ei den Regio
Ruzie over snelheid op Witte Singel
De fatsoenlijke vrouw in het waslokaal
Een huisdier, omdat
het zo gezellig is
lbert Heijn kan vriend
e Amerikanen worden'
1 voor poging tongzoenen
Project 'Samen Spelen'
wint achterbanprijs
NDAG 25 SEPTEMBER 2000
ree autobranden in Leiden
N_t De Leidse brandweer heeft in de nacht van zaterdag op
Jag twee autobranden moeten blussen. Rond 01.00 uur
id in de Meloenstraat een rode personenauto in lichterlaaie,
tirandweer kon niet voorkomen dat de wagen helemaal uit-
ïdde. Een half uur later stond in de Cobetstraat een blauwe
ionenauto in brand, die ook verloren ging. De politie kan
niet vertellen of de branden verband met elkaar houden.
innen ernstig mishandeld
iN2 Twee mannen zijn vannacht rond 1.30 uur na een em-
i mishandeling met hoofdletstel met een ambulance naar
LUMC vervoerd. Een 17-jarige Leidenaar en een 27-jarige
nd werden door een groep van zes of zeven mannen in el-
geslagen op de Nieuwe Beestenmarkt. De aanleiding voor
geweld is nog duister. Diverse getuigen hebben al een ver
ing bij de politie afgelegd en de twee mannen hebben in-
Idels aangifte gedaan.
n elektrische tandenborstel als buit
Nj De buit was mager bij een inbraak die gisteren werd ge-
gd in een woning aan de Albert Verweijstraat: welgeteld één
irische tandenborstel. In die nacht werd in dezelfde straat
een woning opengebroken. Het is nog onduidelijk wat er
buit uit dat pand hebben meegenomen. De inbraken zijn
gstwaarschijnlijk door dezelfde dader of daders gepleegd. Er
ior de bewoners aangifte gedaan.
iluiper aangehouden
Op aanwijzing van getuigen heeft de politie afgelopen
rdagmiddag een 38-jarige man aangehouden die een wo-
I insloop aan de Atjehstraat. De getuigen die de man zagen
en dat de bewoners van het pand niet thuis waren en bel
de politie. Na zijn aanhouding bekende de insluiper eerder
en woning te hebben gestolen. De man wist steeds in het
Ite komen van de huissleutels waardoor hij zonder geweld
uizen kon inlopen.
ig van voorpagina
nailactie voor het behoud
e e muurresten van de Onze
Vrouwenkerk is gerecht-
i, zo blijkt uit de woor-
directeur Jeremy Bangs
et Pilgrim Museum. Ahold
in Amerika bestookt met
en brieven met het ver
bom de muurresten te be-
in. De Amerikanen me-
51 lat de Vrouwenkerk des-
lelangrijk is geweest voor
Igrim Father en daarom
3lien belangrijk onderdeel
e an het nationale erfgoed
herenigde Staten,
al zit Albert Heijn straks
ip een voor de Pilgrims
isch belangrijke plek in
Wethouder Hillebrand wil slechts op een klein deel route 30 kilometerzone invoeren
Tot onsteltenis van het wijkcomité Vreewijk overweegt
wethouder Hillebrand om slechts op een klein deel van
de Witte Singel in Leiden een maximumsnelheid in te
voeren van 30 kilometer per uur. Daarmee houdt de be
stuurder zich niet aan de afspraak, stellen het wijkcomi
té en coalitiepartij Groenlinks in een brief aan B en W.
In mei van dit jaar bereikten de
gemeente en de wijk een ak
koord over een verkeersplan.
Daarin staat onder meer dat de
maximumsnelheid op de Witte
Singel en Zoeterwoudsesingel
omlaag gaat naar 30 kilometer.
Kort na het bereiken van dat
akkoord trad wethouder Van Rij
af. Zijn opvolger Hillebrand liet
het wijkcomité onlangs weten
robbert minkhorst
Vorig jaar nam de gemeente
raad een motie aan waarvan de
strekking luidde dat de snelheid
op de singels 'in principe om
laag moet'. Lukt dat niet, dan
moet in elk geval de veiligheid
voor fietsers en voetgangers
'aantoonbaar worden vergroot'.
dat hij de maximumsnelheid
van 30 kilometer slechts wil
toepassen in de bochten,
schrijft Vreewijk. „Voor de
rechte stukken van de Witte
Singel overweegt hij een snel
heid van 50 kilometer toe te
staan. Als redenen noemde hij
dat de verkeerscirculatie niet
mag worden belemmerd en dat
hij twijfelde of de automobilis
ten zich wel aan de maximum
snelheid zouden houden", al
dus het buurtcomité.
De buurt is woedend nu de
wethouder een eerder bereikt
akkoord op losse schroeven zet.
Bovendien legt hij de motie
naast zich neer. Het overleg van
de afgelopen maanden is daar
mee volgens hen 'een schijn
vertoning' geworden. Bestuurs
lid F. Voncken van het wijkco
mité: „Hillebrand gaat dwars
tegen uitspraken van de ge
meenteraad in. Zo ga je niet
met je burgers om." Gecon
fronteerd met die houding had
de wethouder het wijkcomité
geantwoord dat hij 'op dat punt
met de raad van mening mag
verschillen'.
Hillebrand: „Van Rij beloofde
de motie zo goed mogelijk uit te
voeren. Dat probeer ik ook te
doen. Maar het kan zo zijn dat
ik een deel van de motie niet
kan uitvoeren. Ik probeer er
echt niet onder uit te komen. Er
is helemaal niets aan de hand.
Ik kom snel met een prachtig
plan en het laatste woord is aan
de raad."
Hillebrand is verontwaardigd
over de brief van het wijkcomi
té. „We hebben honderd pro
cent overeenstemming over de
maatregelen. Het enige punt is
waar je precies de borden moet
neerzetten. Ik vind het overdre
ven dat de buurt nu al meent
de discussie op scherp te moe
ten zetten."
Toch is dat begrijpelijk, blijkt
uit de reactie van GroenLinks-
raadslid D. van den Bosch. „De
brief van het wijkcomité spreekt
boekdelen. Van Rij pleitte des
tijds voor een heldere oplos
sing, met als uitgangspunt 30
kilometer. Het huidige voorstel
is geen heldere oplossing. Met
de raad is trouwens niet afge
sproken de 30-kilometerlimiet
alleen in de bochten in te voe
ren."
Van den Bosch roept de wet
houder op, nog voor hij zijn
plannen presenteert, opnieuw
met de buurt te overleggen. „Ik
weet niet wat het plan van Hil
lebrand precies inhoudt, maar
het is heel raar dat hij en de
wijk ineens lijnrecht tegenover
elkaar staan. En als ze allebei
verbaasd zijn, is er iets misge
gaan in het overleg. Ik weet niet
of er notities van het gesprek
zijn, maar dit moet absoluut
boven water komen."
het Aalmarktgebied, de super
marktketen draagt wel verant
woordelijkheid, meent Bangs.
Aholds geld maakt het project
in zijn geheel mogelijk. „In Lei
den heeft Ahold de kans om
zich vriend te maken van dui
zenden Amerikanén, voor wie
de Pilgrim-jaren in Leiden een
belangrijk onderdeel van het
nationale erfgoed vormen", al
dus Bangs.
De in Leiden wonende Ame
rikaan heeft overigens zijn
landgenoten ingefluisterd dat
ook de overblijfselen van het St.
Catherine ziekenhuis - tussen
de Aalmarktschöol en het LVC -
worden bedreigd door sloop.
„Opnieuw een belangrijk Pil
grim-monument", zo reageert
connie van uffelen
ioging tot tongzoenen is
-jarige Oegstgeestenaar
te staan op twaalf
1 Jen cel, waarvan vier
a aardelijk, met toezicht
le reclassering. Daarnaast
man 3500 gulden scha-
joeding aan een slachtof-
lalen.
man stond terecht op ver
van een poging tot ver
ing - tongzoenen in dit
- en ontucht bij twee
en, die hij tegen was ge-
tijdens een avondje
stappen in Leiden. De man ont
kende een van de vrouwen te
hebben betast. Wel had hij ge
probeerd haar te tongzoenen,
'maar dat was volgens hem mis
lukt.
Hij ontkende ook betrokken
te zijn geweest bij een dergelijk
vergrijp bij een andere vrouw.
De officier had een 'daderbe
handeling' geëist en vijftien
maanden cel, waarvan vijf
voorwaardelijk. Daarnaast
vroeg hij om drieduizend gul
den aan smartengeld en vijfdui
zend schadevergoeding voor
een van de slachtoffers.
leiden herman joustra
De arbeiders en arbeidsters van
de firma Krantz Zonen, de
bekende Leidse wollenstoffen-
fabriek die inmiddels is verdwe
nen, hadden het naar verhou
ding niet zo vreselijk beroerd
aan het eind van de negentien
de eeuw. Er waren in elk geval
heel wat fabrieken en bedrijven
waar het personeel er een stuk
slechter aan toe was. Niet al
leen blijkt dat uit de officiële
stukken van een commissie die
er in het kader van een parle
mentaire enquête bij Krantz
onderzoek pleegde naar de ar
beidsomstandigheden. Dat
komt ook naar voren uit een fo
toreportage die in 1895 in op
dracht van de fabriek is ge
maakt.
Onderzoekster Marga Altena is
daarvan tenminste overtuigd,
zo schrijft zij in het 'Jaarboek
der sociale en economische ge
schiedenis van Leiden en om
streken 1999', van de Dirk van
Eek-Stichting. Zij stelt dat elke
foto een verhaal vertelt. En voor
wie er wat langer naar kijkt, valt
er zelfs heel wat informatie van
de foto af te scheppen. Over de
gene die op de foto staat, de
omgeving waarin de foto is ge
maakt. Maar ook over de maker
ervan, of de opdrachtgever. 'Als
mediahistoricus ga ik uit van de
stelling dat beeldmateriaal niet
zomaar tot stand kwam: schil
derijen en prenten, foto's en
films dragen, net zoals geschre
ven bronnen dat cfoen, specifie
ke ideeën uit van de maker'.
Dat levert dikwijls interessante
informatie op, zoals over de po
sitie van de vrouw.
Neem nou de foto van de ar
beidster in het Volksbadhuis,
dat onder anderen voor de
werknemers van Krantz was be
stemd. 'Op de opname van een
waslokaal in het badhuis staat
de mens centraal. We zien een
zolderruimte die met behulp
De in 1895 gemaakte foto van een arbeidster in het Volksbadhuis.
van kapstokken en tafels met
schalen als wasruimte is inge
richt. Een vrouw is bezig een
van de keramische schalen te
legen in een emmer, die voor
haar op de grond staat. Ze po
seert daarbij even voor de foto
graaf, maar doet dat in een na
tuurlijke houding. In een sober
ingerichte ruimte krijgt de
schoonmaakster de volle aan
dacht. De foto brengt een tradi
tionele vrouwelijke bezigheid in
beeld. Door de combinatie van
een intieme ruimte, de verstilde
compositie en een fraaie licht
val door het raam rechts, past
het beeld in een traditie in de
schilder- en prentkunst waarbij
huishoudelijke arbeid door
vrouwen op romantische wijze
talloze malen is vereeuwigd.
En dat zegt veel over directeur
Krantz, volgens Altena. Pro
bleem voor hem was dat hij te
maken had met het verschil
tussen de maatschappelijke
veroordeling van vrouwenar
beid en de dagelijkse praktijk.
Vrouwen horen niet in een fa
briek te werken, zo luidde het
algemeen maatschappelijke
oordeel in die tijd. 'Deze weer
stand tegen vrouwenarbeid
kwam voort uit de gevaarlijke
en onhygiënische arbeidsom
standigheden. Net als mannelij
ke arbeiders werkten vrouwen
met onbeveiligde machines en
met gevaarlijke stoffen. Vooral
het feit dat arbeidsters in één
lokaal werkten met arbeiders en
FOTO PUBLICITEITSFOTO
onder toezicht van mannelijke
opzichters, was in de ogen van
de fatsoenlijke burgerij een
aantasting van de openbare ze
den. Ook de omstandigheid dat
deze vrouwen zonder toezicht
op straat kwamen stelde hen
voor sommige burgers gelijk
aan prostituées.'
In zekere zin zat Krantz dus
klem. Hij wilde wel aan de fat
soensnormen voldoen, maar
aan de andere kant had hij de
vrouwen in zijn fabriek nodig.
Hoe de 'r' in
het Leids kwam
Op dinsdag 26 september
heeft in het gemeentear
chief de jaarlijkse dona
teursavond van de Dirk van
Eck-Stichting plaats, een
stichting die zich al meer
dan tien jaar inzet voor het
beschrijven van de Leidse
geschiedenis. Deze keer
houdt Dick Wortel een le
zing over de herkomst van
typisch Leidse uitdrukkin
gen en klanken. Veel ken
merken van het Leidse dia
lect zijn historisch goed ver
klaarbaar.
Traditiegetrouw presen
teert de Dirk van Eck-Stich
ting op deze avond ook het
nieuwe Jaarboek. Ook nu
krijgen de donateurs een
exemplaar uitgereikt. Het
Jaarboek bevat dit keer on
der meer artikelen over de
financiële perikelen van een
klooster, wilde stakingen
rond het breukjaar 1900, en
Marinus van der Lubbe
door de ogen van de 'rooie'
pers. Verder worden er op
deze avond unieke frag
menten van amateurfilms
vertoond over het Leiden
van vroeger.
De avond in het gemeen
tearchief aan de Boisotkade
begint om 20.00 uur en is
ook toegankelijk voor niet-
-leden.
Door bijvoorbeeld de vrouw in
het waslokaal op een romanti
sche manier te fotograferen,
aan de gang met een huishou
delijk karweitje, zonder man
nen in de buurt, probeerde hij
aan beide 'eisen' te voldoen.
Ook op veel andere foto's is dat
te zien, zoals een groepsfoto
van arbeidsters die gediscipli
neerd naast elkaar staan en zit
ten, en die van een paar ar
beidsters tussen schone en
glimmende machines.
a Achilla's, een rat en zebra-
es. Een valkparkiet en een
somt Esther Rotteveel de
d ide have bij haar thuis op.
li ia vandaag gaan we ook
issen krijgen. Eigenlijk wil
een stel gerbils. Maar
moet ik het thuis nog over
en, anders krijg ik ruzie
in nijn man. Het liefst zou ik
wat hier rondloopt in mijn
rillen steken en meene-
duidelijk: Beestenspul is
ji evaarlijke aangelegenheid
dierenliefhebbers. Zelfbe-
ing is noodzakelijk. War*
dat betreft is het gelukkig dat
de standhouders hun dieren
niet massaal in de uitverkoop
doen. Op een enkele kattenkooi
hangt een bordje 'te koop'. En
wie goed zoekt, kan een konijn
of cavia aanschaffen.
Bezoekers togen het afgelopen
weekeinde in groten getale
naar de Groenoordhallen. Om
zich te laten vertederen door
zachtharige viervoeters. Of om
te 'griezelen' bij de stand van
dierenspeciaalzaak Parva, die
net als voorgaande jaren een
grote verzameling reptielen en
geleedpotigen naar Beesten-
De Blauwe Steen, die al 700 jaar in
de Breestraat ligt, is het symbolische
middelpunt van de stad.
spul bracht. Op de foto met
een koningsslang: er is veel be
langstelling voor. Peter, de baas
van de dierenzaak, is druk met
uitleggen dat de verzorging van
deze dieren toch vooral niet te
licht moet worden opgevat.
Nee, zijn 'lievelingen' zijn dit
weekeinde niet te koop. Wel
grote stapels boeken. Wie over
weegt een reptiel in huis te ne
men, wordt aangeraden om
eerst vooral te lezen.
„Ik kan er nu toch wel naar kij
ken", zegt een mevrouw. Ze
houdt de Chileense vogelspin,
die even verderop onverstoor
baar over een paar handen
kruipt nauwgezet in het oog.
Als ik ze op televisie zie, ben ik
een stuk banger." Nee, zelf
heeft ze geen huisdieren. „Nou
ja, een paar vissen. Maar die
gaan telkens dood. Ik ben vaak
weg. En ik vind eigenlijk dat je
geen huisdieren moet nemen,
als je er nooit bent om voor ze
te zorgen." Dierengek is ze be
paald niet. „Maar Beestenspul
wilde ik graag'eens een keer
zien. Ik vind het interessant."
Een hal verderop staan rijen en
rijen kooien met minder exoti
sche dieren: pluimvee, duiven,
konijnen in allerlei soorten en
maten en cavia's. (Of eigenlijk,
die laatste soort is in Nederland
toch ook een vreemdeling, een
inmiddels goed ingeburgerde
Zuid-Amerikaan.) Het is alsof
leiden om met ideeën te komen, nu
kregen ook Leidse burgers de
kans om een plan te bedenken
dat maatschappelijk werk ten
goede komt. Een deskundige
jury beoordeelde alle inzendin
gen en koos er drie uit. De ge
nomineerden voor de achter
banprijs werden voorgesteld in
het presentatievideo 'Uw idee,
ons doel' die Holland Centraal
in september uitzond. Andere
nominaties waren het plan voor
een berbertent als ontmoe
tingsplaats en het voorstel om
een steunpunt voor verstande
lijk gehandicapten op te zetten.
Spies werd met 60 procent van
de stemmen als winnares aan
gewezen.
Viervoeters waren het afgelopen weekeinde tijdens Beestenspul op tal van manieren te bewonderen.
FOTO ERIC TAAL
de dieren examen moeten
doen. Op elk hokje hangt een
rapport. Een angora dwergko
nijn, met de haardracht van
een bouvier, zit wat beteuterd
in een hoekje. 'Onvoldoende
gevuld', staat er tamelijk ver
nietigend op het briefje dat aan
zijn kooi is geplakt.
Hier is de zevenjarige Robbert
te vinden. Logisch, want: „Ik
heb vogels en vissen en een
paar landschildpadden. En ko
nijnen, die vind ik het leukst."
Zijn vader Jan van den Bosch:
„De kinderen moeten er voor
zorgen. Het zijn hun beesten.
Maar het maaJct het een stuk
gezelliger in huis."
Gezellig, dat is het toverwoord.
Bijna elke dierenbezitter noemt
het, naast de grote opvoedkun
dige waarde die het zou heb
ben voor de kinderen. Zo ook
de moeder van Sven en Lars.
„Twee katten, een papegaai,
vier konijnen, twee geelwang-
schildpadjes, een vuursala-
mander en een krab", telt ze.
„We hebben ook nog drie
dwerghamsters en een panda
hamster. Ik wil zelf nog wel een
hond, maar dat mag niet meer
van mijn man. Die vindt het
wel genoeg, zo."
Er is altijd baas boven baas.
„Paarden, honden, poezen, al
lerlei soorten vogels. Een var
ken, kippen, schapen en konij
nen", draait mevrouw De
Groot uit Leerdam haar riedel
tje af. „Het is altijd al zo ge
weest, ze horen er gewoon bij."
Ze runt samen met haar man
een dierenzaak. „De Nederlan
der zorgt goed voor zijn huis
dieren", stelt ze vast. „We mer
ken het in de zaak: men heeft
er heel veel geld voor over.
Sommige mensen gaan wat dat
betreft naar mijn idee te ver.
Die blijven kopen, elke week
een nieuw speeltje voor de kat.
En ze blijven hun dieren maar
vol duwen met snoep. Maar
goed, dat doet gelukkig lang
niet iedereen."
annet van aarsen
Het plan voor een zand- en wa
terbak voor valide en invalide
kinderen heeft de achterban-
prijs van 10.000 gulden gewon
nen, beschikbaar gesteld dooi
de Leidse woningstichting 'Ons
Doel'. Het project, bedacht
door W. Spies, heet 'Samen
Spelen' en wordt in het Ooster
kwartier uitgevoerd op een na
der te bepalen tijdstip.
Het project 'Samen Spelen'
moet ervoor zorgen dat valide
en invalide kinderen zich sa
men kunnen vermaken in de
speeltuin van het Oosterkwar
tier. „Ik vind het prettig dat in
valide kinderen op deze manier
niet in een hokje gestopt wor
den of een aparte plek krijgen.
Ze moeten net als andere kin
deren een normaal leven kun
nen leiden", zegt Spies. Van
Wijkgroep-Noord heeft de
buurt al een groot speelobject
gekregen. Nu is er nog de wens
om een zand- en watertafel aan
te leggen. De tafel moet een
ronde vorm krijgen en op de
juiste hoogte worden gebouwd
zodat er rolstoelen onder pas
sen. „Dan kunnen de kinderen
met de handjes met het water
en zand spelen", zegt Spies.
Vorig jaar werden alleen
Leidse instellingen gevraagd
Vliet Hardy
Schuttersveld 9
Postbus 953
2300 AZ Lelden
Tel.: (071)568 58 58
Fax:(071)522 51 51
E-mall: vllet.hardy@planet.nl
Test gratis uw hypotheekofferte en bespaar!
Tot 15 oktober 2000 kadobon t.w.v. ƒ2500,- bij afsluiten via:
I financetester.nl
