eiden Regio
iociale werkplaats kost
i vellicht miljoenen meer
Buurt blijft bezorgd
om bomen Plantsoen
'De Stemming
Marcel van Dam komt feestje
van Zijloever beetje bederven
Rembrandthuis wil wel
samenwerken met Leiden
olpoort-
Ivachters
RDAG 23 SEPTEMBER 2000
liege ondertekent standaard
egels voor gehandicapten niet
ij.ANNET VAN AARSEN
jen hanteert nog steeds
de VN Standaard Regels
gelijke behandeling van
kansen voor mensen met
handicap. Althans, het
jm gisteren tijdens het bur-
ichapsdebat, dat door het
f|eg Gehandicapten Lei-
(OGL) was georganiseerd,
tot een ondertekening
deze regels. De verant-
(delijk wethouder H. Buij-
(welzijn, zorg) zette zijn
dtekening niet.
Siet omdat de gemeente
niet wil commiteren",
Üaarde Buijing achteraf.
iook niet omdat we bang
dat een ondertekening tot
u heeft dat het ons als
ïeente veel geld gaat kos-
Maar we zijn nog niet
met de discussie. De
idaard regels van de Ver
de Naties zijn ook nog
besproken in de raad en
;ollege."
let was een kleine teleur-
jng voor het OGL, maar de
ingengroep had er eigen-
al rekening mee gehou-
,We hebben met het
gerschapsdebat in elk ge-
onze situatie weer eens
goed onder de aandacht kun
nen brengen", verklaarde du
o-voorzitter L. Veldkamp.
Haar collega G. Moleman: „Ik
hoop dat we de politici en
ambtenaren, die het debat
hebben gevolgd, toch aan het
denken hebben gezet. Ik blijf
optimistisch en we komen er
zeker op terug."
Het OGL had graag gezien
dat de gemeente de VN-regels
had onderschreven, omdat
het gemeentebestuur zich
daarmee min of meer ver
plicht bij elk nieuw beleids
plan ook na te denken over de
toegankelijkheid voor mensen
met een handicap. Vier ande
re steden in Nederland heb
ben, in navolging van de rijks
overheid, zich al wel gecom-
miteerd. Vertegenwoordigers
van deze gemeenten waren
tijdens het burgerschapsdebat
aanwezig om uit te leggen hoe
het bij hun werkt. Wethouder
Buijing gaat in elk geval bin
nenkort met een vertegen
woordiging van het OGL op
stap in de stad. Hij onderzoekt
dan de vele fysieke obstakels
die de gehandicapten dage
lijks tegenkomen. Verder be
loofde hij op de standaard re
gels te zullen terugkomen.
Nadenken over de toekomst van de zorg
LEIDEN ONNO HAVERMANS
Miljarden guldens extra zullen de wacht
lijsten in de zorg niet oplossen. Door de
'dubbele vergrijzing', krapte op de arbeids
markt, het wegvallen van zorg door familie
en de toenemende vraag blijft het pro
bleem nog tot ver in de nieuwe eeuw be
staan. Marcel van Dam was gisteren met
een sombere boodschap naar Leiden geko
men. De voorzitter van de landelijke
'wachtlijstbrigade' kwam het verjaardags
feestje van Zorgvoorziening Zijloever een
beetje bederven. Want hoe mooi het Leidse
project ook is, volgens Van Dam zijn er ook
weer muren nodig.
De ideologie dat iedereen zo lang moge
lijk thuis blijft wonen is een illusie, aldus
Van Dam. „Thuiszorg tot in het oneindige,
dat kan niet. Dat vergt ontzettend veel
mankracht en die is schaars, dus die moe
ten we doelmatig verdelen." Dat kan alleen
door nieuwe verpleeg- en verzorgingshui
zen te bouwen, liefst in gewone woonwij
ken. „Het hoeven niet van die grote kasten
te zijn, maar we kunnen niet zonder die
muren."
Niet dat Van Dam projecten als Zijloever
wil afschaffen. Integendeel. „De zorg is te
veel vastgeroest in vaste patronen van
thuiszorg, ziekenhuis, verzorgingshuis en
verpleeghuis. Er is dringend behoefte aan
variatie in de zorgproducten. Zijloever is
daarvan een goed voorbeeld." De oud-
staatssecretaris kreeg bijval van SP-Kamer-
lid Kant: „Er is te weinig nagedacht over de
toekomst van de zorg. Na de oorlog hadden
we niks en toch is het land opgebouwd. Nu
hebben we alles, maar we kunnen de men
sen die het land hebben opgebouwd onvol
doende zorg geven."
Zijloever omschrijft zichzelf trots als het
oudste verzorgingshuis-zonder-muren in
Nederland. Na jarenlang soebatten in poli
tiek en instellingen slaagden de initiatiefne
mers, onder wie toenmalig wethouder De
la Mar, er tien jaar geleden in een zorgvoor
ziening op te zetten wharvan de 'bewoners'
in hun eigen huis konden blijven. Ze waren
ervan overtuigd dat er een grote behoefte
bestond aan dit type hulpverlening, en de
geschiedenis geeft hen gelijk. Zijloever
groeide en verwacht aan het einde van dit
jaar zijn honderdste klant te kunnen in
schrijven.
Reden voor een feestelijke bijeenkomst
in de Pieterskerk. Maar wel een feestje met
een serieuze ondertoon. Want het gaat niet
goed in de zorg. De wachtlijsten worden al
maar langer. Zelfs bij de indicatiestelling,
waar wordt bekeken wie in aanmerking
komt voor welke vorm van hulp of verzor
ging, lopen de wachttijden op tot nu al
meer dan zes weken. Zijloever had Van
Dam uitgenodigd om met een forum van
deskundigen te debatteren over een onor
thodoxe aanpak.
Bestuursvoorzitter Hendriks van verzeke
raar Zorg en Zekerheid wees er op dat de
samenleving 25 jaar geleden voor deze situ
atie heeft gekozen. „Dit hebben we zelf ge
wild door vast te stellen dat het aanbod de
vraag bepaald. We hebben 25 jaar ons best
gedaan om dat aanbod zo schaars mogelijk
te houden. Het extra geld dat het kabinet
nu inzet gaat zitten in het absorberen van
de achterstand die we hebben opgelopen."
Van Dam noemde vijf oplossingen. Be
halve het bouwen van nieuwe verzorgings
huizen en vergroting van de variatie door
middel van concurrentie pleitte hij voor
verbetering van de arbeidspositie van
werknemers in de zorg, voorkomen dat
thuiszorg wordt gebruikt als overbrugging
wanneer iemand op de wachtlijst staat voor
een verpleeghuis en beperking van de stu
rende rol van de overheid. De sociaal-de
mocraat voegde daar een hartekreet aan
toe: „Je kunt er nog zoveel geld inpompen,
het blijft een kwestie van solidariteit.
LEIDEN ROBBERT MINKHORST
WIM WEGMAN
Het Rembrandthuis in Am
sterdam ziet grote mogelijkhe
den voor samenwerking met
Leiden. Directeur E. de Heer
van het museum reageert en
thousiast op de plannen die
de gemeente en Leiden Pro-
motie/VW hebben. „Alleen
moeten we niet twee keer het
zelfde doen. We moeten juist
van elkaar profiteren."
Gisteren kondigden Leiden
en het plaatselijke bureau
voor toerisme aan dat de stad
zich voortaan meer afficheert
met Rembrandt, de schilder
die in 1606 werd geboren in
de Weddesteeg en 26 jaar later
naar Amsterdam verhuisde.
De directeur van het Rem
brandthuis - de vroegere wo
ning van de Hollandse mees
ter aan de Jodenbreestraat -
zegt dat zijn museum Leiden
het nodige heeft te bieden.
„We hebben hier veel materi
aal, en we maken veel ten
toonstellingen. We hebben
ook een vrij grote collectie
prenten van Rembrandt, die
nu niet te zien is." De Heer
geeft aan dat hij een deel
daarvan best aan Leiden 'in
bruikleen zou willen geven'.
Verder denkt de museumdi
recteur over het delen van
tentoonstellingen, over 'publi
citair te gaan samenwerken'
en over het uitlenen van delen
uit de Rembrandt-archieven
die in Amsterdam liggen.
„Het is niet zo dat Rem
brandt een magisch woord is.
Bezoekers stromen uiteinde
lijk wel toe, maar daarvoor
moet heel veel werk worden
gedaan", waarschuwt De
Heer. Woordvoerder R. van
den Anker van het Nationaal
Bureau voor Toerisme juicht
dat Leidse initiatief toe. Bang
dat de toeristen daardoor in
verwarring raken - Amsterdam
geldt tot nog toe immers als
de belangrijkste Rembrandt-
stad - is hij niet. „Integendeel,
het versterkt het toerisme al
leen maar." Volgens Van den
Anker werkt het NBT nu al
met een zogeheten 'Amster
dam-plus concept'. „Het me
rendeel van de buitenlandse
toeristen komt naar Neder
land om Amsterdam te zien.
Wat is er dan mooier dan dat
je hen kunt doorverwijzen
naar Leiden."
jiei r de sociale werkplaats, De Zijlbedrijven (DZB), zal
ig van enkele miljoenen guldens op tafel moe-
tomen. Verschillende gemeenteraadsleden houden
[ernstig rekening mee.
plaats. Zeventig procent van
ons budget komt bij het rijk
vandaan, de andere dertig pro
cent verdienen we zelf met on
ze producten. Het zou eens tijd
worden dat de gemeente nu
over de brug komt."
De toekomstige bijdrage van
de gemeente, benadrukt hij,
moet niet worden gezien als
een aanvulling op het exploita
tietekort „Geen financiering bij
de achterdeur maar bij de voor
deur. De gemeente koopt straks
onze diensten in, wij voeren
voor de gemeente wettelijke ta
ken uit. Vergelijk het maar met
de LWO, de gemeente betaalt
die organisatie voor het wel
zijnswerk dat ze op bestelling
verricht."
Bovens doelt op de nieuwe
functie die de sociale werk-
leur G. Bovens, van wie
tijdens een receptie af-
is genomen, erkent dat
ierdaad gemeentelijk geld
jjj ijn bedrijf moet. Tussen
en 1999, de periode dat hij
scepter zwaaide, hoefde
tplet want er was jaar in jaar
een gunstig exploitatie-
it. Dat de gemeente nu
bijspringen is volgens de
ren "eur, voor wie nog altijd
opvolger is gevonden,
om over te treuren of om
te schamen'.
zegt: „Ik zou het liever
aaien: vergeet niet dat
een gemeentelijke taak is
^die tijd had de gemeente
L ancieel opzicht geen om-
naar haar sociale werk
plaats moet vervullen, namelijk
die van een werkgelegenheids-
instituut en op de Wet Inscha
keling Werkzoekenden (WIW),
de Wet Sociale Werkvoorzie
ning (WSW) en het Besluit In-
en Doorstroombanen (BID).
Vooral de nieuwe criteria bij de
WSW betekenen grote verande
ringen voor de sociale werk
plaats. Een onafhankelijke
commissie bekijkt in het ver
volg of WSWers geschikt zijn
voor een betrekking in het re
guliere bedrijfsleven. Ook voor
WlW'ers en BID'ers geldt dat
het streven erop is gericht ze zo
snel mogelijk te laten doorstro
men naar een 'gewone' baan.
WD-raadslid J. Hermans
wijst op de gevolgen van deze
ontwikkelingen. „Het ligt voor
de hand dat er een uittocht op
gang komt van de beste werk
nemers. De groep met de groot
ste arbeidshandicaps blijft ach
ter. En dat kan niet zonder ge
volgen voor de omzet en het
bedrijfsresultaat blijven."
Om het voor werkgevers aan
trekkelijk te maken werknemers
met een arbeidshandicap aan
te nemen, wordt hun loon voor
een deel gesubsidieerd. Ook de
ze loonsubsidies baren de ge
meenteraadsleden zorgen.
WD'er Hermans meent te we
ten dat werknemers van de
Leidse sociale werkplaats in
vergelijking met werkplaatsen
elders beter worden betaald.
Als ze doorstromen naar het re
guliere bedrijfsleven zullen er,
zo redeneert hij, ook hogere
subsidies nodig zijn om de ar
beidsgehandicapten te behoe
den voor een 'armoedeval'.
Daarbij komt nog dat er een
'verontrustende accountants
verklaring' over de financiën
van DZB in omloop is gebracht.
Scheidend directeur Bovens
bestrijdt niet dat de effecten die
Hermans noemt, kunnen op
treden. Toch vindt hij niet dat
hierom moet worden getreurd.
Hij is van oordeel dat achter het
doorstromen naar het reguliere
bedrijfsleven een waardevolle
ideologie zit en dat die geld
kost, moet dan ook acceptabel
zijn, vindt hij. „Maar ik begrijp
het wel. DZB behoort tot de
1 ren is makkelijk met an-
ans centen. Dat maakt po-
ook zo'n leuk vak.
f provincie Zuid-Holland
de beloftes deze week
;r gratis. Miljoenen gul
voor de sneltram van
- ia naar Leiden, nog eens
'len miljoenen voor het
:kken van die Rijn Gou-
naar Katwijk en Noord-
dan nog wat miljoenen
irdiepte aanleg van de
et kon niet op.
ja, de provincie gaat dat
riet zelf betalen. Dat moet
doen. De provincie
gewoon het geld van het
t Maar het ligt in de rede
et rijk daarmee niet zon-
ïeer akkoord gaat. Beloven
jmakkelijk.
miljoenen die de regering
Leidse regio zou moeten
?en zijn 'smartengeld',
lie provincie. Een vergoe-
voor de ellende van de tol
len, die straks een ritje
de A4 een stuk duurder
voor het rekeningrij-
t van gemeentelijke en
inciale overheden poort
ers gemaakt. Tolpoort-
foers. Allemaal zitten ze
liet kasboek op schoot te
rien tot de miljoenen bin-
tromen. Een spaarpot in
igestoken hand.
scheef is het wel. Want
mgeld gaat meestal naar
ichtoffers van een maatre-
in dat zijn die overheden
rinst. Die willen juist min-
utomobiliteit en minder fi-
fi krijgen dus smartengeld
•ets waar zij baat bij heb-
De echte slachtoffers van
ikeningrijden, de automo-
bilisten, krijgen niks.
En het kan ook nog allemaal
hopeloos mislopen. Want die
miljoenen, dat zijn de geraam
de opbrengsten van het reke
ningrijden. Wat nu als de auto
mobilist straks besluit om - we
gens torenhoge brandstofprij
zen en verschuldigde tolgelden
- dan in hemelsnaam maar het,
toch ook niet echt goedkope,
openbaar vervoer te nemen?
Dan is er wel smart, maar geen
geld. Was de rijksbegroting
2001 de eerste, en meteen ook
de laatste sinds 1949 die een
overschot vertoonde.
Zieners
Ze zijn gekozen voor vier jaar.
Voor de periode tot 2002 is een
collegeprogramma gemaakt,
waarvan nog niet de helft is uit
gevoerd. Tsja. Elk jaar twee
nieuwe wethouders, dat schiet
ook niet op.
Inmiddels is meer dan de helft
van de bestuursperiode verstre
ken. Een inhaalslag zou geen
kwaad kunnen. De aandacht
van Leidse raadsleden moet nu
uitgaan naar de belangrijkste
onderwerpen van dit moment.
'Prioriteren', noemen stadsbe
stuurders dat. Maar tussen de
bedrijven door vinden ze nog
volop tijd om in de glazen bol
te turen en ruzie te maken over
wat daarin te zien valt.
Zo groot is de behoefte om de
visionair uit te hangen en plan
nen te maken voor Leiden in
2030, dat een speciale raads
commissie is opgericht: dead
hoc commissie ontwikkelingsvi-
sie. Dat gezelschap is al sinds
het voorjaar bezig te bepalen
hóé de discussie over de toe
komst van Leiden moet woeden
gevoerd.
Deze week was er weer zo'n
zweverige sessie. Opvallend
was de bevlogenheid van de
sprekers. Niemand veroorloof
de zich een sceptische, laat
staan een ironische bijdrage.
Kennelijk geloven de raadsle
den heilig in wat ze zien in die
glazen bol en haalt de toekomst
het beste in hen boven.
Als vanzelfsprekend is bij het
project - anderen spreken liever
van een traject - externe bege
leiding nodig. Wat de opdracht
van het in te schakelen bureau
wordt, is nog onduidelijk. Wat
het bureau in elk gevai niet mag
doen, is het eindproduct leve
ren, de toekomstvisie dus. Dat
moeten de Leidse ambtenaren
en bestuurders zelf doen,
meent de wethouder. „Het ex
terne bureau dient het enthou
siasme te mobiliseren."
Er ligt, kortom, een gepeperde
rekening in het verschiet. Om
dat te zien, hoef je geen waar
zegger te zijn. Maar we krijgen
wel wat terug voor onze belas
tingcenten, belooft wethouder
Ron Hillebrand van de PvdA.
„Het beoogde product is méér
kennis, méér cijfers, méér vi
sie."
Nog niet zo lang geleden is de
ambtelijke afdeling voor onder
zoek en statistiek heropgericht.
Omdat raadsleden al tijden het
gevoel hebben dat ze de stad
met de natte vinger besturen en
geen flauw benul hebben van
de effecten van hun besluiten.
Dat heeft niets met de toekomst
te maken, het staat allemaal in
kranten die nog nauwelijks zijn
vergeeld. Ze zijn kort van me
morie, die raadsleden.
Aan het einde van de vergade
ring blikten de leden, zoals het
zieners betaamt, vooruit naar
de volgende vergadering. Een
van de agendapunten: de op
heffing van de commissie. Die
heeft haar advies gegeven en
haar rol is uitgespeeld.
De leden zullen er snel achter
komen, dat de onderwerpen
waarover ze in de ad hoe com
missie filosofeerden exact de
zelfde zijn als die waarover ze
in de gemeenteraad met elkaar
in de clinch gaan. Maar daar is
niemand om ze te helpen bij
het 'mobiliseren van hun en
thousiasme'.
TEKST AAP RIETVELD en WIM KOEVOET
TEKENING: MAARTEN WOLTERINK
best renderende en functione- in feite een ontmanteling van Verantwoordelijk wethouder
rende sociale werkplaatsen van het bedrijf. Je zou inderdaad J. Laurier (GroenLinks) heeft
het land, we zijn door het mi- kunnen zeggen dat we nu nog geen antwoord kunnen ge-
nisterie ten voorbeeld gesteld slachtoffer zijn geworden van ven op de vragen over de finan-
en de veranderingen betekenen ons eigen succes." ciële gevolgen.
LEIDEN CONNIE VAN UFFELEN
Blij, maar ook bezorgd. Zó rea
geren omwonenden van het
Plantsoen op de werkzaamhe
den in het monumentale park
voor hun deur. Woensdag von
den ze een brief van de ge
meente op de mat, waarin
stond dat de conditie van de
bomen achteruitgaat door 'ver
dichting' van de grond. De
boomwortels krijgen door de
hard geworden grond onvol
doende zuurstof. Donderdag
werd er al volop in het park ge
graven om de bodem losser te
maken en de wortels wat lucht
te geven.
„Ik ben heel gelukkig met de
ze werkzaamheden, ledereen
kon aanvoelen dat het niet goed
ging met de bomen", zegt be
woner P. Terwen. „Maar als de
gemeente zo snel reageert,
denk ik dat de situatie ernstiger
is dan zij doet voorkomen in de
brief. Ik denk dat het niet tien
voor twaalf, maar vijf voor
twaalf zou kunnen zijn voor
een paar bomen."
Terwen maakt deel uit van
het werkgroepje 'Beheerplan
Plantsoen'. In dit groepje zitten
enkele bewoners die zich zor
gen maken om de ontwikkelin
gen in het park. Dat deden ze
vorig jaar al, toen het Plantsoen
werd gerenoveerd en opge
hoogd. De dertig centimeter
hoge betonnen rand die bij het
Plantsoen de weg scheidt van
het park - en die parkeren op
het gras moet voorkomen - was
en is veel bewoners een doorn
in het oog. En ook de ophoging
van het terrein achter de stoep
rand viel niet in goede aarde.
Volgens bewoners konden de
wortels van de bomen hierdoor
verstikken. Maar verantwoorde
lijk ambtenaar N. van Beest zei
destijds dat de grond rond de
bomen niet was opgehoogd,
juist omdat zij daar niet tegen
kunnen.
In de brief aan de bewoners
stelt de gemeente nu dat wel
licht het natte weer tijdens de
renovatie van het park van in
vloed is geweest op de verslech
terde conditie van de bomen.
Bewoonster C. Moor zet daar
vraagtekens bij. „Ik weet niet of
regen zulke desastreuze gevol
gen heeft. Ik ben een leek hoor,
maar als de theorie is dat de
bodem inklinkt door druk, dan
moet je niet met grote machi
nes rondrijden. Dan moet je
anders te werk gaan, hoe spijtig
ook."
Of het nu komt door de nat
tigheid of niet, voor Terwen is
één ding duidelijk. „Uiteindelijk
komt het allemaal neer op de
gewraakte verhoging, waar nie
mand om heeft gevraagd." Van
hem mag de stoep ook meteen
worden weggehaald.
De kinderen van Moor vin
den het in ieder geval geweldig
dat een graafmachine in rap
tempo een berg aarde in het
park stapelt. Zij klimmen erop
en glijden eraf. Struiken ver
dwijnen zolang in een kuil, met
een laag zand erover, totdat ze
weer kunnen worden terugge-
plant. Volgende week laat de
gemeente gaten rond de bomen
'ploffen'; een soort lans brengt
lucht in de bodem. Afhankelijk
van de situatie per boom, gra
ven medewerkers wat dieper
rond de stam.
Wat bewoonster L. Stumpel
steekt, is dat de gemeente in
haar brief stelt dat er al een
aantal bomen ziek was voor de
renovatie en dat dat proces niet
meer kon worden gekeerd. Ook
bomen raken nu eenmaal 'be
jaard' en sterven. „Ik denk dat
het aftakelingsproces door de
renovatie juist is versneld", zegt
Stumpel. „Vorige zomer heb
ben bewoners grond wegge-
schept bij een linde ter hoogte
van nummer 17. Mijn vriend,
die bioloog is, rook toen al rot
ting. Ik denk dat er gewoon ge
brek aan kennis is geweest bij
aanvang van de renovatieplan
nen, en dat het nu scheef is ge
lopen." Dat de boel in het park
na een jaar weer overhoop ligt,
vinden de bewoners op zich
goed, maar niet prettig. „Vrese
lijk. Afschuwelijk", zegt Moor.
„Maar laat ze het allemaal maar
opengooien, als ze de bomen
daarmee redden..."
