place etoile
Toerisme
[TERDAG 23 SEPTEMBER 2000 las
REDACTIE: ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
Zwanewater
Het Zwanewater bij Callantsoog is tot en met
14 oktober alleen in de weekeinden voor het
publiek geopend. Op werkdagen is het unieke
natuurgebied in de Noord-Hollandse duinen
gesloten wegens werkzaamheden. Bij de voor
malige kleiduivenschietbaan (niet ver van de
entree) is de grond door het gebruik van lood-
hagel zo vervuild, dat een bodemsanering no
dig was.
Zeehelden
'Helden, hoezo? Vier eeuwen oorlog op zee'.
Dat is de titel van de expositie die van 6 okto
ber tot en met 14 mei in het Scheepvaartmu
seum van Amsterdam wordt gehouden. Aan
dacht wordt besteed aan legendarische pik
broeken als Piet Hein, Mischiel Adriaanszoon
de Ruyter en Jan van Speyk. Van die laatste
zijn onder meer de restanten te zien van de ka
nonneerboot waarmee hij in de haven van Ant
werpen de lucht invloog. Maar was hij, net als
Tromp, De Ruyter en al die andere beroemdhe
den, wel een held. Of waren dat de anonieme
zeelieden achter de kanonnen? Van hen zijn
overlijdensberichten te zien.
Informatie: Nederlands Scheepvaartmuseum,
Kattenburgerplein 1, Amsterdam telefoon (020)
.523.22.22.
Ski France
Bij het Maison de la France, het Frans toeris
tenbureau in Nederland, verscheen zojuist de
Nederlandstalige winterbrochure 2000/2001.
De prospectus geeft praktische informatie over
meer dan honderd skiregio in de Franse Alpen,
de Franse Pyreneeën, de Franse Jura, de Voge
zen en het Centraal Massief. De plaatsen zijn
gerubriceerd in zeven categorieën waaronder
specifieke familieoorden, authentieke plaats
jes en grote regio. Ook wordt er speciale aan
dacht geschonken aan de zogeheten 'P'tits
Montagnards' (dorpen die uitermate geschikt
zijn voor kinderen) alsmede bestemmingen die
zich hebben gespecialiseerd in de opvang van
Nederlandse skiërs. De gids is op te vragen on
der telefoonnummer (0900). 112:23.31 1
gulden per minuut), via faxnummer
020.620.33.39 of door middel van internet:
www.fransverkeersbureau.nl.
eputatie van Zermatt lijkt vooral gestoeld op de aanwezigheid van de 'berg der bergen, de Matterhorn.
pinners
1NITZ (Oostenrijk)
idealer oord voor 'Anfanger' is nau-
jks te vinden. Komt door de Ankogel.
g (2600 meter), zonnig (want we zijn
in het diepe zuiden van Oostenrijk)
iet te steil. Nadeel is dat je met de
us vanuit de dorpskom eerst vijf kilo-
er moet rijden om bij het dalstation
ITENDORF (Oostenrijk)
lelijk dorp met klein, gezellig skige-
Met de nadruk op gezellig. Helaas
Mautendorf relatief nogal laag.
euw ligt er lang niet altijd. Een ander
eel: die aartslangzame stoeltjeslift
de Tdiotenwiese', zoals een begin-
helling in Oostenrijk bij voorkeur
dt genoemd.
IENBERG (Zwitserland)
lekend maakt onbemind, dus zie je
nauwelijks Nederlanders. En dat is
Ten eerste is het er - zeker naar
tserse begrippen - relatief goedkoop
tweede wemelt het er van de bre-
ilauwe makkelijke) pistes. Min-
Izijn de vele sleepliften. Een begin-
wil daar nog wel eens uitvallen.
vorderden
TROIS VALLÉES (Frankrijk)
ransen zelf vinden Les Trois Vallées
litdagendste en mooiste skigebied
vereld. En in dit geval hebben ze nog
ik ook. Zeshonderd kilometer aan af-
ngen en de een glijdt nog lekkerder
er je weg dan de ander. Vooral niet in
Thorens gaan zitten (koud en onge-
g), vooral wèl een plattegrond mee-
ien (de bewegwijzering is abomina-
en vooral ook op tijd naar huis gaan
luiten de liften voordat je 't weet).
BERG (Oostenrijk)
leroemdste pistes van Oostenrijk
tken zich uit van Lech (makkelijke
tot Sankt Anton (moeilijke kant),
rzijn - enige nadeel - niet met el-
verbonden. De diepzwarte, onge
deerde Schindlerkar (Valluga) moet
skiër eens in z'n leven gedaan heb-
Net als het toertje Zürs, Zug, Ober-
Lech, Zürs trouwens. Prettige bij-
stigheid: om dat laatste rondje te
ai rengen, hoef je geen kei te zijn.
f' MPÉRY (Zwitserland)
lUig dorp waarin helaas zelden
uw ligt. Het ligt te laag. Niettemin de
gedroomde uitvalbasis voor de Portes du
Soleil, 's wereld grootste aaneengesloten
skigebied. Ruim zeshonderd kilometer
aan afdalingen in alle soorten en maten.
De vermaardste is ongetwijfeld de Pas de
Chavanette, door skiërs vol eerbied 'De
Muur' genoemd. Dit om de moeilijk
heidsgraad van' de engerd enigszins aan
te geven.
Gezinnen
Fiss/Ladis/Serfaus (Oostenrijk)
Drie plaatsjes in één adem genoemd.
Maar dat mag. Ze zijn sinds vorig jaar
met elkaar verbonden. Ruim 150 kilome
ters aan afdalingen variërend van een
'Grossmutter-piste' naar Ladis tot de
diepsneeuwhellingen achter de Obere
Scheid. Wie zich verbaast over het feit
dat er in Fiss/Ladis veel meer Nederlan
ders zitten dan in Serfaus moet de prijs
lijsten van beide dorpjes maar eens met
elkaar vergelijken.
HASSLIBERG (Zwitserland)
Chaletdorp. In Zwitserland 'wereldbe
roemd', maar niet daarbuiten. Plaats zat
daarom in Kinderschihêisliland (kleuter-
opvang), ruimte zat ook op Tschuggi
(snowboard-stadion) en stoelen zat
eveneens in de Hdagen Stubli, het pig-
gelmee-restaurantje van Hans Vonber-
gen. Behalve als de Zwitsers vrij hebben
natuurlijk. Bern ligt om de hoek. Wat in
de vakanties en op een mooie zondag
goed te merken is.
SCHRUNS (Oostenrijk)
Ligt verdacht laag (700 meter). Maar daar
valt - met zowel de Hochjoch- als de Za-
mangbahn binnen bereik - goed mee te
leven. Kinderen gaan met de VIP-gondel
naar Micky Mouseland, beginners pen
delen per pendelbus naar de zonnige
pistes van Silvretta Nova en de diehards
ronden samen met een gids vanuit Gar-
gellen per ski in één dag de op de Zwit
sers/Oostenrijkse grens liggende Madri-
Après-ski
GERLOS (Oostenrijk)
Centrum van Hollandse wintersportlol.
Maar er valt best aardig te skiën ook. De
Isskogel is boven zó vlak, dat je desnoods
achterstevoren naar beneden kan, maar
de Fürstalm en de pistes bij zowel Kö-
nigsleiten als Zeil am Zimmer zijn al een
ietsje spannender. Jammer alleen dat de
gebieden niet allemaal op elkaar aanslui
ten. Veel geloop en gesjouw derhalve.
ISCHGL (Oostenrijk)
Von Kopf bis Fuss auf skiën eingestellt.
Voortreffelijk skigebied (200 kilometer
aan pistes), maar ook een uitbundige
remmidemmi, zoals feestvieren in Oos
tenrijk wel wordt genoemd. Dat gebeurt
in kroegen die namen dragen als
'Kuhstall' en 'Hexen-küche'. André Ha-
zes wordt hier overigens slechts spora
disch gehoord. 'Der Anton aus Tirol' des
te meer. Tot plezier van de vele Duitsers.
KIRCHBERG (Oostenrijk)
Brabants carnaval in de sneeuw. Ten
minste als er sneeuw ligt. En dat is in Kir-
chberg (838 meter) niet altijd het geval.
Maar daar staat de aanwezigheid van
'The Londoner' tegenover. Met afstand
de populairste knijp van de Oostenrijkse
Alpen. Dat je vanuit Kirchberg, richting
Kitzbühel, prima kunt skiën (een olifant
je wijst de weg) is mooi meegenomen.
Chic
GSTAAD (Zwitserland)
David Bowie, Roger Moore, Liz Taylor,
Shirley McLane en Paul McCartney zijn
dol op het plaatsje. Niemand weet pre
cies waarom. Gstaad ligt te laag en de vijf
skigebieden zijn niet met elkaar zijn ver
bonden. Bovendien zijn de pistes (bij el
kaar ruim 200 kilometer) nog weinig uit
dagend ook. Maar naar Gstaad ga je niet
om te skiën. Naar Gstaad ga je om te zien
en gezien te worden. Bij voorkeur in de
eetzaal van het Palace Hotel. Als je dat
tenminste kunt betalen
ZÜRS (Oostenrijk)
Lech heeft de naam, maar de ware chic
weet beter. Zürs is pas echt 'the place to
be'. Tweehonderdvijftig meter straat met
vijf vijfsterren- en zes viersterrenhotels.
Midden in een verrukkelijk skigebied.
Vind je nergens anders op de wereld. De
outfit wordt gekocht bij Strolz, de lunch
wordt gebruikt bij 'Hospiz' in St. Cris-
toph en geski'd wordt er pas als de bij
het ontbijt uitgeserveerde champagne
goed is gevallen. Want zo gaat dat in die
kringen.
CORTINA d'Ampezzo (Italië)
Maakt deel uit van 'Dolomiti Superski',
met zo'n 1200 kilometer aan afdalingen
's werelds grootste, niet aaneengesloten
skigebied. De pistes zijn er iets verrader
lijker dan die van bijvoorbeeld Corvara.
Wellicht de reden waarom de in peper
dure bontmantels gehulde ragazzi eer
der in de Enoteca wijnbar worden waar
genomen dan op de pistes van Faloria.
Terwijl een skipas hier nog geen drie
honderd gulden per week kost. Inder
daad: het goedkoopste
jetset-wintersportoord ter wereld.
Stil
LES CONTAMINES (Frankrijk)
Skiën op de heupen van de Mont Blanc.
Nederlanders komen er nauwelijks;
Fransen evenmin. Die zijn al gestopt in
het veel bekendere, vóór in het dal gele
gen Megève/Sint Gervais. Dus heb je de
honderdtwintig kilometer aan afdalingen
voor je alleen. Of bijna alleen. 'La Büche
Croisée' is met voorsprong de gezelligste
taveerne. Drink dóór voor het naar huis
gaan een génépisen zelfs de geniepige,
met stenen bezaaide dalafdaling wordt
een makkie.
FLUMSERBERG (Zwitserland)
Wat heeft Flumserberg niet, wat andere
wintersportdorpen wel hebben? Wacht
tijden. Alleen op mooie zondagen kan
het wat drukker zijn. Zürichers zijn met
trein en kabelbaan in slechts drie kwar
tier boven. Maar zelfs dan nog is er ruim
te zat op de ruim zestig kilometer aan af
dalingen. Waarvan de één nog aanvalli-
ger is dan de ander. Al is het maar om de
FOTO WV ZERMATT A. PERRIC
soms adembenemende uitzichten rich
ting Walensee.
GROSSARL (Oostenrijk)
Zou je met die naam niet zeggen. Maar
in Nederland veel minder bekend dan
Kleinarl. Komt door het aan de andere
kant van de bergen gelegen Gasteinertal
waarschijnlijk. Waar het oud-deftige
Badgastein alle aandacht voor zich op
eist. Grossari is jonger. En dat is te mer
ken aan onder meer het doordachte pis
teplan. Geen lift of hij zorgt voor drie
vier verschillende afdalingen. 'Schnee-
traumland' noemt het dorp zichzelf. Ski
end op de Kiihhageralm weet je waarom.
Beroemd
ZERMATT (Zwitserland)
De faam van Zermatt berust vooral op de
schitterende ligging aan de voet van de
Matterhorn, de 'berg der bergen'. In het
dorp zelf echter dreig je voortdurend
omver te worden gereden door zo'n ge
ruisloze electro-kar en het gekoketteer
met de ruim 250 kilometer aan pistes is
nauwelijks terecht. Ze liggen namelijk
verspreid over verschillende gebieden.
Maar dat die landschappelijk gezien de
mooiste ter wereld zijn, staat buiten kijf.
ASPEN (Amerika)
Heeft vier verschillende skigebieden,
maar geen mens die daarover sipt. Komt
omdat ze volledig zijn toegesneden op
de verschillende soorten wintersporters.
De experts skiën op Aspen Mountain, de
beginners gaan naar Buttermilk, de
snowboarders naar Aspen Highlands en
de allrounders naar Snowmass. En nooit
glijden ze elkaar voor de voeten. Andere
voordelen van wonderful Aspen: heerlij
ke sneeuw, perfecte service en goedkoop
eten en drinken. Wie hier niet aan zijn
trekken komt, komt het nergens.
CHAMONIX (Frankrijk)
Van alle beroemde wintersportdorpen
het best geconserveerd. Veel oude straat
jes, steegjes en pleintjes waarin voor ski
liften uiteraard geen plaats was. Die be
ginnen buiten het dorp en tot overmaat
van ramp ligt er op de twee huisbergen
(de Flégère en de Brévent) nog een be
perkt aantal afdalingen ook. Dat lijkt erg,
maar is het niet. Dat wordt duidelijk als
je de toertocht door de Vallée Blanche
hebt gemaakt. Wel eerst een gids con
tracteren. Het gaat daar over gletsjers.
Rob van den Dobbelsteen
Trambestuurder
In Dresden mag sinds kort iedereen die in het
bezit is van een rijbewijs, na een korte cursus
een tram besturen. De twintig minuten duren
de rit begint en eindigt op de Postplatz (bij het
Zwingercomplex) en wordt begeleid door een
medewerker van de Dresdner Verkehrsbetriebe.
De capaciteit is beperkt; reserveren is aan te
bevelen. Het telefoonnummer van de Verkehrs
betriebe is (vanuit Nederland): (0049)
.351.857.11.94.
Vogelverschrikkers
In De Beyerd', aan de Boschstraat 22 in Bre
da wordt van 24 september tot en met 12 no
vember een tentoonstelling gehouden over vo
gelverschrikkers. Aanleiding voor de expositie
die Held op stokken, de kunst van het vogel-
verschrikken' is geheten, was onder meer de
passie die de journalist/schrijver Henk Hofland
voor het fenomeen aan de dag legt. De presen
tatie bestaat niet alleen uit (etnografische) ob
jecten maar ook uit foto's, tekeningen, film en
muziek.
Informatie: De Beyerd, telefoon (076).522.50.25.
M
Toen mijn ouders voor het eerst per auto naar Parijs waren
geweest - het moet eind jaren vijftig zijn geweest - spraken ze
daar nog maanden over. Het ronden van het Place Étoile was
een gruwelkermis geweest. Een nachtmerrie waarin ze nooit
meer verzeild wensten te raken.
Er moet sindsdien wel erg veel zijn veranderd. Op de Boulevard
Périphérique, de Champs-Elyséés en het Pace Étoile is het nog
altijd stinkend druk. Niettemin valt er uitstekend te rijden. Net
als in Barcelona, New York, Londen en al die andere
metropolen.
Nee, de Nederlandse binnensteden die zijn pas eng. IMatst
zocht ik in Amsterdam een parkeerplaats. Je rijdt dan iets
minder snel door dan normaal. Nergens - op Jeruzalem na
misschien - geven automobilisten je zo
weinig ruimte. Claxoneren,
lichtsignalen, omhoog gestoken
middenvingers, bumperen... kortom
agressiviteit kent geen tijd.
Amsterdam is een stad waarin mijn
vader vroeger nooit had durven rijden.
Liever nog zigzagde hij over het Place
Étoile tijdens de ochtendspits.
