'In Japan zouden we het pand al lang gesloopt hebben
'Het is moeilijk om op herinnering te vertrouwen
Familiedrama verkleed als poppenleed
Cultuur Kunst
1 -
Vier op 'n rij maakt er een spektakel van 'Verbouwen betekent ook onderhoudei
Vader van de Bossanova
DONDERDAG 28 SEPTEMBER 2000
Recital Russische muzikanten
leiden De Universiteit Leiden organiseert een serie recitals in
het gebouw van de vroegere universiteitsbibliotheek (UB), waar
tegenwoordig het bestuur van de Universiteit zetelt. Woensdag
4 oktober is de eerste aflevering waarvoor twee muzikanten uit
het Russische Twer gevraagd zijn. Valeria Bogdanova (viool) en
Alexander Schtuko (piano) spelen zowel Russisch als westers re
pertoire. Voor de Oude UB hebben ze onder meer werk van
Rachmaninov, Debussy, Prokofjev en Schubert geselecteerd.
Voor deze voorstelling is slechts één kaart per persoon te reser
veren bij de informatiebalie van de Oude UB.
Markt met kunstboeken in Lakenhal
leiden Stedelijk museum De Lakenhal in Leiden houdt komend
weekeinde een boekenmarkt met oude voorraden boeken en
catalogi. Deze worden op het voorplein van het museum aan de
Oude Singel 28 verkocht voor de halve prijs. Het betreft onder
meer kunstboeken over Jan van Goyen, Isaac van Swanen-
burgh, Rembrandt en Lievens. Ook zijn er catalogi over moder
ne kunstenaars zoals Fons Haagmans en Jurriaan van Hall en
uitgaven die verschenen bij speciale tentoonstellingen als 'Het
niet gebouwde Leiden' en 'Leiden en omgeving'. Het museum
is zaterdag en zondag van 12.00-17.00 open.
Archeologische vondsten onder hamer
leiden Veilinghuis Onder de Boompjes brengt zondag een
groot aantal archeologische vondsten onder de hamer. Volgens
het veilinghuis zijn de bodemvondsten zoals grafvazen, antieke
wapens en bronzen godenbeeldjes van hoge museale kwaliteit.
De catalogus met omschrijvingen en richtprijzen is aan de zaal
verkrijgbaar. De veiling in het veilinghuis aan de Nieuwstraat 38
begint om 14.00 uur.
Scum zoekt bands
katwijk Jongerencentrum Scum is op zoek naar bands die wil
len spelen tijdens het oud en nieuw feest op 29 december.
Scum wil met het muziekfestival het lokale en regionale band
circuit aan het publiek voorstellen. De bands moeten een half
uur kunnen spelen. Voorwaarde is dat ze de versterkers en het
drumstel van Scum gebruiken. Het jongerencentrum is ook op
zoek naar vrijwilligers die willen helpen bij de festiviteiten tij
dens de laatste dagen van het jaar. Het mailadres voor bands en
vrijwilligers algemeen@scum.fol.nl.
Kattenkabinet viert jubileum
amsterdam Het Kattenkabinet in Amsterdam viert haar 10-jarig
bestaan eind oktober met een tentoonstelling van de excentrie
ke Franse kunstenares en kattengek Leonor Fini (1908-1996).
Op Fini's surrealistische schilderijen spelen katten een promi
nente rol. Het Kattenkabinet laat tekeningen en schilderijen
zien waarin de poes de hoofdpersoon is.. De tentoonstelling
duurt van 23 oktober tot 23 december. Het Kattenkabinet is te
vinden aan de Herengracht 497 in Amsterdam en is van dinsdag
tot vrijdag van 10.00 tot 17.00 uur open en op zaterdag en zon
dag van 13.00 tot 17.00 uur.
Architecte Kira over de verbouwing van het Von Sieboldhuis
leiden coen po lack
Een van de hoogtepunten van de Japanse activi
teiten dit jaar in Leiden was de tijdelijke opening
van het Von Sieboldhuis, het Leidse centrum van
Japanse cultuur. De Japanse architecte Moriko
Kira was gisteren op uitnodiging van het Rijn
lands Architectuur Platform in het Von Siebold
huis, dat het komende jaar onder haar supervisie
wordt verbouwd. Tijdens een rondleiding gaf ze
uitleg over de architectonische problemen en de
oplossingen waaraan ze de afgelopen tijd heeft
gewerkt.
Kira: „Omdat ik een Japanse ben, die in Neder
land werkt, word ik veel gevraagd voor projecten
die iets met Japan te maken hebben of iets met
Japan te maken moeten krijgen." Als voorbeeld
toonde de architecte enkele dia's van de badka
mer van Erica Terpstra, die zij van een Japanse
atmosfeer moest voorzien.
Het Von Sieboldhuis is ook typisch zo'n pro
ject. Philip Franz von Siebold verzamelde tijdens
zijn verblijf in Japan in het begin van de negen
tiende eeuw een indrukwekkende collectie van
de meest uiteenlopende voorwerpen. Het huis is
al even voor het publiek geopend, maar gaat eind
volgende maand weer dicht tot het voorjaar van
2002, omdat het verbouwd moet worden. Er
komt straks een vaste expositie van de collectie
Japanse voorwerpen van Von Siebold. Daarnaast
komen er tijdelijke tentoonstellingen en kantoor
ruimte. De binnenplaats wordt met glas overkapt
en er komt een lift in het gebouw. Kira: „Het kan
toor is een oplossing die we bedacht hebben om
het plan financieel aantrekkelijk te maken. Het
project wordt betaald door de Nederlandse en Ja
panse overheid en door het bedrijfsleven. Het is
nog niet helemaal rond en ik ben een beetje pes
simistisch of het helemaal gaat lukken. Ik denk
dat de overkapping van de binnenplaats niet di
rect haalbaar is."
De verbouwing van het zestiende-eeuwse
pand is voor Kira een interessante klus, vindt ze
zelf. „Het gebouw heeft typisch Europese ken
merken. Elke kamer is in de loop der jaren meer
dere keren verbouwd, opgeknapt of gerenoveerd,
terwijl de gevel van het gebouw ongewijzigd
bleef. Dat verschil maakt de verbouwing moeilij
ker. In Japan zouden we het pand al lana
sloopt hebben."
„Conserveren en bewaren is iets typisch
ters. Dat kun je ook zien aan Von Siebold
zijn waanzinnige collectie. Soms denk ik ech
hij een beetje gek was. In Naturalis hebbt
bijvoorbeeld een hele la vol opgezette molle
hij uit Japan heeft meegenomen."
De vitrines die Kira speciaal voor het Von
boldhuis heeft ontworpen zijn heel bijzo
hoog en smal, waardoor er in de vrij klein
mers van het huis toch een behoorlijk expo
oppervlak ontstaat. „De vitrines zijn heel
dern, terwijl de kamers historisch zijn. Ik hoi
dat contrast, zolang het elkaar maar niet i
weg zit. Oud en nieuw mogen niet conflicter
Monoloog 'Rose' van Henny Orri in Leiden in première
Juist nu er bij het Theater
Instituut Nederland een
boek verschenen is over de
carrière van Henny Orri,
gaat de actrice zelf weer de
planken op. De komende
maanden speelt Orri Mar
tin Sherman's monoloog
'Rose', waarin een joodse
vrouw terugkijkt op haar
bewogen leven.
leiden coen polack
Ook al stopte ze vijf jaar gele
den officieel met acteren, nooit
heeft Henny Orri (1925) serieus
gedacht dat ze niet meer op het
toneel zou staan. Na haar af
scheid was ze al te bewonderen
in Bcrnlcfs 'Hersenschimmen'
en op 6 oktober gaat in de Leid
se Schouwburg Martin Sher
man's Rose' in première, waar
in Orri, geregisseerd door
Christiaan Nortier. de enige rol
op zich neemt; die van de oude
joodse vrouw Rose. In het stuk
kijkt Rose terug op haar leven,
dat voert van een dorpje in de
Oekraïne, via het getto van
Warschau naar de Amerikaanse
oostkust.
Juist als ze zich in haar woon
plaats Andijk aan het voorberei
den is op deze rol, verschijnt bij
het Theater Instituut Nederland
in de serie 'Portretten van Ne
derlandse Theatermakers' het
boekje 'Henny Orri. actrice'
over haar veelbekroonde carri
ère. Waarmee meteen een be
langrijk deel van de na-oorlogse
toneelgeschiedenis in Neder
land wordt opgetekend. Orri
staat al sinds 1947 op de plan
ken. Ze heeft zelf meegewerkt
aan het boek.
De actrice merkte dat het bo
ven halen van herinneringen,
zoals Rose dat in het stuk doet,
niet gemakkelijk is. „In één lan
ge sessie van drie uur heb ik
verteld over alles wat ik in mijn
carrière heb gedaan. Dat was
erg zwaar. Aan het eind barstte
ik in snikken uit, omdat het erg
confronterend en diepgravend
was."
Henny Orri had zich bij haar
afscheid voorgenomen alleen
nog voor zeer bijzondere stuk-
Henny Orri: „Er wordt een deel van de joodse geschiedenis getoond, waar veel Europeanen geen weet van hebben." foto theo groot enkhuizen
ken terug te komen. Vorig jaar
augustus kwam ze in aanraking
met 'Rose', toen het in Londen
met groot succes gespeeld werd
door Oscarwinnares Olympia
Dukakis. „Ik kreeg het onver
taalde script van 'Rose' opge
stuurd door mijn impresariaat.
Dat heb ik in één adem uitgele
zen. Het was zó mooi. Ik was
meteen geïnteresseerd. Mijn
man, Theo Kling, is toen naar
Londen gevlogen. Ikzelf kijk
nooit naar stukken die ik ga
spelen, omdat ik onbevooroor
deeld aan een rol wil beginnen.
Mijn man kwam laaiend en
thousiast terug. Hij is 'Rose'
gaan vertalen en in oktober
hebben we Christiaan Nortier
benaderd om het te komen re
gisseren."
De Amerikaans-joodse in
valshoek van schrijver Martin
Sherman sprak Orri direct aan.
„Er wordt een deel van de jood
se geschiedenis getoond, waar
veel Europeanen geen weet van
hebben. In het hele stuk komt
bijvoorbeeld geen concentratie
kamp voor. De hele twintigste-
eeuwse geschiedenis van de jo
den wordt niet door kille feiten
uitgedrukt, maar door verwik
kelingen in een familie. Dat
maakt het zo interessant. Het
behandelt universele thema's
en vragen. Rose komt op een
moment in haar verhaal tot de
conclusie, dat een oorlog over
leven misschien wel zwaarder is
dan sterven. Je hoeft dan niet te
leven met elke dag herinnerin
gen en angstbeelden."
Sherman laat Rose een aantal
kritische en confronterende uit
spraken doen over het geweld
in Israël, vooral het geweld
door de inwoners van Israël.
Orri: „Sherman komt uit Néw
York, waar de joodse gemeen
schap erg gericht is op de Li
kud. Je kunt je dus wel voorstel
len dat sommige stukken nogal
shockerend waren. In Neder
land zal dat wel wat minder
zijn, omdat de joodse gemeen
schap hier al lange tijd kritisch
is en ook de Palestijnse kant
van de zaak belicht."
Orri groeide op in een vrijzin
nig christelijke familie, ze wilde
zelfs predikante worden. Maar
omdat ze opgroeide in een Am
sterdamse buurt met veel jood
se mensen, kent Orri de tradi
ties en gebruiken redelijk goed.
Verder heeft ze ter voorberei
ding veel gelezen over bijvoor
beeld Oost-Europese getto's.
„Ik heb beelden nodig om een
monoloog te kunnen spelen. Er
zijn geen andere acteurs in de
buurt die je met hun spel of
tekst aanwijzingen of houvast
kunnen geven." In 'Rose' zit
Orri gedurende de hele voor
stelling op een bankje, waar
mee ze de joodse 'shiva'-tradi-
tie volgt: een week lang de do
den herdenken door op
houten bank te zitten. Er i
ook geen uitgebreide mis
scène waar Orri op terui
vallen. „De enige 'fysieke
wijzingen in het stuk ziji
aantal slokken water d
moet nemen. Ik roep dus
den op, en van daaruit ont
ik mijn tekst."
„Rose is een filmisch
benadrukt Orri. „De he;
ringen worden heel bee
verwoord met veel kleine
raire details, terwijl Rosi
het begin van het stuk al
zucht dat ze zich van vis
weinig herinnert." Lanjr
komt alles terug en vert i
over haar leven. Orri: „Heli:
genwoordig moeilijk oi
herinnering te vertrouwe r
je bijvoorbeeld terugdenh
de jaren van de Tweedi i
reldoorlog, wordt je he 1
ring sterk beïnvloed door
den uit films als 'Schi
List'.
Ook al is 'Rose' een filv
stuk, Orri denkt niet dat h it
daadwerkelijk verfilmd
worden. „Ik heb helemaa f
zin om een film te zierir
getto's in Warschau. Het ie
zo sterk dat met minimal! U
ele middelen zo'n bete
stuk kan worden vertol! t<
hebben nog met de get v
gespeeld met behulp vard
de sfeer op het podium tji
sterken, maar we kwamei 1
snel achter dat zoiets hel ;i
niet nodig was." i\
Zelf heeft Orri geen be 1
om in films te spelen. k!
wel films gedaan, maar ikh
de wisselwerking met h t)
bliek. Als je een voorstelli e
gint moet het publiek r e
voerd worden met wat er ïe
podium gebeurt. Zodra d z
voel je haast een soort or d
bare draad tussen jezelf
zaal. En dat is precies wat r
dig heb om mijn werk g g
kunnen doen." il
'e
'Rose' is op 4 oktober tev,
De Warenar in Wassenat ïi
out), op 5 en 6 oktober i
Leidse Schouwburg (pre h;
en op 19 oktober in het lui
heater in Alphen a/d
Tournee t/m 24 februari]
muziek recensie
lidy van der spek
Concert. Die Kunst der Fuge vijf eeuwen
muzikale fascinatie, door blokfluitkwartet
Vier op 'n rij Bart Spanhove, Han Tol,
Paul van Loey en Joris van Goethem. Ge
zien: 27/9, de Waag, Leiden
Zelfs voor matige blokfluitlief
hebbers was het gisteravond
smullen in de Waag. Dus zeker
voor de fanaat. Blokfluitkwartet
Vier op 'n rij musiceert op hoog
niveau. Tussen een twintigtal
fluiten in vele rangen en stan
den zitten vier keurige heren op
een rij, drie Belgen en een au
tochtoon. Dat blijkt wonder
baarlijk goed te combineren.
Volledig op elkaar ingespeeld,
met eenduidige humor lijkt dit
viertal de ingewikkeldste mu-
ziekbarrières achteloos te ne
men. Want een hele avond fu-
gatisch spelen is hondsmoeilijk.
Het wezenlijke van de fuga. let
terlijk 'vlucht', is dat een thema
door alle stemmen heen ge
voerd wordt. Het vlucht van de
ene naar de andere stem. En er
zit altijd wel een canonische
verwerking in: een stem zet het
thema al in terwijl de ander er
nog mee bezig is.
In meer dan tweestemmige fu
ga's wil dat nog wel eens een
rommeltje worden. Zo niet bij
Vier op 'n rij. Meteen vanaf het
eerste stuk 'A la Bataglia' van
Henric Isaac (1450-1517) valt
de transparante meerstemmig
heid op. Elke melodie en tegen-
melodie is glashelder. En al die
stemmen hebben een heel ei
gen timbre: zilverlicht, heilig,
mild, omfloerst, brons, delicaat
op elkaar afgestemd.
Maar boven al het schoons ver
heven weerklinken de contra
punten I en IX uit Bach's 'Kunst
der Fuge'. Alle spanning, wel
licht beter gezegd inspanning,
is verdwenen. De vaste melodie
vloeit, wordt ingehaald, om
armd en weer los gelaten. Ner
gens zo veel helderheid,
(schijnbare) eenvoud, verhe
venheid. Tot in het onbe
schrijfelijk verstilde 'Vater un-
ser' door de donkere bassen ge
blazen. Hier speelt de grootste
basfluit een rol. Twee meter
dertig lang, vervaardigd uit een
esdoorn moest hij dertig jaar
wachten op zijn holle identiteit.
'The Gadgets' (1999) van de
Vlaming Piet Swerts en de ra
zend knappe, geestige parodie
op Mozarts 'Alia Turca' als toe
gift zijn uit een totaal ander
hout gesneden. Vier op 'n rij
maakt er een spektakel van. Pi
kant ritmisch, even gekruid met
wat bluesnoten in 'Catch
Phrases', mysterieus, zachte re
gendruppels, ijle vraagzinnetjes
en een abrupt slotwoord in
'Theatre of the Absurd'. Het
blokfluitkwartet weet waar het
in muziek om gaat. 'De luiste
raar aan te raken, te ontroeren
en hem te plezieren' zoals hon
derden jaren geleden Joachim
Quantz al dicteerde.
Directeur Engelsman van het Rijksmuseum
voor Volkenkunde rekent erop dat staatsse
cretaris Van der Ploeg van Cultuur, als het
gaat om de Leidse Rijksmusea, zijn gezond
verstand laat spreken. „Het kan natuurlijk
niet zo zijn dat we hier in Leiden straks drie
prachtig verbouwde musea hebben, maar
die niet kunnen onderhouden. Dat is, wat
je noemt, het paard achter de wagen span
nen. Dat zou doodzonde zijn van die hon
derden miljoenen aan overheidsgeld."
De Leidse musea putten moed uit de re
cente toekenning van een extra subsidie
aan het Rijksmuseum in Amsterdam. Dat
kreeg, om de exploitatiegevolgen van een
ingrijpende verbouwing te kunnen dragen,
een bedrag van 32 miljoen toegekend. „En
daar zit van onze kant geen greintje jaloezie
bij, hoor", zegt Engelsman. „We vinden dat
geweldig. Chapeau! Met daarbij wél de aan
tekening dat het ook zo hóórt. Verbouwen
betekent ook onderhouden. Als je straks
met vijf man personeel staat en één ten
toonstellinkje per jaar kunt draaien, schiet
je je doel volledig voorbij. Dan ben je niet
wat je moet zijn: een modern museum.
Directeur Renée Magendans van Oudhe
den is wat genuanceerder in haar bewoor
dingen dan collega Engelsman. „Het is, ze
ker na de verzelfstandiging, niet eenvoudig
om één financieel plaatje te maken voor al
le Nederlandse musea. Sterker nog, het is
juist heel lastig om al die cijfers goed op
een rij te krijgen. Daar moet je het instru
mentarium voor hebben. Dat ontbrak tot
nu toe, maar het is terecht dat de commis
sie Van der Ploeg adviseert om dat wel te
krijgen."
„Die commissie-Van Huis heeft nu ge
constateerd dat één van de dingen
nieuwbouw over het hoofd zijn gezit
der meer die hogere exploitatiebuc
zijn. Groter en mooier betekent ooi
kosten aan personeel en onderhol
commissie blijft daar vanaf. Misschipï
geweten en ongewild is de staatssei
zo wél attent gemaakt op die lacunt5
het geval hij het toch over het hoo'B
zien - wat me sterk lijkt, want hij
noom - hebben wij die brief gestuurc >ri
Naturalis, dat jaarlijks ruim 4 miljt ia
tra nodig heeft, is ondanks een flink j 1
cieel verlies in 1999 hoopvol over he iet
resultaat. H. van der Maas, adjunct
teur Bedrijfsvoering: „Als je ziet t ini
Rijksmuseum in Amsterdam zovet
voor haar extra huisvestingslasten k
die 8,5 miljoen die wij vragen e
drag. Ik verwacht dat we er wel uit
met de staatssecretaris."
Kalveren
voor 'Bij ons
in de Jordaan'
utrecht»
De dramaserie 'Bij ons in de
Jordaan' van Willem van de
Sande Bakhuyzen heeft tij
dens het Nederlands Film
Festival in Utrecht twee
Gouden Kalveren gewonnen.
De serie over het leven van
de zanger Johnny Jordaan
werd tot beste televisiedra
ma gekozen. Verder- kreeg
Kees Prins een Gouden Kalf
voor zijn rol als Johnny Jor
daan. Will van Kralingen
kreeg de prijs voor de Beste
Actrice voor haar rol als een
jaloerse, uitgerangeerde ac
trice in 'Storm in mijn
hoofd'.
theater recensie
wunand zeilstra
Voorstelling: 'De Buikspreek
ster' door Golden Palace. Spel:
David Eeles, Yahya Gaier, Tru-
die Lute en Kees van Zantwijk
(piano). Concept regie: Ingrid
Kuijpers. Gezien: 27/8, LAKthe-
ater Leiden. Aldaar nog te zien:
vanavond.
Aan buikspreekpoppen zit bijna
altijd wel een steekje los. Het
ene moment zijn ze heel naïef
en komen ze nauwelijks verder
dan het noemen van hun
naam. Maar vaak ook zijn ze re
calcitrant tegen hun baas, die
in de meest letterlijke betekenis
van het woord tevens hun
'woordvoerder' is. De grap zit
in de virtuositeit, waarmee de
buikspreker deze woordenstrijd
met één stem weet te beslech
ten.
In 'De Buikspreekster' is sprake
van een echt conflict. De sfeer
is geladen en suggereert grote
onderlinge spanningen. De pop
is ook geen pop, maar een echt
mens van vlees en bloed die
een buikspreekpop speelt.
Vooral in de scène waarin
Yahya Gaier als losgeslagen pop
tekeer gaat, ontstaat een aan
grijpend beeld. De vraag is dan
namelijk, waarom moeder en
zoon de buiksprekersact samen
opvoeren, waaróm pa dat niet
mag zien en welke onuitgespro
ken bedoelingen daarachter zit
ten. Aan de zoon is duidelijk te
zien dat hij met tegenzin aan
het spelletje meedoet. Met an
dere woorden: welk familiedra
ma gaat hier verkleed als pop
penleed?
Dat de voorstelling zulk soort
vragen oproept is prima. En dat
er geen rechtstreeks antwoord
op wordt gegeven is ook zonder
meer acceptabel. Maar het aan
tal handreikingen om tot een
eigen opvatting te komen is ge
woon te beperkt. De voorstel
ling blijft hangen op het niveau
van een voor buitenstaanders
vaag concept.
Steeds zien we ontregelende
scènes die onderling te weinig
samenhang vertonen. De voor
stelling duurt precies een uur,
maar heeft slechts materiaal
voor een half uur. De scènes
gaan na verloop van tijd steeds
sterker op elkaar lijken. Er volgt
niets nieuws meer. Alleen sa
menzang biedt dan nog uit
komst voor de spelers. Het ge
zinnetje krijgt in dit geval zelfs
iets harmonieus, maar na ver
loop van enige tijd wordt die
suggestie teniet gedaan. Dat
zingen is als zodanig een aardi
ge vondst, maar ook hier geldt:
het noodmiddel wordt erg vaak
ingezet.
Gelukkig komt de pianoleraar
langs, die van de gelegenheid
gebruik maakt om de boel wat
op te vrolijken. Net als de toe
schouwer kijkt hij zijn ogen uit
naar wat zich allemaal op dit
podium afspeelt. De piano
biedt hem af en toe enig hou
vast. Het zijn plezierige onder
brekingen, die echter net als de
overige onderdelen van deze
productie volstrekt los aan el
kaar hangen.
Baden Powell 1937-2000
In Rio de Janeiro is gisteren de Braziliaanse gi- de kost. Powell was in de jaren zestig een
tarist en componist Baden Powell in een zie- belangrijkste vertolkers van de toen nog
kenhuis overleden aan de
volgen van een leverkwaal en
een longontsteking. Powell,
die suikerpatiënt was, lag al
sinds 22 augustus op de afde
ling intensive care. Hij werd
63 jaar.
Powell wordt beschouwd als
een van de vaders van de
Bossanova. Met de al in 1980
overleden Vinicius de Moraes
schreef hij hits als 'Apelo' en
'Samba da Bencao', en talloze
liedjes die geïnspireerd waren
door de Afrobraziliaanse mu-
ziek, waaronder 'Canto de Ossanha'.
Baden Powell, die zo werd genoemd als eerbe
toon aan de oprichter van de padvinders, leerde
vroeg gitaar spelen van zijn vader, ook gitarist.
Op zijn 13de verdiende hij met dit instrument al
Bossanova. In de jaren ze\J
ten tijde van de militaire
tuur in zijn vaderland,
een succesvolle toernee
Europa, vestigde hij zich
Franse hoofdstad Parijs, f
hield hij zich voomameli
zig met de produktie van j
muziek. In de jaren
woonde Powel hij vijf j
Baden Baden. Begin 1997
de hij terug naar Brazilië,
gelopen jaren trad hij nog
weinig op, vooral in eigei
was hij steeds minder tel
„Hij was op het laatst veel populairder in
pa dan in zijn eigen Brazilië", klaagd i
vriend.
rio de janeiro dpa/foto ap
