Beter imago weggooifles
gemaakt van afvalplastic
np
Economie
Toch nog doorbraak voor overdekte fiets
egener mag regionale
anten alsnog inlijven
Willie Wortel' gaat weer uitvinden
Nieuwe Volkswagen
rijdt een op honderd
Betaald rouwverlof voor
werknemers in deel textiel
Meer efficiëntie nodig
bij productie energie
Lufthansa neemt belang in
KLM-partner Eurowings
Boete van 95 miljoen
voor Opel Nederland
echt» Een medewerker van Makro-online maakt in een grote
lagloods bestellingen op die via internet zijn doorgegeven. Pro-
sionele afnemers kunnen sinds kort een deel van de 50.000 arti-
n|ai van het warenhuis online bestellen. Het gaat voornamelijk om
a? idbare waar als kantoorartikelen en frisdranken. Dit experiment
Makro met e-commerce beperkt zich vooralsnog tot de regio
Jen. Als het internet-shoppen een succes is volgt de rest van Ne-
and. foto anp ton borsboom
zetrecord Mercedes en Smart
att DaimlerChrysler verwacht in 2000 een afzetrecord van
miljoen wagens bij de dochterondernemingen Mercedes-
en Smart, zo heeft bestuursvoorzitter J. Hubbert van de
sonenwagendivisie gisteren gezegd. In de eerste acht maan-
werden wereldwijd 676.500 auto's verkocht, een toename
4,5 procent. In Duitsland werden tot augustus 258.000 Mer-
essen verkocht, een stijging van 2 procent. Hubbert rekent
jdat de Smart vanaf 2003 of 2004 winstgevend is. Dit jaar
ile afzet boven de 100.000 stuks uitkomen. De tweezitsauto
Üt in negen landen verkocht en zal vanaf volgende maand
|in Japan verkrijgbaar zijn.
indelstekort VS loopt op naar record
hinctonHet Amerikaanse handelstekort is in juli door de
olieprijs gestegen naar het recordbedrag van 31,9 miljard
r (79,9 miljard gulden), een tekort dat in geen tien jaar is
leten, zo heeft het ministerie van handel gisteren gemeld.
7S hadden met name tekorten in de handel met China, Ja-
West-Europa en Canada. Volgens het ministerie was het
irt in juli 6,9 procent hoger dan het tekort van 29,8 miljard
ar in juni. In maart werd een tekort van 30,4 miljard dollar
leten.
ieverbruik tien procent hoger
De grote industrielanden hebben de afgelopen tien jaar
procent meer olie verbruikt*, zo heeft het Instituut van de
tse Economie in Keulen gisteren gemeld. De Verenigde Sta-
nemen de helft van het meerverbruik voor hun rekening,
lanks de stijging is de invloed van de olieprijs op de econo-
geringer dan in 1990, omdat bijna alle landen relatief min-
energie verbruiken voor hun productie. Zo wordt in Duits-
1 negen procent minder olie gebruikt om 1.000 dollar aan
binnenlands product te maken. In de VS, waar in het al
leen meer olie wordt verspild volgens het instituut, is de da-
zelfs twaalf procent en in Groot-Brittannië bijna achttien
ber
treedt hard op tegen vissers
haag Staatssecretaris Faber van visserij heeft gisteren de
ffen verzwaard voor IJsselmeerVissers, die weigeren zich aan
vangstverbod te houden. Vanaf gisteren mogen de drie vis-
idie voor de tweede keer het verbod overtraden, volgend
twee weken niet vissen. Wie een derde keer wordt gepakt,
helemaal geen vergunning meer. Een woordvoerder van
er heeft de nieuwe bestuurlijke straf gisteren bekendge-
ikt. Tot dusver kregen overtreders een boete van 20.000 a
00 gulden. Het vangstverbod voor een week is afgekondigd
Jat de vangstcapaciteit met 46 procent is verminderd in
ts van de afgesproken 50 procent. Een kleine veertig vissers
inmiddels bekeurd.
stiging Edwards Uden zeker dicht
De vestiging van Edwards in Uden gaat volgend jaar sep-
ler vrijwel zeker dicht. De Amerikaanse fabrikant van medi-
lapparatuur ziet geen mogelijkheden meer de productie in
Ierland voort te zetten. Dat hebben de 186 werknemers gis-
Jnvan de directie te horen gekregen. Ongeveer tien mensen
inen waarschijnlijk over naar Gammaster, dat de kantoren,
Wek en sterilisatie-activiteiten overneemt. De overige werk-
lers moeten uitzien naar een arldere baan.
'dam anp
ner mag de Arnhemse
int en de drie edities van
elders Dagblad alsnog in-
De rechtbank in Rotter-
heeft gisteren een eerder
gesteld besluit van de Ne-
L j idse Mededingingsautori-
Ma) van deze strekking
;iigd. Ook hoeft het uit-
'ncem de onafhankelijk-
an de Zeeuwse dagbladen
e Stem en de Provinciale
Courant niet te garan-
|>tember vorig jaar kocht
Der vijf regionale kranten
Dncurrent VNU voor een
van 1,8 miljard gulden,
art dit jaar stelde de NMa
aarden aan de overname,
Frisbranche paait ministerie van milieu met hergebruik
den haag anp
Frisdrankbedrijven gaan de steeds populairdere plastic
wegwerpflesjes van een halve liter deels van hergebruikt
kunststof maken. Op die manier willen ze de flesjes een
beter imago geven. Dat is nodig omdat het ministerie
van milieu bezwaren heeft tegen de verpakkingen zon
der statiegeld.
Pronk denkt dat de flesjes
zonder statiegeld in strijd zijn
met het zogenoemde Verpak
kingsconvenant. Daarin staan
afspraken tussen de overheid
en het bedrijfsleven hoe de
hoeveelheid verpakkingsafval
kan worden verminderd.
De frisdrankfabrieken willen
niet af van de halveliterfles.
„Het succes heeft te maken met
de individualisering van de sa-
Tot grote schrik van minister
Pronk van milieu zijn de weg
werpflesjes in een paar jaar tijd
helemaal ingeburgerd. Secreta
ris J. Schat van de NFI, de bran
chevereniging van de frisdrank
fabrieken, denkt dat er jaarlijks
tussen de 30 en 50 miljoen van
worden verkocht. En weer weg-
menleving", denkt Schat. Een
kleine fles voor in de auto of de
trein. Met als voordeel boven
het al langer bestaande blikje,
dat er een schroefdop op zit.
Nederlanders vormen geen uit
zondering, weet Schat: „In het
buitenland is het flesje ook in
een paar jaar tijd populair ge
worden."
De modieuze flesjes - het is
'in' om er een in of bij de hand
te hebben - worden vooral ver
kocht bij kiosken. „Die hebben
geen infrastructuur om het fles
je terug te nemen. De afnemers
hebben ons al gezegd: Als jullie
de flesjes hervulbaar maken,
hoeven we ze niet meer", zegt
Schat.
Nike plaatst eerste bestelling voor eigen personeel
hilversum gpd
Vijftien jaar na de uitvinding
ervan door oud-provo Luud
Schimmelpenninck lijkt de
overdekte fiets toch door te
breken. Maar dan wel zonder
betrokkenheid van de geeste
lijke vader. Een consortium
van TNO, Stork, Gazelle en Ni
ke presenteerde gisteren de
MITKA, een milieuvriendelij
ke, overdekte 'concept-fiets'
voor woon-werkverkeer tot 20
kilometer. Met een afklikbaar
elektromotortje. De belang
stelling van bedrijven en over
heden is enorm, zegt Gazelle
directeur K. Dantuma.
Dat de automobilist zijn auto
niet uit wil, weten de deelne
mers in MITKA heel goed. On
danks files en dure benzine rij
den dagelijks drie miljoen Ne
derlandse auto's van huis naar
werk, waarvan 85 procent 'kor
te ritjes' van minder dan 20 ki
lometer. Maar de verkeersdruk
te, de parkeerproblemen en het
milieubeleid van de overheid
leggen zo'n druk op het autoge
bruik, dat die als breekijzer zal
gaan fungeren voor de milieu
vriendelijke MITKA, verwach
ten de ontwerpers.
De ingenieurs van TNO, de
technici van Stork en de marke-
tingspecialisten en ontwerpers
van Gazelle zijn vervolgens aan
de slag gegaan. Ze hebben nu
een driewieler gemaakt waarin
iemand zonder nat te worden
door de regen kan en zonder te
zweten toch met een kilometer
of dertig per uur langs de file
kan rijden.
De fiets is op de schaats na het
meest efficiënte vervoermiddel
op aarde. Energiezuiniger dan
een zwemmende zalm en vier
maal zuiniger dan een auto, al
dus ir. J. Dekker van TNO. „De
mensen hebben ook geleerd
groenafval te scheiden van de
rest, dus ook met automobilis
ten moet het lukken."
Het gemeentebestuur dat Texel
autoluw wil maken, dierentuin
Blijdorp met parkeerproblemen
en de projectleiders van de
'fietssnelwegen' die de overheid
wil gaan aanleggen, hebben al
belangstelling getoond. De eer
ste MITKA wordt volgend jaar
op de AutoRAI en de Tweewie-
lerRAI tentoongesteld. Nike
neemt ze daarna als eerste in
gebruik. De eerste exemplaren
kosten meer dan tien mille,
daarna in serie 5.000 gulden,
ruim drie maal zoveel als de ge
wone fiets en kaskraker Gazelle
Primeur.
Dat prijskaartje hoeft geen be
lemmering te zijn. verwacht J.
Stalknecht van Nike.Als het
maar een hip-en-kek apparaat
is waar de werknemer zich mee
bij de sportschool kan verto
nen. Het gaat om het verhaal
erachter, dat moet gaan leven.
Daarna loopt het vanzelf."
Om tegemoet te komen aan de
verstokte automobilist die wei
gert te zweten, hijgen of nat te
regenen bij zijn verplaatsing,
Een schaalmodel van de Mitka. De rugleuning heeft verschillende standen.
foto gpd phil nijhuis
fiankelijkheid Zeeuwse bladen op de tocht
omdat de kartelwaakhond vree
st voor een te sterke positie van
Wegener op de markt voor re
gionale kranten. De uitgever te
kende beroep aan en in april
schortte de rechter het besluit
van de NMa op in afwachting
van de rechtszaak.
Wegener reageert opgelucht
op de uitspraak van de rechter,
die nog geen motivering voor
het vonnis heeft gegeven. „We
zijn blij dat die onzin nou ein
delijk van tafel is", aldus een
woordvoerder van de uitgever.
„De integratie van de nieuwe
kranten kan nu beginnen." De
NMa is teleurgesteld. „We
wachten de motivering van de
rechter af en besluiten dan of
we in hoger beroep gaan", ver-
Jdaart een woordvoerster.
Prolion-directeur Oosterling legt functie neer
vijfhuizen pieter van hove
Na tien jaar leiding te hebben gegeven
aan het bedrijf Prolion uit Vijfhuizen stapt
oprichter P. Oosterling op als directeur.
Hij gaat zich weer toeleggen op zijn oude
liefde: het uitvinden en vernieuwen van
producten. Prolion is gespecialiseerd in
het ontwerpen van automatische syste
men in de voedingssector en in melkro-
bots.
De wertuigbouwkundig ingenieur maakte
dit gisteren bekend tijdens de presentatie
van de prachtige jaarcijfers. Tussen juli
vorig jaar en juni 2000 maakte het snel
groeiend bedrijf een winst van tien mil
joen gulden, een stijging van 110 procent.
Voor volgend jaar wordt opnieuw een ver
dubbeling van de winst verwacht.
Oosterling blijft aan de onderneming ver
bonden als adviseur van de nieuwe direc
tie en Raad van Commissarissen. Daar
naast gaat hij voor een periode van mini
maal vijfjaar fungeren als denktank voor
de firma. „In het algemeen management
gaat honderd procent van je tijd zitten,
ten koste van de innovatie", luidt zijn mo
tivatie. Voor het geld hoeft hij het overi
gens niet meer te doen. Twee jaar geleden
stoof Oosterling de Quofe-lijst van de 500
rijkste Nederlanders binnen.
Oosterling laat een nationaal en interna
tionaal expanderende firma achter. De
producten vinden - naast Nederland -
gretig aftrek in onder meer de Scandinavi
sche landen, de Verenigde Staten, Japan
en België. Sinds eind vorig jaar maakt
Prolion deel uit van een verkooporganisa
tie, die de melkrobot in Noord-Amerika
aan de boer moet brengen. In feite bete
kende de ontwikkeling van dezelfde
melkrobot MIROS (Milk Robot System) de
grote doorbraak voor het op 1 maart 1990
opgerichte Prolion.
Vóór die datum was Oosterling werkzaam
bij Greenland in Nieuw-Vennep, de divi
sie-landbouwwerktuigen van de Thyssen
Bornemisza Groep. De ingenieur besloot
echter eind jaren '80 een eigen bedrijf te
beginnen. Op 1 maart 1990 richtte hij
Prolion B.V. op, een club van enthousias
te ingenieurs die moesten zorgen voor de
ontwikkeling van nieuwe producten voor
de agrifood-sector. Het bouwen en de
verkoop van de apparaten zou worden
uitbesteed aan toeleveranciers.
Het bedrijf groeide in de loop der jaren zo
snel dat in '97 een beursnotering werd
aangevraagd op de Nieuwe Markt van de
Amsterdam Exchanges (NMAX), een ba-
bybeurs voor jonge en veelbelovende be
drijven. Prolion hoopte op die manier
nieuw geld aan te trekken. Het perso
neelsbestand is in de afgelopen tien jaar
uitgebreid van twintig tot zestig.
Hun uitvindingen worden met wisselend
succes op de markt geïntroduceerd. De
Snackcorner, waarmee in korte tijd snacks
vet- en olievrij worden afgebakken, wacht
nog steeds op z'n eerste ldant. De
FreSHopper daarentegen, een apparaat
dat volautomatisch vleeswaren kan snij
den, is kort na de testfase overgenomen in
de formule van de levensmiddelencon-
cernen Cl000 en Delhaize (België).
De MIROS blijft echter het paradepaardje.
De markt voor melkrobots blijft groeien
en daar zijn ook de meeste vernieuwingen
te verwachten: grotere machines voor
Amerikaanse veestapels, en meer boerde
rij-software. Zo kómt de onlangs aange
kochte automatiseerder Agis met een da
tabank met duizend stieren. Belangstel
lenden kunnen dan via internet sperma
bestellen voor kunstmatige inseminatie
bij koeien.
De industrie hoopt nu met
drie compenserende maatrege
len voor het milieu onder het
statiegeld uit te komen. Naast
het hergebruik van plastic gaat
het om de inzet van 'groene'
stroom bij de productie en om
een project om het zwerfvuil te
verminderen.
Maar het ministerie van mi
lieu is sceptisch. Op langere ter
mijn noemt Pronk statiegeld
'waarschijnlijk onontkoom
baar'. Partijen hebben nu afge
sproken om te kijken hoe men
elders in Europa met de flesjes
omspringt. Zo zijn er landen
met speciale afvalbakken voor
de flesjes, wat het hergebruik
vergemakkelijkt.
Realisatie nog voor afscheid topman Piëch
hamburg dpa/anp
Volkswagen zal binnen drie
jaar een personenauto bou
wen die maar één liter brand
stof per honderd kilometer
verbruikt. Dat heeft de top
man van het Duitse autocon
cern, Ferdinand Piëch, ver
klaard in een interview met
het weekblad Stern.
„Ik weet zeker dat ik nog
tijdens mijn ambtsperiode in
zo'n auto zal rijden", aldus
Piëch. Zijn termijn loopt af in
2003. Volgens Stern zullen
voor de auto ultralichte, maar
zeer stabiele materialen wor
den gebruikt.
Piëch was nog niet zo lang
geleden heel wat minder op
timistisch over zuinige auto's.
Vorig jaar juni verklaarde hij
dat Volkswagen was gestopt
met de ontwikkeling van een
wagen die maar twee liter no
dig heeft voor honderd kilo
meter omdat die 60.000 mark
(67.500 gulden) zou moeten
kosten. Dat betaalt niemand
voor een kleine auto, zei
Piëch toen.
Inmiddels is er wel wat ver
anderd. Volkswagen heeft
met de Lupo een auto op de
markt gebracht die maar drie
liter per 100 kilometer ver
bruikt en heel redelijk ver
koopt. Verder zijn de brand
stofprijzen fors gestegen, wat
de ontwikkeling van zuinige
auto's veel aantrekkelijker
maakt.
De Lupo werd vorig jaar
november geïntroduceerd en
kost in Nederland zo'n 35.000
gulden, voor zijn omvang een
zeer behoorlijke prijs. Vol
gens importeur Pon zijn er in
ons land nu ongeveer 300
verkocht. „Het is natuurlijk
absoluut niet vergelijkbaar
met de aantallen voor model
len als de Golf, maar het valt
zeker niet tegen", aldus een
woordvoerster.
krijgt de MITKA een elektromo
tortje dat de benodigde trap-
kracht met vijftig procent ver
mindert, waardoor de fietser
'altijd wind mee heeft'. Het
hulpstuk kan er eenvoudig van
af geklikt worden, zodat spor
tieve klanten gewoon kunnen
fietsen.
Voor de zomer is er een kort
windscherm, voor de winter
een doorlopende overkapping.
De zithoek kan traploos worden
versteld, waardoor je in de stad
rechtop kunt zitten voor meer
overzicht en in de polder on
deruit kunt voor meer snelheid.
De ligfiets-met-dakje borduurt
voort op de uitvinding van
Luud Schimmelpenninck in
1985. Hij noemde zijn vinding
de Solo. Verder bedacht hij het
'witte fietsenplan' in de jaren
zestig en de 'witkarren' in de ja
ren zeventig. Schimmelpen
ninck wordt geroemd om zijn
voorzienige blik, maar heeft zijn
uitvinding nooit tot een zakelijk
succes weten te maken.
utrecht anp
De 20.000 werknemers in tex-
tielgrootwinkelbedrijven krijgen
voortaan volledig doorbetaald
bij verlof voor stervensbegelei
ding en rouwverwerking. Aan
het verlof is geen maximumtijd
gesteld. Dat staat in het nieuwe
CAO-akkoord dat de werkge
versorganisatie VGT en de vak
bonden gisteren zijn overeen
gekomen.
De CAO geldt voor twee jaar.
De lonen gaan op 1 oktober
2000 omhoog met 3,5 procent
en op 1 juli 2001 met drie pro
cent. De toeslagen voor werk
op zaterdag en zondag verdwij
nen. Het personeel krijgt een
compensatie van drie procent.
Wie toch achteruit dreigt te
gaan, ontvangt een individuele
vergoeding.
Verder zijn onregelmatige tij
den aan banden gelegd. Perso
neel hoeft niet vaker dan twee
keer per week en maximaal 200
uur per jaar onregelmatig te
werken. De hulpkrachten vallen
voortaan ook onder de CAO.
Dat betekent dat zij aanspraak
kunnen maken op doorbetaling
bij ziekte, arbeidsongeschikt
heidsregelingen en bijzonder
verlof.
De CAO geldt voor modebe-
drijven als Foxy Fashion, C&A,
We Mode en Marks en Spencer.
VN: Voorwaarde voor toekomstig leefmilieu
onbedoelde klimaatveranderin
gen. De wereld moet haar aan
pak nu veranderen, stellen de
onderzoekers, omdat energie
systemen veelal kapitaalinten
sief zijn en een lange levens
duur hebben. Verkeerde inves
teringen nu kunnen leiden tot
onhoudbare patronen van
stroomproductie en -verbruik
later.
Ondanks de huidige over
vloedige energiebronnen moet
eenderde van de mensheid nog
altijd vechten voor basisbehoef
ten omdat de toegang tot ener
gievoorziening beperkt is, aldus
het rapport. Per jaar sterven
zelfs drie miljoen mensen,
vooral vrouwen en kinderen,
door luchtvervuiling binnens
huis en verbranding van brand
stoffen als hout, steenkool, pa
pier of wat maar kan branden.
geneve «anp
Alleen als regeringen wereld
wijd zorgen voor een efficiënte
re energieproductie en -ver
bruik kunnen economische
groei en bescherming van het
leefmilieu samengaan. Dat con
cluderen de VN en de Wereld-
energieraad in een gezamenlijk
rapport. Ook moeten zij meer
gebruik maken van milieu
vriendelijke alternatieven voor
fossiele brandstoffen.
Het wereldenergierapport zet
het wijdverspreide idee dat de
wereldvoorraad fossiele brand
stoffen vlug opraakt, over
boord. Wel stellen de VN en de
Energieraad dat de huidige me
thoden van productie, distribu
tie en gebruik van energie we
reldwijd grote veroorzakers zijn
van milieuproblemen, inclusief
bieden. Eurowings (42 toestel
len) vervoerde vorig jaar 3,04
miljoen passagiers.
De invloed van Lufthansa op
Eurowings heeft ook de belang
stelling van KLM. Eurowings
verzorgt momenteel voor de
Nederlandse luchtvaartmaat
schappij vluchten naar vijftien
Duitse steden. Maar over enke
le maanden verdwijnen Leipzig
en Dresden als bestemming.
Begin deze week bereikten
KLM en Eurowings nog over
eenstemming over een aanpas
sing van hun contract. KLM kan
volgens het akkoord op kortere
termijn vluchten beter plannen,
wat kosten bespaart.
frankfurt anp
Lufthansa neemt een belang
van 24,9 procent in Eurowings,
de derde luchtvaartmaatschap
pij van Duitsland. Lufthansa
sluit niet uit dat het in de toe
komst zijn greep op Eurowings
verder opvoert. Financiële de
tails over de aandelenovemame
zijn niet bekendgemaakt.
Het weekblad Der Spiegel
meldde afgelopen weekeinde
zoals gemeld al over Lufthans
a's belangstelling voor Euro
wings. De Duitse luchtvaartreus
wil vooral zijn klanten in
Noord-Rijnland-Westfalen
meer zakelijke bestemmingen
Opel Nederland is gisteren door
de Europese Commissie ver
oordeeld tot een boete van 43
miljoen euro (95 miljoen gul
den). De importeur van de
Duitse autofabrikant heeft tus
sen september 1996 en januari
1998 verhinderd dat buiten
landse klanten in Nederland
auto's konden kopen. Dealers
werden door tal van maatrege
len van verkoop aan buitenlan
ders weerhouden. Binnen de
EU bestaan flinke verschillen in
de netto-prijzen van auto's. In
Nederland zijn de prijzen vóór
belastingen over het algemeen
aanzienlijk lager dan in andere
lidstaten. Het onderzoek kwam
op gang na klachten van consu
menten die er niet in slaagden
in Nederland auto's te kopen
tegen lagere prijzen. „Dergelij
ke maatregelen vormen een
zeer ernstige inbreuk op de Eu
ropese mededingingsregels en
moeten streng worden aange
pakt", zei Commissaris voor
Concurrentie Mario Monti gis
teren. „Het recht om producten
in andere lidstaten goedkoper
aan te schaffen is een van de
belangrijkste voordelen van de
interne markt." Eerder dit jaar
werd Volkswagen AG voor
soortgelijke overtredingen ver
oordeeld tot een boete.
