft gebracht. FU vasniewski wint op zijn sloffen fCHAU Het zittende staatshoofd van Polen, Kwasniewski, ri een grote overwinning te hebben behaald bij de gisteren Jys juden presidentsverkiezingen. Volgens de voorlopige uitsla- kreeg hij bijna 55 procent van de stemmen, ruim voldoende een tweede ronde te voorkomen, zo meldde de Poolse tele- -uuDe onafhankelijke kandidaat Olechowski kan volgens de lopige cijfers rekenen op 17,6 procent van de stemmen, andere kanshebber, Krzaklewski, bleef hangen op 13,7 pro- r Oud-president Walesa kreeg slechts 1 procent.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2000 | | pagina 5