Cultuur Kunst
'Dit is leuker dan een schooldag'
'De Dissidente': Greet Hofmans-affaire verfilmd
Genomineerden Zilveren Veer 2000
/loeders mooiste: hoge
toppen, diepe dalen
LVC
aagweg 4
De Ratel
STIEL
Ben
Walenkamp
Kies zelf uw winnaar van de Zilveren Veer 2000
23 SEPTEMBER 2000
efdesbrieven Annie Schmidt ontdekt
[erpam Per toeval zijn enkele tientallen, verloren gewaande
lesbrieven boven water gekomen van Annie M.G. Schmidt
,/jn )ick van Duijn. Zoon Flip van Duijn vond de brieven tussen
ele oude spullen. De brieven beslaan de periode van 1947
1954. Tot dusver werd aangenomen dat de correspondentie
en de twee was vernietigd. Schmidt leerde Van Duijn in
/kennen via een door haar geplaatste contactadvertentie in
Groene Amsterdammer. Aangezien Van Duijn een gezin had
zij hem alleen in het geheim ontmoeten en per brief com-
I Jfciiceren. In 1952 werd zij moeder van hun zoon. De journa
ls Annejet van der Zijl gaat de brieven gebruiken in de biogra-
lie zij over de populaire kinderboekenschrijfster schrijft,
midt overleed in 1995. De biografie in mei 2002 klaar zijn.
verschijnt tegelijk met de opening van een tentoonstelling
Schmidt in het Groninger Museum.
UTRECHT PIETER VAN LIEROP
Er is een speelfilm in de maak over de zoge
naamde Greet Hofmans Affaire die in de periode
1952 tot 1956 heeft geleid tot een huwelijkscrisis
tussen koningin Juliana en prins Bernhard en die
bijna het aftreden van het staatshoofd tot gevolg
had.
Onder de titel 'De Dissidente' zal Maarten
Treurniet voor maatschappij Egmond de film re
gisseren op basis van een door Hans Galesloot
geschreven scenario. Producent Hans de Weers
verwacht dat de opnamen volgend voorjaar kun
nen beginnen.
Achtergrond van de affaire vormde het buiten
sporige vertrouwen dat koningin Juliana was
gaan stellen in de gebedsgenezeres Greet Hof-
mans. De vorstin had haar toevlucht genomen
tot deze vrouw in de hoop dat ze de oogkwaal
zou kunnen genezen waarmee prinses Christina
(toen nog Marijke) behept was. Maar de invloed
van Hofmans bleef niet tot medische zaken be
perkt. In het door Galesloot ontworpen script
wordt Greet Hofmans uiteindelijk de bliksemaf
leider en zondebok.
Pikant is dat de film over de affaire die destijds
uit kiesheid van de media vrijwel geen publiciteit
heeft gekregen, nu tot stand zal komen dankzij
de speciale steun van twee semi-overheidslicha-
men. Jean van de Velde, als recent benoemde in
tendant van het Nederlands Fonds Voor De Film,
is als begeleider en scenario-adviseur betrokken
geweest bij de ontwikkeling van 'De Dissidente'.
De film behoort tot het eerste groepje van vijf
projecten dat Van de Velde heeft aanbevolen bij
de vorig jaar opgerichte organisatie Fine BV, die
bemiddelt bij het maken van films die particulie
re investeerders speciale fiscale faciliteiten bie
den.
De intendant, Fine BV en de fiscale maatrege
len maken gezamenlijk deel uit van een pakket
stimuleringsmaatregelen die de Nederlandse
overheid begin 1999 introduceerde ter verster
king van de filminfrastructuur in Nederland.
ivoering stuk Graham Chapman
NT a Elf jaar na de dood van Graham Chapman, bekend uit
erie Monty Python, gaat een nooit eerder opgevoerd toneel
van zijn hand in première in het Amerikaanse Adanta: 'Oh
ipy Day', dat Chapman in de jaren '70 schreef met de Britse
iiek Barry Cryer. De acteurs zijn echte Python-fans, zegt re-
eur Sean Daniels, die werd bijgestaan door John Cleese en
hael Palin, twee andere sterren van Monty Python.
Tweede editie van Kunstshot voor Leidse leerlingen van het voortgezet onderwijs
I THEATER RECENSIE
DICK VAN TEYLINCEN
pport Tien jaar Moeders Mooiste
in het LAKtheater op 22 septem-
•J: 3 november in Microtheater Im-
penum
ibliek speelt mee en gooit
of natte sponzen bij
Bring of afkeuring. De
speelt mee en probeert
dubieuze scores en foute
ingen het publiek tot pro-
verleiden. Maar centraal
de twee teams (normaal
ier mensen, nu van zes)
:t allemaal moeten doen.
gen elkaar uit voor een
ld soort scène en de wed-
kan beginnen,
itersport heet deze strijd
iproviseren. De spelers
i in verschillende spel-
pten, proberen zich fysiek
ntaal te harden en komen
t tegen het team van een
stad, luid toegejuicht
hun fans. De sporters die
van Leiden hoog probe
houden, zijn aangesloten
club Moeders Mooiste,
1990.
nr het tienjarig bestaan
ide teams, de jury, de pia-
in de presentatoren Ray-
1 en Anneke gisteren alle-
afkomstig uit de eigen ge-
;n. Het werd een feestelij-
fenwedstrijd voor een vol
De beide teams stelden
•oor met een liedje en een
en maakten meteen dui-
dat het deze avond om
en zou gaan, en niet om
n, tekstdichten of revue.
Daarna barstte het acteerge-
weld los, zoals in de aan/uitscè-
ne, waarin op een teken zonder
geluid of in een door het pu
bliek geroepen emotie doorge
speeld moest worden, en in de
specialistische scène, met een
bananentoetjesdeskundige en
vier filmgenres door elkaar
heen.
Na een avond van wonderlij
ke plaatsen, spontane uitbar
stingen, onverwachte verschij
ningen en verrassende voort
zettingen, dankte de presenta
tor het trouwe publiek dat met
de groep tien jaar van diepe da
len en hoge toppen meemaak
te. Daar kregen we gisteravond
ook wat van mee. Hoogtepun
ten waren de toetjesprofessor
met doventolk en de manipula
ties met een onbekend voor
werp dat zich ontpopte als een
staafmixer. Sommige scènes
kwamen niet verder dan een
dappere poging; je moet ook
een beetje geluk hebben met de
publieksparticipatie, het idee
dat je te binnen schiet en de re
actie van je tegenspeler. Thea
tersporters gooien zichzelf voor
de leeuwen en moeten zich
steeds maar weer zien te red
den.
Jammer genoeg waren de
muzikale scènes voor het einde
bewaard. Daar ligt niet de
kracht van de groep en de
avond die leuk begon sukkelde
wat moeizaam naar zijn einde.
Als theatersport een Olympi
sche discipline wordt, mag er
nog wel wat op stemvorming
worden getraind.
,,Zijn er nog rappers in de
zaal?" Het duurt even
voordat MC Brainpower
antwoord krijgt, maar uit
eindelijk komt er iemand
het podium op om even te
laten zien dat hij ook van
de straat is. Voor zo'n
tweehonderd andere scho
lieren rapt hij op het podi
um van het LVC over gen
re-gebonden thema's als
moord, doodslag en de on
overtroffen eigen stoer
heid. Dit is Kunstshot
2000, de tweede editie van
het Leids cultureel festival
voor leerlingen van het
voortgezet onderwijs.
LEIDEN COEN POLACK
Ruim 1250 vierdeklassers van
havo en vwo scholen uit Leiden
en omgeving hebben zich rond
twaalf culturele instellingen in
Leiden verzamelt om kennis te
maken met het kunstaanbod.
Verplicht weliswaar, want het
voortgezet onderwijs verbindt
graag opdrachtjes en werkstuk
ken aan een dag als deze. De
scholieren werken hier voor het
vak Culturele en Kunstzinnige
Vorming (CKV).
,,Ik moet goed opletten, want
ik moet hier nog iets over
schrijven", zegt David Dutrieux
(15). Daar is hij op dat moment
niet echt mee bezig, want hij
staat met zijn vrienden in de
hal van het LVC een peukie te
roken. „Ik ben fan van Def P.
van de Osdorp Posse, die Brain
power vind ik maar niks." Da
vid komt wel vaker in het LVC,
maar is verder nooit in een
concertzaal of een museum te
Letterlijk ondersteboven van de tweede editie van Kunstshot is deze breakdancer op het podium van het LVC.
vinden. „Ik ben weieens naar
een cabaretier geweest, dat
vond ik wel leuk. Ik denk ook
niet dat ik na vandaag vaker
naar dit soort dingen ga dan
anders; ze willen het wel ver
plichten voor CKV, maar ik
denk dat je daarin vrij moet
zijn. Je gaat vanzelf wel als je
daar zin in hebt. Dit is in ieder
geval leuker dan een school
dag." Woordvoerder Bart Vie-
veen van de naast het LVC gele
gen Stadsgehoorzaal herinnert
zich ook de verplichte Franse
toneelstukken uit zijn jeugd en
kijkt daar met enig afgrijzen op
terug. „Zo kweek je alleen maar
tegenstand bij de jongeren. Je
moet het niet verplichten en we
verwachten eigenlijk ook niet
dat ze nu met drommen tegelijk
voor de deur staan. Het zou
mooi zijn als we aan vandaag
een klein groepje geïnteresseer
den over houden, die de Stads
gehoorzaal regelmatig komen
bezoeken."
In de foyer krijgen de scholie
ren flyers uitgereikt waarmee ze
korting kunnen krijgen op een
volledige voorstelling van het
Ali N'Diaye Rose Sabar Ensem-
foto henk bouwman
ble Anumadutchi, waarvan ze
net een fragment hebben ge
zien. Het ensemble dat een
mengeling van Afrikaans en
westers slagwerk ten gehore
bracht, kreeg in de zaal een en
thousiast applaus, maar daar
lijkt het ook bij te blijven. Tesse
Blom (15) leest de flyer hardop
voor aan zijn vrienden: ,,Weer
eens wat anders dan Britney
Spears, Five, TV Sync, Girlthing
Bon Jovi, Destiny's Child, Abba
Teens, Abel, Krezip? Breng dan
eens een bezoek aan de Stadsge
hoorzaal Leiden. Ik wil geen
eens wat anders! Behalve dan
die Abba Teens, die vind ik niet
goed." Lacherig loopt Tesse
richting uitgang.
Floris Olsthoorn (15) komt
van het Stedelijk Gymnasium
en heeft niets met kunst. „Ik
ben net in het Museum Boer-
haave geweest, waar we een
rondleiding over de geschiede
nis van de wetenschap kregen.
Dat was wel interessant." Nu
staat Floris in de hal van Stede
lijk Museum De Lakenhal waar
hij een tentoonstelling over he
dendaagse lapanse kunst gaat
bekijken. Hij heeft al gehoord
dat het niet de stereotypische
tweedimensionale schilderijen
zijn, die hij weieens heeft ge
zien. „Ik heb iets gehoord over
siliconenrubber. Ik verwacht
iets heel kleurigs en geks." De
groepjes leerlingen verspreiden
zich over het museum, waar de
Japanse kunst op ze wacht.
Kenji Yanobe heeft succes met
zijn atoomautootjes waar zelfs
in gereden mag worden door
enkele scholieren.
Even later is het voor de deur
van de Leidse Schouwburg uit
gelaten druk. Klasgenoten staan
na te praten en lachen als ze de
grappen die ze zojuist gehoord
hebben nog een keer vertellen.
Cabaretier Klaas heeft de zaal
plat gekregen met zijn verhaal
over zijn vakantie naar Spanje.
De grappen over kotsen, poe
pen, zoenen en geslachtsziek
ten („Ah, hier is iemand die het
herkent!"), hebben veel indruk
gemaakt op de bezoekers. „Hier
ga ik echt vaker heen" roept
een jongen. Waarmee Kunst
shot 2000 als geslaagd kan wor
den beschouwd.
teur Ruud Visser van het
:eft een dubbel gevoel
nominatie voor de Zil-
Veer. „Het is opvallend
i club als het LVC schijn-
ik gewoon mee kan din-
ir de Zilveren Veer. Het
op dat we door het esta-
lent worden geaccep-
Terwijl jongeren daar
et gevoel van de pure rock
daar juist tegenaan
pen. We hebben hier ja-
it gevoel gehad dat we een
lin de pels waren."
is wel blij met de nomi-
„Ik zie het als een waar
ivoor de popcultuur in
i Dat is erg leuk voor het
leel en alle vrijwilligers
et LVC." Visser denkt ove-
dat Leiden en het LVC de
topjaren op het gebied
Dpmuziek hebben gehad.
het zo zeggen. De tijd
programmeur The Po-
licht bevond om in het
spelen ligt inmiddels ver
ons."
Visser is niet van plan om
'lers en medewerkers te
seren om massaal op het
stemmen. „We gaan
icht openen op de prijs,
miriatie op zich is al mooi
isschien moeten we hem
ït meteen winnen, dat
il heel snel zijn. Wij gaan
n verder met wat we al
jaar doen. Dat is het be-
"st. Ieder weekeinde is
is een feest." Visser heeft
I een kiezerstip. „Ik vind
bij Kunstcentrum Haag-
c heel erg goed werk
>or de stad. Die mogen
die Zilveren Veer zo
weg 4 is een soort Petri
tje voor ideeën", zegt Pe-
jtr van de Stichting Haag
een plaats waar kunste-
kunnen leren, werken en
Ten. „Ik denk dat we
werk gedaan hebben voor
nstklimaat in Leiden,
er waren de kunstenaars
tf
nauwelijks bekend in de stad,
maar tegenwoordig bieden we
ze een mogelijkheid om naar
voren te treden. Er is grote be
hoefte aan ateliers en plaatsen
waar kunstenaars samen kun
nen komen."
Haagweg 4 biedt plaats aan on
der meer een theaterschool,
werkplaatsen en ateliers, een
galerie en buitenlandsè kunste
naars kunnen zelfs hun intrek
nemen in een slaapruimte.
Zuur: „We hebben geadver
teerd om ook kunstenaars in
het buitenland te interesseren
voor onze ateliers. Ze kunnen
dan naar Nederland komen en
hier een paar maanden werken.
Natuurlijk bieden we ze ook
onderdak tijdens die periode.
We hebben zoveel reacties ge
kregen dat we tot 2002 vol zit
ten."
Zuur is erg verheugd over de
nominatie en heeft al een idee
voor de besteding van het prij
zengeld, mocht Haagweg 4 de
Zilveren Veer 2000 in de wacht
slepen. „Ik neem de beslissing
natuurlijk niet alleen en eigen
lijk kan ik er dus weinig over
zeggen, maar het lijkt me een
goed plan om de galerie op te
knappen; de vloer bijvoorbeeld,
maar ook aan de verlichting
kan wel wat verbeterd worden."
Mensen en gezelschappen die een
bijzondere betekenis hebben voor
het culturele leven in de regio
Leiden, komen jaarlijks in
aanmerking voor de regionale
cultuurprijs De Zilveren Veer. De
vijf genomineerden voor dit jaar
zijn inmiddels bekend. Het zijn
Ben Walenkamp van o.a. Stichting
Tegen-Beeld en Een Graf voor
Marinus van der Lubbe,
Kunstcentrum Haagweg 4,
Werkgemeenschap De Ratel,
Poppodium LVC en STIEL, de
Stichting Industrieel Erfgoed
Leiden. Dinsdag 14 november
wordt tijdens het Zilveren Veer
Gala de winnaar bekend gemaakt.
Iedereen kan door middel van een
formulier (zie de bon rechtsonder
op deze pagina) meestemmen.
Van links naar rechts: Mart Seyn (Ratel), Ruud Visser (LVC), Ben
Walenkamp (Tegenbeeld), Fred Sengers (Erfgoed) en Hans de Vrijer en
Resie van der Ploeg (Kunstcentrum). foto henk bouwman
de vele gedichten die op gebou
wen in de omgeving worden
aangebracht. Hij organiseert
met de stichting ook poëziefes-
tivals, zoals 'Lyriek in Leiden'.
Verder was Walenkamp betrok
ken bij de stichting Een Graf
voor Marinus van der Lubbe,
de Leidenaar die verantwoorde
lijk zou zijn voor de brand in de
Duitse Rijksdag in 1933.
Walenkamp zal het geld dat
met de te winnen prijs mee
komt volledig in de stichting in
vesteren. „We zijn een kleine
organisatie waar altijd te weinig
geld is, en we hebben veel nieu
we plannen voor volgend jaar,
dus wat extra's kunnen we goed
gebruiken." Over zijn kansen is
Walenkamp erg nuchter: „Dit is
de derde keer dat ze de stich
ting of mijzelf nomineren. Ge
woon twintig procent kans,
daar ga ik niet moeilijk over
doen."
Werkgemeenschap De Ratel be
staat 50 jaar. Toen de zelfstan
dige vereniging een halve eeuw
geleden werd opgericht was het
de bedoeling de Leidse arbei
ders te 'verheffen' door middel
van lezingen, gezamelijke bij
eenkomsten en uitstapjes.
De Ratel ademt vandaag nog
steeds de sfeer van de jaren vijf
tig waarin samendoen en cultu
rele verheffing belangrijk wa
ren. Er worden verschillende
activiteiten georganiseerd
waaronder toneelvoorstellin
gen, wandeltochten, excursies,
filmmiddagen, lezingen en
spelletjesavonden.
De Ratel kwam eerder dit jaar
nog in het nieuws omdat de
vereniging voor het eerst in vijf
tig jaar bij de gemeente een
subsidieverzoek indiende.
Sinds de oprichting zetelt De
Ratel in het Leidse Volkshuis en
de huurverhoging en de prijs
stijging in het algemeen maken
het de laatste jaren moeilijk om
activiteiten te organiseren.
„Ons vrijwilligerswerk is vijftig
jaar lang zonder enige vorm
van subsidie verricht. We had
den van de gemeente wel een
grotere erkenning verwacht",
zegt een woordvoerder. De Ra
tel telt vandaag de dag bijna
vierhonderd leden.
LEIDEN LEStEY GRIETEN
COEN POLACK
„Geen kretologie", benadrukt
F. Sengers van de Stichting In-
dustrieel Erfgoed Leiden
(STIEL), „maar rustige, inhou
delijk goede argumenten. Daar
mee hebben we veel bereikt
voor het industrieel erfgoed van
Leiden." Natuurlijk is Sengers
opgetogen over de nominatie
voor zijn stichting. „Met z'n al
len hebben we toch het idee dat
we met goed werk bezig zijn en
als zo'n brede, onafhankelijke
jury dan met een nominatie
komt, dan voelt dat goed."
In STIEL zijn zo'n vijftig men
sen actief, verdeeld over ver
schillende groepen en projec
ten. Sengers: „De groep 'selec
tie' houdt zich bezig met het in
ventariseren en beschrijven van
industrieel erfgoed in de omge
ving, we richten ons nu ook
meer op de regio dan op Leiden
zelf. Verder houdt deze groep
een vinger aan dc pols bij reeds
beschermde panden, om erop
toe te zien dat deze monumen
ten goed onderhouden worden.
De tweede groep houdt zich
bezig met het archiveren van
informatie en gegevens over het
erfgoed in de regio. Dat wordt
gedaan in samenwerking met
het stadsarchief, zodat het
straks voor onderzoekers en an
dere geïnteresseerden goed toe
gankelijk is. De derde groep
werkt aan het kwartaalblad van
de stichting, genaamd STIELZ.
Verder zijn er mensen bezig
met losse projecten als het or
ganiseren van tentoonstellin
gen, wandeltochten en het
schrijven van boeken."
Sengers ziet de nominatie als
een beloning voor het werk dat
STIEL in veertien jaar heeft ver
zet. „Ik zie het als een soort
oeuvreprijs, er is niet echt een
project aan te wijzen waarvoor
deze nominatie in het bijzonder
zou zijn. Ik denk dat we met de
stichting hebben bijgedragen
aan de erkenning van het be
lang van het industrieel erf
goed, ook in de omgeving van
Leiden. Een voorbeeld daarvan
is het behoud van het gebouw
Nieuw Werklust in Rijnwoude,
waar de gemeenteraad eigenlijk
vanaf wilde. Nu blijft het be
houden, en daar hebben we
best wat werk voor e
„Ik vind het wel aardig, die no
minatie", zegt Ben Walenkamp.
„Het is alleen erg jammer dat
ze mij genomineerd hebben en
niet de Stichting Tegen-Beeld.
Ik doe dat werk niet alleen,
maar met een hele groep men-
Ben Walenkamp is te omschrij
ven als alom aanwezige dui
zendpoot in het Leids cultureel
leven. Als initiatiefnemer van
Tegen-Beeld is hij betrokken bij
Bestuur
Kunstcentrum
Haagweg 4
Vul het hokje bij de kandidaat van uw keuze in en vermeld duidelijk leesbaar uw naam en adresgegevens en stuur deze bon naar:
Zilveren Veer 2000, Antwoordnummer 10050, 2300 VB Leiden (geen postzegel nodig)
Naam:
Adres:
Postcode en woonplaats:
Telefoonnummer:
De stemlormulieren zijn verkrijgbaar bij het Leidsch Dagblad, de gemeentehuizen, theaters, musea, boekhandels en openbare bi
bliotheken in de regio. Meer informatie vindt u op de website van MVKK: www.mvkk.nl
Voor eventuele vragen kunt u zich richten tot het secretariaat van de Zilveren Veer. postbus 963, 2300 AZ Leiden.
