Geloof Samenleving
Religieuze handelswaar
Filosofe wil grens voor vluchteling openzetten
Zoet staat voor liefde, vriendschap en gezondheid
ZmTliRDAG 30 SEPTEMBER 2000
VANDAAG
Vandaag 927 jaar geleden, op 30 september
1061, benoemde het kardinalencollege de
bisschop van Lucca (Italië), Anselmus, tot
paus Alexander II. Het college verzuimde
echter het keizerlijke hof te raadplegen, zoals
wel was afgesproken op een synode in 1059. Dat hof benoem
de daarom op zijn beurt, met steun van de Romeinse aristo
cratie, de tegenpaus Honorius II. Een jaar na deze ontwikke
lingen versloeg het leger van Honorius Alexander en moest hij
uit Rome vertrekken. Een maand later joegen de troepen van
de machtige hertog van Lotharingen Honorius van de heilige
stoel. Alexander heeft zo uiteindelijk het pleit gewonnen. Ho
norius bleef tot aan zijn dood tevergeefs aanspraak maken op
het pausschap.
Vandaag is ook de feestdag van de heilige Sophia van Rome uit
de tweede eeuw. Zij leefde in Milaan en vertrok met haar drie
kinderen naar Rome uit verlangen daar gezamenlijk de martel
dood te sterven. Dat ze haar zin kreeg wordt nog jaarlijks her
dacht op 30 september.
Vandaag 471 jaar geleden, op 1 oktober 1529,
vond het zogeheten Malburger Colloquium
plaats. Ofte wel een samenspraak tussen alle
grote namen uit de tijd van de hervorming,
zoals Maarten Luther, Melanchton, Cruciger,
Zwingli, Jonas en Oecolampadius. Doel was de Duitse met de
Zwitserse hervormers te verenigen en overeenstemming te be
reiken op een aantal geloofspunten. Luther weigerde echter
volstrekt zich met de Zwitsers te verstaan of hen als broeders
te erkennen. Voorzitter en initiatiefnemer van het colloquium,
landgraaf Filips van Essen, dwingt evenwel de partijen vijftien
artikelen te beschrijven, waarover zij het wel eens zijn en deze
te ondertekenen.
Op de heiligenkalender wordt vandaag onder meer Bavo van
Gent genoemd. Bavo leefde een losbandig leven voor zijn be
kering. Na de dood van zijn vrouw schonk hij al zijn bezittin
gen aan de armen en werd hij kloosterling. Weer een aantal ja
ren later koos hij voor het kluizenaarschap en leefde in een
holle boom. Hij stierf op 1 oktober 654. De kathedraal in Gent
en de kathedrale basiliek in Haarlem zijn naar hem genoemd.
Bijzondere fresco ontdekt in Rome
rome In de Ara Coeli Basiliek in hartje Rome is tijdens restau
ratiewerk een fresco van Madonna met kind te voorschijn ge
komen. Het werk dateert van rond het jaar 1200 en stamt uit de
school van Tommaso Cavallini, aldus professor Tommaso Stri-
ati van de Romeinse Sapieza Universiteit.
FOTO EP A GIUSEPPE GIGLIA
Loskoppelen celibaat-priesterschap
Hilversum Het loskoppelen van het priesterambt en het ver
plichte celibaat is wenselijk, meent rector M. Ham van de pries
teropleiding Bovendonk in het Noord-Brabantse Hoeven. ,,Het
celibaat maakt geen essentieel deel uit van het priesterzijn", zei
hij gisteren voor de NCRV-radio. ,,Je kunt heel goed priester zijn
terwijl je gehuwd bent."
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE
KERK
Beroepen: te IJsselmuiden (ge
meente De Hoeksteen), G.J. Krol
te Lemmer; te Vrouwenpolder
(SoW), mw. J.M. Haas, kandidaat
te Amsterdam, die dit beroep
heeft aangenomen.
Aangenomen: naar Kolderveen-
Dinxterveen, H.D. Zeefat, kand.
te Nijkerk; naar Noorden (ZH), J.
van Oordt, kand. te Oudewater.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen: te Scherpenisse, A.J.
Gunst te Benthuizen.
CJO betreurt
uitgave van
holocaustboek
amsterdam anp
Het Centraal Joods Overleg
(CJO) vindt het onverstandig
dat uitgeverij Mets en Schilt de
Nederlandse vertaling van het
omstreden boek De Holocaust
industrie van Norman Finkel-
stein uitgeeft. Een pleidooi voor
een verbod gaat voorzitter R.
Wurms echter te ver.
De Amerikaanse politicoloog
Finkelstein betoogt dat joodse
organisaties de holocaust mis
bruiken om banken en verzeke
raars af te persen. Zij doen dat
uit naam van behoeftige slacht
offers die volgens hem vaak
geen cent in handen krijgen.
„Finkelstein gaat ver over de
grens en vertekent de geschie
denis", zei Wurms. „Maar nie
mand kan hem als neonazi
aanklagen omdat hij immers
jood is."
Wurms voelt 'mededogen'
met Finkelstein. Het boek is
volgens de CJO-voorzitter 'een
product van iemand die lijdt
onder het slachtofferschap van
zijn ouders'. PvdA-senator Van
Thijn beschreef het boek van
Finkelstein onlangs als 'een ex
treem voorbeeld van joodse
zelfhaat'.
Bukhara Bij de Oezbeekse stad Bukhara tracht een
jongen islamitische parafernalia voor achter de auto
ruit aan de man te brengen. Hij heeft zijn negotie
opgesteld bij de Bahauddin Naqsband Moskee.
Naqsband was een 14de-eeuwse mysticus. Zijn vol
gelingen menen dat de islamitische wet strikt moet
worden gehandhaafd. De door de Oezbeekse over
heid aangestelde Naqsbandi-leiders stellen zich ech
ter soepeler op en benadrukken juist het belang van
verdraagzaamheid ten opzichte van andere religies.
FOTO AP BURHAN OZBILICI
AMSTERDAM ANP
Open de nationale grenzen
voor economische vluchtelin
gen. Alleen dat kan een einde
maken aan het onrecht dat hen
wordt aangedaan. De Leidse fi
losofe prof. dr. Edith Brugmans
stelt deze radicale koerswijzi
ging in het vreemdelingenbe
leid voor in het blad Filosofie
Magazine. Zij reageert daarmee
op de mensensmokkelaffaire
die in juni in Dover aan 58 Chi
nezen het leven kostte.
Brugmans, hoogleraar wijs
begeerte in relatie tot de katho
lieke levensbeschouwing aan
de Universiteit Leiden, bepleit
in Filosofie Magazine acht re
gels voor een nieuw vreemde
lingenbeleid. Iedereen heeft
volgens haar het recht om in
Nederland te wonen en te wer
ken. De in de Grondwet vastge
legde fundamentele vrijheden
gelden voor iedereen. Iedereen
heeft door premies te betalen
recht op pensioen en sociale
verzekeringen. Kiesrecht krijgt
iedereen die hier langere tijd
woont.
Brugmans vindt dat 'het aan
ons is om schuld te bekennen
aan het kwaad van de moor
dende uitsluiting van vluchte
lingen en het is aan ons om dat
kwaad bij de wortel uit te roei
en'.
Ze ziet niets in strengere con
troles en sancties op mensen
smokkel. Ze heeft het gemunt
op de rechtsregels die een be
paalde categorie mensen als il
legaal betitelen. „De rechtsre
gels wekken de schijn dat het
legitiem is dat sommige men
sen, aan sommige medemen
sen, de economische vluchte
lingen, in woord en daad te ver
staan geven: Je mag wel leven,
maar niet hier."
De open grenzen verminde
ren misschien onze huidige
welvaart, zegt Brugmans.
„Maar ze maken ook een einde
aan het onrecht dat wij de eco
nomische vluchtelingen nu
aandoen."
Leidse Fi e i C i g e
De Leidse kerken zijn op
zoek naar u~:,ï
gen. Alle I
gen hun c
voordrag»
der leidinj
meester Pi
op 1 nover
ligen) de tk
nen bekend. In
Dagblad geeft een aanuu
Leidenaars alvast een
voorzet.
Vandaag Marc Elffers, praeses van de Leidsche Stu
dentenvereniging Minerva.
U IIu
Hoe kan een mens in zijn le
ven maar één idool hebben,
als er op deze aarde zoveel bij
zondere mensen rondlopen?
De afgelopen 21 jaar had ik er
elke week een nieuw idool bij,
en af en toe viel er weer eentje
af. Mijn idolen, helden en af
goden in vogelvlucht:
Als kind van 5 was ik idolaat
van Dikkerje Dap en Pluk van
de Petteflat, met hun afwisse
lende en stoere levens. Rond
mijn 10de levensjaar schakel
de ik over op Sjors en Sjim-
mie, die niets anders deden
dan kattenkwaad uithalen. In
die tijd begon ik ook een be
kende sporter te zijn: bij het
spelen op straat. Met voetbal
was ik het liefst Marco van
Basten, hetgeen geen uitleg
vereist. Met hockey sprong ik
tussen helden als Tom van 't
Hek en Floris-Jan Bovenlan
der heen en weer.
Aan het begin van mijn pu
bertijd werden hoofdpersonen
uit boeken mijn voorbeelden.
In mooie (dag)dromen was ik
een van de hoofdpersonen uit
boeken als de 'Koning van 1
toren' van Tonke Dragt e
'Kruistocht in Spijkerbroek'
van Thea Beekman. Avonti
ers pur sang, die niet naar
school gingen, maar over d
hele wereld rondzwierven.
Inmiddels ben ik 'volwasse
en ben ik met belangrijker
dingen bezig. Het woord
'idool' heeft dan ook een se j
euzere betekenis gekregen,
ook al verandert het nog ell
week. Mensen als Ruud Lu|
bers, Erica Terpstra, de g
Tiger Woods, Ivo Niehe en
Paul de Leeuw vind ik alle- n
maal helden op hun eigen
rein. Elk segment van de
maatschappij kent zijn eigt c
helden.
Als ik het dichter hij huis
zoek,stikt het van de helden
en idolen. Maar die noem i
het liefst gewoon vrienden
familie.
Inzendingen naar:
De Bakkerij
Oude Rijn 44 b/c
2312 HG Leiden
Met een stukje appel gedoopt in honing en de
wens dat God het jaar 5761 tot een zoet jaar mag
maken, werd gisteravond Rosj Hasjana ingewijd,
het twee dagen durende joodse nieuwjaar. Het
dopen van het stukje appel was uiteraard maar
een van de rituelen.
Het is een vriendelijk ritueel voor thuis. Zoals wel
vaker in het jodendom (en in andere godsdien
sten) wordt een specifiek voedsel gebruikt om
eensymbolische aspect van een situatie iets tast
baarder te maken. De matze, het droge 'brood
der ellende' met Pesach (Uittocht uit Egyp-
te). Het ei, symbool van de eeuwigheid, na
de begrafenis van een gezinslid bijvoor-
beeld.
In eerste instantie doet het 'zoet' in die
wens een beetje kinderlijk aan. Bij nader
inzien wordt met dat zoet een heleboel ge-
i vangen. Liefde,vriendschap, gezondheid,
een nieuwe kind of kleinkind. Het welzijn
van (klein)kinderen, partner, ouders,
vrienden, compagnons en werknemers.
Professioneel succes. Een ander huis of ge-
slaagde verbouwing. Een diploma. Als het
je ten deel valt of op je weg komt is het
zoet. Toch?
Het zoete appeltje is een mooi tegenwicht
tegen de strengheid van Rosj Hasjana, de
eerste dag van een periode die eindigt met
Jom Kippoer, Grote Verzoendag. Met Rosj
Hasjana zetten we alles op een rijtje. Wat
ging goed, wat ging fout, wat kan beter.
ca
I
Q£
Met Rosj Hasjana zet ook God alles op een rijtje
en beslist hij wat Hij voor iedereen in petto heeft.
Een oordeel dat tot aan Jom Kippoer door de
mens zelf kan worden beïnvloed door berouw te
tonen en zich voor te nemen zijn leven te bete
ren.
Rosj Hasjana - en Jom Kippoer - gaan over leven
en dood en over de kwaliteit van het leven en de
kwaliteit van het sterven. De ge
wone volgorde van het lezen van
de bijbel - elke week een stukje
verder - wordt onderbroken. In
de plaats daarvan komen drie ver
halen over ouders en kinderen.
Beter gezegd: drie verhalen over
ouders die op de proef worden
gesteld en waarbij hun kinderen
in het geding zijn.
Op de eerste dag Rosj Hasjana
wordt Genesis 21:1-34 gelezen.
Hagar, de slavin en bijvrouw van
aartsvader Awraham, wordt 'weg
gestuurd met haar zoon Jisjmaël
(Ismaël) nadat Sara Hagars zoon
heeft zien spotten. Sara wil niet
dat Hagars zoon mede-erfge
naam van Awraham zal zijn, net als Jitschak
(Izaak), de zoon die Sara op hoge leeftijd heeft
gekregen.
Awraham vindt deze wens van zijn vrouw 'zeer
slecht'. Hij doet evenwel wat zij hem zegt nadat
God hem daartoe opdracht heeft gegeven.
In dit verhaal is het Awraham die zich van zijn
zoon bij Hagar moet losmaken. En dat ook doet,
een ontstellende gebeurtenis. Hagar, op haar
beurt, verliest haar kind net niet aan de droogte
in de woestijn. Omdat God ingrijpt, haar zoon
redt en haar belooft dat Jismaël de vader zal zijn
van een talrijk volk.
Op de tweede dag Rosj Hasjana wordt Genesis
22:1-24 gelezen. Opnieuw doet
Awraham wat God hem opdraagt.
Dit keer gaat hij op weg naar de
berg Moriah (de huidige Tempel
berg in Jeruzalem) om zijn zoon Jit
schak te offeren. De lezer weet door
de eerste zin 'Na deze gebeurtenis
stelde God Awraham op de proef
dat de offering niet doorgaat. Jit
schak wordt slechts vastgebonden
op het offerblok (De Binding van
Jitschak heet deze episode daarom
in het jodendom), maar Awraham
weet dat niet.
Het hele verhaal, bloedstollende li
teratuur op hemelhoog niveau, is
zo problematisch als wat. Waarom
is Awraham bereid het liefste dat
hij heeft zijn zoon, te offeren als blijk van gehoor
zaamheid aan God? Staat hij erbij stil wat hij Sara
aandoet? Sara heeft Awraham Jisjmaël ontstolen,
ontsteelt Awraham Jitschak aan Sara door hem te
willen offeren?
Volgens de legende stierf Sara nadat zij hoorde
wat er was gebeurd. In het bijbelverhaal kon
niet voor, maar het volgt direct op het verhais
over Hagar en Jisjmaël. Wil God niet alleen A
ham testen, maar Sara laten voelen hoe het
je kind te verliezen? Door het weg te laten gak
tegen je wil (Awraham) of door het bijna te z t
sterven (Hagar)?
Het derde verhaal dat wordt verteld op Rosj
Hasjana gaat over Chana. Het is te vinden in
muel 1:1 en Samuel 2:10. Ook de kinderloze
na krijgt te maken met spot, niet van een bij
vrouw, maar van Penina, de andere vrouw v.
haar man Elkana. Na jaren van bidden en sn
ken is God haar eindelijk goedgunstig en krij
een kind. Maar ook Chana moet afstand doe>
Met dit verschil dat Chana uit vrije wil afstar
doet. Als God haar een kind geeft, zo belooft
zal ze het kind afstaan aan de Tempel, om ff
daar als priester te laten dienen. En dat gebe
Drie verhalen waarin ouders over het lot var
kinderen beslissen, met God als bekrachtige
hun besluiten. In Engeland besliste de recht
over leven en dood van de Siamese tweeling
en Mary. Door het chirurgenmes krijgt Judy i
kans op leven, Mary sterft. De ouders wilder
God zou beslissen, een beslissing waarvan d
slag bekend was: beide zusjes zouden sterve
Wat God voor ons allen zal beslissen voor 5
niet bekend. Temeer niet omdat we er zelf r
van alles aan kunnen doen, we zijn geen eer
kinderen. Moge het een zoet jaar worden vo
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht HWS
Geldig tot en met zaterdag.
Noorwegen:
Wisselvallig weer met weinig zon.
Met name in het zuiden flink wat
regen en van tijd een stevige
wind. Maxima 11 tot 18 graden.
Zweden:
Vaak bewolkt en hier en daar re
gen. Een stevige wind en maxima
van een graad of 10 in het noor
den tot bijna 20 in het zuidoos
ten.
Finland:
Geregeld zon, maar ook kans op
mist. Vrijwel overal droog. Mid-
dagtemperatuur tussen 12 en 18
graden.
Denemarken:
Bewolkt en regenachtig. Stilaan
wat afnemende wind. Middag-
temperatuur rond 19 graden.
Engeland, Schotland, Wales, Ier
land:
Vrijdag nog onstuimig met wind,
wolken en regen. Zaterdag wat
rustiger, kans op wat zon, maar
ook nog een bui. Maxima tussen
14 en 18 graden.
België en Luxemburg:
Zwaar bewolkt en van tijd tot tijd
flink regen, misschien ook on
weer. Zaterdag een paar opklarin
gen, maar niet droog. Middag-
temperatuur ongeveer 20 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Half tot zwaar bewolkt en perio
den met regen of buien,-ook kans
op onweer, met name in het oos
ten. Langs de Kanaalkust veel
wind. Zaterdag wat rustiger, maar
nog wel enkele buien. Maxima
van 17 graden in het westen tot
21 in het oosten.
Zuid-Frankrijk:
Meest bewolkt en stevige plensre-
gen en onweersbuien, lokaal met
zeer veel neerslag, met name in
het zuidoosten. Maxima tussen
18 en 24 graden.
Spanje:
Grote kans op buien, ook met on
weer. Weinig zon een stuk minder
warm. Maxima tussen 18 en 25
graden, in Andalusi daarboven.
Langs de kust in het noorden veel
wind.
Portugal:
Wolken en regen, misschien ook
onweer. Zaterdag in de Algarve
meer zon. Met name op de stran
den in het noordwesten veel
wind. Maxima van 17 graden in
het noorden tot tegen de 25 in
het zuidoosten.
Mallorca, Ibiza, Menorca:
Toenemende bewolking en grote
kans op een regen- of onweers
bui. Middagtemperatuur dalend
tot iets onder de 25 graden.
Madeira:
Perioden met zon. Vrijwel overal
droog. Maxima rond 23 graden.
Canarische Eilanden:
Zonnige perioden en droog. Veel
wind uit het noordoosten en een
lichte daling van temperatuur tot
rond 25 graden.
Duitsland:
Zonnige perioden, maar in het
westen bewolking en regen, ook
kans op onweer. Zaterdag ook
daar opklaringen. Maxima tussen
20 en 24 graden.
Oostenrijk:
Vrij zonnig, maar zaterdag in Tirol
meer wolken en kans op een bui.
Middagtemperatuur rond 22 gra
den.
Zwitserland:
In het noorden aardig wat zon. In
het zuiden toenemende kans op
regen en zaterdag zware buien
met onweer. Middagtemperatuur
tussen 17 en 24 graden.
Hongarije:
Vrij zonnig en droog. Maxima
rond 22 graden.
Italië:
Vrijdag nog flink wat zon en bijna
overal droog. Zaterdag meer wol
ken en van het westen uit een
toenemende kans op flinke re
gen- en onweersbuien, in het zui
den dan nog droog. Maxima tus
sen 21 en 27 graden.
Corsica en Sardinië:
Vrijdag al grotere kans op een
bui, maar zaterdag ronduit buiig
met lokaal veel neerslag en kans
op onweer. Weinig zon. Maxima
van ongeveer 25 graden.
Griekenland en Kreta:
Flink wat zon en droog. Maxima
rond 25 graden.
Malta:
Zonnige perioden, maar toene
mende kans op een onweersbui.
Maxima van ongeveer 26 graden.
Turkije en Cyprus:
Zonnige perioden en vrijwel over
al droog. Op Cyprus wel grote
kans op een regen- of onweers
bui. Maxima op Cyprus en in het
zuiden van Turkije 27 graden, el
ders 23 graden.
ZONDAG 1 OKTOBER 2000
Zon- en maanstanden
Zon op 07.42 Zon onder 19.16
Maan op 11.42 Maan onder21.17
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 06.37 18.59 XX:XX XX:XX
Laag 02.34 14.50 XX:XX XX:XX
MAANDAG 2 OKTOBER 2000
Zon- en maanstanden
Zon op 07,44 Zon onder 19.14
Maan op 12.52 Maan onder21.47
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 07.17 19.35 6.50 «19.08
Laag 03.35 15.34 3.16 15.15
(Opgericht 7 maart 1860)
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr.18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00
DIRECTIE
B.M. Essenberg,
W.M-J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
REDACTIE
A. Maandag, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D C. van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie kunst
W. Spierdijk, chef sportredactie
E. Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin-en Bollenstreek
W.F. Wegman, chef redactie Leiden
TELEFAX
Advertenties: 071- 5323 508
Familieberichten: 023- 5317 337
023- 5320 216
Redactie: 071- 5321 921
Hoofdredactie: 071-5315 921
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 1
071- 5356 230
i - RUBRIEKSADVERTENTIES
071-5128 030 Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17
071-5143 545
ABONNEMENTEN
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per halfjaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging verstre
het automatisch afschrijven van ht
abonnements- geld, ontvangen 1,- kor
betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnen
worden verzonden geldt een toeslag
aan portokosten per verschijndag.
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSETTEB
Voor mensen die moeilijk lezen, slecht
hebben of blind zijn (of een andere
leeshandicap hebben), is een samen
van het regionale nieuws uit het Leids
Dagblad op geluidscassette beschikba
informatie 0486-486486
(Centrum voor Gesproken Lectuur, Gr;
K
N H U
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonderd
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst.
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111.
