Nieuwe muse;
Het wordt hoog tijd om kwaliteit af te leverenextra (iuu
Spectaculaire internationale exposities naar Natural^
Cultuur Kunst
Exclusieve Nana
DINSDAG 3 OKTOBER 2000
jchtkunstwerk doet het weer
leiden Eindelijk. Ze branden weer. Het lichtkunstwerk van Gi-
ny Vos op de toren van het Nationaal Natuurhistorisch Muse
um Naturalis werkt. Het kunstwerk bestaat uit 100.000 kleine
lampjes, die de energie van de evolutie uitbeelden. Die lampjes
wilden na kortsluiting, twee jaar geleden, niet meer branden.
De beschermende laag om de lampjes bleek niet bestand tegen
het zeeklimaat en de hoogte waarop ze zijn geplaatst. Giny Vos
is blij dat haar kunstwerk weer werkt en met de leuke reacties
van omwonenden en patiënten uit het LUMC. ,,Een jongetje dat
in het ziekenhuis ligt, schreef een kaart waarin hij vertelde erg
blij te zijn met het kunstwerk. Dat ontroert me." Het kunstwerk
wordt 4 november feestelijk gepresenteerd. Die dag verschijnt
ook een boekje over het kunstwerk. foto taco van der eb
Expositie architect Testa
Rotterdam Het Nederlands Architectuurinstituut gaat met een
overzichtstentoonstelling aandacht besteden aan het werk van
de architect en kunstenaar Clorindo Testa. Hij wordt een van de
belangrijkste Argentijnse architecten van de twintigste eeuw ge
noemd. Deze eerste expositie van hem in Europa, te zien tot en
met 5 november, belicht de periode vanaf de jaren vijftig tot he
den. Aanstaande dinsdag is er een lezing over zijn werk, waar
ook Testa zelf zal spreken.
Björk ambieert geen filmcarrière
hamburg De IJslandse zangeres Björk (34) ambieert niet langer
een filmcarrière. Björks flirt met het witte doek in de laatste film
van Lars von Trier, 'Dancer in the Dark', was eenmalig. Dat ver
telde de IJslandse aan net filmtijdschrift Cinema. ,,lk heb eigen
lijk niets met acteren. Mijn hart ligt in de muziek. Het opnemen
van deze film was een van de moeilijkste perioden in mijn le
ven", aldus de zangeres. Björk heeft haar passie voor muziek tij
dens het opnemen van de film niet helemaal de rug hoeven toe
keren. 'Dancer in de Dark' is een musical-achtige film, waarin
zij als het blinde meisje Selma zingend over het witte doek
schrijdt. Björk ontving voor haar rol in Cannes een Gouden
Palm. 'Dancer in de Dark' verschijnt binnenkort in de Neder
landse bioscopen.
Nieuwe uitgave Cultuur Compact
leiden De uitgaansgids Cultuur Compact is weer verkrijgbaar.
De twaalfde editie staat wederom bol van informatie over de
verschillende podia, musea, galeries, restaurants en cafés in
Leiden. Het boekje bevat ook een plattegrond van Leiden, Lei
derdorp, Oegstgeest en delen van Voorschoten en Zoeterwou-
de. Cultuur Compact is vanaf vandaag gratis te verkrijgen bij
ondermeer Leiden Promotie aan de Stationsweg 2d.
leiden caroline van overbeeke
Museum Naturalis haalt volgend jaar twee grote
internationale tentoonstellingen naar Leiden. In
'Brein' wordt de werking van onze menselijke
hersenen belicht, en 'Dawn of the human spirit'
laat menselijke geloofsuitingen, rituelen en kunst
zien aan de hand van beroemde prehistorisch
grotschilderingen.
De hersenen van de mens zijn de meest ge
compliceerde van alle soorten die de aarde be
volken. De hersencellen regelen onze bewegin
gen, gedachten en gevoelens. Hoewel we weten
dat er grote verschillen zijn tussen onze linker
en rechterhersenhelft, is veel nog onbekend over
de werking van onze hersenen. Datgene wat we
wél weten vormt het onderwerp van een specta
culaire interactieve show, die volgend jaar febru
ari in Naturalis te zien is. 'Brein' wordt gemaakt
in samenwerking met het 'Science centre' in De
nemarken, het Koninklijk Belgisch Instituut voor
Natuurwetenschappen in België en het Leids
Universitair Medisch Centrum, dat onder meer
anatomisch materiaal levert.
Op de 'doe'-tentoonstelling kunnen bezoekers
straks hun eigen hersenen testen en experimen
teren met het aansturen van ledematen en speci
ale foefjes van onze hersenen door middel van
speciale brillen en oefeningen met bijvoorbeeld
een step. Op de expositie kunnen mensen aan
den lijve ondervinden hoe ons brein denkt, be
weegt en voelt.
De tentoonstelling 'Dawn of the human spirit'
(Dageraad van de menselijke geest) geeft inzicht
in wat de mens tot mens maakt en onderscheidt
van dieren: geloof, rituelen, kunst en de moge
lijkheden ervaringen uit het verleden te gebrui
ken voor een betere toekomst. Naturalis wil dit
laten zien aan de hand van beroemde prehistori
sche grotschilderingen zoals bijvoorbeeld die van
Lascaux in Frankrijk, de wanden van de Barrier
Canyon in de Verenigde Staten, de Chinese rots
wanden bij Huashan en Drakensbergen in|an<
Afrika. d e
Bezoekers worden in drie grote muitin
scènes (grote 'rondom-projecties', bewej~
poppen en dergelijke) meegenomen na L1
grottenkunst van 30.000 jaar voor Christus.l
terpoppen laten werk zien van evolutieb^
Darwin, mensapendeskundige Goodall, ps
ter Jung en kunstenaar Dali. Voor deze tei *e'
steling, die door een Deens instituut is o
keld en speciaal wordt aangepast voor Nat
stelt het VSB-fonds een half miljoen guld
beschikking. De tentoonstelling wordt na; 'p
wachting in oktober volgend jaar geopend.
Tegenvallers voor
Stadsgehoorzaal
leiden
lesley grieten
De Stadsgehoorzaal heeft al
vroeg in het seizoen te kampen
met een aantal tegenvallers.
Een paar belangrijke voorstel
lingen zijn noodgedwongen ge
schrapt.
Zo kan het concert van Flaco
Jiminez van 22 november niet
doorgaan vanwege ziekte van
Jiminez. Jaap van Zweden zou
op 15 januari met pianist Da
niël Wayenberg een concert ge
ven, maar dit kan niet doorgaan
wegens internationale verplich
tingen van de chef-dirigent van
het Residentie Orkest. In de
plaats van Van Zweden en Way
enberg spelen Pieter Wispelwey
en Paolo Giacometti in de
Stadsgehoorzaal.
Het concert 'Help, I need so
mebody' dat op 7 april zou
worden gegeven gaat ook niet
door. In verband met interne
problemen in deze productie
helemaal afgelast. Ook de hele
Nederlandse tournee van ex-
Kinks frontman Ray Davies gaat
niet door. Vertraging tijdens de
opname van zijn nieuwe cd, is
er de oorzaak van dat Davies op
22 februari niet in Leiden te be
wonderen valt.
De show van Robert Long,
gepland op 25 november, blijkt
te groot voor de Stadgehoor-
zaal. Ook het decor voor het
concert van het Orkest Konink
lijke Luchtmacht op 18 januari
past niet in de zaal. Tenslotte is
nog niet zeker of het geplande
optreden van Normaal op 1 no
vember kan doorgaan. Er is
grote onduidelijkheid over de
financiële toekomst van de
band nadat voormalig gitarist
Paul Kemper beslag heeft laten
leggen op de bankrekeningen
van de BV Normaal.
Er is ook positief nieuws te
melden. Vanwege de grote be
langstelling voor hun concert
op 24 januari geeft de Golden
Earring een dag later een extra
unplugged-concert in de Stads
gehoorzaal.
Amsterdam 'The Couple', van de Franse kunstenares Niki de Saint Phalle, is de titel van deze handbeschilderde vaas, exclusief vervaardigd voor de Amsterdamse Gallery Delailj
De Saint Phalle's wereldberoemde Nana, de felgekleurde, rondvormige vrouwenfiguur, siert samen met 'partner' de 31 centimeter hoge vaas, die slechts in een oplage van 150
stuks gemaakt is. foto's gallery d|
Mark Knopfler houdt van onorthodox handelen
inden hans piétzweten om iets te bereiken niet
londen hans piët
Mark Knopfler heeft in de afge
lopen 22 jaar een indrukwek
kende staat van dienst opge
bouwd. De vader van drie kin
deren, Benji en Joseph (12) en
Isabella (2), grossiert op een
opmerkelijke manier in muzi
kale diversiteit. Om die enorme
berg ideeën weg te werken,
maakt de Engelse gitarist niet
alleen gebruik van Dire Straits
maar ook van de Notting Hill
billies en filmmuziek. Nu Iaat
hij voor de tweede keer solo van
zich horen met 'Sailing to Phi
ladelphia.'
Het klinkt als de ultieme grap
wanneer iemand, die wereld
wijd inmiddels meer dan 100
miljoen albums heeft verkocht,
gortdroog opmerkt, dat het
hoog tijd wordt om eens wat
kwaliteitsproducten af te leve
ren. Mark Knopfler is echter
bloedserieus wanneer hij, op
een zonnige middag in Londen,
deze uitspraak doet. Dat veel
mensen van mening zullen zijn
dat hij deze in de afgelopen
twintig jaar al heeft uitgebracht,
wuift hij vriendelijk weg. ,,Ze
hebben ongelijk. Het is eigenlijk
pas sinds kort dat ik enigszins
tevreden ben over mijn werk als
schrijver, componist en muzi
kant. Eindelijk begint het een
beetje te klinken zoals ik het al
tijd heb bedoeld."
Zijn artistiek rimpelloze be
staan - de platinaplaten stape
len zich op - zorgt voor twijfel
en maakt dat het Dire Straits-
boegbeeld in zijn werkruimte
nabij Holland Park de wereld
met een licht filosofische blik
beschouwt. „Ik heb geluk ge
had, want ik hou van alle as
pecten van mijn bestaan. Ik ge
niet van mijn gezin, hou van
het schrijven, vind het leuk om
platen te maken en ik sta graag
op een podium. De vraag, die
mij constant achtervolgt, is:
baal ik de talenten die ik heb
meegekregen wel optimaal uit?
Ik had er, zeker in het verleden,
met meer respect mee moeten
omgaan. Dat is eigenlijk pas
onlangs tijdens het opnemen
Mark Knopfler „Het is eigenlijk pas sinds kort dat ik enigszins tevreden ben over mijn werk als schrijver, componist en muzikant. Eindelijk begint
het een beetje te klinken zoals ik het altijd heb bedoeld." foto gpd hans piet
van mijn nieuwe solo-plaat
'Sailing to Philadelphia' ge
beurd."
„Het schrijven, maar vooral
het afmaken van een liedje kan
betekenen dat je er even kei
hard tegenaan moet. Die hin
dernis omzeil ik liever. Ik ben
iemand die elk denkbaar ex
cuus aangrijpt om niet te hoe
ven werken. Als een vriend
langskomt en zegt: zullen we
een eindje gaan rijden, dan zit
ik bij wijze van spreken al op
mijn motor. Ik zal zo'n aanbod
nooit afwimpelen met de me
dedeling dat ik geen tijd heb
omdat ik nog een compositie
moet afmaken. Zo zou ik ook
veel meer mijn gitaar ter hand
moeten nemen. Muzikale uit
dagingen werken namelijk sti
mulerend en voorkomen dat je
verveeld raakt. Bovendien kan
je al die vondsten tijdens het
schrijven van nieuw materiaal
weer gebruiken. Ik heb gemerkt
dat het erg inspirerend kan
zijn."
Even heeft Mark Knopfler er
over gedacht gitaarles te ne
men. Want hoewel hij als gita
rist wordt gerangschikt bij de
wereldtop, heeft hij zelf het idee
het spelen slechts enigszins on
der de knie te hebben. „Om die
reden heb ik laatst een gitaar-
boek gekocht. Interessant om
dat er allerlei oefeningen voor
de linkerhand in stonden en
het bovendien de nodige bruik
bare tips bevatte voor het op
schrijven van gevonden noten
reeksen. Normaal gesproken
zitten de liedjes die ik heb be
dacht in mijn geheugen. Maar
die werkstukken zijn dan ook
kinderspul in vergelijking met
de symfonieën die door klassie
ke componisten zijn bedacht.
De muziek voor mijn laatste
film 'A shot at glory' heb ik, al
fluitend, op een cassette vastge
legd zodat ik de wijsjes niet zou
vergeten. Later heb ik ze, sa
men met Guy Fletcher (toetsen)
uitgewerkt. Verder gebruik ik
eigenlijk nooit een opname-ap
paraat. Ik bedoel, als ik met een
melodie in mijn hoofd wakker
word en ik ben 'm weer verge
ten tegen de tijd dat ik mij heb
geschoren, dan was het blijk
baar niet de moeite waard. Ik
ben in elk geval nog nooit in
paniek geraakt, omdat ik meen
de dat de muze mij had verla
ten. Dat befaamde writersblock
is mij dan ook vreemd."
„Waar ik de laatste tijd wel
vaak over pieker is of ik geen
werkpatroon voor mijzelf moet
uitstippelen. Want even lekker
weg op de motor is natuurlijk
heerlijk, maar tegelijkertijd ook
fout. Misschien is een beetje
zweten om iets te bereiken niet
eens zo gek voor het opvijzelen
van de eigenwaarde. Hoewel,
als ik dan weer een stuk heb ge
reden en ik kom thuis, dan ga ik
er extra hard tegenaan om mijn
schuldgevoel over die verloren
tijd weer een beetje goed te ma
ken."
Mark Knopfler, die op zijn
nieuwe plaat heeft samenge
werkt met muzikanten zoals Ja
mes Taylor, Van Morrison, Gil
lian Welch, David Rawling en
het Squeeze-duo Chris Difford
en Glenn Tilbrook, zegt een lui
zenleven te hebben in vergelij
king met een dichter of proza
schrijver. „Wat we met elkaar
gemeen hebben, is dat we de il
lusie creëren dat het bij ons
werk om een fluitje van een
cent gaat. Maar zo gemakkelijk
is het allemaal niet. Zeker wan
neer je bijvoorbeeld roman
schrijver bent, moet je over een
ijzeren discipline beschikken.
In het verleden heb ik een aan
tal keren het voorwoord voor
een boek geschreven. Dat was
echt zweten. En dichters heb
ben het ook niet gemakkelijk.
Vergis je niet, het schrijven van
een tekst voor een liedje is vele
malen eenvoudiger dan een ge
dicht neerzetten."
„Maar je krijgt slechts ap
plaus wanneer de tekst in een
goede melodie is verpakt en
hem speelt met de juiste keuze
aan instrumenten. In dat op
zicht is motorrijden een meer
ontspannen bezigheid, want als
een bocht opdoemt, gaat het er
slechts om dat de coördinatie
tussen handen en voeten klopt.
Bij het componeren word ik
meestal gedreven door verve
ling. Daarmee bedoel ik, dat ik
binnen een nummer niet steeds
hetzelfde wil doen. Dus als ik
een bluegrassnummer heb,
probeer ik het middels bijvoor
beeld de synthesizer of een
loop onderuit te halen. Ik hou
er gewoon van om onorthodox
te handelen. Altijd gehad. Als
iemand mij een nummer van
drie minuten vraagt, lever ik
hem, uit puur plezier, een com
positie van dertig minuten."
caroline van overbeeke
Nieiiwe en gerenoveerde muse
umgebouwen zijn mooi en
trekken vaak meer bezoekers,
maar ze zijn ook veel duurder
in onderhoud, schoonmaak
kosten, verwarming en beveili
ging. En, niet te vergeten, de af
schrijving: het geld dat moet
worden gereserveerd om over
een aantal jaren de dan verou
derde gebouwen op te knappen
of te vervangen. Museumdirec
teur S. Engelsman van het
Rijksmuseum voor Volkenkun
de verwacht dat in zijn muse
um ingrijpende reorganisaties
en bezuinigingen nodig zijn als
staatssecretaris Van der Ploeg
zijn verzoek voor extra subsidie
niet honorereert.
Het Leidse museum heeft bo
venop zijn vaste subsidie van
ruim 10 miljoen per jaar 4,2
miljoen gulden extra nodig
voor de onderhoud en afschrij
ving van de nieuwbouw en voor
het op orde houden van zijn
omvangrijke collectie. Daarmee
komt de subsidie-aanvraag van
Volkenkunde op 14,3 miljoen
gulden per jaar voor de periode
2001-2004.
De drie Leidse Rijksmusea,
Volkenkunde, Naturalis en
Oudheden hebben de afgelo
pen vier jaar 232 miljoen gul
den van het ministerie (cultuur)
gekregen om hun gebouwen te
vervangen, te vernieuwen en de
inrichting te betalen. Maar vol
gens de musea heeft het minis
terie in de jaarlijkse subsidie
toewijzing geen rekening ge
houden met de extra lasten die
deze investeringen met zich
meebrengen. Vanaf volgend
jaar hebben de drie Leidse in
stellingen jaarlijks 8,5 miljoen
gulden extra nodig om hun
nieuwe gebouwen ook te kun
nen onderhouden.
„De Raad voor Cultuur die de
staatssecretaris heeft geadvi
seerd over zevenhonderd subsi
dieaanvragen van kunstinstel
lingen, heeft geen uitspraak ge
daan over ons verzoek'
Engelman. „Dat valt I^p
haar adviestaken, vine
Raad. Wel heeft de Ra e
staatssecretaris min of m
oren gewassen."
„Ik citeer uit haar advifii
enkele musea, we noemen
name Naturalis en het Rij
seum voor Volkenkunde, i
was te voorzien dat dooe
vangrijke (ver)nieuwbouw :i
verhoging van de sqt.
noodzakelijk zou zijn.
omdat een nieuw muse n
bouw hogere kosten me
meebrengt doordat het gr
en veel meer technische
laties bevat. Indirect, om :t
exploitatie van het muse
het nieuwe gebouw and >j
duurder is dan voorheen
commissie heeft niet kio
constateren dat daarop
het ministerie is geantic i
door bijvoorbeeld het re)
ren van middelen of het
ven van kaders voor een
ging van de subsidie'. D;
me duidelijke taal."
Engelsman vervolgt: „V u
Ploeg heeft over deze k i
advies gevraagd aan een
commissie, de Commissja
Huis, genoemd naar haai r
zitter, Edwin van Huis. O
ze constateert dat onze fi^t
ele problemen niet zijn
lost als we alleen het oud i
sidiebedrag krijgen. Ma:
laat zich er niet over uit.
ook wel logisch: 8,5 milj
veel geld. Als je dat bij
musea weghaalt, creëer
grote problemen. Van da a
kun je Boerhaave bij wij; l
spreken twee keer sluitc a
commissie vindt wel da i
der Ploeg met onze aai i
rekening had mogen h<
maar ze laat zich niet in
sitie manoeuvreren hi t
een uitpraak te doen. II i
dat heel verstandig."
Van der Ploeg neemt
schijnlijk deze week een
over de cultuursubsidie i
Tweede Kamer heeft het
woord.
