e"?;rops
rj&<-
ST.
W I9's
f 39,95 nu2ó65 ^^79,0° "18600
fcbt
Varen met de Batavia geen kolder
r\V
Sydney 2000
'O
migreren is een
beetje opnieuw
eboren w
>AG 26 SEPTEMBER 2000
Maar liefst 1/3 kade op
heel veel kleding met het
I Surprijs aktlelabel.
Kom nu naar C&A.
De actie duurt slechts 4 dagen.
Canda noorse lieren.
tru', diverse modellen
59." -3995
Cando dames
abpu»°ve\
darr,esTle c/ocu
:Jr j
Jongens sweatshirts f Canda f
S-XL leren herenjack.
c°>«
tfl-
Canda dames
broeken
omslag.
^g2.\yb
RPRIJS SURPRIJS SHOW BIJ C&A NU 1/3 KADO SURPRIJS SURPRIJS SHOW BIJ C&A NU 1/3 KADO SURPRIJS SURPRIJS SHOW BIJ C&A NU 1/3 KADO SURPRIJS SURPRIJS SHOW BIJ C&A NU 1/3 KADO
IOFLAND
zijn krant The Dutch
ly bereikt Wabe Roskam
zo'n 15.000 Nederlandse
anten in Australië. Dat
og maar een jaar of vijf
gezien de leeftijd van
lezers. Daarom werkt hij
een Engelstalige versie
de derde generatie. ,,Net
hun grootouders hebben
de kleinkinderen een ge-
an trots als het over Ne-
nd gaat."
was al een tijdje in Au-
dacht dat ik er hele-
bijhoordc, toen iemand
me zei: 'Goed hè, van de
o's gisteravond?'. De
o's. de Bronco's? Drie
11 lang heb ik in de bi
lleek gezocht en kranten
n om er achter te ko-
waar het om ging. Voor
.istraliërs is dat hetzelfde
iix en Feyenoord, maar je
niets van het nieuwe
waar je gaat wonen, kent
ltuur niet, hebt er geen
den. Dat moet je allemaal
niwen. Emigreren is een
opnieuw geboren wor-
be Roskam is geboren in
:ga. bij Bolsward. Hij wil-
:ig deejay worden, maar
Friesland als puber 'een
gore bende.' Hij wilde er
it. uitdagingen tegemoet
landde bij de marine. Na
n jaar Den Helder, acht
iden per jaar van huis,
de hij aan in Australië
net de marine het twee-
rdjarig bestaan op te
ren. ..Ik wilde meteen
neer weg. Wat een uitge-
land, wat een ontspan-
Dl nanier van leven. Indruk-
raend." Twee jaar probeer-
latij het als verkoopmana-
hij in Sydney Neder-
tegen het lijf liep, die
)utch Weekly uitgaven,
krant voor Nederlandse
anten. ,,Ze zeiden dat
az oorbij was met die krant,
it alle emigranten dood
n, en verkochten er nog
driehonderd. Ik dacht
en: wat een onzin. Er
iden toen nog 89.000
ranten die in Nederland
ren. Ik heb de
overgenomen, heb in te-
inboeken gezocht naar
ld rlandse namen, heb ze
i derd, en nu verkoop ik er
Dat is natuurlijk nog
maar binnen die markt is
'f 0.
het maximale."
Hij veranderde de krant
langzaam maar zeker. Van: 'O
goh, wat is het leuk in Neder
land' naar: 'Wat is er de afge
lopen twee weken gebeurd in
Nederland?' „Ik wilde dat de
emigranten hun roze bril af
zetten. Het gaat nog niet te
diep, dat heeft geen zin. De
meesten weten amper dat
Wim Kok premier is. Maar wij
vullen wel de leegte in de Au
stralische media, waarvoor
Nederland volkomen onbe
langrijk is, tenzij er een vuur
werkramp is zoals in Ensche
de. De lezers voelen zich nog
altijd zoveel Nederlander, dat
ze graag in grote lijnen willen
bijhouden wat er zoal gebeurt.
Ik weet niet of dat heimwee is,
want lang niet iedereen ver
langt terug naar Nederland.
Het is meer herkenning."
Na de oorlog verhuisden er
ongeveer 200.000 Nederlan
ders naar Australië, van wie er
45.000 heel snel weer terug
keerden. „Die mensen dach
ten naar het beloofde land te
gaan, maar kwamen in barak
ken, met nota bene Duisters
die als kampbewaarders rie
pen: lienks!, rekts!. Vlak na de
oorlog. De meesten wisten to
taal niet waar ze terecht zou
den komen, maar durfden
niet terug, bang voor misluk
keling te worden versleten. Ie
dereen die contact had met
zijn familie móest zeggen dat-
ie geslaagd was. Waarom was
je anders geëmigreerd? Ik blijf
er bij dat emigreren iets onna
tuurlijks is. Ook ik heb bij wij
ze van spreken na elke dag
nog iets van: Had ik het wel
moeten doen? Hoe zou het ge
gaan zijn als ik in Nederland
was gebleven?"
Nog een jaar of vijf'dan zijn
er niet veel lezers van Dutch
Weekly meer in leven. Ruim
80 procent is 80 jaar of ouder
en er komen per jaar maar
hooguit 150 jongeren bij.
„Daarom ben ik nu al bezig
met een Engelstalige krant
voor de derde generatie emi
granten. De kleinkinderen
hebben hetzelfde gevoel van
trots als hun grootouders. Het
is in Australië bovendien erg
trendy om anders te zijn, om
ergens anders vandaan te ko
men. Vroeger kon je dat beter
stil houden, maar nu ben je de
bink." Voor die groep wil hij
een krant gaan maken over
Nederland en Europa gezien
vanuit Nederland.
door DICK HOFLAND
Als Hollands Glorie
ligt de Batavia in de
haven van Sydney. De
replica van het VOC-
schip dat in 1628
verging, is een grote
attractie tijdens de
Spelen en zal kort
daarna een proefvaart
maken van twee
dagen. Bootsman
Stijn droomt er al van
om helemaal naar
Nederland terug te
varen. „Zeilen met dit
schip is bijna
meditatief."
begin af bij geweest. Niet dat hij
in zijn leven al zoveel had geva
ren, „ik was ambtenaar in Den
Haag", maar het zit wel een
beetje in zijn bloed. „Mijn opa
was kapitein op de Zuiderkruis,
hij voer ook tussen Nederland
en Indië." En overal bij de fa
milie hingen schilderijen van
schepen en lagen boeken over
scheepvaart. „Ik heb als kind al
veel in mijn hoofd gevaren."
Stijn komt net uit de mast.
„Even de touwen een beetje
onder spanning gezet." Lange
haren, een verweerd gezicht en
een flink mes aan zijn riem. Het
was „liefde op het eerste ge
zicht" toen hij de Batavia zag,
ook al was het schip nog lang
niet klaar. „Ik had een wereld
reis gemaakt en kon moeilijk
wennen. Ik was onder meer in
Australië en daar wilde ik heel
graag naar terug. Mijn zus heeft
me toen gewezen op de Bata
via. Ik kon meteen aan de slag.
Vanaf het moment dat ik het
schip zag liggen heb ik het niet
meer uit mijn hoofd kunnen
zetten. Het is een droom."
Hij is ook bakker geweest,
werkt het liefst met zijn han
den, „dus ik pikte het vrij snel
op." De reis naar Sydney, twee
maanden op zee, was een erva
ring op zich. Niet vanwege de
paar verstekelingen die onder
weg waren opgestapt. „Het uit
zicht, de rust, geen buren, geen
honden die je wakker maken.
We hebben ook veel wilde da
gen gehad, met wind en regen,
een wilde zee. Het schip ging
flink te keer, dat waren span
nende momenten."
In de haven van Sydney had
hij heel even het gevoel dat de
Batavia echt voer. „Het was
misschien twee minuten, maar
we waren los. We hadden de
zeilen gehesen, ik voelde het
water onder me. Dat was onbe
schrijflijk." Het schip ligt nu als
tijdelijk museum aan de kade.
De Australiërs weten niet wat ze
zien en de honderden Neder
landers die er een kijkje nemen
maken kennis met hun geschie
denis. Maar er zijn ook feesten,
party's. Het kleine, donkere
keukentje benedendeks is dan
een barbecue. Stijn gaat voor
naar de ruimen. „Ik ruik bier.
Gisteravond driehonderd man
aan boord gehad, er zal wel wat
gemorst zijn. Vroeger moet het
hier echt vreselijk hebben ge
stonken met al die mensen die
zich nooit wasten."
Met zijn 1,72 meter past hij
precies onder de balken. „Men
sen hadden in die tijd ongeveer
mijn lengte. Al die lange men
sen van nu zouden op dit schip
geen leven hebben. Je kunt je
bijna niet voorstellen hoe dat
geweest moet zijn. Hier, in dit
ruim van 1,20 meter hoog wer
den op de heenweg naar Indië
altijd honderd soldaten ver
voerd. Die mannen moesten
daar de hele dag liggen, ze wer
den twee keer een half uur per
dag gelucht. En dat tien maan
den lang. Op de terugweg lag
het ruim vol met specerijen."
Naast de soldaten zaten er hon
derd bemanningsleden en 241
passagiers aan boord. „Het
schip was altijd afgeladen. Het
kanonnendek zat helemaal vol.
Ik vraag me steeds weer af hoe
Bootsman Stijn: „Vanaf het moment dat ik het schip zag liggen heb ik
het niet meer uit mijn hoofd kunnen zetten. Het is een droom." foto
gpd/soenar chamid
De Batavia ar
riveert in Syd
ney.
foto
afpt
william west
ze dat deden, al die mensen
twee keer per dag te eten ge
ven."
Het verhaal gaat, dat de Bata
via naar Nederland terug zal va
ren. Stijn krijgt het warm bij het
idee, maar heeft grote twijfels.
„Het zou geweldig zijn om de
originele reis af te maken, via
Kaapstad, maar of dat doorgaat
is hoofdzakelijk een kwestie van
geld. En we moeten zien hoe
het schip zich op zee houdt.
Daarom gaan we kort na de
Spelen een proefvaart maken
van twee dagen. We willen we
ten hoe het is om met dit schip
te zeilen, het moet zijn ware ge
zicht laten zien. Dan weten we
wat haalbaar is. Vergis je niet,
als je er mee naar Nederland
wilt zeilen, ben je een zo'n drie
kwart jaar onderweg. Dat vergt
nogal wat voorbereiding. Ik sta
wel te popelen, ik verlang er
naar, elke dag. Niet voor me
zelf, maar voor iedereen die er
aan gewerkt heeft. Dit is geen
kaal schip, er zit zoveel aan. De
Batavia is verslavend, bijna me
ditatief."
„Kijk, hier heb je de kolder."
Bootsman Stijn wijst naar een
enorm stuk hout, dat dwars
door het achterstuk van de Ba
tavia steekt, en uitkomt bij een
stok die er dwars op staat.
„Twee mensen hielden dat ding
vast om het schip op koers te
houden, het roer was nog niet
uitgevonden. Als er een enorme
golf kwam, dan sloeg dat hout
alle kanten op en soms kreeg je
het tegen je kop. Was je even
helemaal de weg kwijt. Vandaar
de uitdrukking: de kolder in je
kop."
We schrijven 1628. Het VOC-
schip de Batavia is vanuit Indië
op de weg terug naar Neder
land. Aan boord een lading spe
cerijen. Bij een groep atollen
loopt het op een klip en ver
gaat. Anno 2000 ligt het schip in
volle glorie in de haven van
Sydney. Het is een replica, door
ruim vijfhonderd mensen ge
bouwd in de haven van Amster
dam en in een ander schip over
de zeeën naar de olympische
stad gevaren.
Bootsman Stijn is er van het
