'Grootschalige fraude bij
verkiezingen Joegoslavië'
Postume wraak beheerder zwarte kas gaullistische partij
Buitenland
rïtsers stemmen over
ti-buitenlanderwet
Franse vlucht naar
Bagdad inzet ruzie
Denen blijven twijfelen aan inruilen kroon voor euro ^akt
HAG 23 SEPTEMBER 2000
4 nsen lauw over referendum
Slechts één op de drie a vier Fransen is van plan om
jn naar de stembus te gaan voor een referendum over de
png van het presidentieel mandaat tot vijf jaar. Op het
Hik is dat zeven jaar. Na lang aarzelen heeft president Chi-
I pe maanden geleden besloten de bevolking direct te con-
(en over de bekorting. Zelf hoopt Chirac er profijt uit te
;n: mogelijk wordt hij nu in 2002 herkozen. Want nog eens
v ijaar is voor de meeste Fransen, met de veertien jaar Mit-
<d in hun achterhoofd, te lang.
ij nslag op Tsjernobyl verijdeld
De Oekraïnse veiligheidsdiensten hebben 'terroristen' ge-
jy eerd, die op het punt stonden aanslagen te plegen op on-
I eer de kerncentrale van Tsjernobyl. „Het ging voorname-
jmilitairen", zei een woordvoerder gisteren. Hun doel
Oi ia aanslagen op de centrale van Tsjernobyl en op hoog-
fj lingslijnen en gasleidingen het land te destabiliseren en
jll elijk de regering omver te werpen.
;eleiders Suu Kyi opgepakt
De mislukte poging van de Myanmarese oppositie-
éTen Nobelprijs-winnares Aung San Suu Kyi om met de
,an Yangon (Rangoon) naar Mandalay in het noorden van
nd te reizen, is voor Suu Kyi's begeleiders uitgelopen op
I atie. Suu Kyi zelf werd, na uit het station verwijderd te
joor militairen naar huis gebracht. Suu Kyi mocht in geen
U |e trein instappen omdat er volgens de autoriteiten geen
jes waren. Volgens het leger wilden Suu Kyi en haar mede-
ers desondanks het station niet verlaten en misdroegen zij
lei
t ombia pakt rebellenleider
v De Colombiaanse politie heeft gisteren Rubén Dario
a Posada opgepakt. Hij is een van de topmannen van de
im-linkse rebellengroepering ELN. Posada was vermoede-
t brein achter de gijzeling van tachtig burgers in de buurt
estad Cali afgelopen zondag. De ELN houdt nog 43 perso-
i gijzeling.
ië produceert meeste afval
Geen lidstaat binnen de Europese Unie produceert zor
ftal als Italië. Per hoofd van de bevolking gaat per dag 1,3
ui verpakkingsmateriaal en ander afval de deur uit tegen 1
emiddeld in de Unie, constateert de Italiaanse milieuorga-
tLegambiente.
doden bij geweld Molukken
Bij gevechten tussen moslims en christenen zijn op
rtjolukse eiland Saparua gisteren tien mensen omgekomen,
b ou gaan om acht moslims en twee christenen, aldus een
ril m-vvoordvoerder. Tientallen anderen raakten bij de ge-
- en gewond. Ook zijn huizen in brand gestoken. Een dag
|J twerden drie moslims en twee christenen gedood.
bellen Jolo op de vlucht'
Twee verschillende groepen van Abu Sayyaftrebellen zijn
en op het Filipijnse eiland Jolo gesignaleerd terwijl ze ken-
op de vlucht waren voor het offensief vin het regeringsle-
eide groepen rebellen hadden hun gijzelaars bij zich op
licht uit het binnenland naar de kust, waar ze klaarblijke-
ipen weg te komen uit Jolo.
positie niet op kieslijst Wit-Rusland
De kiesraad van Wit-Rusland heeft gisteren de namen
■ven van de 574 geregistreerde kandidaten voor de parle-
101 [verkiezingen van komende maand. Op de lijst ontbreken
K men van enkele oppositieleden. De voorzitter van de kies-
prak tegen dat er politieke redenen aan de afwijzingen ten
Islag zouden liggen. De autoritaire president Loekasjenko
p ind het parlement na een referendum in 1996 en verving
oor een groep aanhangers die in oktober voor het eerst
esbaar zijn.
ging Koersk-slachtoffers vertraagd
ip «i De berging van de 118 opvarenden van de gezonken
sche kernonderzeeer Koersk zal voorlopig niet van start
Rusland en Noorwegen, die de operatie gezamenlijk zou-
itvoeren, kunnen het niet eens worden over de financie-
Onze buitenlandse partners vragen garanties die wij
:|k kunnen geven", zei Igor Spasski, directeur van de mili-
lienst Roebin die de Koersk heeft ontworpen.
oep tegen geheimhouding EU
- AC? Nederland gaat in beroep bij het Europese Hof van
ie tegen de vergaande geheimhoudingsplicht voor Europe-
- rumenten over buitenlands beleid en veiligheidsbeleid.'
ibinet ging gisteren akkoord met het voorstel van minister
ies (binnenlandse zaken) en staatssecretaris Benschop
nlandse zaken). Het gaat om een besluit van de Europese
ran ministers uit augustus. Nederland, Finland en Zweden
Jen toen tevergeefs tegen.
'"ie!
door de regering met
gemoet gezien referen-
stemmen de Zwitsers
over een drastische
ering van het aantal
ndse ingezetenen,
groeperingen die deze
mming hebben afge-
wijzen erop dat één
Etóf inwoners van Zwit-
luitenlander is - het
)ercentage in Europa,
deze 'Uberfremdung
ingen tot 18 percent van
!e bevolking van 7,3 mil-
voorstel er doorkomt,
elt in totaal zo'n 150.000
anders op termijn hun
moeten pakken. Met in-
>an asielzoekers, maar
zondering van 'speciale
ieën' zoals diplomaten,
ctionarissen, weten-
*rs, managers, kunste
en studenten. Buiten-
ürrespondenten mogen
delijk ook blijven om re
ft tegen Zwitserse jour-
het buitenland te
men. Maar het zou wel
'en, dat de grenzen
dicht gaan voor nieu-
ligranten.
opiniepeilingen
feze anti-buitenlander-
vermoedelijk niet door.
"et name in het conser-
Duitstalige oosten van
land bestaat nogal wat
We voor soortgelijke
ielingenhaters, zoals de
ijker Haider.
De federale regering, de
meeste politieke partijen en
praktisch alle media hebben
maandenlang een felle cam
pagne tegen het voorstel ge
voerd, uit angst voor onherstel
bare schade aan het Zwitserse
imago in de wereld. „De initia
tiefnemers geven buitenlanders
de schuld van alle kwaad en
willen ze tot een nummer redu
ceren briest de socialistische
minister van transport Leuen-
berger. „Hun wetsvoorstel is
trouwens in flagrante strijd met
onze verdragen met de Europe
se Unie voor vrij personen- en
goederenverkeer.
De regering betoogt verder,
dat quota voor buitenlanders
de bloeiende Zwitserse econo
mie onherstelbare schade zou
toebrengen, omdat men nu al
kampt met duizenden vacatu
res in een land waar nauwelijks
anderhalf procent werkloosheid
heerst. Buitenlandse werkne
mers vormen meestal de meer
derheid in horecabedrijven, de
bouw en zorgsector. Die zou
den door de nieuwe anti
vreemdelingenwet in een crisis
situatie belanden, zo waar
schuwt de overheid.
Luzi Stamm, een van de voor
vechters van het referendum,
beweert dat Zwitserland 'ieder
een te hooi en te gras binnen
laat, terwijl andere Europese
landen al lang hun immigratie
hebben beperkt'. Volgens
Stamm heeft Zwitserland de
laatste tien jaar 'een miljoen
buitenlanders toegelaten, waar
van velen zonder enige oplei-
ding of scholing'.
Oppositie beschuldigt Milosevic
'Schaamteloze schending embargo
Volgens de Joegoslavische oppositie bereidt het regime
van Milosevic een verkiezingsfraude voor. Die heeft een
omvang die zelfs voor Servische begrippen enorm is. In
alle peilingen ligt Milosevic ver achter op de presidents
kandidaat van de gezamenlijke Servische oppositie, Kos
tunica. De verwachting is echter dat Milosevic zich on
der alle omstandigheden ijskoud tot winnaar zal uitroe
pen.
de afgelopen dagen ge-
BOEDAPEST HANS GERTSEN
CORRESPONDENT
Ook de pro-westerse president
van de deelrepubliek Mon
tenegro, Djukanovic, is daar
van overtuigd. Montenegro
boycot de verkiezingen omdat
het federale Joegoslavië volgens
Djukanovic sinds een omstre
den grondwetswijziging van en
kele maanden geleden eigenlijk
niet meer bestaat.
De internationale gemeen
schap heeft het regime in Bel-
waarschuwd dat grootschalig
bedrog bij de verkiezingen niet
zal worden geaccepteerd. „Bel
grado moet de Amerikaanse be
reidheid zich voor de stabiliteit
van de regio in te zetten niet
onderschatten", dreigde Clin
ton's adviseur voor de Balkan,
O'Brien.
Tekenen dat het regime een
grootschalige verkiezingsfraude
voorbereidt, zijn er te over. Vol
gens diverse meldingen zijn er
de afgelopen dagen op grote
schaal vooraf ingevulde en ge
merkte stembiljetten verspreid
onder werknemers van staats
bedrijven. Daarnaast kunnen
Milosevic en de zijnen zonder
al te veel problemen vele hon
derdduizenden stemmen stelen
in Kosovo en Montenegro.
Internationale controle op de
verkiezingen zal er nauwelijks
zijn. Het regime heeft de afgelo
pen dagen weliswaar ruim 200
waarnemers uit enkele tiental
len landen toegelaten, maar
daarbij gaat het vrijwel zonder
uitzondering om waarnemers
uit 'bevriende landen' als Irak,
Syrië, Rusland en China. Onaf
hankelijke, kritische waarne
mers uit het Westen zijn niet
welkom.
Volgens de politieke analiste
Jovanka Matic van het Instituut
voor Sociale Studies in Belgra
do zijn de verkiezingen van
morgen 'de minst vrije en minst
eerlijke verkiezingen ooit in
Joegoslavië gehouden'. „Eerlij
ke en vrije verkiezingen hebben
we hier nooit gehad, maar dit
keer is het echt bar en boos."
De grote vraag is nu hoe de
aanhang van de oppositie rea
geert als het regime, zoals ver
wacht wordt, de overwinning
bij de verkiezingen claimt. De
oppositie heeft haar aanhang
opgeroepen morgenavond
massaal de straat op te gaan om
de verwachte overwinning van
Kostunica te vieren. De kans
dat het dan tot harde confron
taties met aanhangers van
Milosevic en met de politie zal
komen, is volgens waarnemers
in Belgrado groot. Volgens ve
len zal Milosevic er niet voor te
rugschrikken geweld te gebrui
ken om aan de macht te blijven.
PARUS/BAGDAD/NEW VORK AP
De landing van een Franse
Boeing 737 in Bagdad heeft gis
teren geleid tot een controverse
in de VN-Veiligheidsraad tus
sen voor- en tegenstanders van
opheffing van de economische
sancties tegen Irak.
De Amerikaanse plaatsver
vangende VN-ambassadeur
Cunningham beschuldigde
Frankrijk van het schenden van
de sancties, die werden afge
kondigd nadat Irak in 1990
Koeweit binnenviel. De Franse
VN-ambassadeur Levitte, stelde
echter dat er geen compleet
luchtvaartembargo voor Irak
geldt. „Er zullen meer vluchten
volgen", aldus Levitte.
De Russische luchtvaart
maatschappij Vnoekovo Airlines
maakte gisteren bekend dat ze
vandaag een vlucht zou uitvoe
ren op Bagdad om humanitaire
hulpgoederen, een jeugdvoet
balelftal en een muziekgroep
naar de Iraakse hoofdstad te
brengen. Rusland is net als
Frankrijk van mening dat de
sancties tegen Irak moeten
worden opgeheven.
Woordvoerder Boucher van
het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken noemde de
Franse vlucht op Bagdad een
'schaamteloze schending' van
de sancties tegen Irak. „Wij be
grijpen niet waarom de Franse
regering, die dit al enige tijd bij
de Verenigde Naties heeft be
sproken, niet twaalf uur kon
wachten op goedkeuring voor
de vlucht van de sanctiecom
missie", zei Boucher in een ver
klaring.
Het chartertoestel vloog met
zestig passagiers, onder wie art
sen, sporters en artiesten, naar
Bagdad. Aan het eind van dit
weekeinde keren de Fransen
weer naar huis terug, meldde
Air Partner, een van de organi
satoren van de trip.
tussen
en Arafat
De Denen zijn er nog niet uit. Volgende week donderdag stemmen ze over het inwisselen van de kroon voor de euro.
DEN HAAG HANS JACOBS
De Deense regering is de wanhoop nabij. Vijf dagen
voor het referendum over het inruilen van de kroon
voor de euro laten de belangrijkste peilingen nog
steeds een voorsprong zien voor het 'nej'-kamp. En wat
de voorstanders - en dat zijn alle grote partijen, de vak
bonden. de werkgevers en de meeste media - ook zeg
gen, de achsterstand wordt eerder groter dan kleiner.
De uitkomst van het referendum staat daarmee nog
niet vast. „De strijd is nog niet verloren', aldus premier
Rasmussen. Zo'n dertien procent van de Deense kie
zers weet nog niet wat ze aanstaande donderdag zal
stemmen. De aandacht richt zich in de slotdagen van
de verhitte campagne dan ook op deze 'zwevende' kie
zers.
De leider van de Socialistische Volkspartij beschuldig
de de regering deze week van het gebruik van 'dema
gogie' om de twijfelaars in het 'ja'-kamp te krijgen. De
tegenstanders van toetreding, die donaties krijgen van
eurosceptici uit Groot-Britannië, zijn verder de linkse
socialisten, de boeren, en nog wat nationalistisch ge
tinte kleinere partijen. Ook de meeste Deense vrouwen
zijn tegen, uit angst voor aantasting van de welvaarts
staat.
De ministers Jelved (economische zaken) en Lykketoft
(financiën) waarschuwden donderdag namelijk in har
de bewoordingen dat afwijzing van de euro niet zonder
nadelige gevolgen blijft. Denemarken 6.000 banen ver
liezen en de rente zou omhoog gaan, waardoor de
schatkist minder geld binnenkrijgt. Toetreding tot de
Europese Monetaire Unie (EMU) daarentegen levert
20.000 banen op, en zorgt dat de regering zo'n 2,8 mil
jard gulden extra krijgt te besteden. De ministers ont
kenden dat ze de bevolking 'angst aan wilden jagen'.
De Denen staan eigenlijk al vanaf hun toetreding in
1973 sceptisch tegenover de Europese Unie en de uit
breiding van de samenwerking tussen de lidstaten. Zo
verwierp Denemarken in 1992 in eerste instantie in een
referendum het 'Verdrag van Maastricht', dat de komst
van de euro inluidde.
Een jaar later werd dat besluit in een tweede folkestyre
herroepen, op voorwaarde dat Denemarken pas later
over toetreding tot de euro-zone zou mogen beslissen.
Premier Rasmussen achtte in maart de tijd rijp voor
een nieuwe volksraadpleging. Op dat moment was een
meerderheid van de bevolking nog voorstander.
De Denen willen geen soevereiniteit afstaan aan 'Brus
sel', zijn allergisch voor een 'Europese superstaat' en
zijn bang dat hun sociale voorzieningen in het gedrang
komt. Bovendien, zo denken de tegenstanders van het
inruilen van de kroon voor de eenheidsmunt, gaat het
Denemarken ook buiten de EMU voor de wind. De
omslag in de peilingen kwam afgelopen zomer gelijk
tijdig met de EU-acties tegen Oostenrijk en de val van
de koers van de euro.
De laatste weken is sprake van een nek-aan-nekrace.
Rasmussen meent dat zijn land juist aan invloed en
zeggenschap inboet indien het niet meedoet aan de
EMU. De Deense kroon is al gekoppeld aan de koers
van de euro, maar Kopenhagen heeft geen stem bij de
Europese Centrale Bank in Frankfurt. „De belangrijkste
beslissingen worden straks buiten ons om genomen,
Het is voor behoud van onze welvaart en onze invloed
in Europa belangrijk dat we toetreden", zegt Rasmus
sen.
Een afwijzing van de Denen is niet zonder gevolgen
voor de rest van Europa. De koers van de euro kan
weer onder druk komen te staan wanneer beleggers en
investeerders zien dat de Europese bevolking geen ver
trouwen in de munt heeft. En het resultaat is ook van
invloed op de mogelijke uitkomst van referenda in de
twee andere EU-lidstaten die nog niet tot de euro zijn
bekeerd. Een Deens 'ja' helpt hen een stapje vooruit,
een afwijzing veroorzaakt problemen.
Zweden heeft aangekondigd een referendum te zullen
houden over de euro, maar een datum is nog niet vast
gesteld. Het wordt waarschijnlijk niet eerder dan 2002
of 2003, mede omdat er nog geen meerderheid vóór
toetreding is. Een Deens 'nej'heeft ongetwijfeld in
vloed op de toch al afwijzende houding van de Zweed
se bevolking. Ook in Groot-Brittannië en Noorwegen
wordt met spanning gekeken naar het stemgedrag van
de Denen.
De Britse regering is eveneens voorstander van toetre
ding, maar zoekt naar een geschikt moment voor een
referendum. Dat moment is weer wat verder weg wan
neer de Denen de euro afwijzen. In Oslo hoopt de soci
alistische minderheidsregering aansluiting te krijgen
bij de EU.
Met een negatieve opstelling van de buurman kunnen
in eigen land geen zieltjes worden gewonnen.
JERUZALEM AP
De Israëlische televisie meldt
dat premier Barak en de Pales
tijnse leider Arafat elkaar van
daag zullen ontmoeten. Baraks
woordvoerder Gadi Baltiansky
wilde het bericht bevestigen
noch ontkennen.
Volgens de televisiezender
Kanaal Twee zou de Ameri
kaanse president Bill Clinton na
de ontmoeting tussen Barak en
Arafat met Amerikaanse voor
stellen komen om de geschillen
tussen Israël en de Palestijnen
op te lossen die een definitieve
vredesregeling in de weg staan.
Daarna zou een top van Barak,
Arafat en Clinton volgen, meld
de Kanaal Twee.
Clinton akkoord
met aanspreken
oliereserves VS
WASHINGTON GPD
De Amerikaanse regering heeft
gisteravond bekendgemaakt dat
ze 5 procent van de strategische
olievoorraden van de VS zal
vrijgeven. Het is voor het eerst
sinds de Golfoorlog van 1991
dat de Amerikanen hun strate
gische oliereserves aanspreken.
Het gaat vooralsnog om 30 mil
joen vaten ruwe olie van 159 li
ter elk. Dat is ongeveer evenveel
als de VS in een halve week aan
olie verbruiken.
Het besluit van president
Clinton volgde 24 uur na de op
roep van zijn beoogd opvolger
en vice-president Gore om te
interveniëren in de oliemarkt.
Gore sprak donderdag van een
'nationale crisis' en drong er bij
de president op aan ten minste
5 miljoen vaten olie vrij te ge
ven uit de strategische reserves.
De ingreep is volgens hem no
dig om met name de inwoners
in het noordoosten van de VS
de winter door te helpen.
Öcalan komt
met eigen boek
ISTANBUL OPA
PKK-leider öcalan, die tijdens
zijn gevangenschap op het ei
land Imrali volgens ingewijden
een echte boekenwurm is ge
worden, gaat binnenkort zelf de
pen ter hand nemen. Zijn advo
caat Dogan Erbas vertelde aan
de krant Milliyet dat öcalan van
plan is boeken te gaan schrijven
over zijn leven, over vrouwen
en over religie.
PARUS HENK GLIMMERVEEN
CORRESPONDENT
De Franse justitie heeft gisteren
beslag gelegd op een voor pre
sident Chirac bezwarende, 62
minuten durende video-opna
me, waarvan de inhoud de af
gelopen dagen is afgedrukt in
het dagblad Le Monde. Het gaat
om een postume bekentenis
van de vorig jaar aan kanker
overleden Jean-Claude Méry,
tot 1992 'financier' van de gaul
listische partij RPR van Chirac.
Jean-Claude Méry, beheerder
van de illegale kas van de gaul
listische RPR, geloofde dat zijn
zwijgen over zijn duistere prak-
tijkene bij de rechter zou wor
den beloond. „Jean-Claude, de
verkiezing van Chirac hangt af
van jouw stilzwijgen", hadden
zijn gaullistische vrienden hem
gezegd. Het niet nakomen van
die belofte van bescherming
door zijn politieke vrienden was
reden om zijn ervaringen op vi
deoband vast te leggen. Het pu
bliceren van de teksten van die
band hebben Fréinkrijk in vuur
en vlam gezet.
De krant Le Monde publiceerde
gisteren de tekst van het tweede
deel van de band. Daarin legt
Méry tot in detail uit hoe hij de
illegale fondsverwerving orga
niseerde. Vanuit het Parijse
stadhuis, stevig in handen van
zijn gaullistische partijvrienden,
werd hem een lijst van bouw
bedrijven toegespeeld die bij de
aanbesteding hadden ingete
kend op gemeentelijke nieuw
bouw- of renovatiewerken.
Méry nam vervolgens contact
op met die bedrijven en r
een prijs die de betrokken be
drijven op voorhand het con
tract garandeerde. In ruil ont
ving hij een 'tegemoetkoming',
waarvan hij een deel in eigen
zak stak en voor een deel door
sluisde naar de politiek. Overi
gens gold dat niet uitsluitend
de gaullistische RPR; socialisten
en communisten aten even vro
lijk mee uit de ruif. Het ging
daarbij om kolossale bedragen:
honderden miljoenen guldens
werden jaarlijks aan nieuw
bouw en onderhoudswerken
uitgegeven.
Het ging Méry dermate voor de
wind dat hij in recordtijd een
fortuin vergaarde. Niets mense
lijks was hem evenwel vreemd
en de aanschaf van dure sport
wagens en een peperduur ap
partement aan een van Parijs'
meest luxueuze boulevards als
mede de voorgenomen bouw
van een poenig sportcomplex
in Zuid-Frankrijk begonnen de
aandacht te trekken van justitie.
De magistraten van het open
baar ministerie waren bezig
met een onderzoek naar enkele
fraudezaken op het stadhuis
van Parijs. Méry werd voor on
derzoek aangehouden en zou
vijf maanden in voorarrest blij
ven.
„Ik was maar een tussenper
soon. Via mijn advocaten werd
me evenwel te verstaan gege
ven: Hou je mond en je zult
zien dat je wordt geholpen zo
dra je weer vrij bent", verklaart
Méry op de videoband. „En
toen ik vrij kwam, zei men mij:
'Méry, dankzij jou wordt Chirac
gekozen. Je zult het zien'. Men
heeft me allerlei beloften ge
daan, zo fantastisch dat vrien
den van me tegen me zeiden:
'Jean-Claude, je moet het niet
allemaal geloven. Neem een
band op, niet om hem meteen
te verkopen, maar ga uit voor
zorg je verhaal te vertellen. Mé
ry suggereert dat politieke te
genstellingen binnen het gaul
listische kamp hem de das heb
ben omgedaan.
Van gaullistische zijde worden
de publicaties in Le Monde in
middels rechtstreeks in ver
band gebracht met de presi
dentsverkiezingen over ander
half jaar terwijl links de kaken
op elkaar houdt. De Parti Socia
listevan premier Jospin beperkt
zich tot een „geen commen
taar" terwijl de communisti
sche voorman Hue de uitspra
ken van Méry „onwaarachtig"
noemt. Maar hij wordt dan ook
begin oktober met een aantal
partijgenoten door justitie ver
hoord over zwart geldpraktijken
van de PCF.
De enige die opgetogen rea
geert op de onthullingen van
Méry is de huidige burgemees
ter van Parijs, Tiberi. „Ik word
nergens genoemd", kraaide hij
verheugd. „Dat bewijst dat ik
onschuldig ben". Of die uit
spraak voorbarig is zal binnen
kort blijken wanneer het open
baar ministerie beslist of de
postume getuigenis van Méry
aanleiding is het onderzoek
naar fraude op het Parijse stad
huis te heropenen. Dat Tiberi
dan buiten schot blijft, gelooft
alleen hij.
