EU-missie
Molukken
verhinderd
Geweld is gevolg van Baraks gebrek aan moed
Buitenland
Dode bij nieuw ongeluk
in Griekse wateren
Grootmachten dingen naar India's hand
Suriname wil wel geld van
Nederland, maar niet tot elke prijs
MAANDAG 2 OKTOBER 2000
Vissersboot zinkt: dode en vermisten
dublin Voor de Ierse westkust is gisteren tijdens een storm de
Franse visserboot L'An Orient gezonken. Het stoffelijk over
schot van een van de opvarenden is gevonden. Zeven andere
zeelieden worden nog vermist. De vermisten zijn van Portugese,
Franse en Ierse afkomst. Een helikopter van de Ierse kustwacht
heeft drie opvarenden gered.
Massale ontsnapping in Duitsland
berlun Uit een gevangenis in het Duitse Wilhelmshaven zijn
gisteren negen Oost-Europese gevangenen ontsnapt. Ze over
meesterden twee bewakers, stalen hun auto's en ramden het
gevangenishek. Kort daarna lieten ze de auto's leeg achter. De
negen zijn nog voortvluchtig.
Ook ontsnapping in Georgië
tbilisi Zeker twaalf gevangenen zijn er gisteren in geslaagd via
een zelf gegraven tunnel uit een gevangenis in Georgië te ont
snappen. De dertig meter lange tunnel ligt onder het gevange
nishospitaal, aldus een woordvoerder van de inrichting. Onder
de ontsnapten zijn twee nationalistische leiders en een voorma
lig minister van financiën. De laatste zou eerder een moordaan
slag op president Sjevardnadze hebben beraamd.
Werklozen ingezet bij mensensmokkel
londen Internationale criminele organisaties hebben een
nieuwe manier gevonden om vluchtelingen het Kanaal over te
zetten. Ze huren werkloze Britse jongeren die vluchtelingen in
bestelbusjes naar Groot-Brittannië vervoeren. De jongeren krij
gen per 'vracht' ongeveer 250 gulden, zo meldde de Britse krant
The Times zaterdag.
Vanavond gaat
de klok een uur terug.
De daluren beginnen een uur eerder.
Ging voorheen het daltarief om acht uur in, vanaf vandaag
belt, faxt of internet u al vanaf zeven uur 's avonds tegen
het voordelige tarief. Met VoordeelNummers is dat binnen
de regio 2,7 cent en buiten de regio 4 cent per minuut.
Binnen de regio.blijft uiteraard het nog
voordeligere weekendtarief géiden.
Starttarief met VoordeelNummers: 9 ceni
Veerboten massaal uit de vaart
ATHENE AP-AFP-DPA
In Griekenland is gisteren op
nieuw een passagiersschip ge
zonken na op een rots te zijn
gevaren. Hoe dat kon gebeuren,
is nog niet bekend. Een passa
gier, een 82-jarige Amerikaan,
overleed na het ongeluk aan
een hartaanval. De overige 37
opvarenden, dertig passagiers
en zeven bemanningsleden,
zijn gered. Het was het derde
ongeluk met een Grieks schip
in zes dagen.
Het gisteren verongelukte
houten jacht Zeus III zonk bij
het eiland Naxos. De passagiers
waren 27 Amerikanen, een
Duitser en vier Grieken.
Het dodental van de ramp
met de Express Samina, die vo
rige week dinsdag zonk bij het
eiland Paros, is opgelopen tot
76. Duikers vonden zaterdag
twee lichamen in het gezonken
schip. De autoriteiten vermoe
den dat zich in het wrak nog
twaalf lichamen bevinden.
Afgelopen donderdag liep
buiten de haven van Naxos op
nieuw een veerboot aan de
grond. De 1.081 passagiers ble
ven ongedeerd.
Het Griekse ministerie van
scheepvaart heeft met ingang
van gisteren 65 veerboten uit de
vaart genomen. Het gaat om 56
van de 470 veerboten voor bin
nenlandse verbindingen en ne
gen van de 49 die op internatio
nale routes varen. De schepen
mogen pas weer uitvaren als ze
voldoen aan de uit 1998 stam
mende Europese richtlijn voor
veiligheid. Als de reders niet
binnen drie weken de vereiste
aanpassingen uitvoeren, raken
ze hun vergunning kwijt.
Reddingswerkers met een rubber
boot inspecteren het wrak van de
Zeus III. foto ap
NEW DELHI HARALD DOORNBOS
CORRESPONDENT
Plotseling lijkt iedereen vriendjes te wil
len worden met India. Tien dagen gele
den zei de Amerikaanse president Clin
ton in Washington tegen de Indiase pre
mier Vajpayee dat hij 'erg houdt van Indi
aas eten'. Vandaag is de Russische presi
dent Poetin begonnen aan een driedaags
bezoek aan New Delhi. Naar eigen zeg
gen is hij 'de beste en dierbaarste vriend
van India'.
Mooie woorden, maar het gaat natuur
lijk om geld en invloed. Elf jaar na de val
van de Berlijnse Muur komt ook India er
langzamerhand achter dat de Koude Oor
log voorbij is. Dat leidt tot een ware stoe
lendans tussen voormalige vrienden en
vijanden.
Vroeger was alles simpel. India werd
geleid door de Congres Partij en was een
van de stuwende krachten achter de Be
weging van Ongebonden Landen. Als
'links' land had India veel meer op met
de Sovjet-Unie dan met de Verenigde
Staten. Net als Moskou had New Delhi
een weinig hartelijke relatie met Peking.
De vriendschap met Moskou heeft er
toe geleid dat ook nu nog tachtig procent
van India's wapenarsenaal van Russische
makelij is. Belangrijk voor New Delhi was
ook de steun die de VS gaven aan India's
aartsvijand-Paklstaiv tijdens het bewind
van generaal Zia ul-Haq. Hierdoor was de
band Delhi-Washington er een van wan
trouwen en soms openlijke vijandschap.
Maar dat is nu allemaal anders. India
heeft sinds drie jaar een nieuwe, rechtse
regering. Die realiseerde zich dat Rusland
na de val van het communisme een min
of meer stuurloos schip is geworden. In
zetten op de VS, de enig overgebleven su
permacht, was de enige keus die India
restte.
Alleen al door de reusachtige bevolking
ging ook de rest van de wereld zich voor
India interesseren. Terwijl de meeste lan
den tot voor kort volledig gefixeerd en
verlekkerd keken naar China met zijn af
zetmarkt van 1,3 miljard mensen, is men
zich gaan realiseren dat India met een
miljard zielen toch ook niet niks is.
De Indiase economie groeit jaarlijks
met zeven procent, velen spreken Engels
en met name de IT-industrie heeft een
enorme vlucht genomen. India is veel
toegankelijker dan China en er is geen ge
doe met mensenrechtendiscussies of een
in principe vijandige communistische
partij.
Begin dit jaar kwam Clinton dan ook
naar India. Tevoren hadden de Amerika
nen al duidelijk gemaakt dat hun steun
aan Pakistan tanende is. Inzake de tussen
Pakistan en India fel omstreden regio
Kashmir heeft Washington nu laten we
ten dat het meer aan de Indiase dan aan
de Pakistaanse kant staat. In New Delhi
telt weegt dat zwaar.
De nieuwe vriendschap met de Ameri
kanen werd twee weken geleden beves
tigd toen India's premier Vajpayee een
bezoek bracht aan de VS. Niet alleen ont
moette hij Clinton verscheidene malen,
ook mocht hij het Congres toespreken,
iets dat maar weinig buitenlandse leiders
is vergund.
In India wordt al enthousiast gespro
ken van een 'nieuwe as Delhi-Washing-
ton'. Het enige probleem is dat Washing
ton het maar niets vindt dat India twee
jaar geleden kernproeven heeft gedaan.
Maar volgens insiders is dat op lange ter
mijn geen probleem.
De Russen is dit alles natuurlijk een
doorn in het oog. Vandaar dat Poetin
heeft besloten de wat verwaarloosde con
tacten met India snel aan te halen. Vajpa
yee is nauwelijks terug uit Washington of
Poetin staat al op de stoep. De Russische
president wil de Indiërs met name over
halen om Russische wapens te blijven ko
pen. Zo zal tijdens het bezoek het con
tract worden getekend over de Indiase
aanschaf van 22 MlG-29's. Ook heeft Po
etin duidelijk gemaakt dat hij zeer pro-In
dia is in het conflict met Pakistan.
Bij dat alles zijn de Indiërs de lachende
derde. Al dat geflirt van Washington en
Moskou brengt New Delhi in een nieuwe
en luxueuze positie.
DPA Deutsche Presse Agentur CPD Cea
1 I
Gevaar zou te groot zijn
Diplomaten van landen van de Europese Unie gaan
voorlopig niet naar de Molukken om poolshoogte te ne
men op de door burgeroorlog geteisterde eilandengroep.
De Indonesische regering verhinderde afgelopen week
einde om 'veiligheidsredenen' het vertrek van de EU-
missie. Een nieuwe datum is niet vastgesteld, zo heeft de
Europese Commissie bevestigd.
BRUSSEL MARC PEEPERKORN
CORRESPONDENT
Het uitstel is een tegenvaller
voor minister Van Aartsen van
buitenlandse zaken, die zich
zeer heeft ingezet voor het stu
ren van de EU-waarnemers.
Van Aartsen is 'teleurgesteld en
bezorgd' dat de missie - als het
er nog van komt - slechts zal
bestaan uit diplomaten van de
EU-trojka Finland, Frankrijk en
België. „Nederland maakt zich
sterk voor een zo breed moge
lijke afvaardiging", aldus de mi
nister.
Vorige maand meldde de be
windsman niet zonder trots dat
hij zijn Indonesische ambtge
noot Shihab ervan had over
tuigd EU-diplomaten tot de
Molukken toe te laten. Frankrijk
zou, als tijdelijk EU-voorzitter,
de groep waarnemers leiden.
Ook Nederland, Groot-Brittan-
nië, Spanje, België, Portugal en
Denemarken zegden hun me
dewerking toe.
De missie had in het week
einde moeten vertrekken, maar
afgelopen vrijdag trok de Indo
nesische vice-president, Mega
wati Soekamoputri, de toe
stemming voor het bezoek in
tijdens een gesprek met de EU-
trojka. Megawati zei de veilig
heid van de EU-diplomaten
niet te kunnen garanderen.
De waarnemers zouden de
veiligheidssituatie en de huma
nitaire behoeften op de Moluk
ken moeten onderzoeken. Afge
lopen jaar zijn zeker vierdui
zend mensen omgekomen door
geweld op de eilandengroep.
Nog vorige week vielen tiental
len slachtoffers op het eiland
Ambon.
Het Haagse ministerie van
buitenlandse zaken benadrukt
dat 'uitstel nog geen afstel' be
tekent. Omdat 'veiligheidsrede^
nen' een rekbaar begrip zijn,
verwachten Brusselse diploma
ten niet dat de waarnemers op
korte termijn alsnog naar de
Molukken kunnen. Een gesprek
tussen de Nederlandse regering
en de Molukse regering in bal
lingschap ging vorige week ook
al niet door. Afgelopen vrijdag -
liet premier Kok weten dat hij
van de Molukse gesprekspart
ners niet meer had vernomen.
MANILLA Rtr-DPA
Twaalf gijzelaars Filipijnen aan
rebellen Abyu Sayyaf ontsnapt
een Amerikaan en drie Ma-
leisiërs vast. De Amerikaan, Jef
frey Schilling, zou door de re
bellen zijn overgebracht naar
Basilan, een eilandje niet ver
van Jolo. De Filipijnse marine
heeft een blokkade rond Jolo
gelegd, juist om ontsnapping
tegen te gaan.
Twee weken geleden begon
het Filipijnse leger een groot of
fensief tegen Abu Sayyaf.
Twaalf Filipijnse gijzelaars zijn
vandaag op het eiland Jolo ont
snapt aan de rebellengroep Abu
Sayyaf. Dat heeft een woord
voerder van het Filipijnse leger
gemeld. Het gaat om evangelis
ten. Ze zaten sinds juni in gijze
ling en namen Vandaag tijdens
gevechten tussen militairen en
rebellen de benen.
De rebellen houden nu nog
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
Ondanks het vredesproces
woedt het Israëlisch-Palestijnse
conflict voort met een uitzicht
loze voorspelbaarheid. Uit
angst voor politiek gezichtsver
lies blijven de partijen weigeren
hun gedrag fundamenteel te
wijzigen. De onrust in de bezet
te gebieden van de afgelopen
dagen is daarvan het zoveelste
bewijs.
ïsraëls rechtse oppositieleider
Sharon had nooit de gelegen
heid moeten krijgen met zijn
politieke aanhang op de Tem
pelberg te verschijnen. Maar
premier Barak, gevangen in een
onmogelijk ideologisch concept
en met vervroegde verkiezingen
in het verschiet, kon niet de
moed opbrengen het provoce
rende bezoek vorige week te
verbieden.
De extreme gevoeligheid van de
kwestie van de Tempelberg, in
het Arabisch de Haram a-Sha-
rif, is vele malen eerder geble
ken. In het najaar van 1996
sloeg de toenmalige Likud-pre-
mier Netanyahu alle waarschu
wingen in de wind. Hij gaf toe
stemming voor de opening van
een nieuwe uitgang van een ar
cheologische tunnel, aan de
rand van het plateau. De Pales-
tijnen verklaarden die daad tot
een aanslag op de Haram a-
Sharif en daarna namen de ge
beurtenissen hun onvermijde
lijke gang. Het begon met het
gooien met stenen op de berg
en het eindigde met massale
pnrust in de door Israël bezette
gebieden. Meer dan zestig Pa-
festijnen en twaalf Israëlische
soldaten vonden de dood.
be Tempelberg is als de spreek-
oordelijke porseleinkast en
oor olifanten is geen plaats. De
aatste die zich er had moeten
ertonen, is Sharon. Deze op
ïjn zachtst gezegd omstreden
oliticus is voor de Palestijnen
e verpersoonlijking van Ara
ieren-haat. Het was Sharon
ie in 1982, tijdens ïsraëls inva-
ïe in Libanon, passief bleef
oen Libanese Falangisten hui-,
hielden in de Palestijnse
luchtelingenkampen Sabra en
hatilla.
remier Barak wist welke risi-
o's Sharons bezoek aan de
empelberg inhield. Toch bood
ij de Likud-leider de mogelijk
heid om, onder politiebegelei
ding, in de voetsporen te treden
van Netanyahu als uitlokker
van geweld.
Barciks toegeven was een direct
gevolg van de ambivalente Isra
ëlische politiek ten aanzien van
Jeruzalem. Sinds 1967 handelt
Israël alsof het soevereiniteit
bezit over 'de ondeelbare en
eeuwige hoofdstad'. In de Oslo
akkoorden besloot Israël ak
koord te gaan met onderhande
lingen over de toekomstige sta
tus van de stad, daarmee in fei
te toegevend dat het er de be
zettende mogendheid is.
Barak zit nu met het probleem
dat hij voor eigen volk, en zeker
de rechtse oppositie, moet
doen alsof Israël soevereine
macht heeft over heel Jeruza
lem. Aan de andere kant moet
hij de Palestijnen en de rest van
de wereld doen geloven dat
over de toekomst van de stad te
praten valt.
Had Barak besloten Sharon niet
toe te laten op de Tempelberg,
dan was hem in Israël verweten
dat hij onder Palestijnse en in
ternationale druk de 'soeverei
niteit' bij voorbaat heeft opge
geven. Hij besloot daarom toe
te geven, in de valse hoop dat
de Palestijnse reactie wel zou
meevallen.
De rest was voorspelbaar. Net
als in 1996 had de Palestijnse
president Arafat er geen enkel
politiek belang bij de Israëli
sche provocatie te negeren. En
dus keek zijn politiemacht toe -
en deed hier en daar actief mee
- toen de onlusten uitbraken.
Als het verder verloopt zoals in
1996, dan zal het geweld de ko
mende dagen afnemen naar
mate de Palestijnse politie ac
tiever ingrijpt.
De belangrijkste vraag - Heb
ben de onlusten gevolgen voor
de vredesonderhandelingen? -
laat zich moeilijk beantwoor
den. Dat komt vooral doordat
niemand precies weet waarover
de partijen het op dit moment
eens zijn. Als ze echt dicht bij
een akkoord zijn, dan zal het ef
fect van het geweld van de afge
lopen dagen klein zijn. Maar als
de standpunten nog ver uiteen
liggen - en dat is waarschijnlij
ker - dan zal het geweld bijdra
gen aan een verdere vertroebe
ling van de sfeer in het toch hl
zo moeizame overleg.
PARAMARIBO ARMAND SNUDERS
CORRESPONDENT
De Surinaamse president Vene-
tiaan presenteert vanavond de
begroting voor komend jaar
aan het parlement. Met span
ning wordt afgewacht hoe mi
nister Hildenberg van financiën
denkt te bewerkstelligen dat het
land 2001 overleeft, terwijl er
vrijwel geen cent in kas is en de
schulden torenhoog zijn.
Voor de Nederlandse minis
ter van ontwikkelingssamen
werking, Herfkens, die later de
ze maand Paramaribo bezoekt,
zal de begroting een eerste in
dicatie zijn voor de manier
waarop de Surinamers denken
hun problemen op te lossen.
Suriname wil vooral veel Ne
derlands geld, maar Den Haag
stuurt liever eerst een legertje
deskundigen om orde op zaken
te stellen. Zodat er met de res
terende 540 miljoen gulden uit
de in totaal 3,5 miljard gulden
die Suriname ooit zijn toege
zegd iets goeds gebeurt.
De janboel binnen het Suri
naamse overheidsapparaat is
niet te overzien. Daarom is het
nogal opmerkelijk dat de rege-
ring-Venetiaan toch met een
begroting komt. Wel ligt het
voor de hand dat de cijfers de
komende maanden herhaalde
lijk zullen moeten worden bij
gesteld. Voor Herfkens, die van
12 tot en met 14 oktober in Pa
ramaribo is, wordt het een hels
karwei om door de bomen het
bos te blijven zien. Dat politiek
Den Haag niet van plan is- om
direct de portemonnee te trek
ken, is wel duidelijk. Want van
de bijna drie miljard gulden die
sinds 1975 in Suriname zijn ge
pompt, is vandaag de dag nau
welijks enig resultaat zichtbaar.
Alles wijst erop dat de pro
jecthulp weinig zoden aan de
dijk heeft gezet. „Te ondoor
zichtig", noemt een deskundige
in Paramaribo deze wijze van
Hollandse steun. „Er zal moe
ten worden overgestapt op pro
grammahulp, waarbij hele sec
toren moeten worden onder
steund en niet slechts één facet.
Deskundigen uit Nederland
zullen worden ingezet op be
paalde ministeries en instanties
om deze te versterken en goed
op te bouwen."
Het geld dat wel naar Surina
me vloeit, zal, als het aan Ne
derland ligt, zijn weg vinden via
gerenommeerde instanties als
het Internationale Monetaire
Fonds (IMF) en de Wereldbank.
Die moeten zorgen voor de
controle op de manier waarop
het geld wordt besteed.
Dat staat haaks op de ideeën
die daarover in Suriname be
staan, zo blijkt uit de woorden
van minister Raghoebarsing
van planning en ontwikkelings
samenwerking. „Ik wil niet
door het IMF in een bepaalde
positie worden gedwongen. Tij
dens de eerste regering-Vene-
tiaan, van 1991 tot 1996, is al
bewezen dat we het desnoods
zonder het IMF en Nederlandse
ontwikkelingshulp afkunnen."
Raghoebarsing: „We gaan
niet bedelen om het geld. We
willen meer begrip en minder
eisen. Het is hinderlijk dat in de
loop der jaren het idee is ont
staan dat Suriname altijd geld
heeft geëist en het verkeerd
heeft besteed. Toen Bouterse in
1980 de macht greep, kreeg hij
een blanco cheque van vijfhon
derd miljoen gulden. Dat was
toch een flinke miscalculatie
van Nederlandse kant."
Raghoebarsing voorziet over
twee weken pittige gesprekken
met zijn collega Herfkens. De
bewindsvrouw stelt zich op het
standpunt dat alle ontwikke
lingslanden die hulp willen krij
gen, moeten voldoen aan crite
ria van goed bestuur en goéd
beleid. Dus ook Suriname. Vol
gens haar Surinaamse collega is
dat echter een inbreuk op arti
kel 14 van het verdrag dat in
1975 werd gesloten ter gelegen
heid van de onafhankelijkheid
van Suriname. Daarin is vastge
legd dat Suriname een bevoor
rechte positie heeft in het stel
sel van internationale relaties
dat Nederland onderhoudt.
„Ik wil alleen onderhandelin
gen voeren als het verdrag op
tafel ligt", aldus Raghoebarsing.
„Ik geloof er namelijk nier^Th
om buiten het verdrag om za
ken te doen. Ik zal Herfkens er
op wijzen dat, als ze Suriname
en Kenya op één lijn blijft zet
ten, ze in feite het verdrag wil
opzeggen." Sinds 1997 is Flerf
kens de eerste Nederlandse mi
nister die naar Suriname reist.
In november van dat jaar werd
de relatie tussen beide landen
door toenmalig president Wij
denbosch eenzijdig bevroren.
Als reactie daarop draaide Ne
derland de geldkraan dicht
Herfkens zal in Paramaribo
vooral oriënterende gesprekken
voeren. Op basis daarvan zal
Den Haag vervolgens besluiten
of en hoe de hulp kan worden
hervat.
Tommy Soeharto meldt zich niet voor gevangenis
Op de televisie, waarvan deze foto's stammen, was in het weekeinde te zien hoe Jamal al-Dura en zijn
twaalf jaar oude zoontje Mohammed Jamal zaterdag in doodsnood verkeerden. Ze belandden zaterdag tus
sen schietende Israëliërs en Palestijnen in joodse nederzetting Netzarom in de Gazastrook. Schuilend achter
een vat probeert al-Dura zijn zoon te beschermen. Op de tweede foto wenkt de vader naar de schutters. Se
conden laten wordt zijn zoon dodelijk getroffen, terwijl de vader zwaargewond raakt. foto ap
JAKARTA Rtr
Tommy, de jongste zoon van de
Indonesische oud-president
Soeharto, heeft vandaag het be
vel genegeerd om zich te mel
den voor het uitzitten van een
gevangenisstraf van anderhalf
jaar wegens corruptie.
De 37-jarige Hutomo ('Tom
my') Mandala Putra werd op 22
september door het
rechtshof tot de straf veroor
deeld, nadat een lager hof hem
had vrijgesproken. Het hoogge
rechtshof stelde dat Tommy
zichzelf met miljoenen over
heidsgeld had verrijkt bij een
transactie in 1997, toen zijn va
der nog aan de macht was.
In plaats van zichzelf bij het
openbaar ministerie te melden,
stuurde Tommy vandaag drie
advocaten om te praten over
hetzij hoger beroep, hetzij een
schuldbekentenis, waarna
Tommy president Wahid om
gratie zou vragen. Een van de
advocaten zei dat Tommy niet
was komen opdagen omdat hij
geen afschrift van het vonnis
had ontvangen. Het openbaar
ministerie in Jakarta liet weten
dat Tommy nu een dagvaarding
krijgt om zich woensdag te mei
den.
